1, 2. (a) Nso isinam afo ama se ẹnọde fi? (b) Ntak emi ufak edide akakan enọ Abasi?

KE OTU KPUKPRU ENỌ EMI MME Owo ẹnọde fi, ewe ke afo ama akan? Ke ini owo ọnọde fi n̄kpọ emi anamde esịt enem fi m̀mê n̄kpọ emi afo ekenen̄erede oyom, emesinen̄ede ọkọm enye.

² Ke otu kpukpru enọ emi Abasi ọnọde nnyịn, enyene enọ kiet emi kpukpru nnyịn iyomde ikan. Enye edi akakan enọ oro Abasi ọnọde ubonowo. Ke Ibuot 5 emi, iyokụt ke Jehovah ama ọnọ Jesus Christ Eyen esie edi isọn̄ man nnyịn ikeme ndidu uwem ke nsinsi. (Kot Matthew 20:28.) Jehovah ndinọ Jesus edi isọn̄ edinyan̄a nnyịn owụt ke enye enen̄ede ama nnyịn.

3. Ntak emi mme owo ẹsikpade?

³ Ufak ke Jehovah ada anyan̄a ubonowo osio ke idiọkn̄kpọ ye n̄kpa. (Ephesus 1:7) Man idiọn̄ọ ntak emi ubonowo okoyomde ufak, ana idiọn̄ọ se iketịbede ediwak tọsịn isua ko ke edem ke In̄wan̄ Eden. Adam ye Eve emi ẹkedide akpa ete ye eka nnyịn ẹma ẹnam idiọkn̄kpọ ẹnyụn̄ ẹkpa ke ntak idiọkn̄kpọ oro. Nnyịn n̄ko isikpa ke ntak idiọkn̄kpọ Adam ye Eve emi ikadade imana.—Se Se Ẹwetde Ẹdian 9.

4. Adam ekedi anie, ndien nso ye nso ke Abasi akanam ọnọ enye?

⁴ Jehovah ama ọnọ Adam, akpa owo emi enye okobotde, ata ọsọn̄urua n̄kpọ. Adam ama ọfọn ama ke ini Abasi okobotde enye. Enye ikenyeneke ndo ndomokiet,  ekikere esie ekesifọfọn kpukpru ini. Adam ikpọkọdọn̄ọke, ikpọkọsọn̄ke, ikpokonyụn̄ ikpaha ke nsinsi nsinsi. Sia edide Jehovah okobot enye, Jehovah eketie nte ete ọnọ enye. (Luke 3:38) Jehovah ama esineme nneme ye Adam kpukpru ini. Abasi ama etịn̄ se imọ iyomde Adam anam onyụn̄ ọnọ enye eti utom anam.—Genesis 1:28-30; 2:16, 17.

5. Bible ndidọhọ ke ẹkebot Adam “ke mbiet Abasi” ọwọrọ nso?

⁵ Ẹkebot Adam “ke mbiet Abasi.” (Genesis 1:27) Jehovah ama anam Adam enyene mme edu Esie, utọ nte ima, ọniọn̄, unenikpe, ye odudu. Jehovah ikobotke Adam nte owo ukwak. Enye ama ọnọ Adam ifụre ndimek se enye oyomde ndinam. Adam ama ekeme ndimek ndinam se ifọnde m̀mê se idiọkde. Edieke enye ekpekemekde ndikop uyo Abasi, enye okpokodu uwem ke nsinsi ke Paradise.

