VÒÒ TOGÓ
Gã́ Ki Ààa-á Dú Gbele Pọ̀b Kà Dõ̀ònù Ea Aa Bá Bàrì
1, 2. (a) Éé ní ea ólò naa kọ ó nvèè ka ló nú e bà dõo nè ni ẽ́? (b) Éé ní ea náa gã́ ki ààa-á à dú gbele pọ̀b kà dõ̀ònù ea aa bá Bàrì e?
ÉÉ NÍ ea dú kà lé dõ̀ònù e olo ni láá ié é? Níì gã́bug kpègè e dõ̀ònùa sí ní ea é náa kọ ó nvèè ka lóé nì. Tṍó e nú e nen dõo nè ni ẹ́ẹ̀lẹ̀ ni nyíe àbèè kọọ̀ à dú nú ea beè palàge dì ni bíi ló, òó palàge zààva ló.
2 Gbàà dénè dõ̀ònù e Bàrì ni néi, à íé ní ea palàge dìi bíí ló èlmà kọ̀láá kà. À dú kà pọ̀b kà dõ̀ònù e Bàrì ne gbò nen. Mm̀ nakà togó belí, èé nó kọọ̀ Jìhóvà beè lẹ̀ẹ̀là a Sã́áná, ea dú Jíízọ̀s Kráìst domá kọbé è láá tõó dùm dọ̀ dè-dè. (Bugi Máátìù 20:28.) Jìhóvà zógè tẹlẹ bàlà kẽ kọ à vulèèi tení dú ló gè lẹ̀ẹ̀là Jíízọ̀s kọ á dù gé úí boo.
ÉÉ NÍ EA DÚ É GÃ́ KI ÀÀAÍ É?
3. Éé ní ea náa gbò nen ólò ùe?
3 Gã́ ki ààaí dú sĩ́deè e Jihóvà téní dú ló vaá aalá gbò nen lọl bá náàkyọ̀ nè ú. (Ẹ́fẹsọ̀s 1:7) Kọbé è láá dã́ ból ló nú ea náa gã́ ki ààaí à dú bíi, àé dú bíi kọ é nyimá nú ea beè naaá gã́bug gbáá ea kil nvéeá gbẹá mm̀ gònò Ídèn. Bẹẹ túá kà tẹ̀ nè kà ea dú Ádàm nè Íìv beè sí pọ́lọ́. Ba beè ù, boo béè kọọ̀ ba beè sí pọ́lọ́. Beele gbóò u nágé boo béè kọọ̀ e beè mèà aa mm̀ Ádàm nè Íìv.—Ẹ̀b Ní Ea Égè 9 Kpò Émì Nu Ea Di Dee Deè Nvéè Kpáí.
4. Ádàm níà beè mée ẽ́, vaá éé ní ea beè ié é?
4 Jìhóvà beè tú kà lé nu nè Ádàm tṍó e Ẹlẹ beè dèmee. A beè nèe dùm ea gbõoma. A beè ié bùlà nè nom̀ kpá ló ea gbõoma. Kpá lóe náa gáẹ̀ beè zọ̀, náa gáẹ̀ bọọ ana, àbèè ge ú tọ́ọ̀ dee. Boo béè kọọ̀ Jìhóvà ní ea beè dèm Ádàme, À gbóó dì belí a tẹ̀. (Lúùk 3:38) Jìhóvà ólò zọ̀ẹ loá bel lee. Bàrì beè tú kà dĩ̀ìnè ló tóm gè sì nè Ádàm vaá palàge baatẽ́ nèe nú ea ẹbmà dẽe lọ̀lẹ́ẹ́ bá.—Jénesìs 1:28-30; 2:16, 17.
5. Éé ní e Kpá Káí gé kọ́ẹ́ tṍó ea kọ́ọ̀ Bàrì beè dèm Ádàm mm̀ “a bèla” ẹ́?
