1-3. Inki me kangaka beto yonso na kimpika, mpi nki mutindu Yehowa ta katula beto na kimpika yina?

YINDULA diambu yai: Bo me zengila nge ndola nde nge ta lutisa luzingu na nge ya mvimba na boloko sambu bo me kusila nge diambu mosi ya nku yina nge me sala ve. Kivuvu ya kubasika kele ve. Luzingu na nge ya bilumbu ke kwisa ke monana ya kukonda kivuvu mpi nge lenda sala ve ata kima mosi sambu na yo. Kansi kaka na ntangu yina ya nge kele diaka ve ti kivuvu, nge me mona muntu mosi yina kele ti ngolo ya kubasisa nge na boloko mpi yandi me sila na kusadisa nge! Nge ta wa nki mutindu?

² Beto yonso kele bampika ya lufwa. Ata beto sala nki, beto lenda tina yo ve. Kansi, Yehowa kele ti ngolo ya kukatula beto na kimpika ya lufwa. Yandi me sila nde, “yandi ta katula lufwa, mbeni ya nsuka.”—1 Bakorinto 15:26.

³ Yindula kiese yina nge ta wa sambu nge ta kudiyangisa diaka ve sambu na lufwa! Kansi, Yehowa ta katula kaka ve lufwa. Yandi ta vutula mpi bantu yina me fwaka na luzingu. Yindula mambu yina yo ke tendula sambu na nge. Yandi ke sila nde bantu yina “me konda ngolo na lufwa” ta vutuka na luzingu. (Yezaya 26:19) Biblia ke bingaka yo lufutumuku.

4. (a) Inki lenda bwisa beto ntima kana muntu mosi ya dibuta to nduku mosi me fwa? (b) Banani vandaka banduku ya ngolo ya Yezu?

⁴ Kana muntu mosi ya dibuta to nduku mosi ya ngolo me fwa, beto ke waka mpasi mpi mawa ya mingi. Beto ke monaka nde beto me konda lusadisu. Beto lenda  sala ve ata kima mosi sambu na kuvutula muntu yina na luzingu. Kansi, Biblia ke lembikaka beto kibeni. (Tanga 2 Bakorinto 1:3, 4.) Beto tadila mbandu ya ke monisa mutindu Yehowa mpi Yezu ta vutula na luzingu bantu yina beto ke zolaka ya me fwaka. Ntangu Yezu vandaka na ntoto, mbala mingi yandi vandaka kukwenda kutala Lazare ti bampangi na yandi ya bankento, disongidila Maria ti Marta. Bo vandaka banduku ya ngolo ya Yezu. Biblia ke tuba nde: “Yezu vandaka kuzola Marta ti mpangi na yandi ya nkento mpi Lazare.” Kansi kilumbu mosi, Lazare fwaka.—Yoane 11:3-5.

5, 6. (a) Inki Yezu salaka ntangu yandi monaka dibuta mpi banduku ya Lazare ke dila? (b) Sambu na nki kuzaba mutindu Yezu waka sambu na lufwa ke lembika beto?

⁵ Yezu kwendaka kulembika Marta ti Maria. Ntangu Marta waka nde Yezu ke kwisa, yandi kwendaka na nganda ya mbanza sambu na kukutana ti yandi. Marta waka kiese ntangu yandi monaka Yezu, kansi yandi songaka Yezu nde: “Kana nge vandaka awa, mpangi na mono zolaka kufwa ve.” Marta yindulaka nde Yezu kwisaka kibeni na nsukinina. Na nima, Yezu monaka Maria mpangi ya Marta ke dila. Ntangu yandi monaka mawa yina bo vandaka ti yo, yandi waka mpasi na ntima mpi yandi dilaka. (Yoane 11:21, 33, 35) Yandi waka mpasi ya ngolo yina beto ke waka kana muntu ya beto ke zolaka me fwa.

⁶ Kuzaba nde Yezu ke waka mutindu beto ke waka na yina me tala lufwa ke lembika beto. Yezu kele kaka bonso Tata na yandi. (Yoane 14:9) Yehowa kele ti ngolo ya kukatula lufwa kimakulu mpi kubika fioti yandi ta sala yo.

7, 8. Sambu na nki Marta zolaka ve nde bo katula ditadi na maziamu ya Lazare, kansi Yezu salaka nki?

⁷ Ntangu Yezu kumaka na maziamu yina bo tulaka  mvumbi ya Lazare, yo vandaka ti ditadi mosi ya nene na munoko ya dibulu yina. Yezu tubaka nde: “Beno katula ditadi.” Kansi Marta zolaka ve nde bo katula ditadi. Mvumbi ya Lazare salaka dezia bilumbu iya na maziamu. (Yoane 11:39) Marta zabaka ve mambu yina Yezu zolaka kusala sambu na kusadisa mpangi na yandi Lazare.