6. Nso ke Adam akataba ke ini enye ọkọsọn̄de ibuot ye Abasi? Nso ke nsọn̄ibuot Adam anam nnyịn?

⁶ Ata n̄kpọ ọkọwọrọ Adam ke ini enye ọkọsọn̄de ibuot ye Abasi ndien ẹbiere ikpe n̄kpa ẹnọ enye. Enye ikedịghe aba ufan Jehovah, ikedịghe aba mfọnmma owo, ẹma ẹnyụn̄ ẹbịn enye ẹsio ke Paradise. (Genesis 3:17-19) Adam ye Eve ẹkekokoi ẹsọn̄ ibuot ye Abasi, emi akanam mmọ inyeneke aba idotenyịn nsinsi uwem. Ke ntak n̄kpọ emi Adam akanamde mi, “idiọkn̄kpọ [ama] odụk ererimbot, n̄kpa onyụn̄ [oto] idiọkn̄kpọ oro odụk, ndien n̄kpa atara esịm kpukpru owo koro kpukpru mmọ ẹma ẹnam idiọkn̄kpọ.” (Rome 5:12) Ke ini Adam akanamde idiọkn̄kpọ, enye ama ‘anyam’ idemesie ye nnyịn esịn ke ufụn idiọkn̄kpọ ye n̄kpa. (Rome 7:14) Ndi odu eke ekekemede ndin̄wam nnyịn? Ih, odu. Jehovah ama ọnọ Jesus edifak nnyịn.

7, 8. Nso idi ufak?

 ⁷ Nso idi ufak? Ufak esịne n̄kpọ iba. Akpa, ufak edi ekọmurua oro ẹkpede man ẹsana owo ẹyak m̀mê ẹfiak ẹbọ se ẹkenịmde ubiọn̄. Ọyọhọ iba, ufak edi n̄kemn̄kem n̄kpọ oro ẹnọde ke ibuot n̄kpọ oro okosopde m̀mê akabiarade.

⁸ Idụhe owo ndomokiet ke isọn̄ emi ekekemede ndifak nnyịn nsio ke nnanenyịn emi Adam ekesịnde nnyịn ke ini enye akanamde idiọkn̄kpọ onyụn̄ anam n̄kpa ebe esịm nnyịn. Edi Jehovah ama ọnọ nnyịn owo emi ekemede ndifak nnyịn nsio ke idiọkn̄kpọ ye n̄kpa. Ẹyak ise nte enye akanamde emi ye nte ikemede ndibọ ufọn nto ufak oro.

9. Nso utọ uwem ke akana ẹda ẹfak nnyịn?

⁹ Idụhe owo nnyịn ndomokiet oro ekpekekemede ndikpe ufak mfọnmma uwem oro Adam akayakde atak. Ntak-a? Koro idụhe owo nnyịn ndomokiet emi ọfọnde ama. (Psalm 49:7, 8) Akana ẹda uwem owo emi ọfọnde ama ẹfak nnyịn. Oro anam ẹkot ufak emi “n̄kemn̄kem ufak.” (1 Timothy 2:6) Akana ufak emi edi ukem ye se Adam akayakde atak.

10. Didie ke Jehovah ọkọnọ ufak?

¹⁰ Didie ke Jehovah ọkọnọ ufak? Enye akanam emi ke ndisio edima Eyen esie, Jesus, ndọn̄ edi isọn̄. Abasi okobot Jesus mbemiso obotde n̄kpọ en̄wen ekededi. (1 John 4:9, 10) Jesus ke idemesie ama enyịme ndikpọn̄ Ete esie nnyụn̄ n̄kpọn̄ heaven ndi isọn̄. (Philippi 2:7) Jehovah akada edisana spirit anam Jesus oto heaven edi edimana nte mfọnmma owo. Enye ikadaha idiọkn̄kpọ ndomokiet imana.—Luke 1:35.

11. Ntak emi owo kiet ekekemede ndifak ofụri ubonowo?

 ¹¹ Adam ama ọsọn̄ ibuot ye Jehovah onyụn̄ anam mfọnmma uwem emi kpukpru nditọ esie ẹkpekenyenede atak. Ndi odu owo emi ekemede ndinam nditọ Adam ẹdu uwem ke nsinsi, ẹkûnyụn̄ ẹkpa aba? Ih. (Kot Rome 5:19.) Akananam Jesus inamke idiọkn̄kpọ, ntre, enye ama ọnọ mfọnmma uwem esie man ẹda ẹfak nnyịn. (1 Corinth 15:45) Mfọnmma uwem esie ke ẹdida inam nditọ Adam ẹkeme ndidu uwem ke nsinsi.—1 Corinth 15:21, 22.

