1, 2. a) Xini xi mahako lezaku a xinyikiwo xo kari xiva xa lisima ka wena? b) Hikuyini a nzhiho xi nga xinyikiwo xa lisima ka zontlhe zi tako hi ka Nungungulu?

XINYIKIWO muni xa lisima ka zontlhe u tshukileko u nyikiwa? A xinyikiwo a xi mahi xa lisima hi loku xi durile. Kanilezi, xi maha xa lisima loku xi ku nehela litsako kutani xi hi nchumu lowu hakunene wu lavekako wutomini ga wena. A xinyikiwo lexo, u xi bonga nguvu.

² Ka zinyikiwo zontlhe lezi Nungungulu a hi nyikileko, ku na ni xinwe xi lavekako nguvu wutomini ga hina a ku hunza zontlhe. Lexo, hi xona xinyikiwo xa lisima ka zontlhe lezi Nungungulu a nyikileko vanhu. Lomu ka xipimo lexi, hi ta gonza lezaku Jehova i rumele N’wana wakwe Jesu Kristu kasi zi koteka a ku hi hanya kala kupinzuka. (Gonza Mateu 20:28.) Hi kuva a rumela Jesu laha misaveni kota nzhiho, Jehova i kombile lezaku hakunene wa hi ranza.

3. Hikuyini a vanhu va fako?

³ A nzhiho i ndlela ya Jehova ya ku tlhatlhisa vanhu ka xionho ni kufa. (Va Le Efesusi 1:7) Kasi hi zi zwisisa khwatsi a ku hikuyini a nzhiho wu nga laveka, hi fanele ku ranga hi ku tiva lezi zi nga humelela kaleloko le sinwini ga Edeni. A vapswali va hina vo sangula, Adamu na Eva, va lo onha. Kota lezi va nga onha, va lofa. Hinawu inyamutlha hafa hi kota ya lezi hi nga thapelwa hi xionho xa Adamu na Eva. — Wona Tlhamuselo wa wu 9.

4. I wa hi mani Adamu, niku zini lezi a nga hi nazo?

⁴ Adamu ive munhu wo sangula ku vangiwa hi Jehova  laha misaveni. A xikhati lexi Jehova a nga vanga Adamu, i lo mu nyika nchumu wa lisima nguvu. I lo mu nyika a wutomi go mbhelela. I wa hi ni mapimo yo mbhelela ni miri wo mbhelela. I wa nga ta tshuka a babya, a khosahala, ne ni kufa. Kota lezi Jehova a nga vanga Adamu, zi wa fana ni loku a hi papai wakwe. (Luka 3:38) Jehova i wa wulawula na Adamu hi kukhanzakanya. Nungungulu i wa tlhamusele Adamu ziku dlunya lezi a nga zi rinzela ka yena, a tlhela a mu nyika ntiro wo tsakisa. — Genesisi 1:28-30; 2:16, 17.

5. Zi wula yini loku a Biblia giku Adamu i vangilwe ‘hi mufananiso wa Nungungulu’?

⁵ Adamu i vangilwe ‘hi mufananiso wa Nungungulu.’ (Genesisi 1:27) Lezo zi wula ku Adamu i wa hi ni matshamela yo fana ni lawa Jehova a nga nawo, yo kota liranzo, wutlhari, kululama ni ntamu. Adamu i wa nyikilwe a kutihlawulela kambe. I wa nga fani ni muchini. Nungungulu i wa mu vangile hi ndlela ya ku a zi kota ku hlawula ku maha za zi nene kutani ku maha zo biha. Loku Adamu i wa hlawulile ku ingisa Nungungulu, na a hanyile kala kupinzuka Paradiseni.

6. a) A xikhati lexi Adamu a nga onha, zini a nga zi luza? b) Hina ke, a xionho xakwe xi hi khumbisa kuyini?