5 Bàrì beè dèm Ádàm mm̀ “a bèla.” (Jénesìs 1:27) Jìhóvà beè nèe gbò kpãa ea bélí Ńlẹ, ea bãàa mm̀ vulè, nyìmà nù, lé bèèla, nè kpóó. A beè nè Ádàm nèà deè ge sààmà nú ea léémáe gè naa. Ádàm náè bèè ńbèbí. Bàrì beè dèmee naa ní ea é láá sà ge naa nú ea dú lé àbèè nú ea dú pọ́lọ́. Beè Ádàm beè sà ge gbàntṍ ló Bàrì, à gáẹ̀ tõó dùm dọ̀ dè-dè mm̀ páladaìs.
6. Éé ní e Ádàm beè pee tṍó ea lọl togó kèbá Bàrì e? Mósĩ́ deè ní e níí tọ́á ló beéle é?
6 Tṍó e Ádàm lọl togó kè bá Bàrì vaá Bàrì à beelá ú nèe, Ádàm beè pee kà agẹbá nu. A beè pee a lé gbaa ló ea beè ié kilma ló Jìhóvà, a dùm ea gbõoma, nè Páladaìs ea beè dú a be á. (Jénesìs 3:17-19) Ádàm nè Íìv beè sà ge lọ̀l togó kèbá Bàrì, vó beè naa kọ bàá gá iéná tọ́ọ̀ kà ból dẽésĩ́. Boo béè nú e Ádàm beè naaí, “pọ́lọ́ beè bã̀ bàlà booí tení dú ló ene nen, vaá a pọ́lọ́ à faalá ú domá. Tení dú ló vó, ú à gboó tùlà dénè nen, boo bée kọ dénè nen beè sí pọ́lọ́.” (Róm̀ 5:12) Tṍó e Ádàm sí pọ́lọ́í, à “óo” a lóó nè beéle nvee kèbá gyóòlo náàkyọ̀ nè ú. (Róm̀ 7:14) É kọọ̀ à íe ból dẽésĩ́ ea dì nè beéle? Ẽei, è íè.
7, 8. Éé ní ea dú gã́ ki ààaí é?
7 Éé ní ea dú gã́ ki ààaí é? Bàà kà nu bãàa mm̀ bug ea di nvéè gã́ ki ààaí, túá kà, gã́ ki ààaí dú nú e nen kpẽ́ gè aamá nen àbèè ge zalmá nu òòma kẽ. Ní ea égè bàà kà, gã́ ki ààaí dú nú e bà kpẽ́ boo nu, àbèè ge kpẽ́ ló enè íb nu.
8 Tọ́ọ̀ nen náa gé láá kpẽ́ nakà agẹbá bo e Ádàm beè nvee kẽ tṍó ea sí pọ́lọ́ vaá màn ú nèií. Sõò Jìhóvà beè kpoogè dee ló sĩ́deè ge aamái lọl bá náàkyọ̀ nè ú. Naanii mèé nó sĩ́deè bé e gã́ ki ààaí síá tóm naa nè sĩ́deè bé eé láá ié dọ̀ bélè lọl ló naa.
SĨ́DEÈ BÉ E JÌHÓVÀ BEÈ AALÁI NAA
9. Mó bá ní e bàé láá kpẽemá gã́ ki ààaí é?
9 Tọ́ọ̀ bẹ̀ì née gáẹ̀ láá kpẽ́ gã́ kiì dùm ea gbõoma e Ádàm beè peeí. Ló éé? Boo béè kọọ̀ tọ́ọ̀ bẹ̀ì née gbõòmà. (Psalm 49:7,8) Gã́ ki ea é áálái gé dú nágé dõona kà dùm ea gbõoma. Níà nú ea náa bà kolíe ‘gã́ ki ààa ea bã́ dẽe’ ẽ́. (1 Tímotì 2:6) Gã́ ki ààaí é íè ge dú kà lèlà nú ea gbõomá dẽè dùm e Ádàm beè peeá.
10. Mósĩ́ deè ní e Jìhóvà beè nè gã́ ki ààaí é?
10 Mósĩ́ deè ní e Jìhóvà beè nè gã́ ki ààaí é? Jìhóvà beè lẹ̀ẹ̀là a Sã́áná e ka palàge di lóí domá boo kunukẽ̀í. A Sã́áná, ea dú Jíízọ̀s ní ea dú túá kà dèm nùe. (1 Jọ́ọ̀n 4:9, 10) A beè tàn Jíízọ̀s ge aa ló a Tẹ̀ nè kiẽ́e ea ólò tõo ea di káála. (Fílìpàì 2:7) Jìhóvà beè tú Jíízọ̀s lọl káála domá boo kunukẽ̀í, vaá naa kọ á mèà dú nen ea gbõoma e bè náa íe tọ́ọ̀ ká náàkyọ̀.—Lúùk 1:35.
