جەتىنشى تاراۋ
قايتىس بولعان ادامدار تىرىلەدى!
1—3. بارلىعىمىز نەنىڭ تۇتقىندارىمىز؟ ەحوبا ٴبىزدى ودان ازات ەتۋ ٷشىن نە ىستەيدى؟
ەلەستەتىپ كورىڭىزشى، ەشقانداي قىلمىس جاساماساڭىز دا، تۇرمەدە وتىرسىز. ومىرىڭىزدىڭ سوڭىنا دەيىن باس بوستاندىعىنان ايىرىلدىڭىز. ٷمىتسىز، دارمەنسىز كۇي كەشەسىز. ەندى ەشقانداي امالىم جوق دەگەنىڭىزدە، ٴبىر كىسىنىڭ ٴسىزدى تۇرمەدەن بوساتا الاتىنىن ەستيسىز. ول سىزگە كومەكتەسۋگە ۋادە بەرەدى. وسىندايدا نە سەزىنەر ەدىڭىز؟
2 بۇگىندە ادامداردىڭ بارلىعى ٶلىم دەگەن تۇرمەنىڭ تۇتقىندارى. نە ىستەسەك تە، ەشقايسىسىمىز ودان قاشىپ قۇتىلا المايمىز. الايدا ەحوبا قۇدايدىڭ ٴبىزدى ولىمنەن بوساتۋعا قۇدىرەتى جەتەدى. ول «سوڭعى جاۋ — ٶلىمنىڭ» جويىلاتىنىن ۋادە ەتەدى (قورىنتتىقتارعا 1-حات 15:26).
3 ٶلىم جويىلىپ، ودان قورىقپايتىن كەز كەلگەندە، جەڭىلدىك سەزىنەتىن بولامىز. ەحوبا ٶلىمدى جوق قىلىپ قانا قويماي، مارقۇمداردى دا تىرىلتەدى. قۇداي: «ولگەن ادامدار ٶمىر سۇرەدى»،— دەپ ۋادە ەتەدى (يشايا 26:19). بۇل بىزگە جۇبانىش سيلايتىن حابار ەمەس پە؟!
جاقىندارىمىز ومىردەن وتكەندە
4. ا) تۋىسىمىز نە دوسىمىز قايتىس بولعاندا، بىزگە نە نارسە جۇبانىش بەرەدى؟ ٵ) كىمدەر يسانىڭ دوسى بولعان؟
4 تۋىسىمىز نە دوسىمىز قايتىس بولعاندا، قايعىدان قابىرعامىز قايىساتىنى راس. ونى ومىرگە قايتارا المايتىندىقتان، شاراسىز كۇيگە تۇسەمىز. بىراق كيەلى كىتاپتا بىزگە جۇبانىش بەرەر سوزدەر بار (قورىنتتىقتارعا 2-حات 1:3، 4 وقىڭىز). ول جەردە ەحوبا مەن يسا جاقىندارىمىزدىڭ تىرىلگەنىن قاتتى قالايتىنى ايتىلعان. وسىعان دالەل بولاتىن ٴبىر وقيعاعا توقتالىپ وتەيىك. يسا جەردە بولعاندا، ەلازار مەن ونىڭ اپكەلەرى مارتا مەن ماريامنىڭ ۇيىنە ٴجيى بارىپ تۇرعان. بۇل ۇشەۋى يسانىڭ جاقىن دوستارى ەدى. كيەلى كىتاپتا: «يسا مارتانى، ونىڭ ٴسىڭلىسى مەن ەلازاردى جاقسى كورەتىن»،— دەلىنگەن (جوحان 11:3—5).
5، 6. ا) يسا ەلازاردىڭ باۋىرلارى مەن دوستارىنىڭ قايعىرىپ جاتقانىن كورگەندە، نە سەزىندى؟ ٵ) يسانىڭ ولارعا جانى اشىعانىنان نە بىلەمىز؟
5 ٴبىر كۇنى ەلازار قايتىس بولادى. سوندا يسا مارتا مەن ٴماريامدى جۇباتۋ ٷشىن جولعا شىعادى. مۇنى ەستىگەن مارتا ونىڭ الدىنان شىقپاق بولادى. يسانى كورىپ قاتتى قۋانعانىمەن، ول: «يەم، وسىندا بولعانىڭىزدا، باۋىرىم ولمەس ەدى»،— دەيدى. ونىڭ ويىنشا، يسا تىم كەش كەلگەن ەدى. كەيىن باۋىرىن جوقتاپ ٴماريام دا كەلەدى. ٴماريام مەن قاسىنداعىلاردىڭ جىلاپ جاتقانىن كورگەندە، يسانىڭ جۇرەگى اۋىرىپ، كوزىنە جاس الادى (جوحان 11:21، 33، 35). ٴيا، يسانىڭ ولارعا قاتتى جانى اشىدى.
