بەسىنشى تاراۋ
تولەم — قۇداي بەرگەن ەڭ كەرەمەت سي
1، 2. ا) قانداي سي ٴسىز ٷشىن اسىرەسە باعالى؟ ٵ) نەگە تولەم قۇداي بەرگەن ەڭ كەرەمەت سي؟
قانداي سيلىق ٴسىز ٷشىن باعالى؟ ول قىمبات تۇرماسا دا، سىزگە قاجەت نارسە بولسا، مۇنداي سيلىق ٴسىز ٷشىن باعالى بولادى.
2 قۇداي ادامزاتقا كوپ سي بەرگەن. سول سيلاردىڭ اراسىندا بىزگە اسا قاجەت بىرەۋى بار. دۇنيەدە ودان اسقان سي جوق. بۇل — ەحوبانىڭ ٶز ۇلى يسا ٴماسىحتى ٴبىز ٷشىن قۇربان ەتكەنى. سونىڭ ارقاسىندا ٴبىز ماڭگى ٶمىر سۇرە الامىز (ماتاي 20:28 وقىڭىز). يسانى تولەم رەتىندە بەرۋ ارقىلى ەحوبا ٴبىزدى قاتتى جاقسى كورەتىنىن كورسەتتى.
تولەم دەگەن نە؟
3. ادامدار نەگە ولەدى؟
3 تولەم — ەحوبانىڭ ادامزاتتى كۇنا مەن ولىمنەن ازات ەتۋ ٷشىن جاساعان شاراسى (ەفەستىكتەرگە 1:7). تولەمنىڭ نە سەبەپتى قاجەت بولعانىن ٴتۇسىنۋ ٷشىن، مىڭداعان جىل بۇرىن ەدەم باعىندا بولعان جاعدايدى ٴبىلۋىمىز قاجەت. ٴتۇپ اتا-انامىز ادام مەن حاۋا كۇنا جاسادى، سوندىقتان ٶلدى. ولاردىڭ كۇناسى بىزگە وتكەندىكتەن، ٴبىز دە ولەمىز (9-تۇسىندىرمەنى قاراڭىز).
4. ادام اتاعا قانداي باعالى سيلار بەرىلدى؟
4 ەحوبا ادام اتانى جاراتقاندا، وعان وتە باعالى سي — كەمەلدى ٶمىر بەرگەن ەدى. ونىڭ وي-ساناسى دا، دەنەسى دە كەمەلدى بولعان، ياعني ول ەشقاشان اۋىرماي، قارتايماي ٵرى ولمەي ٶمىر سۇرە الار ەدى. ەحوبا ادامدى جاراتقاندىقتان، وعان اكە سياقتى بولعان (لۇقا 3:38). قۇداي ونىمەن ٵردايىم سويلەسكەن جانە ودان نەنى كۇتەتىنىن انىق تۇسىندىرگەن. وعان اينالىساتىن قىزىقتى جۇمىس تا بەرگەن (مۇسانىڭ 1-جازباسى 1:28—30؛ 2:16، 17).
5. قۇداي ادامدى «وزىنە ۇقساس ەتىپ» جاراتتى دەگەن نەنى بىلدىرەدى؟
5 قۇداي ادامدى «وزىنە ۇقساس ەتىپ» جاراتتى (مۇسانىڭ 1-جازباسى 1:27). ول وزىندە بار سۇيىسپەنشىلىك، كۇش، دانالىق پەن ادىلدىك سياقتى قاسيەتتەردى وعان دارىتتى. سونداي-اق وعان ەرىك بوستاندىعىن سيلادى. ادام روبوت سياقتى بولماعان، ول دۇرىس نە بۇرىس جولدى ٶزى تاڭداي الاتىن. قۇدايعا مويىنسۇنعاندا عانا ول جەردەگى جۇماقتا ماڭگى ٶمىر سۇرە الار ەدى.
