1, 2. (a) Inki ke salaka nde dikabu mosi buna kuvanda mfunu sambu na nge? (b) Sambu na nki nkudulu kele dikabu ya kuluta nene ya Nzambi me pesaka?

INKI kele dikabu ya kuluta mbote ya bo me pesaka nge? Sambu dikabu kuvanda mfunu, yo ke lombaka ve nde yo vanda ya ntalu. Kana dikabu mosi me pesa nge kiese to yo kele kima yina nge kele ti yo kibeni mfunu, nge ta monisa ntonda sambu na yo.

² Na kati ya makabu yonso yina Nzambi me pesaka beto, kele ti dikabu mosi ya beto ke vandaka na yo mfunu mingi kuluta makabu ya nkaka. Yo kele dikabu ya kuluta nene yina yandi me pesaka bantu. Na kapu yai, beto ta longuka nde Yehowa tindaka Mwana na yandi Yezu Kristu sambu beto baka kivuvu ya kuzinga kimakulu. (Tanga Matayo 20:28.) Ntangu Yehowa tindaka Yezu na ntoto sambu na kufuta nkudulu, yandi monisaka nde yandi ke zolaka beto kibeni.

3. Sambu na nki bantu ke fwaka?

³ Nkudulu kele nzila yina Yehowa me sadilaka sambu na kukatula bantu na kimpika ya disumu mpi ya lufwa. (Baefezo 1:7) Sambu na kubakisa mfunu ya nkudulu, beto fwete zaba mambu yina salamaka na kilanga ya Edeni bamvula mingi me luta. Bibuti na beto ya ntete, Adami ti Eva, salaka disumu. Bo fwaka sambu bo salaka disumu. Beto mpi ke fwaka sambu beto me bakaka disumu ya Adami ti Eva.—Tala Noti 9.

4. Adami vandaka nani, mpi nki yandi vandaka ti yo?

 ⁴ Ntangu Yehowa gangaka bakala ya ntete, Adami, yandi pesaka yandi kima mosi ya mfunu mingi. Yandi pesaka Adami luzingu ya kukuka. Yandi vandaka ti mabanza mpi nitu ya kukuka. Yandi lendaka ve ata fioti kubela, kununa, mpi kufwa. Sambu Yehowa gangaka Adami, yandi vandaka bonso tata na yandi. (Luka 3:38) Yehowa vandaka kusolula ti Adami mbala na mbala. Nzambi tendudilaka Adami mbote-mbote mambu yina yandi vandaka kuzola nde Adami kusala mpi pesaka yandi kisalu ya mbote.—Kuyantika 1:28-30; 2:16, 17.

5. Biblia ke tuba nde Nzambi gangaka Adami “na kifwani [na yandi],” yo ke tendula nki?

⁵ Nzambi gangaka Adami “na kifwani [na yandi].” (Kuyantika 1:27) Yehowa gangaka Adami ti bikalulu bonso ya yandi, mu mbandu zola, mayele, lunungu, mpi ngolo. Yandi pesaka Adami kimpwanza ya kupona. Adami vandaka ve bonso mashini yina ke salaka kaka mambu yina bo me songaka yo na kusala. Nzambi gangaka yandi sambu yandi pona kana yandi ta sala mambu ya mbote to ya mbi. Kana Adami ponaka kulemfukila Nzambi, yandi zolaka kuzinga mvula na mvula na paladisu.

6. (a) Ntangu Adami lemfukaka ve na Nzambi, inki yandi vidisaka? (b) Inki mutindu diambu yina ke tadila beto?

