1, 2. a) I yini lexi yentxaka nyiko yi va ya lisima kwaku? b) Ha yini xitizrulo ku li nyiko leyikulu ya Xikwembu Nkulukumba?

HI YINI nyiko ya lisima leyi u samiki u yi yamukela? A swi djuli leswaku nyiko ya kukazri yi dula akuva yi va ya lisima. Nyiko i ya lisima loko yi ku nyonxisa kumbe loko ku li ntxhumu lowu a ku li khale u wu vilela.

² Xikwembu Nkulukumba a hi nyike nyiko ya lisima ku tlula hinkwaswu leswi hi swi djulaka. Nyiko leyi Yehovha a nyikiki vhanu hi leyikulu ngopfu ka hinkwatu. Ka ndzrima leyi hi ta dondzra leswaku Yehovha a zrumele N’wanakwe, Yesu Kriste, akuva hi kota ku hanya hi la ku nga helikiki. (Dondzra Mattheo 20:28.) Hi ku zrumela Yesu la misaveni swanga xitizrulo, Yehovha a kombise leswaku awa hi zrandzra.

3. Ha yini vhanu va fa?

³ Xitizrulo i ndlela leyi Yehovha a ntsrhunxiki vhanu ha yone ka xidoho ni lifu. (Ba-le-Efesa 1:7) Akuva hi twisisa leswaku ha yini xitizrulo a xi djuleka, hi fanela ku tiva leswi yentxekiki khale swinene, a xizrambeni xa Edeni. Vapswele vezru va ku sungula, Adamu na Evha, va dohile. Xileswo va file. Leswi va hi tluletiki xidoho, na hine ha fa.​—Yana ka “Dondzra Swin’wana”, 9.

4. A byi tsrhamisise kuyini wutomi bya Adamu na a nga si na doha?

⁴ Loko Yehovha a vumbe wanuna wa ku sungula, Adamu, a mu nyike ntxhumu wa lisima swinene. A mu nyike wutomi lebyi hetisekiki. A a ni miyanakanyu ni mizri leswi hetisekiki. A a nga ti za a vabyile, nambi ku duhwala kumbe  ku fa. A swi fana ni loko Yehovha a li tatana wa Adamu, swanga hi leswi a vumbiwiki ha yene. (Luka 3:38) Yehovha a a bula naye minkama hinkwayu. A tlhamuxele Adamu ha hombe leswi a a djula leswaku a swi yentxa, a tlhela a mu nyika ntizro wa ku nyonxisa.​—Genesis 1:28-30; 2:16, 17.

5. Loko Bibele dzri ku Adamu a vumbiwe a ‘xifanisweni xa Xikwembu Nkulukumba’ dzri djula ku hlaya yini?

⁵ Adamu a vumbiwe a ‘xifanisweni xa Xikwembu Nkulukumba’. (Genesis 1:27) Leswi hlayaka leswaku Yehovha a nyike Adamu wumhunu lebyi Yene a nga nabyu, bya ku fana ni lizrandzru, wutlhazri, wululami ni ntamu. Handle ka leswo, a vumbe Adamu na a ni ntsrhunxeko wa ku tihlawulela ku yentxa leswinene kumbe swa ku biha. A a nga li mutxhini. Loko Adamu a a hlawule ku yingiseta Xikwembu Nkulukumba, a a ta hanya hi la ku nga helikiki a paradeyisini.

6. Leswi Adamu a kalaka a nga yingisetanga Xikwembu Nkulukumba, i yini leswi a lahlekeliwiki ha swone, naswone hine swi hi khumba hi ndlela yini?

⁶ Adamu a hakele ku dula hi ku kala a nga yingisetanga Xikwembu Nkulukumba. A kume xikhatiso xa lifu, nakone a lahlekeliwe hi wunghanu bya ku hlawuleka na Yehovha, wutomi lebyi hetisekiki ni muti lowu nga paradeyisi. (Genesis 3:17-19) Adamu na Evha va hlawule ku kanya Xikwembu Nkulukumba, xiswoswo a va nga ha li na dumbo. Hi nkonta ya leswi Adamu a swi yentxiki, ‘a xihono xi nhingene a misaveni, ni hi xo xihono ka nhingeni ku fa, hi swoswo a ku fa ku tlulele vhanu hinkwavu hi leswi hinkwavu va nga hona.’ (Ba-le-Roma 5:12) Hi ku doha kwakwe, Adamu a ‘xavise’ wutomi byakwe ni byezru, hi ndzruluka swikazrawa swa xidoho ni lifu. (Ba-le-Roma 7:14) Hine ke, hi ni dumbo? Ina, hi nadzru.

