1-3. Tera ae ti bane ni kabureaki iai, ao e na kangaa Iehova ni kainaomataira mai iai?

IANGOIA bwa aongkoa ko a kabureaki n te karabuuti n uaa matem ibukin riaoan te tua ae ko bon aki karaoia. Akea te anga ae ko kona ni kabwaraaki iai. E a taraa ni kabwaranano baika a na riki nakoim n taai aika a na roko, ao ai akea am konaa iai. Ma ngke e a boni bwara raoi nanom, ao ko a kunea bwa iai temanna ae iai mwaakana ni kainaomatako ao e berita bwa e na buokiko! Tera am namakin iai?

² Ti bane ni kabureaki n te mate. N aki ongeia bwa tera ae ti karaoia ma ti bon aki kona ni kainaomataira mai iai. Ma bon iai mwaakan Iehova ni kainaomataira man te mate. E a tia ni berita bwa e na boni “kamaunaaki te tia kairiribai are te kabane, are te mate.”—1 I-Korinto 15:26.

³ Iangoa kabebeteam ae ko na namakinna ngkana ko aikoa raraomaeakina te mate! E na bon aki tii kamauna te mate Iehova ma e na kautiia naba naake a a tia ni mate. Iangoia bwa tera nanon anne ibukim. E beritanna bwa a na manga maiu naake “akea korakoraia bwa a mate.” (Itaia 26:19) Aio te bwai ae e taekinna te Baibara bwa te mangauti.

4. (a) Tera ae kona ni karaui nanora ngkana e mate kaain ara utu ke raoraora? (b) Antai tabeman mai buakoia raoraon Iesu ni kaan?

⁴ Ngkana e mate kaain ara utu ke raoraora ni kaan,  ti kona n rangi n taonakinako n te maraki ao n te nanokawaki. A boni bwara naba nanora. Akea te bwai ae ti kona ni karaoia ae e na manga maiu iai. Ma e karaui nanora ni koaua te Baibara. (Wareka 2 I-Korinto 1:3, 4.) Ti na iangoa te katoto ae kaotaki iai korakoran nanon Iehova ma Iesu ni kani kautiia naake ti tangiriia. Ni menan Iesu n te aonnaba ao e kakawariia Rataro ma mwaanena ake Mareta ma Maria. Bon raoraon Iesu ni kaan naaka teniman aikai. E kangai te Baibara: “Ao Iesu e tatangiriia Mareta ma tarina, ao Rataro.” N te bong teuana ao e a mate Rataro.—Ioane 11:3-5.

5, 6. (a) Tera are e karaoia Iesu ngke e nora nanokawakia ana utu Rataro ao raoraona? (b) E aera ngkai e karaunano ataakin ana namakin Iesu ibukin te mate?

⁵ E nako Iesu ni kabebetei nanoia Mareta ma Maria. Ngke e ongo Mareta bwa e a roko Iesu, ao e a otinako man te kaawa bwa e na butimwaeia. E kukurei n nora Iesu ma e taku nakoina: “Ngke arona bwa ko mena ikai, ao e na bon aki mate mwaaneu.” E iangoia Mareta bwa e a oimwi Iesu. Imwin anne ao Iesu e nora tarin neiei are Maria bwa e tang. Ngke e nora nanokawakia ao e a bon rotaki ao e a tang. (Ioane 11:21, 33, 35) E korakora naba marakina ngkana e mate ae ti tangiria.

⁶ A rau nanora n ataakin ae titeboo ara namakin ma Iesu ibukin te mate. Ao Iesu boni katotongan raoi Tamana. (Ioane 14:9) Iai mwaakan Iehova ni kamauna te mate n aki toki, ao anne ae e nangi waekoa ni karaoia.

7, 8. E aera Mareta ngke e totokoa kanakoan te atibu man ruanimaten Rataro, ma tera are e karaoia Iesu?

⁷ Ngke e roko Iesu n te ruanimate are e mena iai rabwatan Rataro, ao e bonotaki mataroana n te atibu ae  bubura. E taku Iesu: “Kanakoa te atibu.” Ma e totokoa anne Mareta bwa ai ana kaabong Rataro i nanon te ruanimate. (Ioane 11:39) E aki ataia neiei bwa tera are e nang karaoia Iesu ni buoka iai mwaanena.

