1-3. (1) ¿Imawanmi presochasqa hina tarikunchik? (2) ¿Imatam Jehova Dios ruwanqa librawananchikpaq?

KAYPI yuyaymanay: Imatam ruwawaq huk kaqnin runa yanqamanta tumpaykususpayki wañukunaykikama presocharachisuptiki. Manañam ima ruwaytapas atiwaqñachu. Ichaqa chayna kachkaptikim, huk runa tukuyta ruwaspa libraykusunkiman. ¿Imaynam tarikuwaq?

² Llapanchikmi wañuywan presochasqa hina kachkanchik. Manam imatapas ruwayta atichwanchu wañuymanta librakunapaqqa. Ichaqa Jehova Diosmi atiyniyuq chaymanta librawananchikpaqqa. ¿Imaynatam chayta ruwanqa? Paymi nirqa wañuyta ‘pasaypaqta chinkachinanmanta’ (1 Corintios 15:26).

³ ¡Mayna kusisqachá tarikusunchik wañuy chinkachisqa kaptinqa! Ichaqa Jehova Diosqa manam wañuyllatachu chinkachinqa, bibliam nin: ‘Wañusqakunatapas kawsarichinqam’, nispa (Isaias 26:19, Chuya Qellqa 2012). Jehova Diospa chayna nisqanqa anchatam yanapawanchik.

4. (1) Ayllunchik wañukuptinqa, ¿imataq sunqunchikta tiyaykachinqa? (2) ¿Pikunatataq Jesusqa kuyarqa?

⁴ Ayllunchik utaq amistadninchik wañukuptinqa,  llumpay llakisqam tarikunchik. Kawsarinanpaq mana imatapas ruwayta atispanchikmi hukmanyanchik. Ichaqa bibliamanta yachasqanchikmi sunqunchikta tiyaykachin (qaway 2 Corintios 1:3, 4). Jehova Dioswan Jesusqa munachkankum ayllunchikkunata hinaspa kuyasqanchik runakunata kawsarichiyta. Kay pachapi kachkaspanmi Jesusqa Lazarota hinaspa panin Martatawan Mariata watukurqa. Paykunataqa Jesusqa kuyarqam. Bibliam nin: “Jesusqa kuyarqam Lazarotaqa, kuyarqataqmi Martatapas chaynataq ñañantapas”, nispa (Juan 11:3-5). Ichaqa huk punchawmi Lazaroqa wañukurqa.

5, 6. (1) Lazaropa ayllunta hinaspa chaypi runakunapa waqasqankuta qawaspan, ¿imaynam Jesusqa tarikurqa? (2) Jesuspa llakikusqanta yachayqa, ¿imanasqam sunqunchikta tiyaykachin?

⁵ Chaymi Jesusqa, Martapatawan Mariapa sunqunta tiyaykachiq rirqa. Jesuspa risqanta yacharuspanmi Martaqa taripaq rirqa. Payqa Jesuswan tupaykuspanmi hawkayaykurqa, ichaqa nirqam: “Señor, sichum kaypi kawaq karqa hinaptinqa turillayqa manachá wañukunmanchu karqa”, nispa. Martaqa piensarqachá Jesusqa yanqapaqña risqanta. Jesusqa Mariata, ayllunkunata hinaspa chaypi runakunapa waqasqanta qawaspanmi, sunqunpi llakikuspan waqarqa (Juan 11:21, 33, 35). Pipas kuyasqanchik wañukuptinqa anchatam ñakarinchik, chaynam Jesuspas tarikurqa.

⁶ Jesuspa chayna tarikusqanta yachaymi sunqunchikta tiyaykachin. Kaymi yachachiwanchik Jesuswan Jehova Diosqa wañuyta chiqnisqankuta (Juan 14:9). Chaymantapas, Jehova Diosqa atiyniyuqmi  wañuyta chinkachinanpaq hinaspapas niwanchikmi pisi tiempollamantaña chinkachinanpaq.

7, 8. (1) ¿Imanasqam Martaqa mana munarqachu rumita asurichinankuta? (2) Lazaro wañukuptin, ¿imatam Jesusqa ruwarqa?

⁷ Jesusqa Lazaropa pampakusqan machaymanmi rirqa, chay machaypa punkunqa rumiwan ñitichisqam karqa. Chaymi Jesusqa nirqa: “Chay rumita asuchiychik”, nispan. Martam ichaqa mana munarqachu asuchinankuta, Lazaroqa tawa punchawñam wañusqa kachkarqa (Juan 11:39). Martaqa manamá yacharqachu Jesuspa ima ruwananmantaqa.