7, 8. Xitizrulo i yini?

⁷ Xitizrulo i yini? Hi ntshima-ntshima, xitizrulo xi nga ha  hlaya mintxhumu yibidzri: Mali leyi hakeliwaka leswaku ku ntsrhunxiwa mhunu lweyi a nga djele, kumbe ku humexa mali leyi yanelaka leswaku u hakela ntxhumu wa kukazri.

⁸ A ku na mhunu lweyi a nga hakelaka honeko ledzrikulu ledzri Adamu a dzri yentxiki loko a doha kutani a hi buyisela lifu. Kambe Yehovha a hi lulamisele ndlela ya ku hi huluxa ka xidoho ni lifu. A hi dondzreni leswaku xitizrulo xi tizra hi ndlela yini nakone xi nga hi pfunisa kuyini.

9. Xana xitizrulo a xi ta hakelisiwa kuyini?

⁹ A ku na mhunu ni mun’we kwezru lweyi a a ta kota ku hakela xitizrulo hi nkonta ya wutomi bya ku hetiseka lebyi Adamu a lahlakeliwiki ha byone. Ha yini? Hikusa hinkwezru a hi hetisekanga. (Amapsalma 49:7, 8) A xitizrulo a xi fanela ku hakeliwa hi wutomi bya mhunu mumbeni lweyi a hetisekiki. Xileswo xi hlayiwa “xitizrulo lexi dzringanaka”. (1 Timoteo 2:6, Tradução do Novo Mundo) Xitizrulo a xi fanela ku dzringana ni wutomi lebyi Adamu a lahlekeliwiki ha byone.

10. Xana Yehovha a xi hakelise kuyini xitizrulo?

¹⁰ Xana Yehovha a hakelise kuyini xitizrulo? A zrumele N’wanakwe lwa zrandzrekaka la misaveni. N’wana lweyi, Yesu, a a li wa ku sungula ka ntumbuluku hinkwawu. (1 Yohan 4:9, 10) Hi ku swi zrandzra, Yesu a siye Tatana wakwe ni muti wakwe wa le tilweni. (Ba-le-Filipi 2:7) Yehovha a yentxe leswaku Yesu a pswaliwa la misaveni swanga mhunu lwa hetisekiki, a ngeke na xidoho.​—Luka 1:35.

11. Xana mhunu mun’we a nga va xitizrulo ka hinkwavu hi ndlela yini?

¹¹ Ku doha ka Adamu ku yentxe leswaku hinkwezru hi lahlekeliwa hi wutomi lebyi hetisekiki. Xana a swi ta koteka leswaku mhunu mun’wana a hi ntsrhunxa ka lifu? Ina. (Dondzra Ba-le-Roma 5:19.) Yesu, lweyi a nga samikiki a  doha, a nyikele hi wutomi byakwe swanga xitizrulo. (1 Ba-le-Korinte 15:45) Wutomi byakwe lebyi hetisekiki a byi ta kota ku sula lifu ka vana hinkwavu va Adamu.​—1 Ba-le-Korinte 15:21, 22.

12. Ha yini Yesu a a fanela ku xaniseka ngopfu?

¹² Bibele dzri kombisa ndlela leyi Yesu a nga xaniseka ha yone na a nga si fa. A biwe hi xisepu hi ndlela ya nsele, a gongondzreliwa mhandzrini ya nxaniso a va a fa hakatsrongo-katsrongo hi ndlela leyi vavisaka. (Yohan 19:1, 16-18, 30) Ha yini Yesu a a fanela ku xaniseka ngopfu? Hikusa Sathana a hlaye leswaku a ku na mhunu lweyi a nga tsrhamaka na a dumbekile ka Xikwembu Nkulukumba loko a dzringiwa hi ndlela leyi vavisaka. Yesu a kombisile leswaku mhunu lweyi a hetisekiki a nga tsrhama na a dumbekile ka Xikwembu Nkulukumba nambi a xaniseka ngopfu. Yanakanya hi ndlela leyi Yesu a nyonxisiki mbilu ya Yehovha ha yone!​—Amaproverbia 27:11; yana ka “Dondzra Swin’wana”, 15.

