1-3. Acani cino catunyepa swensinye? Uzye Yehova alitusapula wuli?

YELENGANYA ukuti wakunyefile nu kuti ulifwila mu cifungo pa mulandu wuno utacita. Swinya usikwelenganyapo nu kuti wanda wumwi ulifuma. Utakweti ni suwilo amuno pasi vino ungacita. Lelo palyanye pano na maka yasila ukuti kweni utalitela ufume, apano wivwa ukuti kuli umuntu wumwi uwa maka sana wino angakwavwa pa kuti wakusapule. Swinya wakunena nu kuti wandi akwavwe. Uzye ungivwa wuli?

² Swensinye twanyepwa ni mfwa. Nanti tungelezya wulinye, tutanga tufumemo. Lelo e Yehova wawa na maka aya kutupokolola ku mfwa. Swinya watulaya nu kuti, “umulwani wa kulecelezyako ukononwa, amfwa.”​—1 Wakorinte 15:26.

³ Uzye mungivwa wuli nga mwamanya ukuti mutalitela mufwepo? Lelo e Yehova atalipelela vye pa kufumyapo imfwa. Walaya nu kuti alizyulupula wano wafwa. Yelenganyani vino cilizipa! E Yehova watulaya ukuti “awafwe” walizyulupuka. (Ayizeya 26:19) Wo-o avino Baibolo ikalandolola ukuzyulupuka.

4. (a) Acani cino cingatusansamusya nga twafwilwa? (b) Awaweni wamwi wano walinji iviwuza vya kwe Yesu?

⁴ Nga ca kuti e lupwa nanti umuntu wino twatemwa wafwa, tukawa sana nu wulanda. Amano yakasila ica kuti tukavilwa ni vya kucita. Pasi vino tungacita pa kuti umuntu awe nu wumi na swinya. Lelo Baibolo ikatusansamusya sana. (Wazyani 2 Wakorinte 1:3, 4.) Lekani  tusambilile pe vino vikalanjizya ukuti e Yehova ne Yesu wakalonda ukuzyulupula awafwe. Pano Yesu walinji mu nsi, watandalilanga sana e Lazaro nawa nkazi zyakwe, e Marita ne Maria. Wonsinye watatu walinji aviwuza vyakwe. E Baibolo ikati: “E Yesu watemilwe Marita ne nkazi yakwe ne Lazaro.” Nomba wanda wumwi e Lazaro wafwile.​—Yohani 11:3-5.

5, 6. (a) Uzye Yesu wacisile wuli pano waweni awantu wakulila? (b) Amulandu ci wuno tukasansamucila ukumanya vino Yesu akakwivwa pa mfwa?

⁵ E Yesu wayile mukuwomelezya e Marita ne Maria. Pano Marita wivwile ukuti Yesu ali mu nzila akwiza, wayile mu kumusunkanya. Pano waweni Yesu watemilwe nkaninye, nga anena Yesu ukuti: “Mwanga muwe ko-o, endume yane ngatafwile.” E Marita welenginye ukuti e Yesu wacezilwe ukwiza. Pa nsizi, Yesu waweni Maria, enkazi ya kwe Marita akulila. E Yesu nawenye wivwile uwulanda nu kulila. (Yohani 11:21, 33, 35) Wivwile sana uwuwi wulyanye vino tukakwivwa nga twafwilwa.

⁶ Cikatusansamusya sana ukumanya ukuti e Yesu nawe akakwivwa wulyanye vino na sweswe tukakwivwa nga twafwilwa. Swinya wonye avino ne Yisi nye akakwivwa. (Yohani 14:9) E Yehova wawa na maka ya kufumyapo imfwa umuyayaya, swinya nombanye avino wandi acite.

7, 8. Acani cino Marita atalondelanga ukuti wafumyepo iliwe pa manda ya kwe Lazaro? Acani cino Yesu wacisile?

⁷ Pano Yesu wayile ku manda kuno wazisile Lazaro, wazanile ku mulyango wawisileko iciliwe icikulu. Yesu watili: “Fumyanipo iliwe.” Lelo e Marita atalondanga ukuti wafumyepo iliwe. Amuno lyo papita amanda 4 ukufumilila pano wazicizile endume yakwe. (Yohani 11:39) Atamanyile vino Yesu walondanga ukucita.