⁸ E taku Iesu nakon Rataro: “Otinako!” E kamimi te bwai are a noria imwina Mareta ma Maria. “E a otinako teuare mate ma waena ao baina aika baubautaki n te ninira.” (Ioane 11:43, 44) E a manga maiu Rataro! E a manga ikotaki ma ana utu ao raoraona. A a kona n tautaua, n ringnga, ao n taetae ma ngaia. Ai aki akora te kakai aei! E a tia Iesu ni kauta Rataro.

9, 10. (a) Antai ae e angan Iesu te mwaaka ni kautiia aomata? (b) E aera ngkai e rangi ni kakawaki ibukira rongorongon te mangauti?

⁹ E kautiia aomata Iesu n oini mwaakana? E bon aki. Imwaini kautan Rataro, e bon tataro Iesu ni butiia Iehova te mwaaka are e na kauta iai Rataro. (Wareka Ioane 11:41, 42.) Bon tiaki tii Rataro ae kautaki. E kaotaki nakoira n te Baibara taekan te ataeinnaine ae tao 12 ana ririki are e rangi n aoraki. E rangi n rawawata tamana ae Iairo, ao e onnonia Iesu bwa e na kamarurunga natina. Bon te rikitemanna neiei iroun tamana. Ngke e tabe teuaei n taetae nakon Iesu, a a roko naba tabeman mwaane ao a taku: “E a mate natim! E aera bwa ko na katabea riki te tia Reirei?” Ma e taku Iesu nakon Iairo: “Tai maaku, ma ko na tii onimaki, ao e na kamaiuaki.” Imwina ao e a airi ma Iairo nakon ana auti. Ngke a a uakaan ma te auti, ao e a noriia aomata Iesu ao n ongo tangia. E taku Iesu nakoia:  “Katoka tangimi, bwa e aki mate ma e matu.” A boni bae ni mimi taman neiei ma tinana n te bwai ae e nanonna Iesu. E a tuangia aomata ni kabane Iesu bwa a na nako ao e kairiia taman ao tinan neiei nakon te ruu are wene iai te teinnaine aei. E taua bain neiei Iesu man taku: “Te teinnaine ae uarereke, I tuangko bwa ko na ‘teirake!’ ” Iangoa kimwareireia ana karo neiei ngke e a rina naba n teirake ao ni moana nakonakona! E a bon tia Iesu ni kauta natiia. (Mareko 5:22-24, 35-42; Ruka 8:49-56) Man te bong anne, ngkana a taraa natiia ae te teinnaine ae uarereke aei, a a uringa iai te bwai are e a tia ni karaoia Iehova ibukia rinanon Iesu. *

¹⁰ A a manga boni mate rimwi riki naake e kautiia Iesu. Ma a rangi ni kakawaki rongorongoia aomata aika ti wareki ibukina bwa e a reke iai ara kantaninga ni koaua. E kani kautiia aomata Iehova ao e na boni karaoia.

11. Tera ae ti reiakinna n Te Minita 9:5 ibukin Rataro?

¹¹ E kateretereaki raoi n te Baibara bwa “a bon aki ataa te bwai teuana akana mate.” E noraki koauan anne iroun Rataro. (Te Minita 9:5) N aron are e taekinna Iesu ai aron ae e matu Rataro. (Ioane 11:11) Ni menan Rataro n te ruanimate ao e bon aki ataa “te bwai teuana.”

12. Ti kangaa n ataia bwa e boni kautaki raoi Rataro?

 ¹² A bati aomata ake a nora Iesu ngke e kauta Rataro. A ataia naba taani kairiribai nakon Iesu bwa e karaoa te kakai aei. E a boni maiu Rataro ao e kakoauaaki n aei bwa e a tia ni kautaki. (Ioane 11:47) A bati naba ake a roko ni kawara Rataro, ao ibukin anne a a kakoauaa ae e boni kanakomaiakaki Iesu iroun te Atua. A aki kukurei n anne taani kairiribai nakon Iesu, ngaia are a a baireia bwa a na kamatea ma Rataro.—Ioane 11:53; 12:9-11.

