1. Eda rawa ni kila vakacava na veika ena yaco ena gauna se bera mai?

NI O sara tivi se vakarorogo ina retio, o bau dau vaqaqa se cava ena yaco ena ituvaki qo? Sa sega ni caka rawa na leqa kei na veivakalolomataki ena gauna qo, era nanuma kina e levu ni sa voleka na icavacava. Vakacava e dina ya? Eda rawa beka ni kila na veika ena yaco ena gauna se bera mai? Io. E sega ni rawa ni tukuna na tamata na ka ena yaco, o Jiova ga e rawa ni cakava qori. E vakatakila ena iVolatabu na nona inaki me baleta na kawatamata kei na vuravura ena gauna se bera mai.—Aisea 46:10; Jemesa 4:14.

2, 3. Na cava eratou via kila na tisaipeli i Jisu? E sauma vakacava o Jisu nodratou taro?

² Na icavacava e cavuti ena iVolatabu ena sega ni vakarusai kina na vuravura qele, ia ena muduki kina na ivakarau ca. A vakavulica o Jisu ni na lewa na vuravura na Matanitu ni Kalou. (Luke 4:43) Eratou via kila nona tisaipeli se na yaco mai na gauna cava na Matanitu ni Kalou, ratou mani taroga: “[E]na yaco ninaica na veika qo, na cava tale ga na ivakatakilakila ni nomuni tiko, kei na ivakataotioti ni veika vakavuravura?” (Maciu 24:3) E sega ni tukuna vei ratou o Jisu e dua na tikinisiga, e vakamacalataka ga na veika ena yaco ni sa voleka na icavacava. Na veika e tukuna ya o Jisu sa vakayacori sara tiko ga nikua.

³ Eda na raica ena wase qo na ivakadinadina ni sa voleka na icavacava. Ia meda veivosakitaka mada e liu na  ivalu a yaco mai lomalagi, meda kila na vuna sa rui levu kina na veika ca e vuravura.

4, 5. (a) Na cava a yaco mai lomalagi ni tekivu veiliutaki ga vakatui o Jisu? (b) Na cava e kaya na Vakatakila 12:12 ni na yaco e vuravura ni sa kolotaki sobu mai o Setani?

⁴ Eda raica ena Wase 8 ni tekivu veiliutaki vakatui mai lomalagi o Jisu ena 1914. (Taniela 7:13, 14) E kaya na Vakatakila me baleta na veika e yaco: “E qai tubu na ivalu mai lomalagi: o Maikeli [kena ibalebale, Jisu] kei ira na nona agilosi era vala kei na gata levu [Setani], e vala tale ga na gata levu kei ira na nona agilosi.” * E druka ena ivalu qori o Setani kei ira na nona timoni ra qai kolotaki sobu mai vuravura. Sa wacava nodra marau na agilosi! Ia na cava ena vakilai e vuravura? E kaya na iVolatabu ni na sotava na leqa na kawatamata ni cudru vakalevu na Tevoro “ni kila tiko ni sa lekaleka nona gauna.”—Vakatakila 12:7, 9, 12.

⁵ E vakatubu ca tiko vakalevu e vuravura na Tevoro. Dua na ka nona cudru ni sa lekaleka nona gauna, sa vakarau vakarusai koya na Kalou. Meda raica mada na veika e kaya o Jisu ni na yaco ena iotioti ni veisiga.​—Raica na iKuri ni iVakamacala 24.

6, 7. Na cava e laurai ena gauna qo me baleta na ivalu kei na leqa ni kakana?

⁶ iValu. A kaya o Jisu: “Era na veivaluvaluti na veivanua kei na veimatanitu.” (Maciu 24:7) Sega tale ni dua na gauna ena ivolatukutuku ni kawatamata me  vaka noda gauna qo, ena levu ni tamata era mate ena ivalu. E kaya e dua na isoqosoqo e dau vakadikeva na veika e yaco e vuravura, nira mate ena ivalu me tekivu mai na 1914 e sivia na 100 na milioni vakacaca na lewenivanua. E vakatolutaki na iwiliwili ni tamata era mate ena ivalu me tekivu mai na 1900 ina 2000, ni vakatauvatani kei na 1,900 na yabaki yani e liu. E vakavu rarawa qai vakamosiyalo vei ira e levu na veika era sotava ena vuku ni ivalu!