Jìhóvà beè nè a Sã́áná e ka di ló kọ á vaaái gyọ́ọ́ boo
11. Mósĩ́ deè ní e enè nen é láá aalá dénè nen né?
11 Túá kà gbálà ea kọlà Ádàm, beè naa kọọ̀ dénè nen á gá iéná dùm ea gbõoma tṍó ea lọl togó kèbá Jìhóvà. É kọọ̀ dõona nèn é láá lọ̀l ú e Ádàm beè tẹlẹ boo dénè pá a nvíní? Ẽei. (Bugi Róm̀ 5:19.) Jíízọ̀s ea gáà si tọ́ọ̀ kà pọ́lọ́á, beè nè a dùm ea gbõomaá naamá nu ààa. (1 Kọ́rìnt 15:45) A dùm ea gbõomaí ní ea é láá lọ̀l ú boo pá nvín Ádàme.—1 Kọ́rìnt 15:21, 22.
12. Éé ní ea beè naa à bọ́ló kọ Jíízọ̀s á mòn gbele tõ̀ò tã̀àgã̀ ẽ?
12 Kpá Káí baatẽ́ sĩ́deè bé e Jíízọ̀s beè mòn tã̀àgã̀ naa besĩ́ à kálá ù. Ba beè bòmee pọ́lọ́ bom, bà káẹ́ boo té tã̀àgã̀, naa ní ea mon gbele tõ̀ò tã̀àgã̀ nè nyaaló besĩ́ à kálá ù. (Jọ́ọ̀n 19:1, 16-18, 30) Éé ní ea beè naa à bọ́ló kọ Jíízọ̀s á mòn gbele tõ̀ò tã̀àgã̀ ẽ? Boo béè bel e Sétàn beè kọ̀a, kọọ̀ tọ́ọ̀ nen náa gé láá bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo nè Bàrì beè agẹbá ẹ̀bmà élaẹ́ sĩ́. Jíízọ̀s beè zogè kọọ̀ nen ea gbõoma é láá bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo nè Bàrì bã̀àna kèbá kà agẹbá ẹ̀bmà. Ẹ̀b bé e Jìhóvà beè gaavá boo Jíízọ̀s naaà!—Próvẹẹ̀b 27:11; ẹ̀b ní ea égè 15 Kpò Émì Nu Ea Di Dee Deè Nvéè Kpáí.
13. Mósĩ́ deè ní e ba beè kpẽemá gã́ ki ààaí é?
13 Mósĩ́ deè ní e ba beè kpẽemá gã́ ki ààaí é? Jíízọ̀s beè tú dọ̀ bélè ea di mm̀ a dùm má a Tẹ̀. Tṍó ea ni dú 33 gbáá, mm̀ ẽ́ Nisan 14 ló bugì nuù pá Júù, Jìhóvà beè sọ̀tọ́ deè kọ gbò ọ́b Jíízọ̀s á fẹ́ẹ. (Híbrù 10:10) Tṍó e taà dee ni téní, Jìhóvà beè kẽee Jíízọ̀s naamá nen ea di mm̀ nyómá, níì nom̀ kpáló nen nì. Fẹ́gẹ̀ló, tṍó e Jíízọ̀s oòa kẽ nyoone a Tẹ̀ e káála, a beè tú dọ̀ bélè ea di mm̀ a dùm ea gbõomaá má Jìhóvà naamá é gã́ ki ààaí á. (Híbrù 9:24) Kátogóí e ba ni kpẽ́ gã́ ki ààaí, è gbóò ié nèà deè ge di pọ́ì aa bá náàkyọ̀ nè ú.—Bugi Róm̀ 3:23, 24.
