1. Fie wẹ mí sọgan plọnnu gando nuhe na jọ to sọgodo lẹ go te?

BE A ko pọ́n linlin lẹ to televiziọn ji bo kanse dewe dọ, ‘Fie wẹ aihọn ehe ka pànta taun’ pọ́n ya? Nugbajẹmẹji po kanyinylan po sù sọmọ bọ mẹdelẹ nọ dọ dọ opodo aihọn tọn dona ko sẹpọ. Be nugbo wẹ ya? Be aliho depope tin nado yọ́n nuhe na jọ to sọgodo ya? Mọwẹ. Dile etlẹ yindọ gbẹtọvi lẹ ma gán dọ nuhe osọ na hẹnwa, Jehovah Jiwheyẹwhe gán wàmọ. E dọhona mí gando sọgodo mítọn po sọgodo aigba tọn po go to Biblu mẹ.—Isaia 46:10; Jakọbu 4:14.

2, 3. Etẹwẹ devi Jesu tọn lẹ jlo na yọnẹn, podọ gblọndo tẹwẹ Jesu na yé?

² Eyin Biblu dọho gando opodo aihọn tọn go, e ma yin opodo Aigba he ji mí te tọn hodọ wẹ e te, ṣigba opodo kanyinylan tọn. Jesu plọn gbẹtọ lẹ dọ Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn na dugán do aigba ji. (Luku 4:43) Devi etọn lẹ jlo na yọ́n whenue Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn na wá, enẹwutu yé kanse Jesu dọ: “Whetẹnu wẹ onú ehelẹ na jọ, podọ etẹwẹ na yin ohia tintin tofi towe tọn po vivọnu titonu lọ tọn po?” (Matiu 24:3) Jesu ma na yé azán de taun, ṣigba e dọ nuhe na jọ ojlẹ vude jẹnukọnna opodo aihọn ehe tọn lẹ na yé. Nuhe Jesu slẹ lọ lẹ ko to jijọ to alọnu din.

³ To weta ehe mẹ, mí na gbadopọnna kunnudenu delẹ he dohia dọ ojlẹ kleun he na jẹnukọnna opodo aihọn ehe tọn lọ mẹ wẹ mí to gbẹnọ te. Jẹnukọn whẹ́, mí dona plọnnu gando awhàn de go he yin fùnfùn to olọn mẹ, ehe na gọalọna mí nado yọ́n nuhewutu nuylankan lẹ do sù sọmọ to aigba ji.

4, 5. (a) Etẹwẹ jọ to olọn mẹ ojlẹ vude to whenue Jesu lẹzun Ahọlu godo? (b) Sọgbe hẹ Osọhia 12:12, etẹwẹ na jọ to aigba ji to whenue Satani yin dindlan do odò godo?

⁴ To Weta 8tọ mẹ, mí plọn dọ Jesu lẹzun Ahọlu to olọn mẹ to 1914. (Daniẹli 7:13, 14) Owe Osọhia tọn basi zẹẹmẹ nuhe jọ to whenẹnu tọn na mí dọmọ: “Awhàn de sọ gbajẹgbonu to olọn mẹ: Mikaẹli [enẹ wẹ, Jesu] po angẹli etọn lẹ po funawhàn hẹ dlagọni lọ [Satani], dlagọni lọ po angẹli etọn lẹ po sọ funawhàn.” * Satani po aovi etọn lẹ po ṣíawhàn bo yin dindlan do aigba ji. Pọ́n lehe homẹ angẹli lẹ tọn na ko hùn do sọ! Ṣigba, etẹwẹ dogbọn mí mẹhe to aigba ji lẹ dali? Biblu dọ dọ ojlẹ tukla tọn wẹ e na yin na gbẹtọvi lẹ. Etẹwutu? Na Lẹgba to homẹgble daho ji, “na e yọnẹn dọ whenu gli de wẹ emi tindo wutu.”—Osọhia 12:7, 9, 12.

⁵ Lẹgba to nuhe go e pé lẹpo wà nado hẹn tukla wá aigba ji. E to adi ji, na e yọnẹn dọ whenu gli de wẹ pò na emi whẹpo Jiwheyẹwhe nado de emi sẹ̀. Gbọ mí ni gbadopọnna nuhe Jesu dọ dọ e na jọ to azán godo tọn lẹ mẹ.—Pọ́n Nudọnamẹ Dogọ 24tọ.

6, 7. Etẹwẹ mí sọgan dọ gando huvẹ go to egbehe?