6 جاقىنىمىزدىڭ ٶلىمى بىزگە قانشالىقتى اۋىر تيەتىنىن يسا جاقسى تۇسىنەدى. ال يسا كوكتەگى اكەسىنە قاتتى ۇقسايدى، سوندىقتان ٴبىزدىڭ قايعىمىزدى ەحوبا دا جاقسى تۇسىنەتىنىنە سەنىمدى بولا الامىز (جوحان 14:9). ەحوبانىڭ ٶلىمدى ٴبىرجولا جوق قىلۋعا كۇشى جەتەدى، ٵرى ول جاقىندا سولاي ىستەيدى دە.
«ەلازار، شىق!»
7، 8. مارتا قابىردىڭ اۋزىنداعى تاستى الىپ تاستاۋعا نەگە قارسى بولدى؟ ال يسا نە ىستەدى؟
7 يسا ەلازاردىڭ دەنەسى قويىلعان ۇڭگىرگە باردى. ۇڭگىردىڭ اۋزى ۇلكەن تاسپەن بەكىتىلگەن ەكەن. يسا: «تاستى الىپ تاستاڭدار»،— دەدى. الايدا ٴمايىتتىڭ جاتقانىنا ٴتورت كۇن بولعاندىقتان، مارتا بۇعان قارسى بولدى (جوحان 11:39). ول يسانىڭ نە ىستەمەك ويى بار ەكەنىن بىلمەگەن ەدى.
ەلازار تىرىلگەندە، ونىڭ باۋىرلارى مەن دوستارىنىڭ قۋانىشىندا شەك بولمادى! (جوحان 11:38—44)
8 تاس الىنىپ تاستالعان سوڭ، يسا: «ەلازار، شىق!»— دەدى. «سول كەزدە اياق-قولى كەبىنگە ورالعان مارقۇم قابىردەن شىقتى!» (جوحان 11:43، 44). نەتكەن عاجاپ، يسا ەلازاردى ٴتىرىلتتى! ىنىلەرىن كورىپ، مارتا مەن ٴماريام قاتتى قۋاندى! وسىلاي ەلازار اپكەلەرىمەن، دوستارىمەن قايتا قاۋىشتى. ولار ەلازاردى قۇشاعىنا الىپ، ونىمەن سويلەستى.
«قىزىم، ساعان ايتامىن، تۇرا عوي!»
9، 10. ا) يساعا ادامداردى تىرىلتەتىن كۇشتى كىم بەردى؟ ٵ) ادامداردىڭ تىرىلگەنى جايلى وقيعالاردان قانداي وي تۇيەمىز؟
9 يسا ادامداردى ٶز كۇشىمەن تىرىلتكەن بە؟ جوق. ەلازاردى تىرىلتپەس بۇرىن يسا ەحوباعا دۇعا ەتكەن. سول كەزدە ەحوبا وعان كۇش بەرگەن (جوحان 11:41، 42 وقىڭىز). يسا باسقا ادامداردى دا تىرىلتكەن. كيەلى كىتاپتا قاتتى ناۋقاستانىپ قالعان 12 جاسار قىز تۋرالى ايتىلادى. ونىڭ جايىر ەسىمدى اكەسى يسادان قىزىن ساۋىقتىرۋدى جالىنىپ سۇرايدى. ول ونىڭ جار دەگەندە جالعىز قىزى بولاتىن. جايىر يسامەن سويلەسىپ تۇرعاندا، ۇيىنەن ٴبىر كىسىلەر كەلىپ: «قىزىڭىزدان ايىرىلىپ قالدىق. ەندى ۇستازدى اۋرەلەمەي-اق قويىڭىز»،— دەيدى. مۇنى ەستىگەندە يسا جايىرعا: «قورىقپاڭىز، تەك سەنىمىڭىز بولسىن!»