1, 2. (a) E boto i aon tera kakawakin te bwaintangira iroum? (b) Bukin tera bwa te kaboomwi bon ana bwaintangira te Atua ae moanibaan te raoiroi?

TERA te bwaintangira ae moanibaan te raoiroi ae ko a tia ni karekea? E aki boto kakawakin te bwaintangira iroum i aoni bobuakana. Ngkana ko kukurei n te bwaintangira ke bon te bwai ae ko rangi ni kainnanoia, ko na rangi ni kakaitau iai.

² I buakoni bwaintangira ake e a tia n anganira te Atua ao iai ae ti rangi ni kainnanoia riki i buakoni bwaai ni kabane. Bon ana bwaintangira te Atua nakoia aomata ae moanibaan te raoiroi. Ti na reiakinna n te mwakoro aei bwa e kanakoa Natina Iehova ae Iesu Kristo bwa ti aonga ni kona ni maiu n aki toki. (Wareka Mataio 20:28.) Ni kanakoan Iesu nakon te aonnaba bwa te kaboomwi, e a kaotia iai Iehova bwa e bon tangirira.

3. Bukin tera bwa a mate aomata?

³ Te kaboomwi bon ana anga Iehova ni kainaomataia aomata man te bure ao te mate. (I-Ebeto 1:7) Ibukini kaotaara ni kainnanoan te kaboomwi, ti riai n atai baike a riki nga ma nga te ririki n nako n te onnaroka are Eten. A boni bure ara moani karo ake Atam ma Ewa, ao a mate ibukin anne. Ti mate naba ibukina bwa ti ituaki n te bure mairouia naakai.—Nora Kabwarabwaraana 9.

4. Antai Atam, ao tera ae iai irouna?

⁴ Ngke e karika Atam are te moan aomata Iehova, ao E  anganna te bwai ae moan te kakawaki, ae maiuna ae kororaoi. E boni kororaoi ana iango ao rabwatana. E aki kona n aoraki, ni kara, ao ni mate. Kioina ngkai e karika Atam Iehova, E a riki iai bwa kaanga tamana. (Ruka 3:38) E aki toki n taetae Iehova nakoina. E kabwarabwarai raoi te Atua nakon Atam baike e kantaningai mairouna ao e anganna ana mwakuri ae kakimwareirei.—Karikani Bwaai 1:28-30; 2:16, 17.

5. Tera nanon ae e taekinaki n te Baibara bwa e karikaki Atam ‘ni katotongan te Atua’?

⁵ E karikaki Atam ‘ni katotongan te Atua.’ (Karikani Bwaai 1:27) E anganna Iehova aroaro aika titeboo ma Aroarona, n aron te tangira, te wanawana, te kaetitaeka ae riai ao te mwaaka. E angan Atam te inaomata n rinea ae e na karaoia. Bon tiaki te robot Atam. E karikia te Atua bwa e na kona n rineia bwa e na karaoa ae eti ke ae kairua. Ngke arona bwa e rineia Atam bwa e na ongeaba iroun te Atua, e na boni maiu n aki toki n te Bwaretaiti.

6. Tera are e kabuaa Atam ngke e aki ongeaba iroun te Atua? Tera aron rotakira iai?

⁶ Ngke e aki ongeaba Atam iroun te Atua ao e boni katuuaaeaki n te mate, are nanona bwa e a kabuaa te bwai ae moan te kakawaki. E a kabuaa ana iraorao ae okoro ma Iehova, maiuna ae kororaoi, ao mwengana ae Bwaretaiti. (Karikani Bwaai 3:17-19) A rineia Atam ma Ewa bwa a na aki ongeaba iroun te Atua, ngaia are ai akea te kantaninga ibukia. Ao ibukin te bwai are e karaoia Atam, e a “[roko] te bure irouia kaain te aonnaba mairoun te mwaane ae tii temanna ao rokon te mate n te bure, ao e a ituia aomata ni kabane te mate ibukina bwa a bane ni bure.” (I-Rom 5:12) Ngke e bure Atam, e a “kabooaki nako” iai ao ngaira naba bwa ana toro te bure ao te mate. (I-Rom 7:14) Iai ngkanne te kantaninga ibukira? Bon iai.

7, 8. Tera te kaboomwi?

 ⁷ Tera te kaboomwi? Uoua bwaai aika irekereke n te kaboomwi. Te moan, bon te boo are e kabwakaaki ibukini kainaomataan temanna ke manga kabooan te bwai are e a tia ni kabooaki nako ngkoa. Te kauoua, bon te boo ae kabwakaaki ae boraoi raoi ma kakawakin te bwai ae kabooaki.

⁸ Akea te aomata ae kona ni kabwakaa booni mwin te uruaki ae moan te kakaiaki are e karaoia Atam ngke e bure ao ni karokoa te mate i aora. Ma Iehova e katauraoa te anga ae ti na kainaomataaki iai man te bure ao te mate. Ti na noria bwa e kangaa ni katauraoaki te kaboomwi ao ti na kangaa ni kakabwaiaaki mai iai.

