1—3. Бизни немә өз қуллуғиға алған вә Йәһва Худа бизни униңдин қандақ азат қилиду?

 ӨЗҮҢИЗ һечқандақ җинайәт қилмай, пүткүл һаятиңизни түрмидә өткүзүшкә һөкүм қилиндиңиз дәйли. Әнди сизниң түрмидин азат болушқа һечқандақ пурситиңиз йоқ. Қаримаққа, келәчигиңиз қараңғулуқ ичидә қалди, һечқандақ амалим йоқ, дәп пүтүнләй үмүт үзгиниңиздә, бир һоқуқлуқ кишиниң сизни түрмидин азат қилалайдиғанлиғини билдиңиз. У сизгә ярдәм беридиғанлиғини вәдә қилди. Әнди өзүңизни қандақ һис қилисиз?

² Биз һәммимиз өлүмниң қуллуғида. Мәйли қандақла қилмайли, һечқайсимиз өлүмдин қечип қутулалмаймиз. Лекин Йәһва Худаниң бизни өлүмниң қуллуғидин азат қилиш һоқуқи бар. У: «Йоқитилидиған ахирқи дүшмән — өлүмдур»,— дәйду (Коринтлиқларға 1-хәт 15:26).

³ Өлүм йоқ болуп, униңдин қорқмайдиған вақит кәлгәндә, өзүңизни қандақ һис қилидиғанлиғиңизни тәсәввур қилип көрүң! Бирақ Йәһва Худа өлүмни йоқ қилипла қалмай, йәнә өлгән адәмләрни тирилдүриду. Мошуни көз алдиңизға кәлтүрәләмсиз? У өлгән адәмләр қайтидин һаят кәчүридиғанлиғини вәдә қилған (Йәшая 26:19).

4. a) Уруқ-туққан яки дост-бурадәрлиримиз өлүп кәткәндә, бизгә немә тәсәлли бериду? ә) Кимләр Әйса Мәсиһниң йеқин достлири болған?

⁴ Уруқ-туққан яки дост-бурадәрлиримиз өлүп кәткәндә, қайғу-һәсрәткә чидаш қийин болиду. Мәйли немә  қилмайли, өлгән кишини һаятлиққа қайтуруп келәлмәймиз. Лекин Муқәддәс китапта бизгә тәсәлли беридиған сөзләр бар (Коринтлиқларға 2-хәт 1:3, 4ни оқуң). Ундақта, Йәһва Худа билән Әйса Мәсиһ йеқинлиримизниң тирилишини халайдиғанлиғи һәққидики бир мисални көрүп бақайли. Әйса йәр йүзидә яшиғанда, у Лазар вә униң қериндашлири Марта билән Мәрийәмниң өйигә пат-пат берип туратти. Улар Әйсаниң достлири болған. Муқәддәс китапта: «Әйса Мартани, униң сиңлисини һәм Лазарни яхши көрәтти»,— дәп йезилған (Йоһан 11:3—5).

5, 6. a) Әйса Лазарниң қериндашлири вә достлириниң жиға-зар қиливатқанлиғини көргәндә немә қилған? ә) Әйсаниң көңли йерим болғанлиғидин биз немини билимиз?

⁵ Бир күни Лазар өлүп кетиду. Әйса Марта билән Мәрийәмгә тәсәлли бериш үчүн келиду. Әйсаниң келиватқанлиғини аңлап, Марта униң билән көрүшүш үчүн шәһәр сиртиға чиқиду. У Әйсани көргәндә: «Әгәр сән бу йәрдә болған болсаң, қериндишим өлмәс еди»,— дәйду. Марта Әйса кечикип кәлди, дәп ойлиған еди. Андин кейин Әйса жиғлаватқан Мәрийәмни көргән. Уларниң қайғу-һәсрәтлирини көргәндә, униң көңли беарам болуп, көз йеши қилған (Йоһан 11:21, 33, 35). Биз йеқинлиримиздин айрилғанда, қаттиқ қайғуримиз. Бизниң қайғу-һәсрәтлиримизни көргәндә, Әйсаниң көңли йерим болиду.

⁶ Йеқинлиримизниң өлүми бизгә қанчилик еғир келидиғанлиғини Әйса яхши чүшиниду. Әйса асмандики Атисиға охшайду. Демәк, Йәһва Худаму бизниң қайғу-һәсрәтлиримизни яхши чүшинидиғанлиғиға ишинәләймиз (Йоһан 14:9). Йәһва Худа өлүмни мәңгүгә йоқ қилишқа қадир һәм У пат арида шундақ қилиду.

7, 8. Немә үчүн Марта қәбирниң ағзидики ташни еливетишни халимиған, бирақ Әйса немә қилди?