⁸ Chay rumita asurirachiptinkum Jesusqa nirqa: “¡Lazaro, lluqsimuy!”, nispan. “Hinaptinmi wañukuqqa lluqsiramurqa chakinpas-makinpas telakunawan wankusqa”. Chayta qawaspankum Martawan Mariaqa mana ima niytapas atirqakuchu (Juan 11:43, 44). ¡Lazaroqa kawsariramurqamá! Kaqmantam ayllunkunawan hinaspa amistadninkunawan tupaykurqa. Llapankum abrazaykuspa paywan rimarqaku. Jesusqa Lazarotam kawsarirachirqa.

9, 10. (1) ¿Pitaq Jesusman atiyta qurqa wañuqkunata kawsarichinanpaq? (2) ¿Imapaqmi yanapawanchik wañuqkuna kawsarisqankumanta yachayqa?

⁹ ¿Pitaq Jesusman atiyta qurqa wañuqkunata kawsarichinanpaq? Lazarota manaraq kawsarichichkaspanmi Jesusqa Jehova Diosta mañakurqa. Jesusmanqa Diosmi atiyta qurqa Lazarota kawsarichinanpaq (qaway Juan 11:41, 42). Ichaqa manam  Lazarollatachu kawsarichirqa. * Bibliaqa willakuntaqmi 12 watanpi sipascha anchata unqusqanmanta. Jairo sutiyuq taytanmi waqaspan Jesusta nirqa sapallan churinta hampinanpaq. Jesuswan rimachkaptinkum runakunaqa chayaramuspanku Jairota nirqaku: “¡Warmi churikiqa wañukunñam! ¿Imapaqñataq yachachikuqpa umantaqa nanachinki?”, nispa. Ichaqa Jesusmi nirqa: “Ama llakikuychu, iñiylla-iñiyqa”, nispan. Chaymantam Jairopa wasinman rirqaku, wasinman chayaykuchkaptinkum Jesusqa runakunapa waqasqanta qawaspan nirqa: “¿Imanasqataq chaqwakuchkankichik hinaspa waqachkankichik? Sipaschaqa manam wañunchu, puñuyllam-puñuchkan”, nispa. Sipaschapa tayta-mamanqa manachá entienderqakuchu Jesuspa ima niy munasqantaqa. Chaymantam Jesusqa nirqa hawaman lluqsinankupaq hinaspam sipaschapa tayta-mamallanwan wasiman yaykurqaku. Jesusqa warmachapa makinta hapiykuspanmi nirqa: “Sipascha qamtam niki, ‘¡hatariy!’”, nispan. Maynatachá sipaschapa tayta-mamanqa kusikurqaku warmanku hatarispan purisqanwan (Marcos 5:22-24, 35-42). Jairowan warmichanqa warmankuta qawaspankuchá sapa kuti yuyarirqaku paykunata Jehova Dios yanapasqanta.

¹⁰ Jesuspa kawsarichisqan runakunaqa tiempopa risqanman hinam kaqmanta wañurqaku. Ichaqa  kawsarisqankuta yachaymi yanapawanchik hamuq tiempopi wañuqkuna kawsarimunankumanta mana iskayrayanapaq. Chaymantapas Jehova Diosmi niwanchik wañuqkunata kawsarichinanmanta hinaspa chay ruwayta munasqanmantapas.

11. Eclesiastes 9:5 nisqanman hinaqa, ¿imaynam Lazaroqa wañuruspan tarikurqa?

¹¹ Bibliam nin: “Manam imatapas yachanchu wañuqkunaqa”, nispa (Eclesiastes 9:5). Chaynam Lazaropas tarikurqa. Wañuruspanqa manam yacharqachu ima pasakusqanmantapas. Jesuspa nisqanman hinam Lazaroqa puñuchkaq hina tarikurqa (Juan 11:11).

12. ¿Iskayrayankichu Lazarota Jesus kawsarichisqanmanta? ¿Imanasqa?

¹² Achka runakunam Lazarota Jesus kawsarichiptinqa qawarqaku. Jesusta chiqniq runakunapas yacharqakum Lazarota kawsarichisqantaqa. Manam pipas Lazaropa kawsarimusqanmantaqa iskayrayanmanchu karqa, payqa hinallam kawsarqa (Juan 11:47). Chaymantapas achka runakunam Lazarota qawaq rirqaku hinaspam Jesuspi iñiyta qallaykurqaku. Chaymi Jesusta chiqniqkunaqa, paytawan Lazarota wañurachinankupaq tantearurqaku (Juan 11:53; 12:9-11).