— دەيدى دە، وعان ەرىپ ۇيىنە بارادى. جوقتاپ جىلاپ جاتقان جۇرتتى كورىپ يسا: «جىلاماڭىزدار! قىز ولگەن جوق، ۇيىقتاپ جاتىر»،— دەيدى. قىزدىڭ اتا-اناسى بۇل سوزدەردى تۇسىنبەي، اڭ-تاڭ بولىپ قالادى. سوندا يسا ادامداردان ۇيدەن شىعۋدى ٶتىنىپ، قىز جاتقان بولمەگە ونىڭ اتا-اناسىن الىپ كىرەدى. يسا اقىرىن عانا قىزدىڭ قولىنان ۇستاپ: «قىزىم، ساعان ايتامىن، تۇرا عوي!»— دەيدى. ول بىردەن تۇرەگەلىپ، جۇرە باستايدى. وسى كەزدە ونىڭ اتا-اناسى قالاي قۋانعانىن ەلەستەتىپ كورىڭىزشى! يسا ولاردىڭ اياۋلى قىزدارىن ٴتىرىلتتى (مارقا 5:22—24، 35—42؛ لۇقا 8:49—56). ولار ەحوبانىڭ يسا ارقىلى جاساعان وسى كەرەمەتىن ۇمىتپاعاندارىندا ٴسوز جوق *.
10 يسا تىرىلتكەن ادامدار كەيىن ٴبارىبىر ومىردەن وتكەن. سوندا ولاردى ٴتىرىلتۋ بەكەر بولعان با؟ جوق. كيەلى كىتاپتا جازىلعان بۇل وقيعالار ەحوبانىڭ قايتىس بولعانداردى تىرىلتكىسى كەلەتىنىن جانە بولاشاقتا تىرىلتەتىنىن كورسەتەدى.
تىرىلگەن ادامدار تۋرالى وقيعالاردان بىلەتىنىمىز
ەلشى پەتىر دوركا ەسىمدى سەنۋشى ايەلدى ٴتىرىلتتى (ەلشىلەردىڭ ىستەرى 9:36—42)
ٸلياس جەسىر ايەلدىڭ بالاسىن ٴتىرىلتتى (پاتشالار 1-جازبا 17:17—24)
11. ۋاعىزداۋشى 9:5 كە ساي، قايتىس بولعان ەلازار قانداي كۇيدە بولدى؟
11 كيەلى كىتاپتا «ولگەندەر ەشتەڭە بىلمەيدى» دەپ انىق جازىلعان. قايتىس بولعان ەلازاردىڭ جاعدايىندا دا سولاي بولدى (ۋاعىزداۋشى 9:5). يسا سيپاتتاعانداي، ەلازار ۇيىقتاپ جاتقانداي كۇيدە بولعان (جوحان 11:11). قابىردە جاتقانىندا، ول ەشتەڭە بىلمەگەن.
12. ەلازاردىڭ شىنىمەن دە تىرىلگەنىن قايدان بىلەمىز؟
12 ەلازاردىڭ تىرىلگەنىنە كوپ ادام كۋا بولعان. يسانىڭ جاۋلارى دا بۇل كەرەمەتتى جوققا شىعارا المادى. ەلازاردىڭ ٴتىرى جۇرگەنى بۇل كەرەمەتتىڭ شىنىمەن ورىن العانىن دالەلدەدى (جوحان 11:47). ونى كورۋ ٷشىن كوپ ادام كەلدى. ناتيجەسىندە ولار دا يسانى قۇدايدىڭ ٶزى جىبەرگەنىنە سەنە باستادى. يسانىڭ دۇشپاندارىنا بۇل ۇنامادى. سوندىقتان ولار يسا مەن ەلازاردى ٶلتىرۋدى ويلاستىردى (جوحان 11:53؛ 12:9—11).