6. ادام قۇدايعا مويىنسۇنباعاندىقتان نەدەن ايىرىلدى؟ بۇل ادامدارعا قانداي كەسىرىن تيگىزدى؟
6 ادام اتانىڭ قۇدايعا مويىنسۇنباۋىنىڭ سالدارى اشتى بولدى. ول ولىمگە كەسىلدى، ەحوبامەن دوستىعى ٷزىلدى، كەمەلدى ومىرىنەن دە، جۇماقتان دا ايىرىلدى (مۇسانىڭ 1-جازباسى 3:17—19). ادام مەن حاۋا قۇدايدىڭ ٴتىلىن الماعاندىقتان، ماڭگى ٶمىر ٴسۇرۋ مۇمكىندىگىنەن قول ٷزىپ قالدى. ادامنىڭ جاساعان تاڭداۋىنىڭ كەسىرىنەن «دۇنيەگە كۇنا، ال كۇنا ارقىلى ٶلىم كەلدى، وسىلايشا ادامداردىڭ ٴبارى ولەتىن بولدى، سەبەبى ٴبارى كۇنا جاسادى» (ريمدىكتەرگە 5:12). ادام كۇنا جاساۋىمەن ٶزىن دە، ٴبىزدى دە كۇنا مەن ٶلىمنىڭ قۇلدىعىنا ساتىپ جىبەردى (ريمدىكتەرگە 7:14). ەندى بىزبەن نە بولماق، قانداي دا ٴبىر ٷمىت بار ما؟ ارينە، بار.
7، 8. تولەم دەگەن ٴسوز نەنى بىلدىرەدى؟
7 تولەم دەگەن ٴسوز نەنى بىلدىرەدى؟ بۇل تۇتقىندى بوساتۋ ٷشىن نەمەسە قانداي دا ٴبىر مۇلىكتى قايتارىپ الۋ ٷشىن تولەنەتىن قۇندى بىلدىرەدى. سونداي-اق تولەم كەلتىرىلگەن شىعىندى وتەۋ ٷشىن بەرىلەتىن قۇندى دا بىلدىرەدى.
8 ادام اتا كۇنا جاساۋىمەن ٴبىزدى ولىمگە دۋشار ەتتى. ەشبىر پەندە ٴبىزدى ولىمنەن قۇتقارا المايدى. ٴبىراق ەحوبا ٴبىزدى كۇنا مەن ولىمنەن بوساتۋدىڭ قامىن جاساپ، تولەم بەردى. ەندەشە، تولەم تۋرالى كوبىرەك ٴبىلىپ، ونىڭ بىزگە قانداي پايداسى بار ەكەنىن كورەيىك.
تولەم قالاي بەرىلدى؟
9. كەمەلدى ٶمىردى قايتارۋ ٷشىن قانداي تولەم كەرەك بولدى؟
9 ادام اتا ايىرىلعان كەمەلدى ٶمىردى قايتارۋ ەشقايسىسىمىزدىڭ قولىمىزدان كەلمەيدى. سەبەبى ٴبارىمىز كۇناكار پەندەلەرمىز (ٴزابۇر 49:7، 8). سوندىقتان باسقا ٴبىر كەمەلدى ادامنىڭ ٶمىرى قاجەت بولدى. بۇل «جوعالتىلعان نارسەگە ساي كەلەتىن قۇن» بولماق ەدى (تىموتەگە 1-حات 2:6، سىلتەمە). دەمەك، تولەم وتەلۋ ٷشىن ادام اتا جوعالتقان ومىرگە تەڭ كەلەتىن ٶمىر بەرىلۋ قاجەت ەدى.
10. تولەم بەرىلۋ ٷشىن ەحوبا نە ىستەدى؟
10 تولەم بەرىلۋ ٷشىن ەحوبا نە ىستەدى؟ ول العاشقى جاراتىلىسى، اياۋلى ۇلى — يسانى جەرگە جىبەردى (جوحاننىڭ 1-حاتى 4:9، 10). يسا اكەسىن دە، كوكتەگى مەكەنىن دە قالدىرىپ كەتۋگە دايىن بولدى (فىلىپىلىكتەرگە 2:7). ەحوبا كوكتەگى يسانىڭ ٶمىرىن ٴماريام دەگەن قىزدىڭ قۇرساعىنا سالدى. ٴسۇيتىپ، يسا كۇناسىز، كەمەلدى ادام بولىپ تۋىلدى (لۇقا 1:35).