⁸ Yezu tubaka na Lazare nde: “Kwisa kubasika!” Mambu yina Marta mpi Maria monaka na nima yitukisaka bo. “Muntu yina fwaka kwisaka kubasika ti makulu mpi maboko ya kukanga ti bitende ya bilele.” (Yoane 11:43, 44) Lazare vutukaka na luzingu! Yandi vukanaka diaka ti dibuta mpi banduku na yandi. Bo lendaka kuyamba yandi, kusimba yandi mpi kusolula ti yandi. Yo vandaka diambu ya kuyituka kibeni! Yezu futumunaka Lazare.

9, 10. (a) Nani pesaka Yezu ngolo ya kufutumuna bantu? (b) Sambu na nki masolo ya ke tubila lufutumuku kele mfunu sambu na beto?

⁹ Keti Yezu vandaka kufutumuna bantu na ngolo na yandi mosi? Ve. Na ntwala ya kufutumuna Lazare, Yezu sambaka Yehowa mpi Yehowa pesaka yandi ngolo ya kufutumuna Lazare. (Tanga Yoane 11:41, 42.) Yezu futumunaka Lazare mpamba ve. Biblia ke zabisa beto disolo ya mwana-nkento ya bamvula 12, yina vandaka kubela ngolo. Tata na yandi Yairusi waka mpasi mingi mpi bondilaka Yezu na kubelula mwana na yandi. Yandi vandaka ti mwana yina mpamba. Ntangu yandi vandaka kusolula ti Yezu, bantu ya nkaka kwisaka mpi tubaka nde: “Mwana na nge ya nkento me fwa! Sambu na nki kuyangisa diaka Longi?” Kansi Yezu songaka Yairusi nde: “Kuwa boma ve, vanda kaka na lukwikilu, ebuna yandi ta guluka.” Na nima, Yezu kwendaka ti Yairusi na nzo na yandi. Ntangu bo kumaka pene-pene ya  nzo, Yezu monaka mpi waka bantu ke dila. Yezu zabisaka bo nde: “Beno bika kudila, sambu yandi me fwa ve kansi yandi ke lala.” Yo fwete vanda nde, bibuti ya mwana yai kudiyulaka nki Yezu zolaka kutuba. Yezu zabisaka bantu yonso na kubasika na nganda mpi yandi bakaka tata ti mama ya mwana-nkento yina mpi bo kwendaka na suku kisika mwana yina fwaka vandaka. Na mawete yonso, Yezu simbaka yandi na diboko mpi zabisaka yandi nde: “Mwana-nkento ya fioti, mono ke tubila nge nde, ‘Telama!’” Yindula kiese yina bibuti na yandi waka ntangu yandi telamaka mbala mosi mpi yantikaka kutambula! Yezu futumunaka mwana na bo ya nkento. (Marko 5:22-24, 35-42; Luka 8:49-56) Banda kilumbu yina, ntangu bo vandaka kumona mwana na bo ya nkento, bo vandaka kuyibuka mambu yina Yehowa salaka sambu na bo na nzila ya Yezu. *

¹⁰ Bantu yina Yezu futumunaka fwaka diaka na nima. Kansi mambu yina beto ke tanga sambu na bantu yai kele mfunu sambu yo ke pesa beto kivuvu ya kieleka. Yehowa kele ti luzolo ya kufutumuna bantu mpi yandi ta sala yo.

11. Longi 9:5 ke longa beto nki sambu na Lazare?

¹¹ Biblia ke tuba pwelele nde “bafwa ke zabaka kima ve.” Disolo ya Lazare ke ndimisa kieleka yai. (Longi 9:5) Kaka mutindu Yezu tubaka, yo vandaka bonso nde Lazare lalaka mpongi. (Yoane 11:11) Ntangu Lazare vandaka na maziamu, yandi zabaka “kima ve.”

12. Inki mutindu beto me zaba nde lufutumuku ya Lazare salamaka kibeni?

 ¹² Ntangu Yezu futumunaka Lazare, bantu mingi monaka diambu yina. Ata bambeni ya Yezu zabaka nde yandi salaka kimangu yai. Lazare vutukaka na luzingu, mpi diambu yai monisaka nde lufutumuku salamaka kibeni. (Yoane 11:47) Diaka, bantu mingi kwendaka kutala Lazare mpi yo salaka nde bo yantika kukwikila nde Nzambi muntu tindaka Yezu. Kansi bambeni ya Yezu sepelaka ve na diambu yina, yo yina bo wakanaka sambu na kufwa Yezu ti Lazare.—Yoane 11:53; 12:9-11.