⁶ Awhàn. Jesu dọmọ: “Akọta na fọ́n do akọta ji podọ ahọluduta do ahọluduta ji.” (Matiu 24:7) Sọha mẹhe awhàn ko hù to ojlẹ mítọn mẹ lẹ tọn sù taun hú ojlẹ devo depope tọn to whenuho mẹ. Azọ́nwhé dodinnanu tọn de (Worldwatch Institute) na linlin dọ sọn 1914, hugan gbẹtọ livi 100 wẹ awhàn ko hù. Sọn 1900 jẹ 2000, sọha mẹhe  awhàn ko hù to owhe 100 enẹ poun gblamẹ lẹ tọn yí whla atọ̀n do sù hú sọha mẹhe ko yin hùhù to owhe 1 900 he jẹnukọn lẹ gblamẹ tọn. Pọ́n lehe awhàn ko tlọ gbẹtọ livi susu lẹ do awubla po awufiẹsa po mẹ do sọ!

⁷ Huvẹ. Jesu dọmọ: “Núdùdù whèdomẹ . . . na tin.” (Matiu 24:7) Dile etlẹ yindọ núdùdù susu ko tin-to-aimẹ todin hugan gbede pọ́n, mẹsusu wẹ núdùdù gbẹ́ to whiwhè do. Etẹwutu? Na yé ma tindo akuẹ nado họ̀ núdùdù kavi aigba he ji yé na do jinukun do lẹ wutu. Gbẹtọ liva dopo linlán wẹ dona nọgbẹ̀ po akuẹ he ma pé dọla Amelika tọn dopo [nudi 600F CFA] po to gbèdopo. Titobasinanu Aihọn Tọn Na Agbasalilo (OMS) dọ dọ yọpọvu livi susu wẹ nọ kú to whemẹwhemẹ, titengbe na whèdomẹ núdùdù hunsindagbe tọn wutu.

8, 9. Etẹwẹ dohia dọ dọdai Jesu tọn he gando aigba sisọsisọ po azọ̀n po go ko mọ hẹndi?

⁸ Aigba sisọsisọ. Jesu dọ dọdai dọ: “Aigba sisọsisọ daho lẹ na tin.” (Luku 21:11) Aigba sisọsisọ ylankan susu wẹ nọ jọ to whemẹwhemẹ todin. Sọn 1900, gbẹtọ  livi awe linlán wẹ aigba sisọsisọ ko hù. Dile etlẹ yindọ nukọnyiyi azọ́n nuyọnẹn wintinwintin tọn ko gọalọ todin nado nọ yawu yọ́n ojlẹ he mẹ aigba sisọsisọ de sọgan jọ te jẹnukọn, mẹsusu wẹ nugbajẹmẹji ehe gbẹ́ to hùhù.

⁹ Azọ̀n. Jesu dọ dọdai dọ “azọ̀nylankan lẹ” na tin. Azọ̀n sinsinyẹn lẹ na gbayipe po awuyiya po bo na hù mẹsusu. (Luku 21:11) Dile etlẹ yindọ doto lẹ ko plọn todin nado nọ penukundo mẹhe to azọ̀n voovo jẹ lẹ go, azọ̀n delẹ gbẹ́ tin bo ma do pọngbọ. Na nugbo tọn, linlin de dohia dọ to whemẹwhemẹ, gbẹtọ livi susu wẹ nọ kú na azọ̀n delẹ wutu taidi pẹ́nwe, ovà, gọna azọ̀n oslú po sislá po tọn. Gbọnvona enẹ, doto lẹ ko mọ azọ̀n yọyọ 30 to agọe, podọ delẹ to yé mẹ ma do pọngbọ.

10. Nawẹ 2 Timoti 3:1-5 to hẹndi mọ to egbehe gbọn?

¹⁰ To 2 Timoti 3:1-5 mẹ, Biblu dọmọ: “To azán godo tọn lẹ mẹ, ojlẹ awusinyẹn tọn he vẹawu nado pehẹ lẹ na wá tin.” Apọsteli  Paulu basi zẹẹmẹ lehe mẹsusu na nọ yinuwa to azán godo tọn lẹ mẹ do tọn. E dọ dọ gbẹtọ lẹ