⁷ Әйса Лазарниң җәсити қоюлған йәргә барди. Қәбирниң ағзи таш билән тосалған еди. Әйса: «Ташни еливетиңлар!»— деди. Бирақ, Марта буни халимиған, чүнки Лазарниң җәсити дәпнә қилинғиниға төрт күн болған еди (Йоһан 11:39). У Әйсаниң немә қилмақчи болғанлиғини билмигән еди.

⁸ Әйса жуқури авазда: «Лазар, ташқириға чиқ!»— дәп чақирди. Кейин Марта билән Мәрийәм өз көзигә ишәнмәйла қалди! «Униң пут-қоллири оралған, үзи болса яғлиқ билән бағланған еди» (Йоһан 11:43, 44). Әйса Лазарни тирилдүрди, бу немә дегән әҗайип мөҗүзә-һә! Марта билән Мәрийәм инисини көрүп, қаттиқ хошал болушти! Лазар қериндашлири вә дост-бурадәрлири билән қайтидин җәм болди. Улар Лазарни қучақлап, униң билән қайта сөзләшти.

9, 10. a) Әйса кимниң күчигә тайинип, адәмләрни тирилдүргән? ә) Адәмләрни тирилдүрүлүш тоғрисидики вақиәләрниң биз үчүн қандақ әһмийити бар?

⁹ Әйса өз күчигә тайинип, адәмләрни тирилдүргәнму? Яқ. Әйса Лазарни тирилдүргәндә, Йәһваға дуа қилип, күч сориған (Йоһан 11:41, 42ни оқуң). У Лазардин башқа кишиләрниму тирилдүргән. Муқәддәс китапта 12 яшлиқ бир қизниң қаттиқ ағриғанлиғи һәққидә йезилған. Қизниң дадиси Яир, Әйса Мәсиһтин қизини сақайтишни ялвуруп сориған. У униң ялғуз қизи еди. Яир Әйса билән сөзлишиватқанда, адәмләр келип, униңға: «Қизиң җан үзди. Әнди устазни аварә қилма»,— дегән еди. Бирақ Әйса Яирға: «Қорқмаң, пәқәт ишиниң һәм қизиңиз  қутқузулиду»,— дәп, униң билән биллә өйигә барди. Өйгә йеқинлашқанда, Әйса жиға-зар қиливатқан адәмләрни көрүп, мундақ деди: «Болди, жиғлимаңлар, чүнки қиз өлмиди, пәқәт ухлаватиду» Қизниң ата-аниси бу сөзләрни чүшәнмәй, һәйран қелишти. Әйса адәмләрни сиртқа чиқип турушқа буйруп, ата-аниси билән қиз ятқан бөлүмгә кирди. У қизниң қолини аста тутуп, униңға: «Һәй қизчақ, орнуңдин тур!»,— деди. Қиз дәрру туруп, меңишқа башлиди. Униң ата-анисиниң қанчилик хошал болғанлиғини тәсәввур қилип көрүңа! Әйса уларниң қизини тирилдүргән еди (Марк 5:22—24, 35—42; Луқа 8:49—56). Улар Йәһва Худаниң Әйса арқилиқ өзлири үчүн қилған мөҗүзисини унтумиғанлиғи сөзсиз. a

¹⁰ Әйса Мәсиһ тәрипидин тирилдүрүлгәнләр әң ахирида йәнә өлүп кәткән. Ундақта, уларни тирилдүрүш әһмийәтсиз болғанму? Яқ. Бу вақиәләрни оқуғинимизда, улар бизгә үмүт бериду вә Йәһва Худа өлгән адәмләрни тирилдүрүшни халайдиғанлиғини вә келәчәктә уларни чоқум тирилдүридиғанлиғини көрситиду.

11. Вәз 9:5-айәттин Лазар һәққидә немини биләләймиз?

¹¹ Муқәддәс китапта, өлгәнләр... һечнемини билмәйду, дәп ениқ ейтилған. Лазарму дәл шундақ һаләттә болған (Вәз 9:5). Әйса ейтқандәк, Лазар өлүм уйқисида болған еди (Йоһан 11:11). Лазар қәбирдә болғанда, «һечнемини билмигән».

12. Лазарниң растинла тирилдүрүлгәнлигини қандақ билимиз?

 ¹² Лазарниң тирилгәнлигини көп адәмләр көргән. Һәтта Әйсаниң дүшмәнлириму униң бу мөҗүзини көрсәткәнлигини билгән. Лазарниң һаят болғанлиғи, тирилдүрүлүшниң растинла йүз бәргәнлигиниң дәлил-испатидур (Йоһан 11:47). Нурғун адәмләр Лазарни көрүшкә кәлгән. Нәтиҗидә, улар Худа Өзи Әйсани әвәткәнлигигә ишинишкә башлиған. Дүшмәнләр шундақ болушини яқтурмиғач, Әйса билән Лазарни өлтүрмәкчи болған (Йоһан 11:53; 12:9—11).