13. E aera ngkai ti koaua raoi bwa e na kautiia maate Iehova?

¹³ E taekinna Iesu bwa a na kautaki ‘aomata ni kabane ake a mena i nanon taian ruanimate.’ (Ioane 5:28) Nanon aei bwa a na manga maiu te koraki ni kabane ake a uringaki iroun Iehova. Ma ngkana e na kauta te aomata Iehova, e riai n uringi bwaai ni kabane ibukin te aomata anne. E boni kona ni karaoa anne? Noria, iai birion ma birion itoi n te iuniweeti, ao e taekinaki n te Baibara bwa e atai Iehova araia n tatabeua nako. (Wareka Itaia 40:26.) Ngkana ngaia bwa e kona n uring aran taian itoi n tatabeua nako, ngkanne e na kai uringi riki bwaai nako ibukia naake e na manga kautiia. Ma ae kakawaki riki, bon Iehova ae karikii bwaai ni kabane ngaia are ti ataia bwa iai mwaakana ni kautiia aomata.

14, 15. Tera reireiara ibukin te mangauti man ana taeka Iobi?

¹⁴ E kakoauaa te mangauti te mwaane ae kakaonimaki are Iobi. E titiraki ni kangai: “Ngkana e mate te aomata, e na manga maiu?” E a manga taku nakon Iehova: “Ko na wewete, ao N na kaekako. Ane ko na kariariaa ana mwakuri baim.” Eng, e ataia Iobi ae e ingainga  Iehova ni kariariaa te tai are e nang kautiia iai maate.—Iobi 14:13-15.

¹⁵ Tera am namakin n te kantaninga ibukin te mangauti? Ko kona n iango ni kangai, ‘Tera aroia au utu ao raoraou ake a a tia ni mate, a na kautaki naba?’ E kabebeteaki nanora ngkai ti a ataia bwa e boni kani kautiia maate Iehova. Ti na nora ae taekinaki n te Baibara bwa antai aika a na kautaki ao a na maeka ia.

16. Te aeka ni maiu raa ae a na karekea te koraki ake a na kautaki bwa a na maeka n te aonnaba?

¹⁶ N taai aika nako ao naake a kautaki a a manga ikotaki ma aia utu ao raoraoia n te aonnaba. Aio ae e na riki naba n taai aika a na roko, ma e na rangi n raoiroi riki. Bukin tera? Ibukina bwa te koraki aika a na kautaki nakon te aonnaba, a nang kona ni maiu n aki toki ao n aki manga mate. Ao a na maeka naba n te aonnaba ae rangi ni kaokoro ma ae ti maeka iai ngkai. A na akea iai te buaka, te kakeru, ao te aoraki.

17. Antai aika a na kautaki?

¹⁷ Antai aika a na kautaki? E taekinna Iesu bwa “a na bane iai n ongo bwanaana aomata ake a mena i nanon taian ruanimate ao a na otinako.” (Ioane 5:28, 29) Ao ti tuangaki ae kangai n Te Kaotioti 20:13: “Ao marawa, e anga maate ake i nanona, ao te mate ma te Ruanimate, a anga maate ake i nanoia.” Eng, birion ma birion aomata aika a na manga maiu. E taekinna naba te abotoro Bauro bwa a na kaai ni kautaki “akana raoiroi ma akana aki raoiroi.” (Wareka Mwakuri 24:15.) Tera nanon anne?

18. Antai “akana raoiroi” aika a na kautaki?

 ¹⁸ “Akana raoiroi” a nanonaki naba iai ana toro Iehova aika kakaonimaki ake a maiu imwain rokon Iesu n te aonnaba. A na kautaki bwa a na maiu n te aonnaba aomata n aron Noa, Aberaam, Tara, Mote, Ruta, ao Etita. Ko kona ni wareki rongorongoia tabeman mai buakoia mwaane ma aine akanne n Ebera mwakoro  11. Ma tera aroia ana toro Iehova aika kakaonimaki aika  mate n ara tai aikai? A bon “raoiroi” naba, ngaia are a na kautaki.

