1. A zene fé bi ne yeme mam me aye bobane melu ma zu?

YE Ô Yeneya mefoé e bingeñgeñ a simesane na, ‘ye abé da ye ke ôsu a nenenen?’ Abé a njet bi nto abui, jôme te nje bôte ba simesane na asu’ulane ya émo ji é nto bebé. Ye jame te é ne été? Ye bi ne yeme mam me aye bobane melu ma zu? Ôwé. Akusa bo na bone be bôte be se ngule ya kate mam me aye bobane melu ma zu, Yéhôva a ne de bo. A kate bia e Kalate Zambe mam me afombô bia, a ma me afombô si, me aye bobane melu ma zu.​—Ésaïe 46:10; Jacques 4:14.

2, 3. Beyé’é be Yésus be nga kômbô yeme jé, aval avé Yésus a nga yalane be?

² Éyoñe bia lañe mam a lat a asu’ulane ya émo ji e Kalate Zambe, a nji bo asu’ulane ya si é ne étaba’a jangan. Ve a ne asu’ulane ya mbia be bôt. Yésus a nga ye’ele bôte na, Éjôé Zambe ja ye jôé si se. (Luc 4:43) Beyé’é bé be nga kômbô yem éyoñ Éjôé Zambe ja ye so, ane be nga sili Yésus na: ‘Mam mete me aye boban éyoñ évé? Za ndeme je aye bo nzuane wo aye zu a asu’ulane ya émo?’ (Matthieu 24:3) Yésus a nji kate be môs, ve a nga kate be mam me aye boban ôsusua na asu’ulane ya émo ji ja kui. Mame Yésus a nga jô na me aye boban, me nga bobane fo’o melu ma.

³ E kabetôlô nyi, bia ye yen aval ane da yéné ne  ngeñe na bi nga nyiñe fo’o bebé asu’ulane ya émo ji. Jam ôsu, bia yi na bi yé’é mam me afombô bita bi nga bobane yôp, ndembene bia ye wô’ô amu jé mam me ne ve dañ abé si va.

4, 5. (a) Jé é nga bobane yôp nane Yésus a nga bo Njôô? (b) Avale kalate Nlitan 12:12 a jô, jé é mbe na ja boban éyoñe be nga wua Satan si?

⁴ E kabetôlô 8 bi nga yé’é na Yésus a nga bo Njôô yôp mbu 1914. (Daniel 7:13, 14) Kalate Nlitan a kate bia jam é nga boban: “Mewosane me nga bo yôp été: Michel [Yésus] a beange bé be nga ke wosane dragon ate [Satan]; a dragon ate a nga wosane ba beange bé.” * Satan ba beéngele bé be nga jañele bita ane be nga wua be si. Tame ve’ele fas abime meva’a mbamba beéngele be nga bi! Ve mfa’a ya bôte ya si ki? Kalate Zambe a jô na, éyoñe te é nga ye bo éyoñ é ne jo’ojo’o asu môt a binam. Amu jé? Amu be wuaya Diable si, a bili fe beta ayaa amu “a yeme na a bili ve ôyôme nté.”​—Nlitan 12:7, 9, 12.

⁵ Diable a ve mengule mese na jo’ojo’o a bo si. A wô’ô mbia ôlun amu a bili ve “ôyôme nté” ôsusua na Zambe a jiane nye. Bi tame zu yene mam Yésus a nga jô na me aye bobane melu ya asu’ulan.​—Fombô’ô Ayemé 24.

6, 7. Jé bi ne jô mfa’a ya bita a zaé melu ma?

⁶ Bita. Yésus a nga jô na: “Ayoñe d’aye wosan a  ayoñ afe a njô bôt aye wosane njô bôte mfe.” (Matthieu 24:7) Melu ma, bôte ba wu bita aval é ngenane teke tame boban éyoñ éziñ. Ékôane ja yé’é mame me aboban émo ba loone na Worldwatch ja liti bia na, ataté mbu 1914 bôte ba wu bita be nga lôte bizu’u betoyini. Abime bôt é wuya bita ntete mimbu ô ndeme mane wu, zañe mbu 1900 a mbu 2000 da lôte biyoñe bilal abime bôt é nga wu bita ntete mimbu ôsu mvus abialé Yésus akekui mbu 1899. Tame ve’ele simesane minju’u a mintaé bizu’u bi bôte bi bili amu bita!

⁷ Zaé. Yésus a nga jô na: “Bemfum bane ya zaé” ba ye bo. (Matthieu 24:7) Bi kusa yôé abui bidi melu ma a lôte melu mvus, abui bôt é nji bi abime bidi da yiane be. Amu jé? Amu be nji bi moné ya kuse bidi a teke mesi ya bé bidi. Bôt a lôte million ba nyiñ a 650 nge tyityoé e môs. Ékôane ba loone na Organisation Mondiale de la Santé ja liti na zaé ja woé bizu’u bi bongô mbu ôse.

