1. Ni kwi twingasambilila pa fya ku ntanshi?

BUSHE mwalibala amumfwapo ilyashi pa cilimba nelyo pa TV, e lyo mwalayipusha amuti, ‘Bushe icalo cileya kwi?’ Ubunkalwe ne fintu na fimbi ifyabipa sana ifilecitika muno calo filalenga abantu bamo bashininkisha ukuti impela ya calo naipalama. Bushe ifi twalanda cishinka? Bushe kuti twaishiba ifikacitika ku ntanshi? Ee. Nangu ca kuti abantunse te kuti beshibe ifikacitika ku ntanshi, Yehova Lesa ena kuti aishiba. Alitweba muli Baibolo ifyo cikaba ku bantunse nefyo isonde likaba.—Esaya 46:10; Yakobo 4:14.

2, 3. Finshi abasambi ba kwa Yesu balefwaya ukwishiba, kabili abaswike shani?

² Baibolo nga yalanda pa mpela ya calo, tailanda pa kupwa kwe sonde, lelo ninshi ilelanda pa kupwa kwa fintu ifyabipa. Yesu asambilishe abantu ukuti Ubufumu bwa kwa Lesa e bukalateka isonde. (Luka 4:43) Abasambi bakwe balefwaya ukwishiba ilyo Ubufumu bwa kwa Lesa bwali no kwisa, e co bamwipushishe abati: “Ni lilali ifi fintu fikabako, kabili cinshi tukeshibilako ukuti e po muli no kuti icalo cili ku mpela?” (Mateo 24:3) Yesu tabebele ubushiku, lelo alibebele ifyali no kulacitika ilyo impela ya calo ishilafika. Ifyo Yesu asobele e filecitika muno nshiku.

³ Muli cino cipandwa twalasambilila pa fintu ifilelangilila ukuti impela ya calo naipalama sana. Ica kubalilapo, tulingile ukusambilila pa nkondo iyali ku muulu  pa kuti twishibe icalenga ukuti ifintu fibipe sana mwi sonde.

4, 5. (a) Finshi fyacitike ku muulu ilyo fye Yesu asontelwe ukuba Imfumu? (b) Nga fintu Ukusokolola 12:12 kulanda, finshi fyali no kulacitika pe sonde lintu Satana Kaseebanya bamupooselepo?

⁴ Mu Cipandwa 8 twasambilile ukuti Yesu atendeke ukuteka mu mwaka wa 1914. (Daniele 7:13, 14) Mwi buuku lya Ukusokolola tubelenga ukuti “Awe kwabuukile inkondo mu muulu: Mikaele [Yesu] na bamalaika bakwe balwile ne cing’wena, icing’wena [Satan] na bamalaika ba ciko na fyo fyalwile na bo” *. Satana na bamalaika bakwe balibapoosele pe sonde. Elenganyeni ifyo bamalaika batemenwe! Nomba cali no kuba shani ku bantu pe nsonde? Baibolo itila ifintu pano isonde fyali no kubipa. Mulandu nshi twalandila ifi? Pantu Satana Kaseebanya ali ne cipyu icikalamba, “pa kwishiba ukuti ali fye ne nshita inono.”—Ukusokolola 12:7, 9, 12.

⁵ Satana alalenga pano calo paleba amafya ayengi. Ali ne cipyu pantu ali fye ne nshita inono ninshi Lesa amonaula. Lekeni nomba tusambilile pa fyo Yesu alandile ukuti e fikalacitika mu nshiku sha kulekelesha.—Belengeni Ifyebo na Fimbi pa 24.

6, 7. Finshi twingalanda pa nkondo ne nsala muno nshiku?

⁶ Inkondo. Yesu atile: “Uluko lukemina uluko lubiye no buteko bukemina ubuteko bubiye.” (Mateo 24:7) Muno nshiku, abantu abengi balifwa mu nkondo  ukucila abafwile mu nkondo ishaliko akale. Lipoti imo iya kabungwe ka Worldwatch Institute yatile, ukutula mu 1914 abantu ukucila pali  100 milioni balifwa mu nkondo. Iyi lipoti na kabili yatile, abantu abafwile mu myaka fye 100, e kutila pa kati ka 1900 na 2000, balifulilepo nga nshi ukucila abafwile mu myaka 1,900 iyabangilileko. Tontonkanyeni pa bulanda abantu bomfwa pa mulandu wa abantu abengi abafwa mu nkondo.

⁷ Insala. Yesu atile: “Kukaba ifipowe.” (Mateo 24:7) Nangu ca kuti abantu balalima ifya kulya ifingi, abantu abengi balacula ku nsala. Cinshi twalandila ifi? Pantu abantu abengi tabakwata indalama sha kushita ifya kulya nelyo incende apo bengalima. Abantu ukucila pali  1 bilioni bapiina sana ica kuti cilafya no kukwata fye indalama sha kulilamo ubushiku bumo. Aba mu kabungwe ka World Health Organization batile abana abengi balafwa cila mwaka pa mulandu wa kubulisha ifya kulya ififwaikwa mu mubili.