13. ەحوبا ولگەندەردى تىرىلتە الاتىنىنا نەلىكتەن سەنىمدىمىز؟
13 يسا «ەستە ساقتاۋ قابىرىندە» جاتقانداردىڭ ٴبارى تىرىلەتىنىن ايتقان (جوحان 5:28، سىلتەمە). دەمەك، ەحوبانىڭ ەسىندە ساقتالعان مارقۇمداردىڭ ٴبارى ومىرگە قايتا ورالادى. ولاردى ٴتىرىلتۋ ٷشىن، ەحوبا سول ادامدار جايلى بارلىق نارسەنى ٴبىلۋى قاجەت. ونىڭ وسىنداي قابىلەتىنە ەش كۇمانىمىز بولماسىن. دالەل رەتىندە جۇلدىزداردى الايىق. عالامدا ميللياردتاعان جۇلدىز بار. كيەلى كىتاپتا ەحوبا ٵربىر جۇلدىزدى اتىمەن اتايتىنى جازىلعان (يشايا 40:26 وقىڭىز). ەگەر ول ٵر جۇلدىزدىڭ اتىن ەسىندە ساقتاي السا، تىرىلتەتىن ادامدار جايىندا دا بارلىق جايتتى ەسىندە ساقتاي الادى. بۇعان قوسا، ەحوبا كۇللى تىرشىلىكتى جاراتقاندىقتان، ونىڭ قايتىس بولعانداردى تىرىلتۋگە قۇدىرەتى جەتەدى.
14، 15. ايۇپتىڭ ولگەندەردىڭ ٴتىرىلۋى جايلى ايتقاندارىنان نە بىلەمىز؟
14 ٵيۇپ دەگەن ٵدىل كىسى ومىردەن وتكەندەردىڭ تىرىلەتىنىنە سەنگەن. ول: «ادام ولسە، قايتادان ٶمىر سۇرە الا ما؟»— دەپ سۇراعان. سوسىن ول ەحوباعا بىلاي دەگەن: «سەن شاقىرعاندا، جاۋاپ بەرەمىن. سەن ٶز قولىڭنان شىققان جاراتىلىستى كورۋدى اڭسايسىڭ». ٴيا، ەحوبانىڭ قايتىس بولعان ادامداردىڭ ٴبارىن تىرىلتەتىن ۋاقىتتى اسىعا كۇتىپ وتىرعانىن ٵيۇپ پايعامبار بىلگەن (ٵيۇپ 14:13—15).
15 ولگەندەردىڭ تىرىلەتىنى جايلى بىلگەندە، نە سەزىندىڭىز؟ «قايتىس بولىپ كەتكەن تۋىستارىم مەن دوستارىم راسىندا دا تىرىلە مە؟» دەپ ويلاعان شىعارسىز. ەحوبانىڭ ولاردى ٴتىرىلتۋدى شىنىمەن قالايتىنى جانىمىزعا جۇبانىش بەرەدى. ال قازىر كىمدەر تىرىلەتىنى، تىرىلگەن سوڭ ولار قايدا ٶمىر سۇرەتىنى جايلى كيەلى كىتاپتا نە دەلىنگەنىن كورەيىك.
«ونىڭ داۋسىن ەستىپ، قابىردەن شىعادى»
16. ادامدار تىرىلگەندە، جەر بەتىندەگى ٶمىر قانداي بولادى؟
16 بۇرىنعى زاماندا تىرىلگەن ادامدار جاقىندارىمەن ٵرى دوستارىمەن جەر بەتىندە قاۋىشقان. بولاشاقتا ادامدار تىرىلگەندە دە ٴدال سولاي بولادى. ٴبىراق ولار قازىرگىدەن الدەقايدا جاقسى ٶمىر سۇرەتىن بولادى. سەبەبى ەشقاشان ولمەي، جەر بەتىندە ماڭگى ٶمىر سۇرە الادى. ول كەزدە دۇنيەدەگى جاعداي دا قازىرگىدەن مۇلدەم باسقاشا بولادى. سوعىس، قىلمىس پەن اۋرۋ اتىمەن بولمايدى.
