1-3. Mu kamenga muka tua kala tu vose, kaha vati Yehova a ka tu patulamo?

ACI SINGANIEKENU nga va na mi tuika mulonga ua ku mi soka mu kamenga muono uenu uose, omo lia viuma ka mua lingile. Kaha ka kuesi vukovelelo vua ku mi patula. Omo mu mona nguenu mua ku lingila muahi, ka mu kala na lulavelelo ku lutue. Vunoni mu ntsimbu oyo vene, va mi leka nguavo kuli umo ali na ngolo ya ku mi patula, kaha na tava ku mi kuasa! Vati mu ivua ku mutima?

² Tu vose tua kala mu kamenga ka ku-tsa. Nomu mu tu hasa ku linga muahi, ka citava ku tinina kuahi. Vunoni Yehova ua kala na ngolo ya ku tu patula ku ku-tsa. Kaha na tu kulahesa ngueni tangua a kenieka “citozi ua ku sulumuinako ku mu enieka, ikeye ku-tsa.”​—1 Kolintu 15:26.

³ Aci singaniekenu ndzolela i mu kevua, omo ku-tsa ka ci ka kalako naua! Yehova kaka fumisako lika ku-tsa. Vunoni aka sangula vaze va tsa laza linga va ka yoye naua. Aci singaniekenu vivezikiso vi mu ka tambula omo lieci cikulaheso. Yehova ua tu kulahesa naua ngueni “vatsi” “va ka yoya naua.” (Isaya 26:19) Evi vikevio vi va luka mu Mbimbiliya nguavo cisangukilo.

4. (a) Vika vi hasa ku tu simpisa nga umo kavusoko ni kavusamba a tsa? (b) Veya va puile va vusamba va Yesu va ha mutima?

⁴ Mu tue ku tsisa kavusoko ni kavusamba ua ha  mutima,tue ku ivua ku vavala ca kama ku mutima na ku zeya. Tue ku livua ngue ka tuesi na vukuasi. Kaha na vimo vi tu hasa ku lingako mu ku hiluisa muntu uaco linga a yoye naua viahi. Vunoni Mbimbiliya ye ku tu simpisa mpundu. (Tandenu 2 Kolintu 1:3, 4.) Tu ci talenu ha lumo lungano lua muesa vati Yehova na Yesu va tonda ku hiluisa vantu va ha mitima vaze va tsa. Yesu mua kele hano ha mavu, ua kele na ku meneka Lazalu na vamuanaye va Maliya na Mata. Vose va vatatu va puile vavusamba va Yesu va kama. Mbimbiliya nguayo: “Yesu ua lemene Mata, na ndumbueni, na Lazalu.” Vunoni Lazalu ua tsile.​—Yoano 11:3-5.

5, 6. (a) Vika ua lingile Yesu mua muene vusoko vua Lazalu na va vusamba tele va linienga? (b) Omo lia vika ku tantekeya vati ua vuile Yesu ku tuala ha ku-tsa ci tu simpisa?

⁵ Yesu ua ile na ku simpisa va Maliya na Mata. Omo Mata ua vuile ngecize Yesu ali na ku iza, ua tuhukile hambandza lia mbonge linga a ka liuane neni. Omo Mata ua muene Yesu ua vuile ndzolela, vunoni ua mu lekele ngueni: “Nga ua kele kuno, nga muanetu ka tsile.” Mata ua singaniekele ngueni Yesu ua kotokelele cikuma. Mu nima yaco, Yesu ua muene muanaye Maliya a lila. Mua muene visiua vuavo, ua vuile ku vavala ca kama ku mutima, ngeci neni ua lilile. (Yoano 11:21, 33, 35) Ua vuile ku vavala ku mutima, ci tue ku ivua nga tu tsisa muntu i tua lema.

⁶ Ku tantekeya ngecize Yesu neni ua vuile mu tue ku ivua nga tu na tsisa, ci tu simpisa. Kaha Yesu ua pua mpundu ngue Ise. (Yoano 14:9) Yehova ua kala na ngolo ya ku fumisako ku-tsa miaka ya ya-ye, kaha vikevio via ka linga vuovuno.

7, 8. Omo lia vika Mata ka tondele va fumise livue ku cihilo ca Lazalu, vunoni vika ua lingile Yesu?

