1. Hee di nla nigil kii dilo di nlo di ga lona?

BAA u ma béñge mañwin i nkuu bititii tole u emble mo i nkuu mahop, ndi u badba le: “Baa lana nyen mam ma ga bep ndigi bep ni bep? Kiki bibéba bi mam bi ntôl, ngim bôt i nhémle le lisuk li nkoñ isi li yé bebee. Ndi baa hala a yé maliga? Baa di yé le di yi kii i ga tagbe i dilo di nlo? Ñ. To hala kii bôt ba binam ba nla bé kal i bisu bi ngéda mam ma ga tagbe, Yéhôva nye a nyi mo. Ikété Bibel, a nkal bés kii dilo di nlo di ga lona inyu yés ni inyu hisi.​—Yésaya 46:10; Yakôbô 4:14.

2, 3. Kii banigil ba Yésu ba bééna ngôñ i yi, ni lelaa Yésu a bi timbhe bo?

² Ngéda Bibel i mpot inyu lisuk li nkoñ isi, i mpôdôl bé inyu tjiba i hisi hiomede, ndi i bibéba bi bôt. Yésu a bi niiga bés le Ane Djob i ga énél hisi. (Lukas 4:43) Banigil bé ba bééna ngôñ i yi ngéda imbe Ane Djob i ga loo, jon ba bi bat Yésu le: “Mam mana m’a bane ngéda mbe? Kii y’a ba yimbne malôl moñ, ni lisuk li ‘isi?” (Matéô 24:3) Yésu a bi kal bé bo to ngéda, to ngeñ i lisuk. Ndi a bi kal bo kii i ga tagbe ilole lisuk li nkoñ isi lini li nlo. Mam Yésu a bi kal bo, ma yé yon i len ini.

³ Munu i pes ini, di ga wan mam ma ñunda le di niñ i dilo di nsôk. Ndi, di nigil ndugi bimbe gwét  bi bi tagbe i ngii, inyu boñ le di nok inyuki mam ma nlôôha bep hana isi.

4, 5. (a) Kii i bi tagbe ngii ilole Yésu a nyila kiñe? (b) Inoñnaga ni kaat Masoola 12:12, kii i bé lama tagbe mbus le Satan a léña hana isi?

⁴ I Pes 8, di bi nigil le Yésu a bi yila Kiñe i ngii i ñwii 1914. (Daniel 7:13, 14) Kaat Masoola i ntoñle bés kii i bi tagbe: “Ndi gwét bi bi kwo nyoo ngii: Mikaél [hala wee Yésu] ni añgel yé ba ke jôs kômnyoo [le Satan] gwét; yak kômnyoo ni añgel yé ba jôs bo.” * Satan ni biañgel gwé ba bi nimis gwét, ba léña hana isi. Hoñol ki maséé biañgel bi bééna! Ndi baa hala a bé nlélém jam inyu bôt ba binam? Bibel i nkal le nkoñ isi u bé lama ba ikété mandutu. Inyuki? Inyule Nsohop a yé ñunbak, “lakii a nyi le a ngi gwé ndigi ndék isii ngéda.”​—Masoola 12:7, 9, 12.

⁵ Nsohop a nai ni yônôs nkoñ isi ni béba. A yé ñunbak ngandak inyule a ngi gwé ndigi ndék ngéda ilole Djob a ntjé nye. Di wan ni nano mam Yésu a bi kal le ma ga yon munu i masuk ma ngéda.​—Béñge Ndoñi 24, i mamélél ma kaat.

6, 7. Kii di nla kal inyu jam li mbéñge gwét ni njal keñi i len ini?

⁶ Gwét. Yésu a bi kal le: “Loñ y’a nyangbene loñ, ane ki i kolba ane.” (Matéô 24:7) Kekikel ikété ñañ i mut binam hana isi, gwét bi mah ngi nol bôt  kiki munu ngéda yés. Hikuu hiada ba nsébél ni hop Ngisi le Worldwatch Institute, hi nkal le ibôdôl i ñwii 1914, gwét bi ma nôl 100 didun di bôt. Nsoñgi u, u nlel nsoñgi u bôt ba bi wo i gwét ibôdôl ngéda Yésu a bé hana isi ikepam ñwii 1900, ngélé aa. Hoñol ki mandutu ni njôghe i gwét bi, bi bi lona didun di bôt!

⁷ Njal keñi. Yésu a bi kal le: ‘Njal keñi y’a ba bahoma bahoma.’ (Matéô 24:7) To hala kiki bijek bi ntôl iloo ngéda bisu, ngandak bôt i ngi lalak njal. Inyuki? Inyule moni nwap mi nkola bé inyu somb bijek, to inyu somb hisi ba nla sélél bijek. Iloo hikôô hi didun di bôt hi gwé bé moni mi nkola bo hiki kel inyu je. Hikuu ba nsébél ni hop Pulasi le Organisation mondiale de la Santé hi nkal le didun di boñge di nwo hiki ñwii, téntén inyule ba nje bé nya i kôli inyu yén mbôô.