• na yin ṣejannabinọ

• na yiwanna akuẹ

• na nọ vẹtoli na mẹjitọ yetọn lẹ

• na yin nugbomadọtọ

• ma na tindo owanyi na hẹnnumẹ yetọn lẹ

• na yin wazẹjlẹgonọ

• na yin kanylantọ podọ danuwatọ

• na yiwanna gbẹdudu hú Jiwheyẹwhe

• na nọ sọalọkọ́n dọ emi yiwanna Jiwheyẹwhe, ṣigba bo ma na nọ setonuna ẹn

11. Sọgbe hẹ Salmu lẹ 92:7, etẹwẹ na jọ do mẹylankan lẹ go?

¹¹ Be mẹsusu nọ yinuwa domọ to lẹdo towe mẹ ya? Mọ wẹ e te do lẹdo aihọn pé. Ṣigba, Jiwheyẹwhe na yí nude wà gando ehe go to madẹnmẹ. E dopagbe dọmọ: “Eyin mẹylankan tọ́nkun di ogbé bọ ylanwatọ lẹpo to vùnvùn, na yé nido yin huhusudo kakadoi wutu wẹ.”—Salmu lẹ 92:7.

12, 13. Etẹlẹ wẹ Jehovah ko plọn mí to azán godo tọn lẹ mẹ?

¹² Biblu dọ dọdai dọ to azán godo tọn lẹ mẹ, aihọn na gọ́ na awufiẹsa po yajiji po. Amọ́, Biblu sọ dọ dọ nudagbe delẹ na jọ.

¹³ Nukunnumimọjẹ Biblu mẹ. Yẹwhegán Daniẹli kanwe gando azán godo tọn lẹ go. E dọmọ: “Oyọnẹn nugbo nasọ lẹzun susugege.” (Daniẹli 12:4) Jiwheyẹwhe na hẹn omẹ etọn lẹ penugo nado mọnukunnujẹ Biblu mẹ to aliho he họnwun mẹ hugan gbede pọ́n. Jehovah ko wà ehe titengbe sọn 1914. Di apajlẹ, e ko plọn mí nujọnu-yinyin oyín etọn po lẹndai etọn na aigba po tọn, gọna nugbo lọ gando ofligọ, nuhe nọ jọ do mí go eyin mí kú po fọnsọnku po go. Mí ko plọn dọ Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn kẹdẹ wẹ sọgan didẹ nuhahun mítọn lẹ. Mí ko sọ plọn lehe mí sọgan yin ayajẹnọ do podọ lehe mí sọgan nọgbẹ̀ to aliho he na hẹn homẹ Jiwheyẹwhe tọn hùn mẹ do. Ṣigba, etẹwẹ devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ nọ yí nuhe yé ko plọn lẹ do wà? Mí na mọ gblọndo kanbiọ enẹ tọn to dọdai devo mẹ.—Pọ́n Nudọnamẹ Dogọ 21tọ po 25tọ po.

14. Fitẹ wẹ yẹwheho wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn to yinyin didọ te, podọ mẹnu lẹ wẹ to azọ́n enẹ wà?

¹⁴ Azọ́n yẹwhehodidọ lẹdo aihọn pé tọn. Jesu dọ gando azán godo tọn lẹ go dọmọ: “Yẹwheho wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn ehe na yin didọ to aigba fininọ lẹpo ji.” (Matiu 24:3, 14) Yẹwheho wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn to yinyin didọ to otò he hugan 230 lẹ mẹ podọ to ogbè 700 linlán mẹ. Mọwẹ, lẹdo aihọn pé, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ he wá “sọn akọta lẹpo mẹ, sọn hẹnnu lẹpo mẹ” to alọgọna gbẹtọ lẹ nado mọnukunnujẹ nuhe Ahọluduta lọ yin po nuhe e na wà na gbẹtọvi lẹ po mẹ. (Osọhia 7:9) Podọ yé nọ  wàmọ vọnu. Mahopọnna dọ mẹsusu gbẹwanna yé bo nọ dohomẹkẹn yé, nudepope ma gán glọnalina azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ, kẹdẹdile Jesu ko dọ dọdai etọn do.—Luku 21:17.

15. (a) Be a yise dọ azán godo tọn lẹ mẹ wẹ mí to gbẹnọ te ya, podọ etẹwutu? (b) Etẹwẹ na yin kọdetọn lọ na mẹhe nọ setonuna Jehovah lẹ podọ na mẹhe ma nọ wàmọ lẹ?