13. Xana xitizrulo xi hakelisiwe kuyini?

¹³ Xana xitizrulo xi hakelisiwe kuyini? Yesu a nyike Tatana wakwe wutomi byakwe bya lisima. Hi 14 ka Nisani wa 33 ka kalendariyu dzra Xiyuda, Yehovha a pfumelele leswaku valala va Yesu va mu dlaya. (Ba-Heberu 10:10) Ntsrhaku ka masiku mazrazru, Yehovha a pfuxe Yesu swanga mhunu wa moya. Loko Yesu a tlhelele tilweni ka Tatana wakwe, Yehovha a tizrise xitlhavelo xa wutomi lebyi hetisekiki bya Yesu leswaku a hi tizrula. (Ba-Heberu 9:24) Leswi kutani hi tizruliwiki, hi ntsrhunxiwile ka xidoho ni lifu.​—Dondzra Ba-le-Roma 3:23, 24.

14, 15. Hi fanela ku yentxa yini leswaku hi dzrivaleliwa swidoho swezru?

¹⁴ Hinkwezru ha pfuneka swoswi hi nyiko leyikulu ya Xikwembu  Nkulukumba. A hi voneni leswi hi pfunekisaka xiswone swoswi ni leswi hi taka pfunekisa xiswone a nkameni lowu taka.

¹⁵ Hi dzrivaleliwa swidoho swezru. A swi nabyali ku yentxa leswinene minkama hinkwayu. Minkama yin’wana ha hoxa, ha vulavula ni ku yentxa mintxhumu leyi bihiki. (Ba-le-Kolosa 1:13, 14) Hi nga yentxa yini leswaku hi dzrivaleliwa? Hi fanela ku tisola na swi huma mbilwini hi leswi hi swi yentxiki, kutani hi ku titsrongahata hi kombela Yehovha a hi dzrivalela. Ntsrhaku ka leswo hi nga tiyiseka leswaku swidoho swezru swi dzrivaleliwile.​—1 Yohan 1:8, 9.

16. Hi fanela ku yentxa yini akuva hi va ni lipfalu ledzrinene?

¹⁶ Hi nga va ni lipfalu ledzrinene. Loko lipfalu dzrezru dzri hi byela leswaku hi yentxe leswi hoxekiki hi titwa nandzru, hi nge na dumbo ni ku titwa hi nga pfuni ntxhumu. Kambe a hi fanelanga ku pimisa hi ndlela leyo. Loko hi kombela Yehovha akuva a hi dzrivalela, hi nga tiyiseka leswaku a ta hi yingiseta ni ku hi dzrivalela. (Ba-Heberu 9:13, 14) Yehovha a djula hi mu byela leswi swi hi kazrataka ni ku tsrana kwezru. (Ba-Heberu 4:14-16) Loko hi yentxa leswo hi nga va ni ku zrula na Xikwembu Nkulukumba.

17. Hi ta kuma matovoko wani hi leswi Yesu a hi feliki?

¹⁷ Hi lavisela ku hanya hi la ku nga helikiki. ‘A hakelo dzra xihono i ku fa, kambe a nyiko ya Xikwembu Nkulukumba i wutomi lebyi nga helikikiki ha Yesu Kriste, Hosi yezru.’ (Ba-le-Roma 6:23) Hi ta hanya hi la ku nga helikiki na hi tikholisa hi wutomi bya ku kala mavabyi hi leswi Yesu a hi feliki. (Apfuletelo 21:3, 4) Akuva hi kuma matovoko lawo hi fanela ku yentxa yini?