13. Немә үчүн Йәһва Худаниң өлгән адәмләрни тирилдүридиғанлиғиға ишәнсәк болиду?

¹³ Әйса «өлгәнләрниң һәммиси» тирилидиғанлиғи һәққидә ейтқан (Йоһан 5:28, УМКҖ). Демәк, Йәһваниң есидә болғанларниң һәммиси қайта һаятқа еришиду. Бирақ Йәһва бирсини тирилдүрүш үчүн, у киши һәққидә һәммини әскә елиши керәк. У шундақ қилаламду? Мәсилән, каинатта миллиардлиған юлтузлар бар. Муқәддәс китапта Йәһва Худаниң һәрбир юлтузниң исмини билидиғанлиғи йезилған (Йәшая 40:26ни оқуң). Әгәр У һәрбир юлтузниң исмини билсә, ундақта Өзи тирилдүрмәкчи болған адәм һәққидә һәммини билиду. Әң муһими, Йәһва Худа һәммини яратқан. Шуңа, биз Униң өлгән кишиләрни тирилдүрүшкә қудрити йетидиғанлиғини билимиз.

14, 15. Аюпниң сөзлиридин тирилиш һәққидә немини биләләймиз?

¹⁴ Садақәтмән пәйғәмбәр Аюп тирилишкә ишәнгән. У: «Адәм өлсә, қайта яшамду?»,— дәп сориған. Андин у Йәһваға: «Мени чақирсаң, мән Саңа җавап беримән, Өз қоллириң билән яратқиниңни сеғинисән»,— дегән еди. Аюп пәйғәмбәр Йәһва Худаниң өлгәнләрни қайта тирилдүридиған  вақит-саатини тәшналиқ билән күтиватқанлиғини билгән (Аюп 14:13—15, ЙД).

¹⁵ Сиз тирилиш үмүти һәққидә ойлиғанда, қандақ һис-туйғуда болисиз? «Өлүп кәткән уруқ-туққанлирим вә дост-бурадәрлирим тириләрму?»— дәп ойлинип қалидиғансиз. Йәһва Худаниң өлгәнләрни тирилдүрүшни халайдиғанлиғини билиш бизгә тәсәлли бериду. Ундақта, ким тирилиду? Улар қәйәрдә яшайду? Бу һәққидә Муқәддәс китапта немә йезилғанлиғини көрәйли.

16. Тирилгәнләр қандақ һаят кәчүриду?

¹⁶ Қедимда тирилгән адәмләр уруқ-туққан вә дост-бурадәрлири билән қайта җәм болған еди. Келәчәктә техиму яхширақ болиду. Чүнки шу чағда тирилгән адәмләрниң қайта өлмәй, мәңгү һаят кәчүридиған пурсити болиду. Уларниң һаяти биз яшаватқан бүгүнки һаяттин алаһидә пәриқлиниду. Уруш, җинайәт вә ағриқ қайта болмайду.

17. Кимләр тирилиду?

¹⁷ Кимләр тирилиду? Әйса: «Өлгәнләрниң һәммиси мениң авазимни аңлайдиған вақит келиду вә улар йәрликлиридин чиқишиду»,— дәп ейтқан (Йоһан 5:28, 29, УМКҖ). Вәһий 20:13тә: «Деңиз өзидики өлгәнләрни вә өлүм һәм қәбир өзидики өлгәнләрни қайтурди»,— дәп йезилған. Дәрһәқиқәт, миллиардлиған адәмләр қайта һаятқа еришиду. Униңдин башқа, әлчи Паулму: «Һәққанийларниң һәм һәққаний әмәсләрниң» тирилишигә ишинимән, дәп язған (Әлчиләр 24:15ни оқуң).

18. Кимләр «Һәққанийлар» қатариға кириду?

¹⁸ «Һәққанийларға» Әйса йәр йүзигә келиштин илгири яшиған Йәһва Худаниң садиқ хизмәтчилири кириду.  Мәсилән, йәрдә яшаш үчүн Нуһ, Ибраһим, Сарә, Муса, Рут вә Әстәргә охшаш әрләр вә аяллар тирилдүрилиду. Уларниң бәзибирлири һәққидә Ибранийларға йезилған хәтниң 11-бабидин оқалайсиз. Бизниң заманимизда яшап, өлүп кәткән Йәһва Худаниң садақәтмән хизмәтчилиричу? Уларму тириләмду? Уларму һәққанийлар, шуңа улар чоқум тирилдүрилиду.