13. ¿Jehova Diosqa atinmanchu wañuqkuna kawsarichiyta? ¿Imanasqam chaynata ninki?

¹³ Jehova Diosqa tukuy ima unanchaqmi, chaymi atiyniyuq wañuqkunatapas kawsarichinanpaq. Jesusmi nirqa “sepulturapi llapallan kaqkuna” kawsarimunankumanta (Juan 5:28). Jehova Diosqa llapallan yuyayninpi kaqkunatam kawsarichinqa. Chaypaqqa,  wañukuq runakunapa imayna rikchaynintam yuyanan. ¿Atinmanchu Jehova Diosqa chay ruwayta? Kaypi yuyaymanay: Hanaq pachapi lucerokunaqa wara-waranqantinmi kachkan, bibliam nin sapakamapa sutinta Dios yachasqanmanta (qaway Isaias 40:26). Jehova Diosqa sapakama lucerokunapa sutintam yuyan. Chaynaqa, manam sasachu kanqa wañukuqkunata kawsarichinanpaq imayna kasqankuta yuyayqa.

14, 15. ¿Imatam yachachiwanchik kawsarimuymanta Jobpa nisqan?

¹⁴ Ñawpaq tiempopi Diosta yupaychaq Jobpas manam iskayrayarqachu wañuqkuna kawsarimunanmantaqa. Chaymi kaynata tapukurqa: “Sichum huk runa wañukuspanqa ¿yaqachum huktawan kawsarimunqa?”, nispa. Hinaspam Jehova Diosta nirqa: “Qayakamuptikim contestamusqayki; unanchaqniy kasqaykiraykum kuyakuywan qawariykamuwanki”, nispa (Job 14:13-15, CQ12).

¹⁵ ¿Imaynam tarikunki kawsarimuymanta piensaspa? Wañuqkunata Jehova Dios kawsarichinanmanta yachayqa sunqunchiktam tiyaykachin. Ichaqa kaynatapaschá tapukunki: “Wañukuq aylluykunawan amistadniykunaqa ¿kawsarimunqakuchu?”, nispa. Qawasun pikuna kawsarimunankumanta hinaspa maypi kawsanankumanta bibliapa ima nisqanta.

16. Kay pachapi kawsarimuqkunaqa, ¿imaynam kawsakunqaku?

¹⁶ Ñawpaq tiempopi kawsarimuq runakunaqa kay pachapim ayllunkuwan hinaspa amistadninkuwan  tupaykurqaku. Chaynam hamuq tiempopipas kanqa, ichaqa aswan sumaqraqmi kanqa. ¿Imanasqa? Kawsarimuqkunaqa wiñaypaqmi kay pachapi kawsakuyta atinqaku. Chaymantapas kay pachapiqa manañam kanqachu maqanakuspa wañuchinakuyqa nitaq unquykunapas.

17. ¿Pikunataq kawsarimunqaku?

¹⁷ ¿Pikunataq kawsarimunqaku? Jesusmi nirqa sepulturapi  llapallan kaqkuna paypa qayasqanta uyarispanku kawsarimunankumanta (Juan 5:28, 29). Bibliapas ninmi: ‘Lamar quchaqa chaypi kaq wañusqakunatam qumurqa, wañuypas hinaspa sepulturapas qumurqam chaypi kaq wañusqakunata’, nispa (Apocalipsis 20:13). Arí, wara-waranqantin runakunam kawsarimunqaku. Apostol Pablopas nirqam ‘allin runakunatawan mana allin runakunata hamuq punchawpi Dios kawsarichimunanmanta’ (qaway Hechos 24:15). ¿Imatam kaywanqa nichkarqa?

18. ¿Pikunataq ‘allin runakunaqa’? ¿Kawsarimunqakuchu paykunaqa?

¹⁸ ¿Pikunataq kanku ‘allin runakunaqa’? Paykunamanta wakinmi kanku kay pachaman manaraq Jesus hamuchkaptin Jehova Diosman sunqu runakuna. Paykunaqa llapankum kay pachapi kawsarimunqaku. Wakinkum kanku: Noey, Abrahan, Sara, Moises, Rut hinaspa Ester. Hebreos qillqapa 11 capitulonpim paykunamanta riman. Ichaqa, ¿imam pasanqa kay tiempopi Diosman sunqu wañukuq runakunawanqa? Paykunapas ‘allin runakunam’ kanku, chaymi kawsarimunqaku.

19. (1) ¿Pikunataq kanku ‘mana allin runakunaqa’? (2) ¿Imapaqtaq Diosqa paykunata kawsarichinqa?