18. Hi swi tivisa kuyini leswaku Yehovha awa hi zrandzra?

¹⁸ Yanakanya hi leswi u titwisaka xiswone mbilwini loko  mhunu a ku hanana ntxhumu wa ku xonga. Xitizrulo i nyiko ya lisima swinene ku tlula hinkwatu. Hi fanela ku mu tlangela swinene Yehovha hi leswi a hi hananiki nyiko leyo. Yohan 3:16 yi hi byela leswaku ‘Xikwembu Nkulukumba a zrandzre misava swa ku nhati, a ko a nyikela n’wanakwe, lwe wa kuva swakwe’. Ina, Yehovha a hi zrandzra swinene lakakuva a nyikele hi N’wanakwe lwe wa lisima, ku nga Yesu. Na a nga sindzrisiwanga, Yesu a hi felile hi leswi a hi zrandzraka. (Yohan 15:13) Nyiko ya xitizrulo yi fanela ku ku kholwisa ka leswaku Yehovha na Yesu va ku zrandzra ngopfu.​—Ba-le-Galatia 2:20.

19, 20. a) U nga swi kotisa kuyini ku va munghanu wa Yehovha? b) U nga swi kombisisa kuyini leswaku wa pfumela ka xitlhavelo xa xitizrulo?

¹⁹ Leswi kutani u dondzriki hi lizrandzru ledzrikulu dzra Xikwembu Nkulukumba, u nga swi kotisa kuyini ku va munghanu wakwe? Nakunene, a swi nabyali ku zrandzra mhunu lweyi u nga mu tivikiki. Kambe Yohan 17:3 yi hi byela leswaku hi nga mu tiva Yehovha. Loko u ya u mu tiva, a lizrandzru dzraku ha yene dzri ta ya mahlweni dzri kula, u ta ya u djula ku yentxa leswi a swi zrandzaka nakone u ta va munghanu wakwe. Xileswo, yana mahlweni u tiva Yehovha hi ku dondzra Bibele.​—1 Yohan 5:3.

²⁰ Pfumela ka xitlhavelo xa xitizrulo xa Yesu. Bibele dzri li ‘lweyi a pfumelaka ku n’wana a na ni wutomi lebyi nga gamikiki’. (Yohan 3:36) Swi tlhamuxela yini ku kombisa lipfumelo? Swi tlhamuxela ku yentxa leswi Yesu a hi dondzrisiki swone. (Yohan 13:15) A hi fanelanga ku hlaya hi nomu ntsena leswaku ha pfumela ka Yesu. Akuva hi kombisa leswaku ha pfumela ka xitizrulo, hi fanela ku yentxa xa kukazri hi lipfumelo dzrezru. Yakob 2:26 yi li: ‘Ku pfumela loku ngeke na mintizro ku file.’

21, 22. a) Ha yini hi fanela ku kumeka ka Xidzrimuxo xa lifu dzra Kriste lembe ni lembe? b) Ku ta tlhamuxeliwa yini ka Tindzrima 6 na 7?

 ²¹ Kumeka ka Xidzrimuxo xa lifu dzra Kriste. Ka madambu lawa a fiki ha wone, Yesu a hi dondzrise leswaku hi fanela ku dzrimuka lifu dzrakwe. Lembe ni lembe hi landzra xileleto lexo xa Yesu ka ntlhanganu lowu vitaniwaka Xidzrimuxo xa lifu dzra Kriste kumbe ‘Xilalelo xa Hosi’. (1 Ba-le-Korinte 11:20; Mattheo 26:26-28) Yesu a djula hi dzrimuka leswaku a nyikele wutomi byakwe lebyi hetisekiki akuva byi va xitizrulo xezru. A te: ‘Yentxani leswo n’wi ta ndzri dzrimuka ha swone.’ (Dondzra Luka 22:19.) Loko u kumeka ka ntlhanganu lowu, u kombisa leswaku wa xi dzrimuka xitizrulo kun’we ni lizrandzru ledzrikulu ledzri Yehovha na Yesu va nga na dzrone ha hine.​—Yana ka “Dondzra Swin’wana”, 16.

²² Xitizrulo i nyiko ya lisima swinene ku tlula hinkwatu leti hi nga ti yamukelaka. (2 Ba-le-Korinte 9:14, 15) Nyiko leyo ya lisima yi ta pfuna nambi vhanu va ntsrandzra-vahlayi lava fiki. Tindzrima 6 na 7 ti ta tlhamuxela ndlela leyi leswo swi taka koteka ha yone.