19. Кимләр «һәққаний әмәсләр» қатариға кириду? Йәһва Худа уларға қандақ пурсәт бериду?

 ¹⁹ «Һәққаний әмәсләрниң» қатариға киридиған миллиардлиған адәмләрниң Йәһва Худа тоғрилиқ билим елиш пурсити болмиған. Улар өлүп кәткән болсиму, Йәһва Худа уларни унтуп қалғини йоқ. Худа уларни тирилдүрүп, Өзи һәққидә билим елишиға вә Униңға ибадәт қилишиға пурсәт бериду.

20. Қандақ адәмләр тирилмәйду?

²⁰ Бу өлүп кәткән һәрбир киши тирилдүриләмду дегәнни билдүрәмду? Яқ. Әйса гайибир адәмләрниң тирилдүрүлмәйдиғанлиғини ейтқан (Луқа 12:5). Ундақта, ким тирилиду вә ким тирилмәйду? Буни ким қарар қилиду? Йәһва Худа Алий Сотчидур, шуңа әң ахирқи һөкүмни Өзи чиқириду. Бирақ У Әйсаға «тирикләрниң һәм өлгәнләрниң һөкүмчиси» болуш һоқуқини бәргән (Әлчиләр 10:42). Рәзил вә өзгиришни халимайдиған җаһил киши, дәп һөкүм қилинғанлар тирилмәйду (19-изаһәткә қараң.).

21, 22. a) Асманда яшаш үчүн тирилиш немини билдүриду? ә) Асманда яшаш үчүн ким тунҗа болуп тирилгән?

²¹ Муқәддәс китапта бәзибир адәмләрниң асманда яшаш үчүн тирилдүрүлдиғанлиғи тилға елинған. Улар инсан тенидә әмәс, бәлки көзгә көрүнмәйдиған роһий шәхс сүпитидә тирилиду.

²² Әйса асманда яшашқа тирилгән тунҗа шәхс (Йоһан 3:13). У өлүп, үч күндин кейин Йәһва Худа уни тирилдүргән (Зәбур 16:10; Әлчиләр 13:34, 35). У инсан тенидә тирилдүрүлмигән. Әлчи Петрус, Әйсани «инсан сүпитидә өлүп, роһ сүпитидә тирилди»,— дәп чүшәндүргән (Петрусниң 1-хети 3:18). Әйса күчлүк роһий шәхс сүпитидә қайта  һаятлиққа еришкән (Коринтлиқларға 1-хәт 15:3—6). Муқәддәс китаптин йәнә Әйсадин башқа кишиләрниңму асманда яшаш үчүн тирилдүрүлдиғанлиғини билимиз.

23, 24. Әйса «кичик пада», дәп кимләрни ейтқан вә уларниң сани қанчә?

²³ Әйса өлүштин бурун, садақәтмән шагиртлириға: «Мән силәргә орун тәйярлаш үчүн кетип баримән»,— дәп ейтқан (Йоһан 14:2). Демәк, Әйсаниң шагиртлириниң бәзилири униң билән асманда яшаш үчүн тирилиду. Уларниң сани қанчә? Әйса уларни «кичик пада» дәп атап, уларниң саниниң аз болидиғанлиғини көрсәткән (Луқа 12:32). Әлчи Йоһан, «Қозиниң Сион теғи үстидә турғанлиғини көрдүм. Униң йенида... 144000 киши бар еди»,— дәп ениқ санини ейтқан (Вәһий 14:1, УМКҖ).

²⁴ 144000 мәсиһий қачан тирилиду? Муқәддәс китапта, Әйса асманда һөкүмранлиқ қилишни башлиғандин кейин, уларниң тирилидиғанлиғи ейтилған (Коринтлиқларға 1-хәт 15:23). Биз дәл һазир, әшу 144000 кишиниң көпинчисиниң асманда яшашқа тирилдүрүлүп болған заманда яшаватимиз. Лекин қалған аз сандикилири һазирму йәр-йүзидә яшаватиду. Улар һазир өлсә, дәрһал асманда яшашқа тирилдүрилиду. Бирақ, кәлгүсидә көп сандики инсанлар йәр йүзидики җәннәттә яшаш үчүн тирилдүрилиду.

25. Келәрки баптин немини билимиз?

²⁵ Пат арида, Йәһва Худа инсанийәтни өлүмдин азат қилип, өлүмни мәңгүгә йоқ қилиду! (Йәшая 25:8ни оқуң). Ундақта, асмандики һаятлиққа еришидиғанлар асманда немә иш қилиду? Муқәддәс китап уларниң Худа Падишалиғида Әйса Мәсиһ билән бирликтә һөкүмранлиқ жүргүзидиғанлиғини чүшәндүриду. Кейинки бапта бу Падишалиқ һәққидә көпирәк биләләймиз.