17. كىمدەر تىرىلەتىن بولادى؟
17 كىمدەر تىرىلەتىن بولادى؟ يسا قابىردەگىلەردىڭ ٴبارى ونىڭ داۋسىن ەستىپ، قابىردەن شىعاتىنىن ايتقان (جوحان 5:28، 29). ال ايان 20:13 تە: «تەڭىز وزىندەگى ولىلەردى بەردى، ٶلىم مەن كور دە وزدەرىندەگى ولىلەردى بەردى»،— دەلىنگەن. ٴيا، قايتىس بولعان ميللياردتاعان ادام قايتا ٶمىر سۇرەدى. سونداي-اق ەلشى پاۋىل «قۇدايدىڭ ادىلدەردى دە، ادىلەتسىزدەردى دە قايتا تىرىلتەتىنىن» ايتقان (ەلشىلەردىڭ ىستەرى 24:15 وقىڭىز). بۇل سوزدەر نەنى بىلدىرەدى؟
جۇماق ورناعان جەر بەتىندە ولگەندەر ٴتىرىلىپ، جاقىندارىمەن قاۋىشادى
18. «ادىلدەرگە» كىمدەر جاتادى؟
18 «ادىلدەرگە» يسا جەرگە كەلمەس بۇرىن ٶمىر سۇرگەن ەحوبانىڭ ادال قىزمەتشىلەرى جاتادى. مىسالى، نۇح، ىبىرايىم، سارا، مۇسا، ٴداۋىت ەسىمدى كىسىلەر. ولار جەر بەتىندە ٶمىر ٴسۇرۋ ٷشىن تىرىلەدى. سول ادال كىسىلەردىڭ كەيبىرى جونىندە ەۆرەيلەرگە ارنالعان حاتتىڭ 11-تاراۋىنان وقي الاسىز. ال ٴبىزدىڭ كۇندەرىمىزدە ومىردەن وتكەن ەحوبانىڭ ادال قىزمەتشىلەرى جايىندا نە دەۋگە بولادى؟ ولار دا ٵدىل ادامداردىڭ قاتارىنا جاتادى، سوندىقتان تىرىلەدى.
19. «ادىلەتسىزدەرگە» كىمدەر جاتادى؟ ەحوبا ولارعا قانداي مۇمكىندىك بەرەدى؟
19 ال «ادىلەتسىزدەرگە» ەحوبانى تانىپ-بىلۋگە مۇمكىندىكتەرى بولماي قايتىس بولىپ كەتكەن ميللياردتاعان ادام جاتادى. ەحوبا ولاردى دا ۇمىت قالدىرماي تىرىلتەدى. سوندا ولار ٷشىن ەحوبا جايلى ٴبىلىم الىپ، وعان عيبادات ەتۋ مۇمكىندىگى تۋادى.
20. قانداي ادامدار تىرىلمەيدى؟
20 بۇل قايتىس بولعانداردىڭ ٴبارى بىردەي تىرىلەدى دەگەندى بىلدىرە مە؟ جوق. يسا كەيبىر ادامداردىڭ تىرىلمەيتىنىن ايتقان (لۇقا 12:5). ولاي بولسا، كىمنىڭ ٴتىرىلىپ، كىمنىڭ تىرىلمەيتىنىن كىم شەشەدى؟ ەحوبا ەڭ جوعارعى تورەشى بولعاندىقتان، اقىرعى شەشىمدى ايتاتىن — سول. ٴبىراق ول يساعا دا «ولىلەر مەن تىرىلەردى سوتتاۋعا» بيلىك بەرگەن (ەلشىلەردىڭ ىستەرى 10:42). زۇلىم ٵرى وزگەرگىسى كەلمەيتىن قىڭىر دەپ تابىلعان ادامدار تىرىلمەيدى (19-تۇسىندىرمەنى قاراڭىز).
كوكتە ٶمىر ٴسۇرۋ ٷشىن ٴتىرىلۋ
21، 22. ا) كوكتە ٶمىر سۇرەتىندەر قانداي دەنەمەن تىرىلەدى؟ ٵ) كوكتە ٶمىر ٴسۇرۋ ٷشىن تىرىلگەن العاشقى تۇلعا كىم بولدى؟
21 كيەلى كىتاپتا كەيبىر ادامداردىڭ كوكتە ٶمىر ٴسۇرۋ ٷشىن تىرىلەتىنى ايتىلعان. ولار ادام بولىپ ەمەس، كوزگە كورىنبەيتىن رۋحاني تۇلعا بولىپ تىرىلەدى.