SĨ́DEÈ BÉ E OLO É LÁÁ IÉ DỌ̀ BÉLÈ LỌL LÓ GÃ́ KI ÀÀAÍ NAA
14, 15. Éé ní eé náa kọbé bà ia ló bẹẹ náàkyọ̀ nèi ẽ́?
14 È íè bélè lọl ló pọ̀b kà dõ̀ònù ea aa bá Bàrìí. Naanii mèé ẹb sĩ́deè bé ea é láá dọ̀ bélè naa nèi kátogóí nè dì deèsĩ́.
15 À náa kọ bàá ia ló bẹẹ náàkyọ̀ nèi. À ólò tàvàlà ge naa nú ea du lé kọ̀láá tṍó. È ólò naa lọ̀, vaá sìgà tṍó è ólò ló pọ́lọ́ bel vaá naa nú ea dú pọ́lọ́. (Kọ́lọsì 1:13, 14) Mósĩ́ deè ní e bàé láá ia ló nèi ẽ́? Èé aa deè ọgá ló bẹẹ pọ́lọ́ vaá è kilmà kpáló kẽ bàn Jìhóvà kọ á ia ló nèi. Tṍóá èé gbóó láá àgala boo kọ àé ia ló bẹẹ náàkyọ̀ nèi.—1 Jọ́ọ̀n 1:8, 9.
16. Éé ní eé náa kọbé è láá ié lé bug é?
16 Èé láá ié kà lé bug. Be à gá náa bẹẹ bug à kọ́ nèi kọ è síì pọ́lọ́, nyíéi ólò bẽgẽ̀i bel kọ née dú nà tọ́ọ̀ nu àbèè kọ née íè nà ẹ̀b dẽesĩ́. Sõò náa bọ́ló kọ é ọọ dọ̀. Be è ban ia ló lọl bá Jìhóvà, èé láá àgala boo kọ àé pãanéi tṍ ló vaá à ia ló nèi. (Híbrù 9:13, 14) Jìhóvà gbĩ́ kọ é kọẹ̀ kọ̀láá kà bẹẹ tã̀àgã̀ nè ọ́ọ́-ọọ neèe. (Híbrù 4:14-16) Be è náa vó, èé zọ̀ Bàrì dia mm̀ fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló.
17. Mókà gbò tã́áná dee bá ní eé láá ié boo béè kọọ̀ Jíízọ̀s beè úí boo é?
17 È íè ból dẽesĩ́ ge tõó dùm dọ̀ dè-dè. “Boo béè kọ kpẽ̀ kòm e nen íe ló pọ́lọ́ kọlà ú, sõò pọ́ì dõ̀ò nu e Bàrì nè nen e a gbaa ló bẹẹ Dõò Kráìst Jíìzọ̀s kọlà dùm e bè náa tá.” (Róm̀ 6:23) Èé láá tõó dùm dọ̀ dè-dè mm̀ gbõ̀òme válá ló boo béè kọọ̀ Jíízọ̀s beè úí boo. (Kùùà Nù 21:3, 4) Sõò éé ní eé íè ge naa kọbé è láá ié gbò tã́áná dee báí é?
É KỌỌ̀ NYÍÉ NI Ẹ́Ẹ́ GÉ LÓ GÃ́ É KI ÀÀAÍ?
18. Éé ní ea náa è nyimá kọọ̀ Jìhóvà vulèi é?
18 Bugi togó boo bé ea ólò tọá ní ló naa tṍó e nen dõo kà lé nu nè ni. Gã́ ki ààaí ní ea dú kà lé dõ̀ònù ea tõo lọ̀l vaá à lee é, vaá à bọ́ló kọ é palàge õá Jìhóvà zaa ló níí. Jọ́ọ̀n 3:16 kọ́ nèi kọọ̀ “Vóá bé e Bàrì vulè bàlà boo naa vaá gboó lọ̀à áá kà a Sã́áná bá nè e, kọ bé kọ̀láá nen e a dẹlẹ́ẹ nyíe boo náa é pè; tãa vó à íe dùm e bè náa tá. (Jọ́ọ̀n 15:13) Nènù ààaí, náa kọ ó nyimá kọọ̀ Jìhóvà nè Jíízọ̀s palàge vùlè ni.—Gàlésìà 2:20.