12. Ntak emi Jesus ọkọbọde kpukpru ufen oro?

¹² Bible etịn̄ nte Jesus ọkọbọde ufen mbemiso akpade. Ẹma ẹmia enye idiọk idiọk, ẹkọn̄ enye ke eto ndutụhọ ẹyak enye ọkọn̄ọ do okop ubiak tutu enye akpa. (John 19:1, 16-18, 30) Ntak emi Jesus ọkọbọde kpukpru ufen oro? Sia Satan ọkọdọhọ ke owo ndomokiet idisọn̄ọke ida inam n̄kpọ Abasi edieke ẹnen̄erede ẹkọbọ enye. Jesus ama owụt ke mfọnmma owo ekeme ndisọn̄ọ nda nnam n̄kpọ Abasi ọkpọkọm enye ọbọ nso utọ ufen. Kere nte ekenemde Jehovah esịt ndikụt Jesus anamde emi!—Mme N̄ke 27:11; se Se Ẹwetde Ẹdian 15.

13. Didie ke ẹkekpe ufak oro?

¹³ Didie ke ẹkekpe ufak oro? Ke Nisan 14, isua 33, Jehovah ama ayak mme asua ẹwot Jesus. (Mme Hebrew 10:10) Jesus akakpa nte mfọnmma owo. Ndien usen ita ke oro ebede, Jehovah ama anam enye eset edi spirit. Ke Jesus ama ekeset, akana enye afiak ọnyọn̄ heaven man Abasi enyịme se enye akanamde oro, oro edi, ndinọ uwem esie man ẹfak ubonowo. Ntem Abasi ekeme ndida mfọnmma uwem Jesus oro mfak mme owo. (Mme Hebrew 9:24) Jehovah ama enyịme ndibọ  ufak emi, ndien enye ekeme ndinam nnyịn iwọrọ ke ufụn idiọkn̄kpọ ye n̄kpa.—Kot Rome 3:23, 24.

14, 15. Nso ke ana inam man Abasi efen mme idiọkn̄kpọ nnyịn?

¹⁴ Nnyịn imọbọbọ ufọn akakan enọ Abasi emi. Ẹyak ise ufọn oro ibọde idahaemi ye ufọn emi idibọde ke ini iso.

¹⁵ Ẹfen mme idiọkn̄kpọ nnyịn. Isimemke ndinam eti n̄kpọ kpukpru ini. Imesinam ndudue, ndien ndusụk ini imesitịn̄ se nnyịn mîkpetịn̄ke mîdịghe inam se nnyịn mîkpanamke. (Colossae 1:13, 14) Ikpanam nso man ẹfen ẹnọ nnyịn? Akpana itua n̄kpọfiọk ke se ikanamde oro inyụn̄ isụhọde idem ikpe Jehovah ubọk ite enye efen ọnọ nnyịn. Emi ayanam Abasi efen mme idiọkn̄kpọ nnyịn.—1 John 1:8, 9.

16. Nso ke ana inam man esịt ana nnyịn sụn̄?

¹⁶ Esịt ayana nnyịn sụn̄. Edieke esịt amiade nnyịn ufen ke ntak idiọkn̄kpọ, emi ekeme ndinam etie nte nnyịn iwọrọke n̄kpọ ndomokiet, ke eke nnyịn okụre. Edi idifọnke iyak idem emem nnyịn. Edieke ikpede Jehovah ubọk ite efen ọnọ nnyịn, imọdiọn̄ọ ke enye oyokop akam nnyịn onyụn̄ efen ọnọ nnyịn. (Mme Hebrew 9:13, 14) Jehovah oyom itịn̄ mfịna nnyịn ye se itịmerede nnyịn esịt inọ imọ. (Mme Hebrew 4:14-16) Emi ayanam nnyịn itie ke emem ye Abasi.

17. Nso ufọn ke n̄kpa Jesus anam ọnọ nnyịn?

¹⁷ Imodori enyịn ndidu uwem ke nsinsi. Bible ọdọhọ ke “n̄kpọ eyenutom idiọkn̄kpọ edi n̄kpa, edi enọ oro Abasi ọnọde edi nsinsi uwem ke Christ Jesus Ọbọn̄ nnyịn.” (Rome 6:23) Sia Jesus akakpade ke ibuot nnyịn, nnyịn imekeme ndidu uwem ke nsinsi, ikopke ubiak  ndomokiet inyụn̄ idọn̄ọke. (Ediyarade 21:3, 4) Edi nso ke ana inam man ibọ mme edidiọn̄ emi?