⁶ Ntangu Adami lemfukaka ve na Nzambi mpi Nzambi pesaka yandi ndola ya lufwa, Adami vidisaka kima mosi ya mfunu mingi. Yandi vidisaka bangwisana ya mbote ti Yehowa, luzingu na yandi ya kukuka mpi paladisu. (Kuyantika 3:17-19) Adami ti Eva bakaka lukanu ya kulemfuka ve na Nzambi, yo yina bo vidisaka kivuvu ya kuzinga mvula na mvula. Sambu na kukonda bulemfu ya Adami, ‘disumu kotaka na nsi-ntoto mpi lufwa na nzila ya disumu, mutindu mosi mpi lufwa me mwanganaka na bantu yonso sambu bo yonso salaka disumu.’ (Baroma 5:12) Ntangu Adami salaka disumu, yandi ‘kuditekaka’ mpi tekaka beto na kimpika  ya disumu mpi ya lufwa. (Baroma 7:14) Keti kivuvu kele sambu na beto? Ee.

7, 8. Nkudulu kele nki?

⁷ Nkudulu kele nki? Nkudulu ke pesaka dibanza ya mambu zole. Ya ntete, nkudulu kele ntalu ya bo ke futaka sambu na kukatula muntu na kimpika to sambu na kusumba diaka kima mosi. Ya zole, nkudulu kele ntalu ya bo ke pesaka sambu na kufuta kima mosi.

⁸ Ata muntu mosi ve lenda futa ntalu mosi buna sambu na diambu ya mbi kibeni yina Adami salaka mutindu yandi salaka disumu mpi natilaka beto lufwa. Kansi, Yehowa yidikaka nzila mosi sambu na kukatula beto na kimpika ya disumu mpi ya lufwa. Beto tadila mutindu Yehowa pesaka nkudulu mpi mutindu beto lenda bakila yo mambote.

9. Yo lombaka nde Nzambi kufuta nkudulu ya nki mutindu?

⁹ Ata muntu mosi ve na kati na beto lenda futa nkudulu sambu na luzingu ya kukuka yina Adami vidisaka. Sambu na nki? Sambu beto yonso kele bantu ya kukonda kukuka. (Nkunga 49:7, 8) Yo lombaka kupesa luzingu ya muntu ya nkaka ya kukuka sambu na kufuta nkudulu. Yo yina Biblia ke bingaka yo “nkudulu ya me fwanana.” (1 Timoteo 2:6) Yo lombaka nde nkudulu yina kuvanda na mbalu ya kiteso mosi ti luzingu yina Adami vidisaka.

10. Inki mutindu Yehowa futaka nkudulu?

¹⁰ Inki mutindu Yehowa futaka nkudulu? Yehowa tindaka mwana na yandi yina yandi ke zolaka mingi na kukwisa na ntoto. Mwana yango vandaka Yezu, kigangwa ya ntete yina yandi salaka. (1 Yoane 4:9, 10) Yezu ndimaka kuyambula tata na yandi mpi kisika yina yandi vandaka kuzinga. (Bafilipi 2:7) Yehowa katulaka Yezu na zulu mpi tindaka yandi na ntoto; yo yina Yezu butukaka muntu ya kukuka, disongidila ya kukonda disumu.—Luka 1:35.

11. Inki mutindu muntu mosi lenda vanda nkudulu sambu na bantu yonso?

 ¹¹ Muntu ya ntete, Adami, vidisaka luzingu ya kukuka sambu na bantu yonso ntangu yandi lemfukaka ve na Yehowa. Keti muntu ya nkaka lendaka kukatula lufwa sambu na bana yonso ya Adami? Ee. (Tanga Baroma 5:19.) Yezu, yina me salaka ve disumu, pesaka luzingu na yandi ya kukuka bonso nkudulu. (1 Bakorinto 15:45) Nzambi sadilaka luzingu ya kukuka ya Yezu sambu na kukatula lufwa na bana yonso ya Adami.—1 Bakorinto 15:21, 22.