⁷ Leqa ni kakana. A kaya o Jisu: “Ena vakilai na leqa ni kakana.” (Maciu 24:7) Sa levu sara na kakana e vuravura ena gauna qo ni vakatauvatani kei na veigauna sa oti. Ia e levu era sega tu ni kana ni sega na ilavo mera voli kakana kina, se sega nodra qele mera teitei kina. E sivia na le duanabilioni na lewenivanua e lailai sara na ilavo e tu vei ira mera bula kina e veisiga. E laurai ena vakadidike ni tabana ni bula e vuravura na World Health Organization, ni vica vata na milioni na gone era mate e veiyabaki ena vuku ni kana vakaca.

8, 9. Eda kila vakacava ni sa yaco dina na parofisai i Jisu me baleta na uneune kei na matedewa?

 ⁸ Uneune. A parofisaitaka o Jisu: “Era na yaco na uneune kaukaua.” (Luke 21:11) E tukuni ni rawa ni yaco e veiyabaki e levu na uneune kaukaua. Era mate ena uneune e sivia ni rua na milioni me tekivu mai na 1900. E levu na iyaya vovou sa tu nikua e rawa ni kilai kina na ivakatakilakila ni uneune, ia era se mate tiko ga e levu.

⁹ Matedewa. A parofisaitaka tale ga o Jisu na “matedewa.” Ena veitauvi na mate rerevaki, ena totolo na kena tete ra qai mate kina e levu. (Luke 21:11) Era sa raica rawa na vuniwai na iwali ni levu na mate, ia eso tale na mate e sega na kena iwali. E tukuna e dua na ripote nira mate e veiyabaki e vica vata na milioni ni tauvi ira na matenigacagaca, malaria, kei na mate e veitauvi ni duka na wainigunu se ni laukana na kakana sa ca (cholera). Era raica na vuniwai ena loma ni 40 na yabaki sa oti e 30 tale na mate vou, eso vei ira qori e sega na kena iwali.

10. Sa vakayacori tiko vakacava nikua na ka e tukuni ena 2 Timoci 3:1-5?

¹⁰ E kaya na iVolatabu ena 2 Timoci 3:1-5: “[E]na duatani sara na iotioti ni veisiga, ena vakilai kina e levu na ka dredre.” E vakamacalataka tale ga na yapositolo o Paula na itovo ni tamata ena iotioti ni veisiga. E kaya nira na

• nanumi ira ga

• lomana na ilavo

• talaidredre vei ira nodra itubutubu

• sega ni yalodina

• sega ni veilomani vakaveiwekani

• sega ni lewa vinaka na yalodra

• voravora

• lomana ga na marau, era sega ni lomana na Kalou

• vakarairai nodra qarava na Kalou, ia era sega ni talairawarawa vua

11. Na cava ena caka vei ira na daucaka ca me vaka e tukuni ena Same 92:7?

¹¹ Vakacava sa laurai tale ga na itovo qori ena nomu itikotiko? E levu e va sara tu ga qori nodra itovo e  veiyasa i vuravura. Ia sa vakarau yavala na Kalou me cakava kina e dua na ka. E yalataka: “Nira kadre na daucaka ca me vaka na co ca ra qai bulabula na dau cakacala, sa rauta mera vakawabokotaki [se, vakarusai] vakadua.”—Same 92:7.

12, 13. Na cava sa vakavulici keda kina o Jiova ena iotioti ni veisiga?

¹² A parofisaitaki ena iVolatabu ni na levu na leqa kei na rarawa e vuravura ena iotioti ni veisiga. Ia e kaya tale ga ni na yaco eso na ka vinaka.

¹³ Kilai vinaka na iVolatabu. A parofisaitaka o Taniela me baleta na iotioti ni veisiga: “Ena vakalevutaki . . . na kilaka dodonu.” (Taniela 12:4) Io, ena vakamatatataka na Kalou vei ira na nona tamata na iVolatabu mera kila vinaka sara. E levu na ka sa vakavulici keda kina o Jiova me tekivu mai na 1914. Kena ivakaraitaki, eda sa kila na ka dina me baleta na yacana, nona inaki me baleta na vuravura, na ivoli, keda ituvaki nida mate, kei na veivakaturi. Eda sa mai kila tale ga ni iwali duadua ga ni noda leqa na Matanitu ni Kalou, na ka meda cakava meda marau kina, kei na ivakarau ni bula e vakamarautaka na Kalou. Ia na cava era cakava na tamata ni Kalou ena veika era sa vulica? Ena saumi na taro qori ena dua tale na parofisai.—Raica na iKuri ni iVakamacala 21 kei na 25.