⁷ Omo Yesu ua hetele ku cihilo ku va tsindile Lazalu, ku mpako yaco va kundikileko livue lia kama. Yesu ua handekele ngueni: “Fumisenu livue” Vunoni Mata ka tondele va fumiseko livue. Muomu Lazalu ua kele matangua auana mu cihilo. (Yoano 11:39) Ka tantekeyele vika Yesu ue ku lingile mu ku kuasa muanaye.

⁸ Kaha Yesu ua handekele ngueni: “Lazalu, tuhuka!” Vi va muene va Mata na Maliya via va komouesele. “Mutsi ua tuhukile, ua ku kuta ku mavoko na ku mikono na zintanga.” (Yoano 11:43, 44) Lazalu ua sangukile! Kaha ua limuene naua na vavusoko vueni hamo lika na vavusamba. Va hasele ku mu kuata na ku handeka neni. Mua vusunga ca puile cikomoueso ca kama! Yesu ua sanguile Lazalu.

9, 10. (a) Iya ua hele Yesu ngolo ya ku sangula vatsi? (b) Omo lia vika mizimbu yaco ya pua ya seho kuli etu?

⁹ Vuno Yesu ua sanguile vantu ku ngolo yeni ni? Houe. Tele kanda a sangule Lazalu, Yesu ua vundilile kuli Ise Yehova kaha ikeye ua mu hele ngolo ya ku sangula Lazalu. (Tandenu Yoano 11:41, 42.) Lazalu kati ikeye lika va sanguile. Mbimbiliya ya tu leka via umo kanike ua mpuevo ua miaka 12 uze ua vavalele. Ise Njailu uomine cikuma mutima, kaha ua lambelele Yesu linga a mu kanguise. Muomu tele muaneni umo lika. Omo Njailu ua kele na ku handeka na Yesu, kuezile vamo vamala kaha va handekele nguavo:“Muanove  na tsi! Vikandzo u katiesa Mulongesi?” Vunoni Yesu ua lekele Njailu ngueni: “Kati uivue vuoma tsiliela lika.” Kaha ua ile neni ku ndzivo. Mu va hetele ha ndzivo, Yesu ua muene vantu vali na ku lila. Kaha Yesu ua va lekele ngueni: “Vika mu zuelela na ku lila? Kanike ka tsile vunoni ali mu tulo.” Mua vusunga Vaise na naye ya muana ka vevuisisile aa mezi a Yesu. Kaha Yesu ua tuhuisile mbunga mu hondo mua kele muvila ua muanavo kaha ua kovelelemo na visemi va muana. Kaha Yesu ua mu kuatele ku livoko na ku handeka ngueni: “Muana mpuevo, nji ku ku leka nguange, Hinduka!” Aci singaniekenu ndzolela i va vuile visemi veni omo va mu muene a hinduka na ku enda haze vene! Yesu ua mu sanguile. (Mako 5:22-24, 35-42; Luka 8:49-56) Fume litangua lize, omo vaise na naye va kele na ku mona muanavo, va kele na ku vuluka via va lingilile Yehova ku hitila muli Yesu. *

¹⁰ Vaze vose va sanguile Yesu va tsile naua. Vunoni vi tue ku tanda ku tuala ha mizimbu yaco via pua via seho, muomu vie ku tu hana lulavelelo mpundu. Yehova ua tonda ku sangula vatsi, kaha a ka lingamo.

11. Vika Ekelesiaste 9:5 i tu longesa ku tuala hali Lazalu?

¹¹ Mbimbiliya ya muesa ngecize “vatsi ka va tantekeya na vimo viahi.” Muzimbu ua Lazalu ua muesa vusunga vuaco. (Ekelesiaste 9:5) Ngue mua handekele Yesu,  ca puile ngue Lazalu ua kosele tulo. (Yoano 11:11) Omo ua kele mu cihilo, Lazalu ka tantekeyele na “vimo viahi.”