 ⁸ E Yesu wapunzile e Lazaro ukuti: “Lazaro, fuuma!” Vino e Marita ne Maria waweni vyalinji avya kuzungusya. Umuntu “wino wafwile wafumile kulonde, lyo apomvilwe umwenda ku manama na ku makasa.” (Yohani 11:43, 44) Avino Lazaro wazyulupusile! Watalisile ukwikala na walupwa lwakwe ni viwuza swinya wasinincizizye ukuti wilyanye Lazaro wino wafwile awino wazyulupusile amuno wamulolanga nu kulanda nawe. Ala calinji aca kuzungusya. E Yesu wazyulupuzile Lazaro.

9, 10. (a) Weweni wino wapile Yesu amaka ya kuzyulupula awafwe? (b) Acani cino amalyasi yano yakalanda pa kuzyulupuka yacindamila?

⁹ Uzye amaka yano Yesu wawomvyanga pa kuzyulupula awantu, yalinji amaka yakwe? Awe. Pano atani azyulupule Lazaro, wapefile kwe Yehova. E Yehova nawe wamupile amaka aya kuzyulupula Lazaro. (Wazyani Yohani 11:41, 42.) Kwalinji na wanji wano wazyulupuzile, asa we Lazaro wenga. E Baibolo ikatunena na pa mukazyana wa myaka 12 wino walwile nkaninye. E yisi, e Jairosi wavulungine swinya atamanyile na vino angacita. Acino walenzile Yesu ukuti apozye umwana wakwe. Wakweti vye umwana wenganye. Pano acili akulanda kwe Yesu, awonsi wamwi wizile awamunena ukuti: “Umwana winu afwile! Acani cino mucili mukupamvizya e Musambilizya?” Lelo Yesu wanenile Jairosi ukuti: “Utatina, suwila vye, wandi apusuke.” Nga apano Yesu wayile ku ng’anda ya kwe Jairosi. Pano wakupalamila ukufika pa ng’anda, wivwile awantu wakulila. E Yesu wawanenile ukuti: “Lekani ukulila, amuno atafwile, lelo alazile vye utulo.” Awantu wafwile watamanyile icete cete muno Yesu walozizye pa kulanda ya-a amazwi. E Yesu wanenile wonsinye wano  walinji mu ng’anda ukufumila pa londe, lelo wasenzile vye awakwasi wa mwana nu kuya kuno kwalinji icitumbi. E Yesu walemile umwana pi kasa nu kulanda ukuti: “We mukazyana, nkukunena nkuti, ‘katuka!’” Yelenganyani vino awakwasi wivwile icete pano waweni umwana wawo wakatuka watalika nu kupita! E Yesu awino wazyulupuzile umwana wawo. (Marko 5:22-24, 35-42; Luka 8:49-56) Ukufuma uwanda wulyanye, walanga nga walola umwana wawo, wizukanga vino Yehova wawacitizile ukupitila mwe Yesu. *

¹⁰ Wonsinye wano wazyulupusile mu kupita kwa mpindi wizile awafwa na swinya. Lelo amalyasi yano tukawazya pe wa-a awantu yacindama sana amuno yakawomya isuwilo litu. E Yehova akalonda ukuzyulupula awafwe, swinya nanti ciwe wuli aliwazyulupula.

11. Uzye iwaliko lye Ekawizya 9:5 likatusambilizya ukuti Lazaro walinji wuli pano wafwile?

¹¹ E Baibolo ikalanda ukuti “awafwe watamanya icili consinye.” Vino vyacitisile kwe Lazaro vikalanjizya ukuti co-o cisinka. (Ekawizya 9:5) Pano Lazaro wafwile calinji ngati alazile vye utulo, wulyanye vino Yesu walanzile. (Yohani 11:11) Pano e Lazaro walinji mu manda, “atamanyile icili consinye.”

12. Twamanya wuli ukuti Lazaro wazyulupusile?

¹² Kwalinji awantu awavule wano waweniko pano Yesu  wazyulupuzile Lazaro. Nanti awalwani wa kwe Yesu nye wamanyile ukuti e Yesu wapanzile icizungusyo. Patalinji wino wavwilikanga ukuti Lazaro wazyulupusile. (Yohani 11:47) Swinya awantu awavule wayanga mukumulola, co-o calenzile wasinincizye ukuti e Yesu watumilwe ne Leza. Lelo awalwani wa kwe Yesu watatemilwe, watalisile ukwelenganya ukukoma Yesu ponga ne Lazaro.​—Yohani 11:53; 12:9-11.