8, 9. Finshi filangilila ukuti ifyo Yesu asobele pa finkukuma na malwele filefikilishiwa?

 ⁸ Ifinkukuma. Yesu asobele ukuti: “Kukaba ifinkukuma ifikalamba.” (Luka 21:11) Cila mwaka kulaba ifinkukuma ifikalamba. Ukutula mu 1900, ifinkukuma fyalipaya abantu ukucila pali 2 milioni. Nangu ca kuti kwaliba fimashini ifya kwishibilako nga kwalaba icinkukuma ilyo no kucitika tacilacitika, abantu abengi bacili balafwa.

⁹ Amalwele. Yesu atile kukaba “ifikuko.” Amalwele ayabipa nga nshi yalasalangana bwangu kabili yalepaya abantu abengi. (Luka 21:11) Nangu ca kuti badokota balishiba ifya kundapa amalwele ayengi, kucili kwaliba amalwele ayashipola. Na kuba, lipoti imo itila cila mwaka abantu amamilioni ayengi balafwa ku malwele pamo nga icifuba ca ntandabwanga (TB), ubulwele bwa mpepo (maleria) e lyo na ubulwele bwa kupolomya. Na kabili, badokota balisanga amalwele na yambi 30 ayapya, kabili yamo pali aya tayapola no kupola.

10. Bushe amashiwi ayaba pali 2 Timote 3:1-5 yalefikilishiwa shani muno nshiku?

¹⁰ Pali 2 Timote 3:1-5, Baibolo itila: “Mu nshiku sha kulekelesha mukesaba inshita ishayafya nga nshi.” Paulo alondolwele ifyo abantu abengi baali no kuba mu nshiku sha kulekelesha. Atile abantu bakaba

• abaitemwa

• abatemwa indalama

• abashumfwila abafyashi babo

• abashaba ne cishinka

• abashatemwa abantu

• abashailama

• abankalwe

• abatemwa ukwangala ukucila ukutemwa Lesa

• abamoneka kwati ni bakapepa lelo abakaana amaka ya bukapepa

11. Nga fintu Amalumbo 92:7 yalanda, finshi fikacitikila abacita ifyabipa?

¹¹ Bushe ifi twalandapo e fyo abantu abengi baaba uko mwikala? Abantu abengi mwi sonde lyonse e fyo baaba. Lelo Lesa takalekepo fye. Alitulaya ukuti: “Ababifi  nga bamena nge cani, ne ncitatubi shonse shabalula, ni pa kuti bonaulwe pe na pe.”—Amalumbo 92:7.

12, 13. Finshi Yehova atusambilisha mu nshiku sha kulekelesha?

¹² Baibolo yalisobele ukuti mu nshiku sha kulekelesha, abantu mwi sonde lyonse bakalacula kabili bakalakalipwa. Lelo Baibolo ilanda no kuti kukaba ne fintu ifisuma ifikalacitika.

¹³ Ukwishiba Bwino Baibolo. Kasesema Daniele alisobele ifyali no kulacitika mu nshiku sha kulekelesha. Atile: ‘ukwishiba kwine kwine kukafula.’ (Daniele 12:4) Lesa aali no kulenga abantu ukumfwikisha Baibolo. Yehova alyafwa abantu ukwishiba bwino Baibolo maka maka ukutula mu 1914. Ku ca kumwenako, alitusambilisha ifyo ishina lyakwe lyacindama, ifyo afwaya isonde libe, icine pa cilubula, ifyo umuntu aba nga afwa, na pa kubuushiwa. Twalisambilila ukuti Ubufumu bwa kwa Lesa e bukafumyapo fye amafya yonse ayo twakwata. Na kabili, twalisambilila ifya kucita pa kuba ne nsansa ne fya kwikala pa kuti tulesekesha Lesa. Lelo, finshi ababomfi ba kwa Lesa bacita apo balisambilila fyonse ifi? Ubusesemo na bumbi bulasuka ici cipusho.—Belengeni Ifyebo na Fimbi pa 21 na pa 25

14. Ni bani babila imbila nsuma iya Bufumu kabili ni kwi uko babila iyi imbila?

¹⁴ Ukubila imbila nsuma mwi sonde lyonse. Ilyo Yesu alelanda pa nshiku sha kulekelesha, atile: “Imbila nsuma iyi iya bufumu ikabilwa ku bantu bonse aba pe sonde.” (Mateo 24:3, 14) Iyi mbila nsuma iya bufumu ilebilwa mu fyalo ukucila pali 230 mu ndimi ukucila pali 700. Ca cine, mwi sonde fye lyonse, Inte sha kwa Yehova abafuma “mu nko shonse ne mitundu”  balasambilisha abantu pa Bufumu ne fyo bukacitila abantunse. (Ukusokolola 7:9) E lyo kabili tabalipilisha abantu pa kubasambilisha. Nangu ca kuti abantu abengi balipata ba Nte kabili balabacusha, takuli nangu cimo icingalesha umulimo wa kubila imbila nsuma nga fintu fye Yesu asobele.—Luka 21:17.