12. Vati tua tantekeya nguetu cisangukilo ca Lazalu ca puile ca vusunga?

¹² Vantu vavengi va muene Yesu mua sanguile Lazalu. Ambe vitozi veni va tantekeyele ngecize ua lingile eci cikomoueso. Vantu va muene Lazalu ali na muono kaha eci ca puile vukaleho vua muesele ngecize ua sangukile mpundu. (Yoano 11:47) Cingi ca vaze va ile mu ku mona Lazalu, va putukile ku tsiliela ngecize Yesu va mu tumine kuli Njambi. Vunoni vitozi veni ka va vi lemene, ngeci va tumbile ku tsiha Yesu na Lazalu.—Yoano 11:53; 12:9-11.

13. Vika tu hasa ku kela na vusunga nguetu Yehova a ka sangula vatsi?

¹³ Yesu ua handekele ngueni: “vose va li mu vihilo” va ka sanguka. (Yoano 5:28) Eci ca lomboloka ngecize Yehova a ka sangula vose va kala mu visinganieka vieni. Vunoni linga Yehova a sangule muntu, na pande ku vuluka viose ku tuala ha muntu uaco. A hasa ku lingamo ni? Muilu mua kala makulukazi na makulukazi a vintangantanga. Kaha Mbimbiliya nguayo Yehova a tantekeya lizina lia nkala ntangantanga. (Tandenu Isaya 40:26.) Nga ikeye a hasa ku vuluka nkala lizina lia tangantanga, mua vusunga ca casi ku vuluka viose ku tuala hali vaze va ka sangula. Cikuavo naua, Yehova ikeye ua tangele viuma viose, ngeci tua tantekeya nguetu ali na ngolo ya ku sangula vantu linga va yoye naua.

14, 15. Vika mezi a Yombi a tu longesa ku tuala ha cisangukilo?

¹⁴ Yombi ua tsilielele mu cisangukilo, uehuile ngueni: ‘Nga muntu a tsa, a ka yoya naua ni?’ Kaha ua tumbuile  Yehova ngueni: “Nga ua sana, kaha nga nja ku tava. Nga ua kala na cizango ku cipanga ca mavoko ove.” Mua vusunga, Yombi ua tantekeyele ngecize Yehova ua lavelela na cizango ca kama ntsimbu ya ka sangula vatsi.​—Yombi 14:13-15.

¹⁵ Vati mue ku ivua ku tuala ha lulavelelo lua cisangukilo? Halumo mue ku lihula nguenu, ‘Vuno vavusoko vange na va vusamba vaze va tsa navo va ka va sangula ni?’ Ce ku tu simpisa ku tantekeya ngecize Yehova a ka sangula vatsi. Tu ci talenu vika Mbimbiliya ya handeka ku tuala ha veya va ka sanguka kaha na cihela ci va ka kala.

16. Vati va ka yoya vaze va ka sanguka mu ku kala ha mavu?

¹⁶ Ku miaka ya ku nima, vose va va sanguile va yoyele naua hamo na vavusoko vuavo na vavusamba hano ha mavu. Na ku lutue mukemuo mu ci ka fua, vunoni ku hiana na ku ntsimbu ya ku nima. Omo lia vika? Muomu vose va ka sanguka mu ku kala ha mavu, va ka yoya miaka ya ya-ye, mu mavu a liseza cikuma na ano a lelo. Ndzita na mavezi ka vi ka kalako.

17. Iya va ka sangula?

¹⁷ Iya va ka sangula? Yesu ua handekele ngueni “vose va li mu vihilo va kevua lizi lieni, kaha va ka tuhukamo.” (Yoano 5:28, 29) Kaha mukanda ua Ku-Solola 20:13 nguauo: “Mema a kalunga ecelele vatsi va kelemo; na ku-tsa.” Mua vusunga, makulukazi na makulukazi a vantu va ka yoya naua. Kapostolo Paulu neni ua handekele ngueni “vakua vuviuke na vakua vuhenge” va ka sanguka. (Tandenu Vilinga 24:15.) Vika via lomboloka?

18. Veya “vakua vuviuke” va ka sanguka?

 ¹⁸ “Vakua vuviuke” va pua vangamba va Yehova va ku ononoka va yoyele tele Yesu kanda eze ha mavu. Ngeci mua, Noa, Avilahama, Sala, Mosesa, Lute, Estele na vakuavo vavengi. Mu hasa ku tanda via vamo vantu  vaco ku mukanda ua VaHevelu kapitulu 11. Ambaco vangamba va Yehova ve ku tsa matangua ano? Navo va pua “vakua vuviuke” ngeci mukemuo tangua va ka sanguka.