13. Twasinincizya wuli ukuti Yehova alizyulupula awafwe?

¹³ E Yesu watili: “Wonsinye wano wawa mu manda” walizyulupuka. (Yohani 5:28) Co-o, cikusula ukuti wonsinye wano Yehova akakwizuka, aliwazyulupula. Pa kuti Yehova azyulupule umuntu azipizile ukwizuka vyonsinye pe weyo umuntu. Uzye Yehova angakumanisya ukwizuka vyonsinye pa muntu? Teyelenganya pa ntanda ukuvula zino zyawa mwi yulu. E Baibolo ikati e Yehova wamanya izina lya lutanda longa na longa. (Wazyani Ayizeya 40:26.) Nga ca kuti akakwizuka amazina ya ntanda zyonsinye zino zyawako, lyo atanga apotwe ukwizuka vyonsinye pa wantu wano alizyulupula. Cinji cino calenga tusinincizye ukuti Yehova alizyulupula awafwe, amuno awino wapanzile ivintu vyonsinye. Fwandi wakwata amaka ya kuzyulupula awantu.

14, 15. Tukasambililako vyani ku mazwi yano Job walanzile pa kuzyulupuka?

¹⁴ E Job wino walinji ni suwilo iliwome nawenye wamanyile ukuti kuliwa ukuzyulupuka. Wawuzizye ukuti “Umuntu nga wafwa, uzye angawa nu wumi na swinya?” Nga atwalilila ukulanda ukuti “Mulipunda, nani ndiyasuka. Amuno mulilucila umulimo wa makasa yinu.” E Job wamanyile ukuti Yehova akafuluka ukuzyulupula awafwe.​—Job 14:13-15.

¹⁵ Uzye ukumanya ukuti kuliwa ukuzyulupuka kukalenga  mwakwivwa wuli? Nce pamwi mukayiwuzya ukuti, ‘Uzye walupwa lwane ni viwuza wano wafwa nawonye walizyulupuka?’ Tukasansamuka sana nga twamanya ukuti Yehova akalondesya ukuzyulupula wano wafwa. Lekani nomba tusambilile pe vyo Baibolo ikalanda pe wano walizyulupuka na kuno waliyikala.

16. Avizima ci vino wano walizyulupuka waliyitopwa mu nsi impya?

¹⁶ Wano wazyulupusile, watalisile ukwikala na walupwa ni viwuza mwe yonye insi. Wonye avino vilicitika na ku nkolelo lelo vilicilapo ukuzipa. Acani cino twalandila wo-o? Amuno wano walizyulupuka waliyikala umuyayaya mu nsi. Swinya waliyikala mu nsi inzima sana ukucila yino tukwikalamo pe yo-o impindi. Mutaliwa inkondo, iviwipe nu kulwala.

17. Awaweni wano walizyulupuka?

¹⁷ Uzye awaweni wano walizyulupuka? E Yesu watili “wonsinye wano wawa mu nkungwe waliwizuka swinya waliyivwa izwi lyakwe nu kufumamo.” (Yohani 5:28, 29) E Baibolo pa Ukuwumbulika 20:13 ikati: “E sumbi watayizile awafwe wano walinjimo, ni mfwa ni Nkungwe na vyo vyatayizile awafwe wano walinjimo.” Fwandi awantu awavule nkaninye walizyulupuka. Umutumwa Paulo nawe walanzile ukuti kuliwa ukuzyulupuka kwa “walungamane na wano watalungamana.” (Wazyani Imilimo 24:15.) Uzye ya-a amazwi yakapiliwula cani?

18. Uzye “awalungamane” wano walizyulupuka awaweni?

¹⁸ Pa “walungamane” wano walizyulupuka pawa na wawomvi wacisinka wano walinjiko pano Yesu atani ayize mu nsi. Awantu ndi vino Noa, Abrahamu, Sara, Musa, Ruti, ne Esther walizyulupuka nu kwikala mu nsi. Nga mwawazya mu Waheberi icipandwa 11, mungamanyilapo  na vinji pa wonsi na wanaci wano walizyulupuka. Awawomvi wa kwe Yehova wano wakatwalilila ni cisinka pe yo-o impindi mpaka imfwa nawonye wawa pa “walungamane” wano walizyulupuka.