¹⁵ Be a yise dọ azán godo tọn lẹ mẹ wẹ mí to gbẹnọ te ya? Dọdai Biblu tọn he gando azán godo tọn lẹ go susu wẹ to hẹndi mọ. To madẹnmẹ, Jehovah na magbe nado doalọtena azọ́n yẹwhehodidọ tọn bọ “opodo lọ” na wá. (Matiu 24:14) Etẹwẹ yin opodo lọ taun? Amagẹdọni wẹ, yèdọ whenue Jiwheyẹwhe na de kanyinylan lẹpo sẹ̀. Jehovah na yí Jesu po angẹli huhlọnnọ etọn lẹ po zan nado và mẹdepope he gbẹ́ nado setonuna Ewọ po Visunnu etọn po sudo. (2 Tẹsalonikanu lẹ 1:6-9) Enẹgodo, Satani po aovi etọn lẹ po ma nasọ doyẹklọ gbẹtọ lẹ ba. Podọ mẹhe jlo na setonuna Jiwheyẹwhe bo kẹalọyi Ahọluduta etọn lẹpo na mọ hẹndi opagbe Jiwheyẹwhe tọn lẹpo tọn.—Osọhia 20:1-3; 21:3-5.

16. Etẹwẹ hiẹ dona wà todin he opodo lọ ko sẹpọ pete?

¹⁶ Aihọn he Satani to anadena ehe na wá opodo to madẹnmẹ. Enẹwutu, nujọnu wẹ e yin nado kanse míde dọ, ‘Etẹwẹ n’dona wà?’ Jehovah jlo dọ a ni plọn nususu sọn Biblu mẹ dile e sọgan yọnbasi do. A dona ylọ nupinplọn towe dọ nujọnu. (Johanu 17:3) Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ pli to sẹmẹsẹmẹ nado gọalọna gbẹtọ lẹ, na yé nido mọnukunnujẹ Biblu mẹ. Tẹnpọn bo nọ yì opli enẹlẹ to gbesisọ mẹ. (Hia Heblu lẹ 10:24, 25.) Eyin a mọdọ emi dona basi diọdo delẹ, ma whleawu nado wàmọ blo.  Dile a to mọwà, haṣinṣan towe hẹ Jehovah na lodo dogọ.—Jakọbu 4:8.

17. Naegbọn wiwá opodo lọ tọn nado yin nupaṣamẹ na suhugan gbẹtọ lẹ tọn?

¹⁷ Apọsteli Paulu basi zẹẹmẹ dọ vasudo mẹylankan lẹ tọn na wá to whenue suhugan gbẹtọ lẹ tọn ma na to nukundo e te, “kẹdẹdi ajotọ de to zánmẹ.” (1 Tẹsalonikanu lẹ 5:2) Jesu dọ dọdai dọ mẹsusu na de ma nado na ayidonugo kunnudenu he dohia dọ azán godo tọn lẹ mẹ wẹ mí to gbẹnọ te lẹ. E dọmọ: “Kẹdẹdile azán Noa tọn lẹ te do, mọ wẹ tintin tofi Visunnu gbẹtọ tọn [kavi, azán godo tọn lẹ] na te. Na dile gbẹtọ lẹ te do to azán enẹlẹ gbè he jẹnukọnna Singigọ lọ, yé to dùdù bo to nùnù, bọ sunnu lẹ to alọwle podọ yọnnu lẹ sọ to yinyin nina to alọwle mẹ, kakajẹ azán he gbè Noa biọ aki lọ mẹ, bọ yé ma doayi e go kaka Singigọ lọ do wá bo plọ́ yemẹpo yì, mọ wẹ tintin tofi Visunnu gbẹtọ tọn na te.”—Matiu 24:37-39.

18. Avase tẹwẹ Jesu na mí?

¹⁸ Jesu na avase dọ mí ma dona dike “dùdù zẹjlẹgo, nùnù zẹjlẹgo po magbọjẹ gbẹ̀mẹ tọn lẹ po” ni fẹayihasẹna mí. E dọ dọ opodo lọ na wá to ajiji mẹ, “di omọ̀ de.” E sọ dọ dọ “e na wá mẹhe nọ nọ̀ nukunmẹ aigba tọn pete ji lẹpo ji.” Enẹgodo, e yidogọ dọmọ: “Mì nọ họ́ mìde bo nọ basi ovẹvivẹ [kavi, nọ hodẹ̀ vivẹvivẹ] to ojlẹ lẹpo mẹ na mì nido sọgan tindo kọdetọn dagbe to hinhọngán sọn onú ehe lẹpo he dona jọ lẹ mẹ, podọ na mì nido nọte to Visunnu gbẹtọ tọn nukọn.” (Luku 21:34-36) Naegbọn e do yin nujọnu sọmọ nado payi avase Jesu tọn go? Na aihọn ylankan Satani tọn na yin vivasudo to madẹnmẹ wutu. Mẹhe Jehovah po Jesu po kẹalọyi lẹ kẹdẹ wẹ na lùn opodo lọ tọ́n bo na nọgbẹ̀ kakadoi to aihọn yọyọ lọ mẹ.—Johanu 3:16; 2 Pita 3:13.