⁶ Laha Adamu a nga tsika ku ingisa Nungungulu zonake a konelwa kufa, i hakhele kudura nguvu. I lo luza wunghana go hlawuleka legi a nga hi nago na Jehova, a luza wutomi go mbhelela, ni paradise legi a nga hanya ka gona. (Genesisi 3:17-19) Adamu na Eva va lo ti hlawulela ku nga ingisi Nungungulu, hikwalaho ku wa nga ha hi na lexi va nga kari va xi rinzela. Hi kota ya lezi Adamu a nga zi maha, ‘a kuonha ku lo nghena misaveni ni kufa ku lota hi kota ya kuonha; hi kota ya lezo a kufa ku lo thapela vanhu vontlhe, hakuva vontlhe va onhile.’ (Va Le Roma 5:12) A xikhati lexi Adamu a nga onha, i lo ti ‘xavisa’ wukhumbini ga kuonha ni kufa, a tlhela a xavisa na hinawu. (Va Le Roma 7:14) Xana hi ta tshuka hi tlhatlhiswa wukhumbini lego ke? Ina, hi ta tlhatlhiswa.

7, 8. Xini a nzhiho?

 ⁷ Xini a nzhiho? A tlhamuselo wa gezu legi wu patsa zilo zimbiri hi wutsongwani ga kona. Xo sangula, a nzhiho i ntsengo lowu wu humesiwako kasi ku tlhatlhisa munhu kutani ku tlheliselwa a nchumu wo kari u nga wu luza. Xa wumbiri, a nzhiho i ntsengo lowu wu humesiwako kasi ku rihela nchumu wo kari kutani ku hakhela.

⁸ A ku na munhu a nga wa ta zi kota ku hakhela lezi zi onhekileko a xikhati lexi Adamu a nga onha a hi nehela kufa. Kanilezi, Jehova i vululile ndlela ya ku hi tlhatlhisa ka xionho ni kufa. A hi kambisise lezi a nzhiho wu tirisako zona ni lezi hi nga vunekisako zona hi wona.

9. I nzhiho wa tshamela muni wu nga laveka kasi ku tlhatlhisa vanhu ka xionho ni kufa?

⁹ A ku na munhu xikari ka hina a nga wa ta zi kota ku rihela nzhiho wa wutomi go mbhelela legi Adamu a gi luzileko. Hikuyini? Hakuva hontlheni a hi mbhelelangi. (Tisimu 49:7, 8) Lexi xi nga laveka, ku wa hi ku hakhela nzhiho hi wutomi go mbhelela ga munwani munhu. A Biblia gi wula lezaku Jesu “i lo ti nyikela a kuva nzhiho wa vontlhe.” (1 Timote 2:6) A wutomi go mbhelela legi Jesu a nyikeleko, ga ringana khwatsi ni legi Adamu a gi luzileko.

10. Xana Jehova i humesile nzhiho hi ndlela muni?

¹⁰ Xana Jehova i humesile nzhiho hi ndlela muni? I lo rumela a N’wana wakwe wa lisima nguvu ka vontlhe lezaku ata laha misaveni. A N’wana loye hi Jesu, niku hi yena a nga ranga ku vangiwa hi Jehova. (1 Johani 4:9, 10) Jesu i lo siya a Dadani wakwe a tlhela a suka kaya kabye le tilweni hi kuziranza. (Va Le Filipi 2:7) Jehova i lo rurisa wutomi ga Jesu le tilweni zonake a ta pswaliwa laha misaveni na a hi munhu wo mbhelela, wo kala xionho. — Luka 1:35.

11. Zi mahisa kuyini ku a wanuna munwe a maha nzhiho wa vanhu vanyingi?

 ¹¹ A xikhati lexi Adamu a nga onha, i lo maha lezaku a vanhu vontlhe va luza wutomi go mbhelela. Xana yi wa hi kona ndlela ya ku a wokari a va susela kufa a vana va Adamu? Ina, yi wa hi kona. (Gonza Va Le Roma 5:19.) Jesu, loyi a nga tshukangiko a onha, i lo nyikela wutomi gakwe go mbhelela kota nzhiho lowu wu nga laveka. (1 Va Le Korinte 15:45) A wutomi gakwe go mbhelela, gi wa ta tirisiwa kasi a vana vontlhe va Adamu va nga hafi. — 1 Va Le Korinte 15:21, 22.