8, 9. Jé ja liti na, mejô Yésus a nga jô mfa’a ya mimfô’ôsane mi si a akone, me ne benya mejôô?

 ⁸ Mimfô’ôsane mi si. Yésus a nga jô na: “Mimfô’ôsane mi si” mi aye bo mimfa’a abui. (Luc 21:11) Beta mimfô’ôsane mi si mi abobane mbu ôse. Ataté mbu 1900, bôt a lôte bemillion bebaé be wuya mimfô’ôsane mi si. Akusa bo na bi bili beminsini be ayeme vôme mimfô’ôsane mi si mi aye boban ôsusua na mi aboban, mimfô’ôsane mi si mi ngenane mi awôé abui bôt.

⁹ Ôkon. Yésus a nga jô na “mbia be akon” be aye bo. Beangôndô be akone be aye kôéban avôlavô a wôé abui bôt. (Luc 21:11) Akusa bo na bedokita be maneya yé’é avale ba saé abui akon, be ngenane teke bi ngule ya saé akon ase. Foé ja kate fe bia na, mbu ôse bizu’u bi bôte bia wu akon ane: ékoé, tit, ntui. Sa ve abime te, bedokita be nga beta yene mimfefé mi akon 30 mife, avo’o ya été da wôé, a be ngenane teke yene mebiañe me asaé me.

10. Aval avé kalate 2 Timothée 3:1-5 a tôébane melu ma?

¹⁰ E kalate 2 Timothée 3:1-5, Kalate Zambe a jô na: “Melu me asu’ulane mbia biyoñe bi aye bo.” Nlômane Paul ô nga kat aval abui bôte da ye bo melu ya asu’ulan. A nga jô na bôte ba ye

• nye’e bebien

• bo ôzañ akum

• bo bebiaé bap melo

• bo te nye’e mame ya mbunan

• bo te nye’e bivuvumane biap

• bo te jôé bebien

• bo ayok, a bebo miñtañete

• bo benye’e mame ya mevak, a dañe nye’ane ba nye’e Zambe

• bi éve’ela’a ya mboane mame ya Zambe mfa’a ya atan, ve be kateya ngule ya été

11. Avale kalate Besam 92:7 a jô, jé ja ye kui mbia be bôt?

¹¹ Ye abui bôte da bo avale bi ndeme mane yen le vôm ô to? E si se abui bôte da bo mam mete. Ve  Zambe a mbeme bo jôm éziñe mfa’a te. A ve ngaka’a na: “Éyoñe mbia be bôte b’afa’a aval ane bilok a éyoñe bebo mam abé bese b’anenenen; é ne na b’aye jañe nnôm éto.”​—Besam 92:7. 

12, 13. Jé Yéhôva a nga ye’ele bia melu ya asu’ulan?

¹² Kalate Zambe a nga kate bia na, melu ya asu’ulan émo ja ye bo njalan a mintaé a minjuk. Ve Kalate Zambe a kate fe bia na, mbamba be mam be aye boban.

¹³ Ñwô’ane Kalate Zambe. Nkuli mejô Daniel a nga kobô ajô ya melu ya asu’ulan. A nga jô na: ‘Nya ñyeman aye bo abui.’ Zambe a ye ve bebo bisaé bé bese ngule ya wô’ô Kalate Zambe ne sañesañ a lôté avale be mbe be wô’ô nye ôsusua. (Daniel 12:4) Yéhôva a nga taté na a bo de mbu 1914. Éve’an é ne na, a nga ye’ele bia mfi ya éyôlé jé a nsôñane wé asu si aval ane benya mejô be lat a ntañ, jame ja boban éyoñe bia wu, a ñwômane miñwuan. Bi nga yé’é na Éjôé Zambe étam, nje é ne mane minju’u miangan. Bi nga yé’é fe aval avé bi ne nyiñe meva’a été a aval avé bi ne nyiñ avale Zambe a nye’e. Ve jé bebo bisaé be Zambe ba bo a ñyeman ôse be bili? Nkulan ajô ôfe wo ve bia éyalan.​—Fombô’ô Meyemé 21 a 25.