¹⁹ ¿Pikunataq ‘mana allin runakunaqa’ kanku? Paykunamanta wakinmi Jehova Diosmanta mana yachachkaspa wara-waranqantin wañukuq runakuna. Wañukuptinkupas Jehova Diosqa manam paykunataqa qunqanchu. Paykunatam Diosqa kawsarichinqa, hinaptinmi Diosmanta yachayta atinqaku hinaspa payta yupaychaytapas.

20. ¿Pikunataq mana kawsarimunqakuchu?

 ²⁰ Chaynaqa, ¿llapallan wañuqkunachu kawsarimunqaku? Manam. Jesusmi nirqa wakin runakuna mana kawsarimunankumanta (Lucas 12:5; qaway 19 kaq willakuyta). ¿Pikunataq mana kawsarimunqakuchu? Mana wanakuspa hinalla mana allin ruwaq runakunam. Ichaqa, ¿pitaq ninqa kawsarinankupaq utaq manapas? Jehova Diosllam chaytaqa tanteanqa, ichaqa Jesustam churarqa ‘wañuqkunatapas chaynataq kawsaqkunatapas juzgananpaq’ (Hechos 10:42).

21, 22. (1) ¿Imayna cuerpoyuqmi kanku hanaq pachapi kawsariqkunaqa? (2) ¿Pitaq hanaq pachapi kawsananpaq puntata kawsarirqa?

²¹ Bibliaqa nintaqmi wakin runakuna hanaq pachapi kawsarinankumanta. Paykunaqa manam aycha-tulluyuqchu kawsarinqaku, aswanqa espiritu cuerpoyuqmi.

²² Jesusmi puntata kawsarirqa hanaq pachapi kawsananpaq (Juan 3:13). Wañuchisqankumanta kimsa punchaw pasaruptinmi Jehova Diosqa Jesusta kawsarichirqa, ichaqa manam aycha-tulluyuqtachu kawsarichirqa (Salmo 16:10; Hechos 13:34, 35). Apostol Pedropas nirqam: “[Jesusqa] aycha cuerpopi wañukuspanmi espiritu cuerpoyuqña kawsarimurqa”, nispa (1 Pedro 3:18). Jesusqa kawsarimurqa atiyniyuq espiritu hinañam (1 Corintios 15:3-6). Ichaqa bibliam nin huk runakunapas pay hina kawsarinankumanta.

23, 24. ¿Pikunataq Jesuspa rimasqan ‘aslla kaq ovejakunaqa’ hinaspa haykam kanku?

²³ Manaraq wañuchkaspanmi Jesusqa qatiqninkunata  nirqa: “Qamkunapaq sitiota allichaqmi ñuqaqa richkani”, nispa (Juan 14:2). Kaywanqa nichkarqam hanaq pachapi kawsanankupaq wakin qatiqninkunapas kawsarinankumanta. Jesusmi nirqa kay runakuna “aslla kaq ovejakuna” kasqankuta (Lucas 12:32). Apostol Juanmi musquypi hina qawarqa Jesuswan kuska hayka runakuna kasqankuta. Juanmi Jesusta Sion urqupi qawarqa ‘pachak tawa chunkan tawayuq waranqa runakunawan’ kuska sayachkaqta (Apocalipsis 14:1).

²⁴ ¿Haykapitaq chay 144.000 runakunaqa kawsarinqaku? Bibliam nin hanaq pachapi Jesus kamachiyta qallaykuptin kawsarinankumanta (1 Corintios 15:23). Jesusqa ñam hanaq pachapiqa kamachichkanña, yaqa llapankuñam 144.000 runakunapas hanaq pachapiña kachkanku Jesuswan kuska. Ichaqa paykunamanta wakinmi hinaraq kay pachapi kachkanku. Wañuruspankuqa chayllam hanaq pachapi kawsarinku. Yaqa llapallan runakunam ichaqa, hamuq tiempopi kawsarinqaku kay pacha sumaq huerta kaptin chaypi wiñaypaq kawsakunankupaq.

25. ¿Imamantam qatiqnin yachachikuypi yachasunchik?

²⁵ Pisi tiempollamantañam Jehova Diosqa wañuymanta llapanchikta librawasunchik, wañuyqa wiñaypaqmi chinkanqa (qaway Isaias 25:8). Ichaqa, ¿imatam hanaq pachapi ruwanqaku 144.000 runakunaqa? Bibliam nin Jesuswan kuska kamachimunankumanta. Qatiqnin yachachikuypim yachasunchik chay kamachikuyninmanta.