12. Hikuyini ku nga laveka lezaku Jesu a xaniseka?

¹² A Biblia gi tlhamusela khwatsi lezi Jesu a nga xanisekisa zona na a nga sefa. I lo biwa hi ndlela ya xapi, a belelwa laha mhanzeni ya xanisa, a gumesa afa hi ndlela yo bayisa nguvu. (Johani 19:1, 16-18, 30) Hikuyini ku nga laveka lezaku Jesu a xaniseka hi ndlela leyo? Hi lezaku Satani i wulile ku a ku na munhu a nga wa ta simama a tsumbeka ka Nungungulu loku a xanisiwa nguvu. Jesu i kombile ziku dlunya lezaku a munhu wo mbhelela a nga simama a tsumbekile ka Nungungulu hambu loku a xaniseka ku hunza mpimo. Hi nga alakanyela lezi Jehova a nga ti zwisa zona matshanza hi kota ya Jesu! — Mavingu 27:11; wona Tlhamuselo wa wu 15.

13. A nzhiho wu rihisilwe kuyini?

¹³ Makunu a nzhiho wu rihisilwe kuyini? Jesu i lo nyikela ntsengo wa wutomi gakwe ka Dadani wakwe. Hi lembe ga 33, hi siku ga 14 ka Nisani, ka kalendari ga xiJuda, Jehova i lo tsika valala va Jesu va mu daya. (Maheberu 10:10) Loku ku hunzile masiku manharu, Jehova i lo vuxa Jesu kota xivangwa xa moya, na a nga hi munhu wa nyama. Hi nzhako ka xikhati, Jesu i lo tlhelela ka Dadani wakwe le tilweni zonake a ya hendleleta ntsengo wa wutomi gakwe go mbhelela ka Jehova kota nzhiho. (Maheberu 9:24) Lezi makunu a nzhiho wu rihelweko, hi na ni lungelo ga ku tlhatlhiswa xionhweni ni kufa. — Gonza Va Le Roma 3: 23, 24.

14, 15. Zini hi faneleko ku maha kasi hi tsetselelwa zionho za hina?

¹⁴ Hakunene ha vuneka hi xinyikiwo lexi xa hombe ka zontlhe xi tako hi ka Nungungulu. A hi wone lezi hi vunekisako zona zezi ni lezi hi to vunekisa zona xikhatini xi tako.

¹⁵ Hi tsetselelwa zionho za hina. Za karata a ku tshama hi ku maha za zi nene basi. Hontlheni ha maha zihoxo, niku ha tshuka hi wula kutani ku maha za kubiha. (Va Le Kolosi 1:13, 14) Hi nga tsetseleliswa kuyini? Hi fanele ku ti sola hi mbilu yontlhe hi kota ya zilo zo biha lezi hi zi mahako hi tlhela hi kombela Jehova lezaku a hi tsetselela. Loku hi maha lezo, hi nga tiyiseka lezaku a zionho za hina za tsetselelwa. — 1 Johani 1: 8, 9.

16. Zini hi faneleko ku maha kasi hiva ni livalo li basileko?

¹⁶ Hi ngava ni livalo li basileko. Loku a livalo la hina li hi byela lezaku hi mahile zilo zo biha, hi tizwa nanzu, hambu ku tizwa na hi nga vuni nchumu futsi. Kanilezi, a ku na xigelo xa ku tsika ku ti karatela ku maha za zi nene. Loku hi kombela Jehova hi mbilu yontlhe lezaku a hi tsetselela, handle ko kanakana i ta hizwa a tlhela a hi tsetselela. (Maheberu 9:13, 14) Jehova i lava lezaku hi mu byela a zikarato za hina zontlhe ni gome ga hina. (Maheberu 4:14-16) Kota wuyelo ga kona, hi ngava ni livalo li basileko mahlweni ka Nungungulu.

17. Makatekwa muni zi kotekako ku hi ma kuma hi kota ya lezi Jesu a hi feleko?

¹⁷ Hi rinzela ku hanya kala kupinzuka. “A hakhelo ya kuonha hi kufa, kanilezi a xinyikiwo xa Nungungulu hi wutomi ga pinzukelwa ha Jesu Kristu a Hosi ya hina.” (Va Le Roma 6:23) Hi kota ya lezi Jesu a hi feleko, za koteka a ku hi hanya kala kupinzuka hi tlhela hi hanya na hi nga babyi. (Kuvululelwa 21:3, 4) Kanilezi, zini hi faneleko ku maha kasi hi kuma makatekwa lawo?