12. Sambu na nki yo lombaka nde Yezu kumona bampasi mingi?

¹² Biblia ke tubilaka mpasi yina Yezu monaka na ntwala ya kufwa. Bo bulaka yandi na nku yonso, bo bulaka yandi bansonso na zulu ya nti ya mpasi, mpi malembe-malembe yandi fwaka lufwa mosi ya mpasi. (Yoane 19:1, 16-18, 30) Sambu na nki yo lombaka nde Yezu kumona bampasi mingi? Sambu Satana tubaka nde ata muntu mosi ve ta bikala ya kwikama na Nzambi kana yandi kutana ti mimekamu ya ngolo. Yezu monisaka nde muntu ya kukuka lenda bikala ya kwikama na Nzambi ata yandi kutana ti mpasi ya ngolo. Ya kieleka, Yezu sepedisaka Yehowa mingi kibeni!—Bingana 27:11; tala Noti 15.

13. Inki mutindu Nzambi futaka nkudulu?

¹³ Inki mutindu Nzambi futaka nkudulu? Yezu pesaka tata na yandi mbalu ya luzingu na yandi. Na kilumbu ya Nisani 14 ya mvu 33 na kutadila kalandrie ya Bayuda, Yehowa pesaka nzila nde bambeni ya Yezu kufwa yandi. (Baebreo 10:10) Bilumbu tatu na nima ya lufwa ya Yezu, Yehowa futumunaka yandi bonso kigangwa ya kimpeve kansi ve ya kinsuni. Na nima, ntangu Yezu vutukaka na tata na yandi na zulu, yandi pesaka Yehowa mbalu ya luzingu na yandi ya muntu ya kukuka bonso nkudulu. (Baebreo 9:24) Sambu Nzambi futaka nkudulu, beto kele ti dibaku ya kukatuka na kimpika ya disumu mpi ya lufwa.—Tanga Baroma 3:23, 24.

14, 15. Beto fwete sala nki sambu Nzambi kulolula masumu na beto?

¹⁴ Beto ke bakaka mambote ya dikabu ya kuluta nene yina Nzambi me pesaka bantu. Beto tadila mambote yina nkudulu ke pesa beto bubu yai mpi yina beto ta baka na bilumbu ke kwisa.

¹⁵ Ndolula ya masumu. Yo ke vandaka mpasi na kusala ntangu yonso mambu ya mbote. Beto ke salaka bifu mpi bantangu ya nkaka beto ke tubaka mpi ke salaka mambu ya mbi. (Bakolosai 1:13, 14) Inki mutindu Nzambi lenda lolula beto? Beto fwete wa kibeni mawa sambu na mambu ya mbi yina beto me sala mpi na kudikulumusa yonso, kulomba Yehowa na kulolula beto. Mpidina, beto lenda tula ntima nde Nzambi ta lolula masumu na beto.—1 Yoane 1:8, 9.

16. Inki beto fwete sala sambu na kuvanda ti kansansa ya mbote?

¹⁶ Kansansa ya mbote. Kana kansansa na beto me zabisa beto nde beto me sala diambu mosi ya mbi, beto ke kumaka kudiyangisa, nkutu beto lenda mona nde beto me konda kivuvu mpi beto kele ve mfunu. Kansi, beto fwete lemba ve nitu. Kana beto lomba Yehowa ndolula, beto lenda ndima nde yandi ta widikila beto mpi ta lolula beto. (Baebreo 9:13, 14) Yehowa ke zolaka nde beto zabisa yandi bampasi mpi bifu na beto. (Baebreo 4:14-16) Mpidina, beto ta vanda na ngemba ti Nzambi.

17. Inki balusakumunu beto lenda baka mutindu Yezu fwaka sambu na beto?

¹⁷ Kivuvu ya kuzinga mvula na mvula. “Lufutu yina disumu ke pesaka kele lufwa, kansi dikabu yina Nzambi ke pesaka kele luzingu ya mvula na mvula na nzila ya Mfumu na beto Kristu Yezu.” (Baroma 6:23) Mutindu Yezu fwaka sambu na beto, beto lenda zinga mvula na mvula mpi kuvanda ti mavimpi ya kukuka. (Kusonga 21:3, 4) Kansi, inki beto fwete sala sambu na kubaka balusakumunu yina?