8, 9. Kii ñunda le mbañ i Yésu inyu nyeñg disi ni makon i nyon?

 ⁸ Nyeñg disi. Yésu a bi bôk kal le: “Nyeñg disi keñi y’a ba.” (Lukas 21:11) Nyeñg disi keñi i ntihba nkoñ isi hiki ñwii. Ibôdôl ñwii 1900, nyeñg disi i nol iloo didun di bôt diba. Ngandak bôt i ngi wok to hala kii bôt ba njôôñ yi ba mbañ bikei bi nhôla bo i yimbe ngéda nyeñg hisi hi yé bebee ni bôdôl.

⁹ Makon. Yésu a bi bôk pot le “dimala” d’a ba, ni le makon mabe ma ga pala tjama, ma nol ki ngandak bôt. (Lukas 21:11) To hala, ndôk bidokta i bi nigil i tibil ngandak makon, ndi inyu makon mape, matibla ma ta bé. Inyu hala nyen ñwin wada u ntoñol le, makon kii bo mbak, lihep ni kôléra (bahal i i nlôôhana), ma nol didun di bôt hiki ñwii. U héa hala, ndôk bidokta i ntémb i léba 30 ma makon ma mondo, mape mu ma gwé bé matibla.

10. Lelaa kaat 2 Timôtéô 3:1-5 i yé yon i len ini?

¹⁰ I kaat 2 Timôtéô 3:1-5, Bibel i nkal le: “I dilo di nsôk ngéda y’a ba nledek kiyaga.” Ñôma Paul a bi toñol lelaa maboñog ma bôt ma ga ba i dilo di nsôk. A bi kal le bôt

• ba ga tôñ ndigi bomede

• ba ga gwés moni

• ba ga ndogbene bagwal bap

• ba ga ba bé maliga

• ba ga bana bé gwéha inyu bôt bap ba lihaa

• ba ga bana bé hôtnyu

• ba ga gwés njôô ni bisañ

• ba ga gwés maséé ma nkoñ isi iloo kii ba ngwés Nyambe

• ba ga boñ wengoñle ba ngwés Djob ndi ba tjélék nôgôl nye

11. Inoñnaga ni Tjémbi 92:8, kii y’a pémél bibéba bi bôt?

¹¹ Baa ngandak bôt i niñ hala i homa u nyééne? I nkoñ isi wonsôna, ngandak bôt i yé hala. Ndi, ndék ngéda Djob a ga boñ jam.  A mbôn le: “Ngéda bibéba bi bôt bi nhol kiki bayôôma, ni ngéda baboñ mam mabe bobasôna ba ntoo, wee b’a tjé i boga.”​—Tjémbi 92:8.

12, 13. Kii Yéhôva a niiga bés munu dilo di nsôk?

¹² Bibel i bi bôk pot le i dilo di nsôk, nkoñ isi u ga ba nyonok ni njôghe, yak ni mandutu. Ndi Bibel i nkal ki le yak mam malam ma ga ba.

¹³ Litibil nok Bibel. Mpôdôl Daniel a bi tila jam li ga ba i dilo di nsôk. A bi kal le: “Yi yomede ki y’a hol nholok.” (Daniel 12:4) Djob a ga ti litén jé yi i tibil nok Bibel i likala ba mah ngi pam. Yéhôva a bi boñ hala, téntén ibôdôl i ñwii 1914. Kii héga, a bi niiga bés inyuki jôl jé ni bitééne gwé inyu hisi bi yé nseñ. A bi niiga ki bés maliga inyu binoñ, a kal ki bés kii i ntagbe ngéda mut a nwo, ni inyu bitugne. Di nigil le Ane Djob yotama yon i nla mélés mandutu més. Di nigil ki lelaa di nla ba maséé, ni lelaa di nla niñ i nya i nlémél Djob. Ndi lelaa bagwélél ba Djob ba ngwélél mam ba nigil? Mbañ ipe i nti bés ndimbhe.​—Béñge Ndoñi 21 ni Ndoñi 25, i mamélél ma kaat.