ەحوبا وزىنىڭ سۇيىكتى ۇلىن ٴبىز ٷشىن تولەم رەتىندە بەردى
11. ٴبىر ادام قالايشا كۇللى ادامزات ٷشىن تولەم بەرە الدى؟
11 ٴبىر ادامنىڭ ەحوباعا مويىنسۇنباۋىنىڭ كەسىرىنەن بارلىق ادام ماڭگى ومىردەن ايىرىلدى. سول سياقتى باسقا ٴبىر ادام كۇللى ادامزاتقا ماڭگى ٶمىردى قايتارىپ بەرە الار ما ەدى؟ ٴيا (ريمدىكتەرگە 5:19 وقىڭىز). ەشقاشان كۇنا جاساماعان يسا ٶمىرىن ٴبىز ٷشىن تولەم رەتىندە بەردى (قورىنتتىقتارعا 1-حات 15:45). ونىڭ كەمەلدى ٶمىرى ادام اتانىڭ ۇرپاقتارىن ولىمنىڭ قۇلدىعىنان بوساتپاق ەدى (قورىنتتىقتارعا 1-حات 15:21، 22).
12. يسا نەگە سونشاما كوپ ازاپتان ٶتۋ كەرەك ەدى؟
12 كيەلى كىتاپتا يسانىڭ ولەر الدىندا قاتتى ازاپ شەككەنى ايتىلادى. وعان اياۋسىز دۇرە سوعىلدى، ول اعاش باعاناعا شەگەلەندى، ۇزاق ۋاقىت قينالىپ، ازاپتالىپ ٶلتىرىلدى (جوحان 19:1، 16—18، 30). يسا نەگە وسىنشاما قينالۋ كەرەك ەدى؟ ويتكەنى شايتان كەز كەلگەن ادام اياۋسىز سىنالسا، قۇدايعا دەگەن ادالدىعىنان تايىپ كەتەدى دەگەن بولاتىن. ٴبىراق يسا كەمەلدى ادام قانشا ازاپ شەكسە دە، قۇدايعا ادالدىق ساقتاي الاتىنىن دالەلدەدى. ەحوبانىڭ يساعا قاتتى ريزا بولعانى ٴسوزسىز! (ناقىل سوزدەر 27:11؛ 15-تۇسىندىرمەنى قاراڭىز).
13. تولەم قالاي بەرىلدى؟
13 تولەم قالاي بەرىلدى؟ ب.ز. 33-جىلى، ياھۋديلەردىڭ كۇنتىزبەسى بويىنشا نيسان ايىنىڭ 14 ىندە ەحوبا يسانىڭ ولتىرىلۋىنە جول بەردى (ەۆرەيلەرگە 10:10). ٷش كۇننەن كەيىن ەحوبا يسانى رۋحاني تۇلعا ەتىپ ٴتىرىلتتى. سوسىن، يسا كوككە ورالىپ، ادامزاتقا تولەم رەتىندە بەرگەن كەمەلدى ومىرىنىڭ قۇنىن ەحوباعا ۇسىندى (ەۆرەيلەرگە 9:24). وسى قۇننىڭ ارقاسىندا ٴبىز كۇنا مەن ولىمنەن قۇتىلا الامىز (ريمدىكتەرگە 3:23، 24 وقىڭىز).
تولەمنىڭ ٴسىز ٷشىن پايداسى
14، 15. كۇنالارىمىز كەشىرىلسىن دەسەك، نە ىستەۋىمىز كەرەك؟
14 ٴبىز قۇدايدىڭ ەڭ كەرەمەت سيى — تولەمنىڭ پايداسىن قازىردىڭ وزىندە كورىپ جاتىرمىز. بولاشاقتا دا ونىڭ اكەلەر پايداسى كوپ. قازىر سولاردىڭ كەيبىرىن قاراستىرىپ كورەيىك.
15 كۇنالارىمىز كەشىرىلەدى. «جاڭىلمايتىن جاق، سۇرىنبەيتىن تۇياق بولمايدى» دەگەندەي، كەيدە قاتەلىك جاساپ جاتامىز (قولوستىقتارعا 1:13، 14). مۇندايدا نە ىستەگەنىمىز دۇرىس؟ جاساعان قاتەلىگىمىزگە شىن جۇرەكتەن وكىنىپ، ەحوبادان كىشىپەيىلدىلىكپەن كەشىرىم سۇراعانىمىز دۇرىس. سوندا قۇداي كۇنامىزدى كەشىرەدى. بۇعان كۇماندانباساق بولادى (جوحاننىڭ 1-حاتى 1:8، 9).