19. Uzye wano “watalungamana awaweni”? Alisyuko ci lino Yehova aliwapa?

¹⁹ Pe wano “watalungamana” pawa na wantu awavule  nkaninye wano watalinji ni syuko lya kumanya Yehova. Cingatenga wafwa, e Yehova akawizuka. Aliwazyulupula nu kuwapa isyuko lya kusambilila pe weliwe nu kumuwombela.

20. Acani cino tungalandila ukuti asa wantu wonsi wano walizyulupuka?

²⁰ Uzye nga twalanda ukuti kuliwa ukuzyulupuka lyo cikupiliwula ukuti wonsinye wano wafwa walizyulupuka? Awe. Amuno Yesu watili wamwi watalizyulupuka. (Luka 12:5) Weweni wino alipingula wano wayine ukuzyulupuka na wano watalizyulupuka? E Yehova awili Kapingula mukulu, lelo wapa Yesu amaka ya “kupingula awa wumi na wano wafwa.” (Imilimo 10:42) Wonsinye wano walipingulwa ukuti wakacita iviwipe swinya wasilapila watalitela wazyulupuke.​—Wazyani Amazwi na Yanji pa 19.

21, 22. (a) Uzye cikapiliwula cani ukuzyulupucila kwi yulu? (b) Weweni wino watalicizilepo ukuzyulupuka nu wumi wa kwi yulu?

²¹ E Baibolo ikatunena ukuti awantu wamwi waliyikala kwi yulu. Wano wakazyulupuka nu kuya kwi yulu wasizyulupuka nu muwili wa wuntu. Lelo wakazyulupuka nu muwili wa kumuzimu.

²² E Yesu awino watalicizilepo ukuzyulupuka na wo-o umuwili. (Yohani 3:13) Pa nsizi ya manda yatatu ukufuma pano wafwizile, e Yehova wamuzyulupuzile. (Amalumbo 16:10; Imilimo 13:34, 35) Atazyulupusile nu muwili wa wuntu. Umutumwa Peter walondolozile ukuti Yesu “wamukomile nu muwili wa wuntu, lelo wazyulupusile nu muwili wa kwi yulu.” (1 Peter 3:18) Pano wazyulupusile walinji acelewulwa ca kumuzimu ica maka! (1 Wakorinte 15:3-6) Lelo Baibolo yalanda ukuti asa we Yesu  mutupu wino walinji nu kuzyulupuka nu muwili wa kwi yulu.

23, 24. Awaweni wano wawa mu “kaliwumba katici” wano Yesu walanzilepo? Waliwa wanga?

²³ Pano kwasyazile vye katici ukuti Yesu afwe, wanenile awatumwa wakwe ukuti: “Nkuya mu kumipekanizizya apa kwikala.” (Yohani 14:2) Co-o cikupiliwula ukuti awasambilizi wakwe wamwi walizyulupuka nu kwikala nawe kwi yulu. Uzye waliwa wanga? E Yesu walanzile ukuti waliwa “akaliwumba akatici.” (Luka 12:32) Umutumwa Yohani weni walanzile impendwa mu kulungatika pano waweni Yesu “ayimilile pa Mwamba wa Zion [uwa kwi yulu] swinya walinji ponga na wantu 144,000.”​—Ukuwumbulika 14:1.

²⁴ Ampindi ci yino Awina Klistu wa mwi wumba lya 144,000 walinji nu kutalika ukuzyulupuka? E Baibolo ikatunena ukuti walinji nu kutalika ukuzyulupuka pa nsizi ya kutalika ukuteka kwa kwe Klistu mwi yulu. (1 Wakorinte 15:23) Pa mpindi yo-o, tukwikala mu kuteka kwa kwe Klistu, awavule wano wawa mwi wumba lya 144,000 wazyulupuka nu kuya kwi yulu. Wano wacili mu nsi pa mpindi yo-o, nga wafwa weni wakazyulupuka paponye nu kuya kwi yulu. Lelo awantu awavule walizyulupuka nu kwikala mu Paradaise mu nsi.