14. Mbamba foé a katebane vé, a be za ba kañete nye?

¹⁴ Ésaé nkañetane mbamba foé si se. A kobô’ô ajô ya melu ya asu’ulan, Yésus a nga jô na: “Mbamba foé ya ayoñe [Éjôé] Zambe nyô a ye katebane si se.” (Matthieu 24:3, 14) Mbamba foé ya Éjôé Zambe a kateban a lôte mesi 230 a lôte minkobô 700. Yaa, si se meku’u menyin, Bengaa be Yéhôva be so’o “meyoñ a menda  me bôte mese” ba volô bôte na be yeme jé é ne Éjôé Zambe a mam Éjôé Zambe ja ye bo asu môt a binam. (Nlitan 7:9) Ba bo fe de zesé. Akusa bo na abui bôte da vini be a tibili be, jôm éziñ é se ngule ya bo na be télé nkañetane mbamba foé ya Éjôé fo’o ve aval Yésus a nga jô.​—Luc 21:17.

15. (a) Ye wo buni na bi nga nyiñe melu ya asu’ulan, amu jé? (b) Jé ja ye kui be bôte ba bo Yéhôva mewôk, a jé ja ye kui be ba be nji bo Yéhôva mewôk?

¹⁵ Ye wo buni na bi nga nyiñe melu ya asu’ulan? Abui minkulane mejô a lat a melu me asu’ulane mi nga tôéban. Ana’ana Yéhôva a mbeme tyi’i na a telé ésaé nkañetane mbamba foé, a tôé ya valé “asu’ulane” da ye so. (Matthieu 24:14) Jé é ne asu’ulan? É ne Harmaguédon, môse Zambe a ye zu va abé ése. Yéhôva a ye belane Yésus a mingungule beéngele bé na be jiane môt ase a bene bo Zambe mewôk. (2 Bethessalonicien 1:6-9) Mvuse jame te, Satan a mimbia minsisime mié mia ye ke beta laane bôte minsos. A bôte bese ba kômbô bo Zambe mewôk, a kañese Éjôé jé ba ye yen ane ngaka’a jé ése ja tôéban.​—Nlitan 20:1-3; 21:3-5.

16. Mbôl “asu’ulan” é nto bebé, jé wo yiane bo?

¹⁶ Émo Satan ji é nga zu man. Nde é ne mfi na môt ase ya bebia a sili émiene na, ‘Jé ma yiane bo?’ Yéhôva a yi na ô yé’é Kalate Zambe abim ô ne ngule ya yé’é. Wo yiane kôme nyoñ éyoñe ya yé’é Kalate Zambe. (Jean 17:3) Bengaa be Yéhôva be bili bisulane sondô ase asu na, be volô bôte na be wô’ô Kalate Zambe. Va’a mengule na ô bo mbane bisulane  bite. (Lañe Behébreu 10:24, 25.) Nge wo ke yé’é na wo yiane tyendé bevôme béziñ, te ko woñe ya bo de. Avale wo ye ve mengule ya tyendé, avale te fe élat é ne zañe mia Yéhôva ja ye yem.​—Jacques 4:8.

17. Amu jé asu’ulane da ye kui abui bôt atemetem?

¹⁷ Nlômane Paul ô nga jô na, môse ba ye zu jiane mimbia mi bôte wo ye kui atemetem, “aval ane ñwuwup wo zu alu.” (1 Bethessalonicien 5:2) Yésus a nga jô na, abui bôte da ye tyi’i na, da bene yene na bia nyiñe melu ya asu’ulan. A nga jô na: “Aval ane mame me nga bobane melu Noé a nga to, avale te fe nde me aye boban éyoñe Mone môt a ye so [nge melu ya asu’ulan]. Avale be nga bo melu mete, éyoñe te ndôn é za kuik, be nga bo ve di, ve nyu, ve lu’u binga, a ke binga meluk akekui môse Noé a nga ke arche été, be nji yeme ve éyoñe dôn é nga kui a jiane be bese; avale te fe nde de aye bo éyoñe Mone môt a ye so.”​—Matthieu 24:37-39.

18. Melebe mevé Yésus a nga ve bia?

¹⁸ Yésus a nga bemene bia na bi tabe ntyel a “mbia ndian, a nyuane bilam, a nju’u ya si nyô.” A nga jô na asu’ulane da ye kui atemetem, “ane ôlam.” A nga jô fe na, “aval éte nde de aye bo bôte bese be to si se.” A nga beta kô’ôlane na: “Ve mia, momba’ane melu mese, a ye’elane Zambe [a nlem ôse], ajô te nde mia ye bo ngule ya sa’ale mame mete mese me aye boban, a tabe vôme Mone môt a to.” (Luc 21:34-36) Amu jé bia yiane tôñe melebe me Yésus ma? Amu, ana’ana émo Satan é mbeme tyameban. Fo’o ve bôte Yéhôva ba Yésus ba yene mvaé, mbe ba ye li’i be nyiñe mfefé émo nnôm éto.​—Jean 3:16; 2 Pierre 3:13.