9. E na kangaa ni kona ni kabwakaaki te kaboomwi?

⁹ Akea mai buakora ae e kona ni kabwakaa te kaboomwi ibukin te maiu ae kororaoi are e kabuaa Atam. Bukin tera? Ibukina bwa ti bane n aki kororaoi. (Taian Areru 49:7, 8) Te kaboomwi ae riai ni kabwakaaki boni maiun riki temanna ae kororaoi. Anne bukina ae e aranaki iai bwa “te boo ae e na kabwakaaki ae e na boraoi raoi ma te baere bua.” (1 Timoteo 2:6, te kabwarabwara mai nano.) E riai ni boraoi kakawakin te kaboomwi ma te maiu are e kabuaa Atam.

10. E kangaa Iehova ni katauraoa te kaboomwi?

¹⁰ E kangaa Iehova ni katauraoa te kaboomwi? E kanakoa Natina Iehova ae moan te kakawaki irouna nakon te aonnaba. Bon ana moani karikibwai Natina ae Iesu. (1 Ioane 4:9, 10) E kukurei Iesu ni kitana Tamana ao mwengana i karawa. (I-Biribi 2:7) E kamwainga Iesu mai karawa nakon te aonnaba Iehova, ao e a bungiaki Iesu bwa te aomata ae kororaoi, ae e aki rotaki n te bure.—Ruka 1:35.

11. E kangaa n riki te aomata ae tii temanna bwa te kaboomwi ibukia aomata ni kabane?

 ¹¹ E kabuaa te maiu ae kororaoi ibukia aomata ni kabane te moan aomata are Atam, ibukin ana aki ongeaba iroun Iehova. E kona te aomata riki temanna ni kanakoa te mate mairouia kanoan nako Atam? Eng. (Wareka I-Rom 5:19.) E anga maiuna ae kororaoi Iesu ae akea ana bure bwa te kaboomwi. (1 I-Korinto 15:45) E kona ni kamanenaaki maiuna ae kororaoi ibukini kanakoan te mate mairouia kanoan Atam ni kabane.—1 I-Korinto 15:21, 22.

12. Bukin tera bwa e riai n rangi n rawawata Iesu?

¹² E kabwarabwaraaki n te Baibara aroni korakoran rawawatan Iesu imwaini matena. E kataereaki n te aro n iowawa, e bobitiaki i aon te kai ni kammaraki, ao e kaaitara ma rikirakeni marakina n te aro ae maan ni karokoa ae e mate. (Ioane 19:1, 16-18, 30) Bukin tera bwa e riai n rangi n rawawata Iesu? Ibukina bwa e taekinna Tatan bwa akea te aomata ae e na kakaonimaki ni koaua nakon te Atua ngkana e korakora kataakina. Ma Iesu e kaota koauan ae e kona te aomata ae kororaoi ni kakaonimaki ni koaua nakon te Atua, e ngae naba ngkana e rangi n rawawata. Iangoa aroni kakatongan Iehova iroun Iesu!—Taeka N Rabakau 27:11; nora Kabwarabwaraana 15.

13. E kangaa ni kabwakaaki te kaboomwi?

¹³ E kangaa ni kabwakaaki te kaboomwi? E bon anga maiuna ae kakawaki Iesu nakon Tamana. N te ririki ae 33 n Nitian 14 n aia karenta I-Iutaia, ao e a kataua Iehova bwa e na tiringaki Iesu irouia taani kairiribai nakoina. (Ebera 10:10) Tenibong imwin anne ao e a kaokaki maiun Iesu iroun Iehova, ma tiaki maiuna n aomata, ma ai maiuna n taamnei. Rimwi riki ao e a oki Iesu nakon Tamana i karawa, ao n angan Iehova maiuna n aomata ae kakawaki ae  kororaoi bwa te kaboomwi. (Ebera 9:24) Ngkai e a tia ni kabwakaaki te kaboomwi, ti a kona ni kainaomataaki man te bure ao te mate.—Wareka I-Rom 3:23, 24.

14, 15. Tera ae ti riai ni karaoia bwa a aonga ni kabwaraaki ara bure?

¹⁴ Ti a kamani kakabwaiaaki man ana bwaintangira te Atua ae moanibaan te raoiroi aei. Ti na nora aroni kakabwaiaakira ngkai ao nakon taai aika a na roko.

¹⁵ A a kabwaraaki ara bure. E kangaanga karaoan ae eti n taai nako. Ti boni bubure, ao n tabetai ti taekina ao ni karaoa te bwai ae bure. (I-Korote 1:13, 14) A na kangaa ni kona ni kabwaraaki ara bure? Ti riai n raraoma ni koaua ibukin te baere ti a tia ni karaoia ae bure ao ni kananorinanoira ni butiia Iehova bwa e na kabwarai ara bure. Ti a kona ngkanne ni kakoauaa raoi bwa a a kabwaraaki ara bure.—1 Ioane 1:8, 9.