15. (a) Bushe mwalisumina ukuti tuleikala mu nshiku sha kulekelesha, kabili mulandu nshi? (b) Bushe cikaba shani ku bantu abomfwila Yehova? Kabili finshi fikacitikila bonse abashimumfwila?

¹⁵ Bushe mwalisumina ukuti tuleikala mu nshiku sha kulekelesha? Ifintu ifingi ifyo Baibolo yasobele ukuti fikalacitika mu nshiku sha kulekelesha, filefikilishiwa. Nomba line fye, Yehova ali no kulesha umulimo wa kubila imbila nsuma, e lyo “impela” ikesa. (Mateo 24:14) Bushe iyi impela ni cinshi? Bushiku bwa Armagedone, ilyo Lesa akafumyapo ububifi bonse. Yehova akabomfya Yesu na bamalaika bakwe aba maka ku konaula bonse abakaana ukumumfwila no Mwana wakwe. (2 Abena Tesalonika 1:6-9) Ilyo ifi fikacitika, Satana ne fibanda fyakwe tabakakwate amaka ya kulalufya abantu. Lyena bonse abomfwila Lesa kabili abafwaya Ubufumu bwakwe bali no kumonako uko fyonse ifyo Lesa alaya fikafikilishiwa.—Ukusokolola 20:1-3; 21:3-5.

16. Apo impela naipalama sana, finshi ifyo mulingile ukulacita?

¹⁶ Cino calo icitekwa na Satana cili no kupwa nomba line. Cisuma kanshi ukuipusha ukuti, ‘Finshi ifyo ningile ukulacita?’ Yehova afwaya ukuti musambilile no kwishiba sana Baibolo. Mulingile ukubikako sana amano ku kusambilila Baibolo. (Yohane 17:3) Inte sha kwa Yehova balalongana cila mulungu ku kwafwa abantu ukwishiba bwino Baibolo. Na imwe bene mulelongana pamo nabo. (Belengeni AbaHebere 10:24, 25.) Nga  mwailuka ukuti mufwile ukwaluka muli fimo, mwiikata na ku cani, alukeni fye. Nga mwayaluka, bucibusa bwenu na Yehova bukakoselako.—Yakobo 4:8.

17. Cinshi twingalandila ukuti impela ikapumikisha fye abantu abengi?

¹⁷ Umutumwa Paulo alondolwele ukuti ilyo ubushiku bwa konaula ababifi bukesa abengi tabakeshibe, bukesa ‘ngo mupuupu ubushiku.’ (1 Abena Tesalonika 5:2) Yesu asobele ukuti abantu abengi tabakeluke ifishibilo ifilangilila ukuti tuleikala mu nshiku sha kulekelesha. Atile: “Filya fine inshiku sha kwa Noa shali, e fyo cikaba na lintu Umwana wa muntu akabapo [nelyo e fyo inshiku sha kulekelesha shikaba]. Pantu filya balecita mu nshiku shilya ilyo ilyeshi lishilaisa, balelya no kunwa, baleupa no kuupwa, mpaka no bushiku ubo Noa aingile mu cibwato; kabili tabapooseleko amano nakalya mpaka ilyeshi lyaisa no kubasenda bonse, e fyo cikaba na lintu Umwana wa muntu akabapo.”—Mateo 24:37-39.

18. Finshi Yesu atusokele?

¹⁸ Yesu atile tatulingile ukuleka “ubuliili, bucakolwa na masakamika ya mikalile,” ukutulenga twafilwa ukwiluka ifishibilo fya nshiku sha kulekelesha. Atile impela ikesa mu kupumikisha “kwati citeyo.” Alandile no kuti ikesa “pali bonse abaikala pano isonde ponse.” Na kabili atile: “Mulelola inshita yonse no kulapepa amapepo ya kupapaata pa kuti mukapusuke kuli fyonse ifikacitika, no kwiminina pa ntanshi ya Mwana wa muntu.”(Luka 21:34-36) Mulandu nshi cawamina ukulakonka ifyo Yesu atusokele? Pantu icalo ca kwa Satana cili no konaulwa nomba line. Abakapusuka fye no kwikala umuyayaya mu calo cipya, bantu abo Yehova na Yesu bakapususha.—Yohane 3:16; 2 Petro 3:13.