14. Hee ba ntjam miñañ minlam mi Ane, ni bonjee ba añal nwo?

¹⁴ Bôlô i añal miñañ minlam ni nkoñ isi wonsôna. Ngéda Yésu a bé a mpot inyu dilo di nsôk, a bi kal le: “Miñañ minlam mi Ane mini nw’a añlana nkoñ isi wonsôna.” (Matéô 24:3, 14) Miñañ minlam mi Ane mi ntjéma ni 230 biloñ, ni ikété iloo 700 dilémb. I nkoñ isi wonsôna, Mbôgi Yéhôva i “biloñ gwobisôna, ni mahaa momasôna,” i nhôla bôt le ba yi kii i yé Ane Djob, ni kii i ga boñ inyu bôt ba binam.  (Masoola 7:9) Ba mboñ ki nson u ibabé bat nsaa. To hala kii ngandak bôt i ñoo bo, i lon-ga ki bo ndééñga, yom to yada i nla bé boñ le ba waa téé likalô jap, ndik kiki Yésu a bi bôk pot.​—Lukas 21:17.

15. (a) Baa u yé nkwoog nkaa le di niñil i dilo di nsôk, ni inyuki? (b) Kii i ga tagbe inyu bet ba nôgôl Djob ni inyu bet ba nôgôl bé nye?

¹⁵ Baa u yé nkwoog nkaa le di niñil i dilo di nsôk? Ngandak mbañ i Bibel i i mpôdôl dilo di nsôk i bi yon. Ndék ngéda, Yéhôva a ga bat le nson u añal miñañ minlam u telep, ha nyen “lisuk” li ga loo. (Matéô 24:14) Lisuk li yé kii? Li yé gwét bi Armagédôn, i ngeñ Djob a ga mélés béba yosôna. Yéhôva a ga om Yésu ni biañgel gwé bi ngui inyu tjé nu ni nu a ntjél emble Djob ni Man wé. (2 Tésalônika 1:6-9) Mbus ha, Satan ni mimbuu mimbe nwé ba ga yumus ha bé bôt. Ba bobasôna ba nsômbôl nôgôl Djob ni neebe Ane yé, ba ga tehe hiki mbônga u Djob u nyon.​—Masoola 20:1-3; 21:3-5.

16. Kiki “lisuk” li yé bebee, kii u nlama boñ?

¹⁶ Ndék ngéda, unu nkoñ isi Satan a ñane u ga tjiba. Inyu hala nyen i yé nseñ ngandak le di badba le, ‘Kii me nlama boñ?’ Yéhôva a nyéñ le u nigil libim li mam u nla yi ikété Bibel. U nlama diihe yigil yoñ i Bibel bañga lidiihege. (Yôhanes 17:3) Mbôgi Yéhôva i gwé makoda hiki sonde inyu hôla bôt i nok Bibel. Noode ke mu makoda ma hiki ngéda. (Añ Lôk Héber 10:24, 25.) Ibale u nigil le u nlama  héñha bilem gwoñ, u kon bañ woñi i boñ hala. Kiki u mba u mboñ mahéñha ma, hala nyen maada moñ ni Yéhôva ma ga kônde let.​—Yakôbô 4:8.

17. Inyuki ngandak bôt y’a ba nhelek ngéda lisuk l’a loo?

¹⁷ Ñôma Paul a bi toñol le tjiba i bibéba bi bôt i ga lo i ngéda bôt ba mba ba mbem bé yo, jon Bibel i nkal le i ga lo “kiki mut wip a yé a nlo juu.” (1 Tésalônika 5:2) Yésu a bi bôk pot le ngandak bôt i ga boñ wengoñle ba ntehe bé mam ma ñunda le di niñil i dilo di nsôk. A bi kal le: “Kiki i ba dilo di Nôa, hala ki nyen malôl ma Man mut [tole dilo di nsôk] m’a ba. Inyule kiki i ba dilo di, Ntida Malép ngi pam, ba ba je, ba nyok, ba biiak, ba tin-ga mabii, letee ni yokel nu Nôa a jubul nkuu, ndi ba ba yi bé letee Ntida Malép u lo, u sas bobasôna; hala ki nyen malôl ma Man mut m’a ba.”​—Matéô 24:37-39.

18. Mambe mabéhna Yésu a bi ti bés?

¹⁸ Yésu a bi béhe bés le di nlama bé ba di pégi ni “juu li je ni lihiua, ni nduña nom ini.” A bi kal le lisuk li ga lo kunda yada, “kiki kédi [tole hiandi].” A bi kal ki le lisuk li ga “lôl bobasôna ba nyén hana isi hiosôna.” Mbus, a kônde ki kal le: “Yéna péé ngéda yosôna, ni yemhege [tole ni soohege ni ñem maliga], le ndi ni la pei mam mana momasôna m’a bôña, ndi ni telep bisu bi Man mut.” (Lukas 21:34-36) Inyuki i yé nseñ ngandak le di emble mabéhna ma Yésu? Inyule ndék ngéda, béba nkoñ isi u Satan i ga tjiba. Ndik bôt Yéhôva bo Yésu ba mpohol, bon ba ga pei tjiba, ba niñ ki i boga ni boga i mbok yondo.​—Yôhanes 3:16; 2 Pétrô 3:13.