18. Hi zi tivisa kuyini lezaku Jehova wa hi ranza?

¹⁸ Hi nga alakanya lezi u ti zwisako zona loku a wokari a ku nyika xinyikiwo xo saseka nguvu. A nzhiho xinyikiwo xa lisima nguvu ka zontlhe, niku hi fanele ku mu bonga nguvu Jehova. A bhuku ga Johani 3:16, gi hi byela lezaku “Nungungulu i lo ranza tiko kota lezi, a kala a nyikela a N’wana wakwe a belekilweko yece.” Kunene, Jehova i hi ranza nguvu laha ka kuza a hi nyika Jesu, a N’wana wakwe wa lisima nguvu. Ha zi tiva kambe lezaku Jesu yenawu wa hi ranza hakuva i vumelile ku ti nyikela kasi afa hi kota ya hina. (Johani 15:13) A xinyikiwo lexi — a nzhiho — xi fanele ku ku tiyisekisa lezaku Jehova na Jesu hakunene va ku ranza.— Va Le Galatia 2:20.

19, 20. a) Zini u faneleko ku maha kasi uva munghana wa Jehova? b) U nga kombisisa kuyini lezaku wa kholwa a muphahlo wa kutirula wa Jesu?

¹⁹ Lezi makunu u gonzileko xungetano hi liranzo la hombe leli Nungungulu a li kombisileko ka hina, zini u faneleko ku maha kasi uva munghana wakwe? Kunene, za karata ku ranza munhu u nga mu tiviko. Hi kota ya lezo, a bhuku ga Johani 17:3 gi wula lezaku hi fanele ku tiva Jehova. Laha u mu tivako, a liranzo la wena hi yena li ta kula zonake u xuva ku mu pimanyisa, u tlhela uva munghana wakwe. Hikwalaho, simama ku tiva Jehova hi ku gonza a Biblia. — 1 Johani 5:3.

²⁰ Kombisa kukholwa ka muphahlo wa kutirula wa Jesu. A Biblia gi wula lezaku “loyi a kholwako ka N’wana i na ni wutomi ga pinzukelwa.” (Johani 3:36) Zi wula yini a ku kombisa kholwa? Zi wula ku maha lezi Jesu a hi gonzisileko. (Johani 13:15) A ku wula ku nza kholwa ka Jesu basi, a zi eneli. Kasi ku komba lezaku ha kholwa, hi fanele  ku maha zilo zi kombisako a kukholwa loko. Lomu ka bhuku ga Jakobe 2:26, ku tsalilwe lezi: “A kukholwa loku ku nga hava mitiro ku file.”

21, 22. a) Hikuyini hi faneleko kuya Xialakanyisweni xa kufa ka Kristu lembe ni lembe? b) Zini zi to tlhamuselwa ka Zipimo 6 ni 7?

²¹ Yana Xialakanyisweni xa kufa ka Kristu. Ka wusiku legi Jesu a nga dawa hi gona, i hi gonzisile lezaku hi fanele ku maha xialakanyiso xa kufa kakwe. Lezo hi zi maha lembe ni lembe, niku zi vitaniwa ku Xialakanyiso kutani “Xilalelo xa Hosi.” (1 Va Le Korinte 11:20; Mateu 26:26-28) Jesu i lava ku hi nga rivali lezaku i nyikele wutomi gakwe go mbhelela kota nzhiho kasi ku hi tlhatlhisa. I te: “Mahani lezo, mu nzi alakanya ha zona.” (Gonza Luka 22:19.) A xikhati lexi u nga Xialakanyisweni, u komba lezaku a wu wu rivali a nzhiho ni liranzo la hombe leli Jehova na Jesu va kombisileko ka hina. — Wona Tlhamuselo wa wu 16.

²² A nzhiho hi xona xinyikiwo xa lisima nguvu ka zontlhe. (2 Va Le Korinte 9:14, 15) Hambu ni vanhu vo tala nguvu lava va fileko va ta vuneka hi xinyikiwo lexi xa lisima. A Zipimo 6 ni 7 zi ta tlhamusela lezi va to vunekisa zona.