16. Tera ae ti riai ni karaoia bwa e aonga n reke mataniwin nanora ae raoiroi?

¹⁶ Ti kona ni karekea mataniwin nanora ae raoiroi. Ngkana e tuangira mataniwin nanora bwa ti a tia ni karaoa ae bure, e a rawawata iai nanora ibukin te bure anne ao n iangoia naba bwa akea bongara. Ma ti aki riai ni kabwarai nanora. Ngkana ti onnonia Iehova bwa e na kabwarai ara bure, ti kona ni kakoauaa bwa e na bon ongo iroura ao ni kabwarai ara bure. (Ebera 9:13, 14) E tangiria Iehova bwa ti na taetae nakoina ibukin ara kangaanga ao mamaarara nako. (Ebera 4:14-16) Ikanne are ti a kona iai n raoiakinaki ma te Atua.

17. Baikara kakabwaia aika kona n reke ni maten Iesu ibukira?

¹⁷ Ti a karekea te kantaninga ae te maiu n aki toki. “Boon te bure te mate, ma te bwaintituaraoi ae e anga te Atua, bon te maiu are aki toki rinanoni Kristo Iesu ae ara Uea.” (I-Rom 6:23) Ibukina bwa e mate Iesu ibukira, ti a  kona ni maiu n aki toki ao ni kororaoi marurungira. (Te Kaotioti 21:3, 4) Ma tera ae ti riai ni karaoia bwa ti aonga ni karekei kakabwaia akanne?

18. Ti kangaa n ataia bwa e tangirira Iehova?

¹⁸ Iangoa aron rotakin nanom ngkana e anganiko temanna te bwaintangira ae ko kukurei iai. Te kaboomwi bon te bwaintangira ae moan te kakawaki i buakoni bwaai nako, ao ti riai n rangi ni kaitaua Iehova iai. Ti tuangaki n Ioane 3:16 bwa “e rangi n tangiriia kaain te aonnaba te Atua, n te aro are e a anga Natina ae te rikitemanna.” Eng, e rangi n tangirira Iehova n te aro are e a anga Natina ae moan te kakawaki irouna ae Iesu. Ao ti ataia bwa e tangirira naba Iesu ibukina bwa e kukurei ni mate ibukira. (Ioane 15:13) Ko riai ni kakoauaa raoi man te bwaintangira ae te kaboomwi bwa a bon tangiriko Iehova ma Iesu.—I-Karatia 2:20.

19, 20. (a) Ko na kangaa n riki bwa raoraon Iehova? (b) Ko na kangaa ni kaotia bwa ko butimwaea ana karea ni kaboomwi Iesu?

¹⁹ Ngkai ko a ataa ana tangira ae korakora te Atua, ko na kangaa ngkanne n riki bwa raoraona? E kangaanga bwa ko na tangira te aomata ae ko aki ataa tabuaiakana. E taekinaki n Ioane 17:3 bwa ti kona n ataa Iehova. Ni karaoan aei, e na rangi ni korakora iai tangirana iroum, ko na kani kakukureia ao ko nang riki bwa raoraona. Ngaia are teimatoa n reiakina taekan Iehova rinanon reiakinan te Baibara.—1 Ioane 5:3.

²⁰ Butimwaea ana karea ni kaboomwi Iesu. E taekinaki n te Baibara bwa “ane e onimakina te Nati ao e a reke irouna te maiu are aki toki.” (Ioane 3:36) Tera ae nanonaki n onimakinana? E nanonaki iai karaoani baike e a tia n reiakinira Iesu bwa ti na karaoi. (Ioane 13:15) Ti aki kona n tii taekinna bwa ti kakoauaa Iesu. Ma ngkana ti na butimwaea  te kaboomwi, ti riai ni mwakuria ara onimaki. Ti wareka ae kangai n Iakobo 2:26: ‘E mate te onimaki ngkana akea ana mwakuri.’

21, 22. (a) E aera ngkai ti riai ni kaea Kauringaani mateni Kristo ni katoa ririki? (b) Tera ae e na maroroakinaki ni Mwakoro 6 ao 7?

²¹ Kaea Kauringaani mateni Kristo. E reireinira Iesu n te tairiki are imwaini matena bwa ti riai ni kakauringa matena. Ti karaoa aei ni katoa ririki ao e aranaki bwa te Kauring ke “Ana Katairiki te Uea.” (1 1 I-Korinto 11:20; Mataio 26:26-28) E tangirira Iesu bwa ti na ururinga are e anga maiuna ae kororaoi bwa te kaboomwi ibukira. E taku: “Kakaraoa aei bwa kanuringau.” (Wareka Ruka 22:19.) Ni kaean te Kauring iroum, ko a kaotia iai bwa ko ururinga te kaboomwi ao tangirara ae korakora iroun Iehova ma Iesu.—Nora Kabwarabwaraana 16.

²² Te kaboomwi bon te bwaintangira ae moanibaan te raoiroi ae ti kona ni karekea. (2 I-Korinto 9:14, 15) A na kakabwaiaaki naba mirion ma mirion aomata ake a a tia ni mate n te bwaintangira ae rangi ni kakawaki aei. E na maroroakinaki ni Mwakoro 6 ao 7 bwa e na kangaa ni kona n reke anne.