Tṍó e gé nó nú ea kuu Jìhóvà, èé dú a kóò, vaá bẹẹ vulè kìlmàé ló é gbóó kpáá agabá
19, 20. (a) Mósĩ́ deè ní e olo é láá dú kóò Bàrì e? (b) Mósĩ́ deè ní e olo é láá zogè kọ ò zaavàẹ ló vààa gyọ́ọ̀ Jíízọ̀s e?
19 Kátogóí eo ni nó nú ea kuu pọ̀b kà vulè e Bàrì íeí lóí, mósĩ́ deè ní e olo é gbóó láá dú a kóò e? Náa válí ge vùlè nen e bè nóo nyímà ló. Jọ́ọ̀n 17:3 kọ́ọ̀ èé láá nyimá ló Jìhóvà. Tṍó eo náà níí, o vulè kilma kiẽ́e ea dì é gbóó bọọ dọ ló, naa ní eo é gbĩ́ gè naa nú ea léémáe, vaá ò gbóó dú a kóò. Boo béè vó, kilsĩ́ gè nó nú ea kuu Jìhóvà tení dú ló gè olòó nó Kpá Káí.—1 Jọ́ọ̀n 5:3.
20 Ié zìgà mm̀ vààa gyọ́ọ̀ Jíízọ̀s. Kpá Káí kọ́ọ̀: “Kọ̀láá nen e a dẹlẹ nyíe boo Sã́áná Bàrì íe dùm e bè náa tá,” (Jọ́ọ̀n 3:36) Éé ní ea kọlà ge dẹlẹ nyíé boo é? Níí tõó dọ̀ ge naa nú e Jíízọ̀s beè kọ é naa. (Jọ́ọ̀n 13:15) Néé láá dõgẽ kọ è zigà ló Jíízọ̀s. Ge láá zààva ló nakà ààaí, èé íè ge sí tóm nyòòmà nvéè bẹẹ zìgà. È bugì mm̀ Jém̀z 2:26 kọ́ọ̀: “Bé e zìgà bel e láb á gé ló dúná gé íí naa é.”
21, 22. (a) Éé ní ea náa kọ é sí kẽ Sẹ̀lẹ̀ Nù kẽ̀èa Boo Ú Kráìst buù gbááí é? (b) Éé ní eé ló sọ́l boo mm̀ a 6 nè 7 togó kpáí é?
21 Sí Kè Sẹ̀lẹ̀ Nù kẽ̀èa Boo Ú Kráìst. Lèlà ló èlà deeá besĩ́ì Jíízọ̀s à kálá ù, a beè noòmài kọ é olòó kẽ̀èa boo deé e ẹlẹ beè uè. È ólò naa níí buù gbáá, à kọlà Sẹ̀lẹ̀ Nù Kẽ̀èa Boo àbèè ‘Dè Gyã́á Ló M̀m̀-neè Bẹẹ Tẹ̀ Íe’ (1 Kọ́rìnt 11:20; Máátìù 26:26-28) Jíízọ̀s gbĩ́ kọ é kẽ̀èa boo kọọ̀ a beè tuè a dùm ea gbõomaá neèí boo. A beè kọọ̀: ‘Olòó naanii níí naamá ge bùlà kẽ̀èà boo.’ (Bugi Lúùk 22:19.) Tṍó eo síì kè Sẹ̀lẹ̀ Nù Bùlà Kẽ̀èa Booí, ò zógè kọọ̀ ò kẽèà ẽ boo vààa gyọ́ọ̀á nè pọ̀b kà vulè e Jìhóvà nè Jíízọ̀s íeí ló.—Ẹ̀b Ní Ea Égè 16 Kpò Émì Nu Ea DiDee Deè Nvéè Kpáí.
22 Gã́ ki ààaí ní ea dú kà pọ̀b kà dõ̀ònù e ni láá iéé. (2 Kọ́rìnt 9:14, 15) Nakà dõ̀ònù e ka di lóí é dọ nàgé bélè nè gã́bug gãà gbò e ba beè ù. A 6 nè 7 togó kpáí gé ló sọ́l boo bé e níá gé láá valí naa.