19. Antai “akana aki raoiroi”? Aia tai n raa ae e na angania Iehova?

¹⁹ “Akana aki raoiroi” a nanonaki naba iai birion ma birion aomata ake a tuai n reke aia tai n ataa Iehova. E ngae ngke a a mate, ma e aki mwanuokinia Iehova. E na boni kautiia ao e nang reke aia tai n reiakina taekan te Atua ao n toro irouna.

20. Bukin tera bwa a na aki kautaki aomata ni kabane?

²⁰ E nanonaki n aei bwa a nang kautaki aomata ni kabane ake a a tia ni mate? Tiaki ngaia anne. E taekinna Iesu bwa a na aki kautaki tabeman. (Ruka 12:5) Antai ae e na baireia bwa e na kautaki temanna ke e na aki? Bon te tia Moti Iehova ae te kabanea n Rietata, ma e angan naba Iesu te mwaaka ni “motiki taekaia akana maiu ma akana mate.” (Mwakuri 10:42) E na aki kautaki ane e motikaki taekana bwa e buakaka ao e rawa ni bita maiuna.—Nora Kabwarabwaraana 19.

21, 22. (a) Tera nanon te mangauti nako karawa? (b) Antai te moan aomata ni kautaki nakon te maiu i karawa?

²¹ Ti kaongoaki naba n te Baibara bwa iai tabeman aomata aika a na maeka i karawa. Ngkana e kautaki temanna nako karawa, e a aki manga maiu n aron te aomata ae iai rabwatana n aomata. E boni kautaki nakon te maiu i karawa bwa te taamnei.

²² Bon Iesu are e moan reke nakoina te aeka ni kautiuti aei. (Ioane 3:13) Tenibong imwini maten Iesu ao e a kautia Iehova. (Taian Areru 16:10; Mwakuri 13:34, 35) E aki kautaki Iesu n te rabwata n aomata. E kabwarabwaraaki Iesu iroun te abotoro Betero bwa e  “kamateaki n te rabwata ma e a manga kamaiuaki n te rabwata n taamnei.” (1 Betero 3:18) E kautaki Iesu bwa te taamnei ae mwaaka! (1 I-Korinto 15:3-6) Ma e taekinaki n te Baibara bwa tiaki tii ngaia.

23, 24. Antai kaain “te nanai ae uarereke” ake e taekinia Iesu, ao iraman?

²³ Imwain raoi maten Iesu ao e tuangia taan rimwina ake a kakaonimaki ni kangai: “N nangi nako ni katauraoa te tabo ibukimi.” (Ioane 14:2) Nanon aei bwa a na kautaki tabeman mai buakoia taan rimwina bwa a na maeka ma ngaia i karawa. Ao iraman? E kaotia Iesu ae e na karako mwaitiia bwa “te nanai ae uarereke.” (Ruka 12:32) E taekina raoi te mwaiti te abotoro Ioane ngke e nora Iesu n “tei i aon te Maunga ae Tion [i karawa], ao raona 144,000.”—Te Kaotioti 14:1.

²⁴ A na kautaki n ningai Kristian ake 144,000? E kaotaki n te Baibara bwa e na riki aei imwini moanakin ana tautaeka Kristo i karawa. (1 I-Korinto 15:23) Ti a mena raoi ngkai n te tai anne, ao a a tia ni kautaki nako karawa angiina kaain 144,000. Ngkana a mate naake a maiu n ara bong aikai, a na rina ni kautaki nakon te maiu i karawa. Ma angia aomata a na kautaki nakon te maiu n te Bwaretaiti n te aonnaba n te tai ae e na roko.

25. Tera ae ti na reiakinna n te mwakoro ae imwina?

²⁵ E nangi waekoa Iehova ni kainaomataia aomata ni kabane man te mate ao e nangi mauna n aki toki te mate! (Wareka Itaia 25:8.) Tera ae a na karaoia i karawa naake a na nako karawa? E kaotaki n te Baibara bwa a na kairiri ma Iesu n te Tautaeka n Uea. Ti na reiakina ae bati riki ibukin te tautaeka anne n te mwakoro ae imwina.