13. Sambu na nki beto lenda ndima nde Yehowa ta futumuna bafwa?

¹³ Yezu tubaka nde “bantu yonso yina kele na maziamu ya kuyibuka” ta futumuka. (Yoane 5:28) Yo ke tendula nde bantu yonso yina kele na mabanza ya Yehowa ta vutuka diaka na luzingu. Kansi sambu Yehowa kufutumuna muntu, yandi fwete yibuka mambu yonso ya me tala muntu yango. Keti yandi lenda sala yo mpenza? Luyalanganu kele ti bamilio ya bambwetete. Biblia ke tuba nde Yehowa me zaba zina ya konso mbwetete. (Tanga Yezaya 40:26.) Kana yandi ke yibukaka zina ya konso mbwetete, yo kele kibeni mpasi ve nde yandi yibuka mambu yonso ya me tala bantu yina yandi ta vutula na luzingu. Diambu ya kuluta mfunu kele nde, Yehowa gangaka bima yonso yo yina beto me zaba nde yandi kele ti ngolo ya kuvutula bantu na luzingu.

14, 15. Mambu yina Yobi tubaka ke longa beto nki na yina me tala lufutumuku?

¹⁴ Yobi, muntu ya kwikama, vandaka kukwikila na lufutumuku. Yandi yulaka nde: “Kana muntu kufwa, keti yandi lenda zinga diaka?” Na nima yandi songaka Yehowa nde: “Nge ta binga, mpi mono ta ndima. Nge ta vanda ti nzala ya ngolo ya kumona kisalu ya maboko na nge.”  Ya kieleka, Yobi zabaka nde Yehowa ke vingila ntangu yina yandi ta futumuna bafwa.—Yobi 14:13-15.

¹⁵ Kivuvu ya lufutumuku ke pusa nge na kuwa nki mutindu? Nge lenda kudiyula nde: ‘Keti bantu ya dibuta na mono ti banduku na mono yina me fwaka ta futumuka mpi?’ Mutindu beto ke zaba nde Yehowa kele kibeni ti luzolo ya kuvutula bafwa na luzingu ke pesa beto kikesa. Beto tala mambu yina Biblia ke tuba sambu na bantu yina ta futumuka mpi kisika yina bo ta zinga.

16. Bantu yina ta futumuka na ntoto ta vanda ti luzingu ya nki mutindu?

¹⁶ Na ntangu ya ntama, bantu yina futumukaka vukanaka diaka ti mabuta mpi banduku na bo. Na bilumbu ke kwisa, lufutumuku ta salama kansi yo ta luta yina salamaka na ntangu ya ntama. Sambu na nki? Sambu bantu yina ta futumuka awa na ntoto ta zwa dibaku ya kuzinga mvula na mvula mpi bo ta fwa diaka ve. Bo ta zinga na nsi-ntoto yina me swaswana ti ya beto ke zinga bubu yai. Bitumba, mubulu mpi maladi ta vanda ve.

17. Banani ta futumuka?

¹⁷ Banani ta futumuka? Yezu tubaka nde “bantu yonso yina kele na maziamu ya kuyibuka ta wa ndinga na yandi mpi bo ta basika.” (Yoane 5:28, 29) Mpi Kusonga 20:13 ke zabisa beto nde: “Nzadi-mungwa vutulaka bafwa yina vandaka na kati na yo, mpi lufwa ti Maziamu vutulaka bafwa yina vandaka na kati na yo.” Ya kieleka, bamilio ya bantu ta zinga diaka. Ntumwa Polo tubaka mpi nde “bantu ya lunungu ti bantu ya kukonda lunungu” ta futumuka. (Tanga Bisalu 24:15.) Yo ke tendula nki?

18. Banani kele “bantu ya lunungu” yina ta futumuka?

¹⁸ Bangogo “bantu ya lunungu” ke tadila mpi bansadi ya kwikama ya Yehowa yina zingaka na ntwala nde Yezu  kukwisa na ntoto. Mu mbandu, Noa, Abrahami, Sara, Moize, Ruti, mpi Estere ta futumuka sambu na kuzinga na ntoto. Nge lenda tanga masolo ya ke tubila babakala mpi bankento ya nkaka ya lunungu na Baebreo kapu ya 11. Kansi, inki beto lenda tuba sambu na bansadi ya kwikama ya Yehowa yina ke fwa na bilumbu na beto? Bo mpi kele “bantu ya lunungu” yo yina bo ta futumuka.