22 رۋحاني تۇلعا بولىپ تىرىلگەندەردىڭ ەڭ العاشقىسى يسا ەدى (جوحان 3:13). ولگەننەن كەيىن ٷش كۇن وتكەندە، ەحوبا ونى ٴتىرىلتىپ الدى (ٴزابۇر 16:10؛ ەلشىلەردىڭ ىستەرى 13:34، 35). ٴبىراق يسا ادامي دەنەمەن تىرىلگەن جوق. سەبەبى ەلشى پاۋىل تۇسىندىرگەندەي، «ەت پەن قاننان تۇراتىن دەنە قۇداي پاتشالىعىن مۇرا ەتە المايدى» (قورىنتتىقتارعا 1-حات 15:50). ول كۇشتى رۋحاني تۇلعا بولىپ ٴتىرىلدى (قورىنتتىقتارعا 1-حات 15:3—6). ٴبىراق كيەلى كىتاپتان كەيبىر ادامداردىڭ دا كوكتە ٶمىر ٴسۇرۋ ٷشىن تىرىلەتىنىن بىلەمىز.
23، 24. يسا ايتقان كىشكەنە وتارعا كىمدەر جاتادى؟ ولاردىڭ سانى قانشا؟
23 ولەر الدىندا يسا ادال شاكىرتتەرىنە: «مەن سەندەرگە ورىن دايىنداۋعا بارا جاتىرمىن»،— دەگەن (جوحان 14:2). دەمەك، يسانىڭ ىزباسارلارىنىڭ كەيبىرى ونىمەن بىرگە كوكتە ٶمىر ٴسۇرۋ ٷشىن تىرىلەدى. ولاردىڭ سانى قانشا بولماق؟ يسا ولاردىڭ ازعانا بولاتىنىنا نۇسقاپ، ولاردى «كىشكەنە وتار» دەپ اتادى (لۇقا 12:32). بىردە ەلشى جوحان ايان الىپ، بەينەلى تاۋدا تۇرعان يسانى جانە قاسىندا تۇرعان 144000 دى كورەدى. وسىدان كوكتە ٶمىر سۇرەتىندەردىڭ ناقتى سانىن بىلەمىز (ايان 14:1).
24 يسا ٴماسىحتىڭ كوكتە ٶمىر سۇرەتىن 144000 ٸزباسارى قاشان تىرىلەدى؟ كيەلى كىتاپتا ولاردىڭ يسا كوكتە بيلىك ەتۋدى باستاعان سوڭ تىرىلەتىنى ايتىلعان (قورىنتتىقتارعا 1-حات 15:23). ٴبىز قازىر سول كەزەڭدە ٶمىر ٴسۇرىپ جاتىرمىز جانە 144000 نىڭ كوبىسى ٴتىرىلىپ قويعان. ال جەردە ٶمىر ٴسۇرىپ جاتقان قالعاندارى بولسا قايتىس بولعان سوڭ بىردەن كوككە كوتەرىلەدى. الايدا ومىردەن وتكەن ادامداردىڭ باسىم كوپشىلىگى بولاشاقتا جەر بەتىندە ورنايتىن جۇماقتا ٶمىر ٴسۇرۋ ٷشىن تىرىلەدى.
25. كەلەسى تاراۋدا نە تۋرالى بىلەمىز؟
25 جاقىن ارادا ەحوبا ادامزاتتى ولىمنەن ازات ەتەدى. سوندا ٶلىم ماڭگىگە جويىلادى (يشايا 25:8 وقىڭىز). بىراق كوككە باراتىندارعا قاتىستى مىناداي سۇراق تۋىندايدى: ولار كوكتە نە ىستەيدى؟ كيەلى كىتاپتا ولاردىڭ يسا ماسىحپەن بىرگە كوكتەگى ۇكىمەتتە بيلىك ەتەتىنى ايتىلادى. بۇل ۇكىمەت جايلى كەلەسى تاراۋدان كوبىرەك بىلەتىن بولامىز.
^ 9-ابزاس كيەلى كىتاپتىڭ باسقا جەرلەرىندە كارى-جاس، ايەل-ەركەك، يسرايلدىك نە جاتجەرلىك ادامداردىڭ تىرىلگەنى جايلى جازىلعان. بۇل وقيعالاردى مىنا تارماقتاردان وقي الاسىز: پاتشالار 1-جازبا 17:17—24؛ پاتشالار 2-جازبا 4:32—37؛ 13:20، 21؛ ماتاي 28:5—7؛ لۇقا 7:11—17؛ 8:40—56؛ ەلشىلەردىڭ ىستەرى 9:36—42؛ 20:7—12.