14. Sa vakacava na rabailevu ni kena vunautaki na itukutuku vinaka? O cei e vakaitavi tiko kina?

¹⁴ Cakacaka vakavunau e veiyasa i vuravura. A kaya o Jisu me baleta na iotioti ni veisiga: “Ena vunautaki mada na itukutuku vinaka qo ni Matanitu ni Kalou ena veiyasa i vuravura.” (Maciu 24:3, 14) Sa vunautaki tiko na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou ena  sivia na 230 na vanua kei na sivia na 700 na vosa. Io, era vakaitavi voli ena cakacaka qori na iVakadinadina i Jiova e veiyasa i vuravura, era cavutu mai na ‘veimatanitu kei na veiyavusa.’ Era vukei ira tiko na lewenivanua mera kila na Matanitu ni Kalou kei na veika ena cakava ina kawatamata. (Vakatakila 7:9) Era sega ni saumi ena cakacaka qori. Era cati qai tusaqati, ia e sega ni dua na ka ena tarova na cakacaka vakavunau me vaka ga e parofisaitaka o Jisu.​—Luke 21:17.

15. (a) O vakabauta nida sa bula tu qo ena iotioti ni veisiga? Na vuna? (b) Na cava ena yacovi ira era talairawarawa vei Jiova kei ira era talaidredre vua?

¹⁵ Vakacava o vakabauta nida sa bula tu qo ena iotioti ni veisiga? Sa vakayacori tiko e levu na parofisai me baleta na iotioti ni veisiga. Dua na gauna lekaleka ga qo ena tukuna o Jiova me sa rauta na vunau, sa na yaco sara “na icavacava.” (Maciu 24:14) Na icavacava e vakaibalebaletaka na Amaketoni ena muduka kina o Jiova na ivakarau ca kece. Ena vakayagataki Jisu kei ira na nona agilosi kaukaua o Jiova mera vakarusai ira kece era talaidredre vua kei na Luvena. (2 Cesalonaika 1:6-9) Sa na sega tale ni veivakacalai o Setani kei ira na nona timoni. O ira ga era talairawarawa vua na Kalou ra qai vakamalumalumu ina nona Matanitu, era na raica nona vakayacora na Kalou na ka kece e yalataka.—Vakatakila 20:1-3; 21:3-5.

16. Na cava mo cakava ni sa voleka na icavacava?

¹⁶ Sa voleka sara ni vakarusai na vuravura i Setani. E bibi kina meda dui taroga, ‘Na cava meu cakava?’ E vinakata o Jiova mo vakalevutaka tiko ga na nomu kilaka vakaivolatabu. Kua gona ni raica vakamamada nomu vulica na iVolatabu. (Joni 17:3) Era soqoni e veimacawa na  iVakadinadina i Jiova me vakamatatataki kina vei ira na iVolatabu. Saga mo dau tiko ena soqoni qori. (Wilika Iperiu 10:24, 25.) Ke o kila ni gadrevi eso na veiveisau, cakava sara qori me qaqaco tiko ga kina nomudrau veitokani kei Jiova.—Jemesa 4:8.

17. Na cava era na kidacala kina e levu ni sa yaco na icavacava?

¹⁷ E tukuna na yapositolo o Paula ni na yaco vakasauri nodra vakarusai na daucaka ca. Ena sega ni namaki me vaka ga nona lako mai “na daubutako ena bogi.” (1 Cesalonaika 5:2) A parofisaitaka o Jisu nira na sega ni kauaitaka e levu na ivakadinadina nida sa bula tu qo ena iotioti ni veisiga. E kaya: “Na gauna ena tiko kina na Luve ni tamata [se, na iotioti ni veisiga] ena vaka ga na siga i Noa. Ena veisiga ni bera na waluvu, era kana, era gunu, era vakawati na tagane kei na yalewa, me yacova na siga e vodo kina i waqa o Noa, era sega ni bau kauai me yacova ni tekivu na waluvu qai kuitaki ira kece, ena vaka kina na gauna ena tiko kina na Luve ni tamata.”—Maciu 24:37-39.

18. E veivakasalataki ena cava o Jisu?

¹⁸ E veivakasalataki o Jisu meda kua ni vakawelei ena “kana vakasivia kei na gunu vakasivia kei na lomaocaocataki ni bula.” E kaya ni na yaco mai vakasauri na icavacava “me vaka na icori,” qai “yaco qo vei ira kece era tiko e dela i vuravura.” E tomana o Jisu: “O koya gona, mo dou yadra tiko, dou masu tiko ga [se, masu vagumatua] mo dou drovaka kina na ka kece ena yaco, mo dou tu tale ga ena mata i koya na Luve ni tamata.” (Luke 21:34-36) E bibi dina meda muria na vosa i Jisu ni sa voleka sara ni vakarusai na vuravura ca i Setani. Era na bula ga ena icavacava ra qai bula yani ena vuravura vou o ira erau vakadonuya o Jiova kei Jisu.—Joni 3:16; 2 Pita 3:13.