19. Veya va pua “vakua vuhenge”? Ntsimbu ika a ka va hana Yehova?

¹⁹ “Vakua vuhenge” va pua makulukazi na makulukazi a vantu ka va hetele ha ku tantekeya Yehova. Vutuhu va tsa, Yehova ka va suvile. A ka va sangula na ku va hana ntsimbu ya ku lilongesa vieni na ku mu pangela.

20. Vika ka va ka sangukila vantu vose?

²⁰ Vuno eci ca lomboloka ngecize vose va tsa tangua va ka sanguka ni? Houe. Yesu ua handekele ngueni vamo ka va ka sanguka. (Luka 12:5) Iya a ka hangula iya na pande ku sanguka neya ka pandele? Yehova ikeye Ngazi ua ku manusuila, vunoni ua hana naua ngolo kuli Yesu ya ku pua “ngazi ya vakua ku yoya na vatsi.” (Vilinga 10:42) Uose u va ka mona ngecize mukua vupi kaha ka tondele ku aluluka ka va ka mu sangula.—Talenu Litota 19 ku ntsongo ya livulu.

21, 22. (a) Vika ca lomboloka cisangukilo ca ku ya muilu? (b) Iya ua puile muntu ua ku livanga ku sangula mu cifua eci?

²¹ Mbimbiliya ya muesa naua ngecize vamo vantu tangua va ka yoyela muilu. Nga muntu va mu sangula a ka yoyele muilu, ka ve ku mu sangula na muvila ua vuntu houe. Ve ku mu sangula na muvila ua sipilitu.

²² Yesu ikeye ua puile ua ku livanga ku mu sangula mu cifua eci. (Yoano 3:13) Mu nima ya matangua atatu fume ha tsililile Yesu, Yehova ua mu sanguile. (Visamo 16:10; Vilinga 13:34, 35) Yesu ka sangukile na  muvila ua vuntu. Kapostolo Petulu ngueni Yesu “va mu tsihile ku vusitu, vunoni va mu yoyesele mu cimbembesi.” (1 Petulu 3:18) Yesu ua yoyele naua na muvila ua sipilitu ua ngolo! (1 Kolintu 15:3-6) Vunoni Mbimbiliya nguayo kati ikeye lika houe.

23, 24. Veya va pua “kavutanga” ka tumbuile Yesu, kaha vangahi?

²³ Yesu tele kanda a tse, ua sikile vandongesi veni ngueni: “Muomu nji ya mu ku mi viukisila muhela.” (Yoano 14:2) Eci ca lomboloka ngecize vamo vandongesi veni va ka va sangula va ka yoye neni muilu. Vangahi? Yesu ua va tumbuile ngueni “kavutanga” ni nguetu ka civunga kakandende. (Luka 12:32) Kapostolo Yoano ua tumbuile mpundu numelu yavo mua muene Yesu na mana “ha muncinda ua Siono [ya muilu], kaha hamo neni cihita na makumi auana a makulukazi na makulukazi auana.”​—Ku-Solola 14:1.

²⁴ Tangua lika vakua 144.000 va ka sanguka? Mbimbiliya nguayo ku sanguka cavo ci ka putuka omo Kilistu a ka putuka ku sika muilu. (1 Kolintu 15:23) Ntsimbu yaco ikeyo ino, kaha cingi ca vakua 144.000 vali na ku va sangula. Vaze ve ku tsa matangua ano ve ku va sangula mu ntsimbu oyo vene na kuya muilu. Vunoni cingi ca mbunga yose va ka sanguka linga va ka yoyele mu Citungu ha mavu.

25. Vika tu ka lilongesa mu kapitulu ka hatako?

²⁵ Vuovuno Yehova a kovola vantu vose ku ku-tsa kaha ka ci ka kalako naua ku miaka yose! (Tandenu Isaya 25:8.) Vuno vaze va kaya muilu va ka lingamo vika? Mbimbiliya nguayo va ka sika hamo na Yesu mu Vuangana vua muilu. Tu ka lilongesa vuino via Vuangana vuaco mu kapitulu ka hatako.