16. تازا ار-ۇجدانعا يە بولۋ ٷشىن نە ىستەۋ كەرەك؟
16 تازا ار-ۇجدانعا يە بولامىز. دۇرىس ەمەس نارسە جاساعانىمىز ٷشىن ار-ۇجدانىمىز مازالاسا، ٶزىمىزدى كىنالى، ٷمىتسىز، تۇككە تۇرعىسىز سەزىنۋىمىز مۇمكىن. ٴبىراق ەش مويىمايىق. ەحوبادان كەشىرىم سۇراپ جالبارىنساق، ول دۇعامىزدى تىڭداپ، ٴبىزدى كەشىرەدى (ەۆرەيلەرگە 9:13، 14). ەحوبا ٴبىزدىڭ وعان كەز كەلگەن قيىندىعىمىز، السىزدىكتەرىمىز جايلى اشىق ايتقانىمىزدى قالايدى (ەۆرەيلەرگە 4:14—16). وسىلاي ەتسەك، قۇدايدىڭ الدىندا تازا ار-ۇجدانعا يە بولامىز.
17. يسا ٴبىز ٷشىن ٶمىرىن قيعانىنىڭ ارقاسىندا قانداي باتالارعا يە بولا الامىز؟
17 ماڭگى ٶمىر ٴسۇرۋ ٷمىتىمىز بار. «كۇنانىڭ بەرەتىنى — ٶلىم، ال قۇدايدىڭ سيى — يەمىز ٴماسىح يسا ارقىلى بەرىلەتىن ماڭگىلىك ٶمىر» (ريمدىكتەرگە 6:23). يسا ٴبىز ٷشىن ٶمىرىن قيعانىنىڭ ارقاسىندا ماڭگى ٶمىر سۇرە الامىز ٵرى ٴمىنسىز دەنساۋلىققا جەتە الامىز (ايان 21:3، 4).
تولەمگە ريزاشىلىق بىلدىرەسىز بە؟
18. ەحوبا ٴبىزدى جاقسى كورەتىنىن قايدان بىلەمىز؟
18 دوسىمىز بىزگە تاماشا سيلىق تارتۋ ەتسە، جۇرەگىمىز ريزاشىلىققا تولادى. ال تولەم — بارلىق سيلاردىڭ ىشىندەگى ەڭ كەرەمەتى. ونى بەرگەنى ٷشىن ەحوباعا زور ريزاشىلىق ٴبىلدىرۋىمىز كەرەك. جوحان 3:16 دا: «قۇداي ادامزاتتى سونداي قاتتى سۇيگەندىكتەن، وزىنىڭ جالعىز ۇلىن قۇربان ەتتى»،— دەلىنگەن. ٴيا، ەحوبا ٴبىزدى جاقسى كورەتىنى سونشا — سۇيىكتى ۇلى يسانى ٴبىز ٷشىن قۇربان ەتتى. يسا دا ٴبىزدى جاقسى كورەتىنىنە سەنىمدىمىز، سەبەبى ٴبىز ٷشىن ٶمىرىن قيۋعا دايىن بولدى (جوحان 15:13). تولەمنىڭ بەرىلگەنى — ەحوبا مەن يسانىڭ ٴسىزدى قاتتى جاقسى كورەتىنىنىڭ ايقىن دالەلى (عالاتتىقتارعا 2:20).
ەحوبا تۋرالى بىلگەن سايىن ونىمەن دوس بولىپ، وعان دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىمىز ارتا تۇسەدى
19، 20. ا) ەحوبانىڭ دوسى بولۋ ٷشىن نە ىستەۋ كەرەك؟ ٵ) يسانىڭ تولەم قۇرباندىعىنا سەنەتىنىمىزدى قالاي كورسەتە الامىز؟
19 قۇدايدىڭ كورسەتكەن زور سۇيىسپەنشىلىگى جايلى بىلگەندە، ٴسىزدىڭ دە وعان دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىڭىز ويانعان بولار. الايدا بىرەۋدى جاقسى كورىپ، ونىمەن دوس بولۋ ٷشىن، سول ادامدى جاقسى ٴبىلۋىمىز قاجەت. جوحان 17:3 تە ەحوبانى تانىپ-بىلە الاتىنىمىز ايتىلادى. بۇلاي ەتسەك، ونى جاقسى كورە تۇسەمىز، وعان ۇنامدى بولۋعا تىرىسامىز، ٴسۇيتىپ، ونىڭ دوسى بولامىز. ولاي بولسا، كيەلى كىتاپتى زەرتتەۋدى جالعاستىرىپ، ەحوبا تۋرالى ٴبىلىم الا بەرىڭىز (جوحاننىڭ 1-حاتى 5:3).