18. Inki ke ndimisa beto nde Yehowa ke zolaka beto?

¹⁸ Yindula kiese yina nge ke waka kana muntu mosi me pesa nge dikabu ya kitoko. Nkudulu kele dikabu mosi ya mfunu mingi kuluta makabu yonso ya nkaka, mpi beto fwete tonda Yehowa mingi sambu na yo. Yoane 3:16 ke zabisa beto nde: “Nzambi zolaka nsi-ntoto mingi kibeni yo yina yandi pesaka Mwana na yandi mosi kaka ya kubutuka.” Ya kieleka, Yehowa ke zolaka beto mingi kibeni yo yina yandi pesaka beto Yezu, Mwana na yandi yina yandi ke zolaka mingi. Beto me zaba nde, Yezu mpi ke zolaka beto sambu yandi ndimaka kufwa sambu na beto. (Yoane 15:13) Dikabu ya nkudulu fwete ndimisa nge nde Yehowa mpi Yezu ke zolaka nge mingi.—Bagalatia 2:20.

19, 20. (a) Inki mutindu nge lenda kuma nduku ya Yehowa? (b) Inki mutindu nge lenda monisa nde nge me ndima kimenga ya nkudulu ya Yezu?

¹⁹ Na nima ya kulonguka mutindu Nzambi monisaka zola na yandi ya nene, inki mutindu nge lenda kuma nduku na yandi? Yo ke vandaka mpasi na kuzola muntu yina nge me monaka ntete ve. Yoane 17:3 ke tuba nde beto lenda zaba Yehowa. Kana nge zaba yandi zola na nge sambu na yandi ta kuma ngolo, nge ta zola kusepedisa yandi mpi nge ta kuma nduku na yandi. Yo yina, longuka Biblia sambu na kulanda kuzaba mambu yina me tala Yehowa.—1 Yoane 5:3.

²⁰ Ndima kimenga ya nkudulu ya Yezu. Biblia ke tuba nde, “muntu yina ke monisa lukwikilu na Mwana kele na luzingu ya mvula na mvula.” (Yoane 3:36) Kumonisa lukwikilu ke tendula nki? Yo ke tendula kusala mambu yina Yezu longaka beto. (Yoane 13:15) Beto lenda tuba kaka ve nde beto ke kwikilaka na Yezu. Sambu na kundima nkudulu, beto fwete sala kima mosi sambu na lukwikilu na  beto. Yakobo 2:26 ke tuba nde: “Lukwikilu yina me konda bisalu kele ya kufwa.”

21, 22. (a) Sambu na nki beto fwete kwenda na Lusungiminu ya lufwa ya Kristu konso mvula? (b) Kapu ya sambanu ti ya nsambwadi ta tubila nki?

²¹ Kwenda na Lusungiminu ya lufwa ya Kristu. Na nkokila yina yitaka lufwa ya Yezu, yandi longaka beto nde beto fwete sungimina lufwa na yandi. Beto ke salaka yo konso mvula, mpi bo ke bingaka yo Lusungiminu to “Madia ya Nkokila ya Mfumu.” (1 Bakorinto 11:20; Matayo 26:26-28) Yezu ke zola beto yibuka nde yandi pesaka luzingu na yandi ya kukuka bonso nkudulu sambu na beto. Yandi tubaka nde: “Beno landa kusala yo sambu na kuyibuka mono.” (Tanga Luka 22:19.) Kana nge kwenda na Lusungiminu, nge ta monisa nde nge ke yibuka nkudulu mpi zola ya nene yina Yehowa ti Yezu ke monisilaka beto.—Tala Noti 16.

²² Nkudulu kele dikabu ya nene kuluta makabu yonso ya nkaka yina bo me pesaka beto. (2 Bakorinto 9:14, 15) Ata bamilio ya bantu yina me fwaka ta baka mambote na dikabu yai ya mfunu mingi. Kapu ya sambanu ti ya nsambwadi ta tubila mutindu yo ta salama.