18. Isan̄a didie idiọn̄ọ ke Jehovah ama nnyịn?

¹⁸ Kere nte esitiede fi ke idem ke ini owo ọnọde fi ata eti enọ. Ufak edi akakan enọ emi Abasi ọnọde nnyịn, ndien ana kpukpru nnyịn isikọm Jehovah ke ndinọ nnyịn enọ emi. John 3:16 ọdọhọ ke “Abasi ama enen̄ede ama ererimbot tutu enye ọnọ ikpọn̄-ikpọn̄ edibon Eyen esie.” Omokụt do nte Jehovah enen̄erede ama nnyịn tutu enye ọnọ ata edima Eyen esie, Jesus, edikpa ke ibuot nnyịn. Imọdiọn̄ọ ke Jesus ama nnyịn n̄ko, sia enye ama enyịme ndidi ndikpa nnọ nnyịn. (John 15:13) Abasi ndinọ Jesus edifak nnyịn akpana anam fi enen̄ede enịm ke Jehovah ye Jesus ẹma fi etieti.—Galatia 2:20.

19, 20. (a) Nso ke akpanam man edi ufan Jehovah? (b) Nso ke akpanam man owụt ke emenịm ke n̄kpa Jesus ekeme ndifak fi?

¹⁹ Idahaemi ọmọdiọn̄ọ nte Abasi amade fi, edi nso ke akpanam man edi ufan esie? Imemke utom ndima owo emi mûdiọn̄ọke. John 17:3 ọdọhọ ke imekeme ndifiọk Jehovah. Nte osụk anamde emi, eyenen̄ede ama enye, ayanam se inemde enye esịt, oyonyụn̄ edi ufan esie. Ntem, ka iso kpep Bible man etetịm ọdiọn̄ọ Jehovah.—1 John 5:3.

²⁰ Nịm ke n̄kpa Jesus ekeme ndifak fi. Bible ọdọhọ ke “owo eke ọbuọtde idem ke Eyen enyene nsinsi uwem.” (John 3:36) Owo ndibuọt idem ye Jesus ọwọrọ nso? Ọwọrọ ndinam se enye ekekpepde nnyịn. (John 13:15) Inaha itetịn̄ ke inua kpọt nte ke imọbuọt idem ke Jesus. Ana inam n̄kpọ iwụt ke imenyene mbuọtidem  man ibọ ufọn ufak oro. Bible ọdọhọ ke James 2:26 ete ke “mbuọtidem eke mîsan̄ake ye utom akpa.”

21, 22. (a) Ntak emi ikpesidụkde Editi n̄kpa Christ kpukpru isua? (b) Nso ke ẹdineme ke Ibuot 6 ye 7?

²¹ Dụk Editi n̄kpa Christ. Ke mbubreyo emi Jesus ekenịmde Editi mbemiso ẹwotde enye, enye ama ọdọhọ nnyịn isiti n̄kpa esie. Isinam emi kpukpru isua, ndien ẹkot edinam emi Editi m̀mê “udia mbubreyo Ọbọn̄.” (1 Corinth 11:20; Matthew 26:26-28) Jesus oyom nnyịn iti nte ke enye ama ọnọ mfọnmma uwem esie nte ufak ke ibuot nnyịn. Enye ọkọdọhọ ete: “Ẹka iso ẹnam emi nditi mi.” (Kot Luke 22:19.) Ke ini odụkde Editi, afo owụt ke imeti ufak oro inyụn̄ iti akwa ima oro Jehovah ye Jesus ẹmade nnyịn.—Se Se Ẹwetde Ẹdian 16.

²² Tutu amama idụhe enọ emi edikponde nte ufak. (2 Corinth 9:14, 15) Ọsọn̄urua enọ emi oyonyụn̄ anam ufọn ọnọ ediwak miliọn mbon oro ẹma ẹkekpan̄a. Ẹyeneme ke Ibuot 6 ye 7 nte mbon emi ẹma ẹkekpan̄a ẹdibọde ufọn ufak.