19. (a) Banani kele “bantu ya kukonda lunungu”? (b) Inki dibaku Yehowa ta pesa bo?

 ¹⁹ Bangogo “bantu ya kukonda lunungu” ke tadila mpi bamilio ya bantu yina zwaka ve dibaku ya kuzaba Yehowa. Ata bo me fwaka, Yehowa me vilaka bo ve. Yandi ta futumuna bo mpi ta pesa bo dibaku ya kulonguka mambu ya me tala yandi mpi kusadila yandi.

20. Sambu na nki bantu yonso ve ta futumuka?

²⁰ Keti yo ke tendula nde bantu yonso yina me fwaka ta futumuka? Ve. Yezu tubaka nde bantu ya nkaka ta futumuka ve. (Luka 12:5) Nani fwete tuba nde bantu yai ta futumuka kansi bayina ta futumuka ve? Yehowa kele Zuzi ya nsuka, kansi yandi me pesaka mpi Yezu kiyeka na “kuvanda zuzi ya bantu ya kele na luzingu mpi ya bafwa.” (Bisalu 10:42) Yandi ta futumuna ve bantu yonso yina yandi ta sambisa mpi ta mona nde bo kele bantu ya mbi, yina ta buya kusoba bikalulu na bo.—Tala Noti 19.

21, 22. (a) Kufutumuka sambu na kuzinga na zulu ke tendula nki? (b) Nani vandaka muntu ya ntete yina futumukaka sambu na kuzinga na zulu?

²¹ Biblia ke zabisa beto mpi nde bantu ya nkaka ta zinga na zulu. Kana muntu me futumuka sambu na kuzinga na zulu, Yehowa ta vutula yandi ve na luzingu ti nitu ya kinsuni. Yandi ta futumuka sambu na kuzinga na zulu bonso kigangwa ya kimpeve.

²² Yezu vandaka muntu ya ntete yina futumukaka mutindu yina. (Yoane 3:13) Bilumbu tatu na nima ya lufwa ya Yezu, Yehowa futumunaka yandi. (Nkunga 16:10; Bisalu 13:34, 35) Nzambi futumunaka ve Yezu ti nitu ya kinsuni. Ntumwa Piere tendulaka nde “bo fwaka yandi na kinsuni, kansi Nzambi futumunaka yandi na mpeve.” (1 Piere 3:18) Yehowa vutulaka Yezu na luzingu bonso  kigangwa ya ngolo ya kimpeve! (1 Bakorinto 15:3-6) Kansi, Biblia ke tuba nde yandi mpamba ve muntu futumukaka mutindu yina.

23, 24. Banani kele “kimvuka ya fioti” yina Yezu tubilaka, mpi bo kele ikwa?

²³ Na ntwala nde Yezu kufwa, yandi songaka balongoki na yandi ya kwikama nde: “Mono ke kwenda sambu na kuyidikila beno kisika.” (Yoane 14:2) Yo ke tendula nde balongoki na yandi ya nkaka ta futumuka sambu na kuzinga ti yandi na zulu. Balongoki ikwa? Yezu tubaka nde bo ta vanda mingi ve, “kimvuka ya fioti.” (Luka 12:32) Ntumwa Yoane pesaka ntalu ya siki-siki ntangu yandi monaka Yezu “me telama na zulu ya Ngumba ya Sioni [disongidila na zulu], mpi yandi vandaka ti bantu 144 000.”—Kusonga 14:1.

²⁴ Inki ntangu Bakristu 144000 ta futumuka? Biblia ke zabisa beto nde yo ta salama na nima ya ntangu yina Kristu ta yantika kuyala na zulu. (1 Bakorinto 15:23) Bubu yai beto ke zinga na ntangu yango mpi Bakristu mingi na kati ya bantu 144 000 me futumukaka dezia mpi me kwendaka na zulu. Bayina kele ntete na ntoto mpi ya ke fwa na bilumbu na beto, ke futumukaka mbala mosi na nima ya lufwa na bo mpi ke kwendaka na zulu. Kansi, bantu mingi ta futumuka na bilumbu ke kwisa sambu na kuzinga na paladisu awa na ntoto.

25. Inki beto ta longuka na kapu yina ke landa?

²⁵ Kubika fioti, Yehowa ta katula bantu yonso na kimpika ya lufwa, mpi lufwa ta vanda diaka ve kimakulu! (Tanga Yezaya 25:8.) Kansi, bantu yina ta kwenda na zulu ta kwenda kusala nki? Biblia ke tendula nde bo ta yala ti Yezu na Kimfumu na yandi. Beto ta longuka mambu mingi ya me tala luyalu yina na kapu yina ke landa.