20 يسانىڭ تولەم قۇرباندىعىنا سەنىڭىز. كيەلى كىتاپتا: «كىم ۇلعا [ياعني يساعا] سەنسە، ماڭگىلىك ٶمىردى يەلەنەدى»،— دەپ ايتىلعان (جوحان 3:36). مۇنداي سەنىم نەدەن كورىنەدى؟ يسانىڭ بەرگەن تالىمدەرىنە قۇلاق اسقانىمىزدان (جوحان 13:15). ٴبىزدىڭ «مەن يساعا سەنەمىن» دەپ ايتقانىمىز جەتكىلىكسىز. تولەمگە دەگەن سەنىمىمىز ٸس-ارەكەتىمىزدەن كورىنۋى قاجەت. جاقىپ 2:26 دا: «ٸس-ارەكەتسىز سەنىم دە ٶلى»،— دەلىنگەن.
21، 22. ا) جىل سايىن وتەتىن ٴماسىحتى ەسكە الۋ كەشىنە نەلىكتەن بارۋىمىز كەرەك؟ ٵ) 6 جانە 7-تاراۋلاردا نە تۋرالى بىلەمىز؟
21 يسا ٴماسىحتى ەسكە الۋ كەشىنە قاتىسىڭىز. 14-نيسان كۇنى كەشكە يسا شاكىرتتەرىنە وزىنىڭ ٶلىمىن ەسكە الىپ تۇرۋدى تاپسىرعان. وسىعان قۇلاق اسىپ، ٴبىز دە جىل سايىن وتەتىن ٴماسىحتى ەسكە الۋ كەشىندە باس قوسامىز. ول «يەمىزدىڭ كەشكى اسى» دەپ تە اتالادى (قورىنتتىقتارعا 1-حات 11:20؛ ماتاي 26:26—28). يسا ٴبىز ٷشىن كەمەلدى ٶمىرىن قيعانىن ەستە ۇستاعانىمىزدى قالايدى. ول: «مەنى ەسكە الۋ ٷشىن وسىلاي ىستەپ تۇرىڭدار»،— دەگەن (لۇقا 22:19 وقىڭىز). ەسكە الۋ كەشىنە كەلسەڭىز، تولەمگە دەگەن ريزاشىلىعىڭىزدى جانە ەحوبا مەن يسانىڭ ٴبىزدى قانشالىقتى جاقسى كورەتىنىن ۇمىتپاعانىڭىزدى كورسەتەسىز (16-تۇسىندىرمەنى قاراڭىز).
22 راسىندا دا، تولەمگە تەڭ كەلەر سي جوق (قورىنتتىقتارعا 2-حات 9:14، 15). بۇل سيدىڭ قايتىس بولىپ كەتكەن ميلليونداعان ادام ٷشىن دە پايداسى بار. بۇل تۋرالى 6 جانە 7-تاراۋلاردا ايتىلادى.
قىزىقتى بولار مالىمەتتەر
ەحوباعا جاقىندا
ەحوبا «كوپتەگەن ادامداردىڭ تولەمىن وتەۋ ٷشىن» قام جاساعان
قاراپايىم، دەسە دە وتە تەرەڭ شىندىقتار ٴسىزدى قۇدايعا جاقىنداتادى.
كيەلى كىتاپ. سۇراقتار مەن جاۋاپتار
يسا پايعامبار تاندىك دەنەمەن ٴتىرىلدى مە، الدە رۋح بولىپ پا؟
كيەلى كىتاپتا يسانىڭ «رۋحاني دەنەمەن تىرىلگەنى» ايتىلعان. ولاي بولسا ول قايتا تىرىلگەن سوڭ شاكىرتتەرى قالاي ونى كورىپ، دەنەسىنە قول تيگىزە العان؟
