Tolokeleni

Tolokeleni muye pa filukusangwamo

ICAPITALA 9

Kani Ukushila Kwa Calo Kwapalamina?

Kani Ukushila Kwa Calo Kwapalamina?

1. Nikwisa tungasambilila pa fikacitika kuntangiile?

PANUMA ya kukutika ku lyashi pa cilimba neli pa TV, mulingepushepo ati ‘Kani icalo cilukulola’pi?’ Mu calo mulukucitika ifintu ifibipile kabili muli bumbifi, ica kweba ati abantu bambi balisumiine ati ukushila kwa calo kwapalamina. Kani ifyo fya cine? Kani kuli ifingamofweniko ukwishiba ifikacitika kuntangiile? Inya. Nangaba ati abantunshi tekuti beshibepo ifikacitika, baYawe Lesa bo, baliishi. Balitubuulile mu Baibolo fyefyo ifintu fikaba.—Yisaya 46:10; Jakobo 4:14.

2, 3. Findo abasambiile ba baYesu baalukufwaya ukwishiba, kabili kani baYesu baalibaasukile shani?

2 Ili twapenda mu Baibolo pa kushila kwa calo, tacalulapo ati ni cicino icalo twikalamo, sombi, kushila kwa bumbifi ubuli mu calo. BaYesu balisambishe ati Ubufumu bwa baLesa bukekalika icalo conse. (Luku 4:43) Abasambile babo baalukufwaisha ukwishiba ili Ubufumu bwa baLesa bwali ne kwisa, popele balipwishe baYesu ati: “Ifyo’fintu fikesa lisa? Kabili mba kesa-keshibilo kakaba-po akakwisa kwenu, ne kakushila kwa mpindi?” (Matayo 24:3) BaYesu tabaalabiilepo akasuba, pano balibabuulile ifikalukucitika ili ukushila kwa calo takungafika. Ifi baYesu balabiile ati efikalukucitika, filukucitika ino mpindi.

3 Muli cicino icapitala twakusambilila ifilangisha ati tulukwikala mu mpindi ya kupelako ili ukushila kwa calo takungafika. Taye nga tusambilile pa nkondo iyali kwiulu pa kwishiba umulandu ifintu mu calo fibipiile makosa.

INKONDO IYALI KWIULU

4, 5. (a) Findo fyacitikile kwiulu ili baYesu babeele lukoso Imfumu? (b) Ukwelelwa ne filembelwe pa Ukufisulula 12:12, findo fyali ne kucitika pa calo panuma ya kupoosa Satana ukufuma kwiulu?

4 Mu Capitala 8 twalisambilile ati baYesu balibeele imfumu mu 1914. (Danyeli 7:13, 14) Ibuuku lya Ukufisulula lilabuulishisha ifi cali: “Palibeele ne nkondo kwiulu: Mikayeli [baYesu] ne nkalamba shakwe shalilwile inkondo na kongamato [Satana]; na kongamato naye ne nkalamba shakwe shalilwile.” * Satana ne fibanda fyakwe tabacimfishepo kabili balibapoosele pa calo. Alakanyeni ifi inkalamba sha baLesa shasangalele! Pano cali shani ku bantunshi pa calo? Baibolo ilalabila ati iyo mpindi, amakatasho abantunshi aali ne kufula. Nindo? Ni pakuti umusenseshi Satana ali ne bukali ubukulu, ‘pa kwishiba ati ali lukoso ne mpindi iinini.’—Ukufisulula 12:7, 9, 12.

Satana alukuleta amakatasho aakuti ubwingi pa calo. Alikalipile makosa pa kwishiba ati ali “ne mpindi ice lukoso” iya kuti baLesa bamonaale. Pano nga tusambilile pali fyefyo baYesu balabiile ati efikacitika mu nshiku sha kupelako.—Boneni Ifyebo na Fimbi 24.

INSHIKU SHA KUPELAKO

6, 7. Findo filukucitika pali bulelo, ukulosha ku nkondo ne nsala?

6 Inkondo. BaYesu balilabiile ati: “Umukoka umbi uwa bantu ukabuukila umukoka ubyakwe; ne bufumu bumbi bukabuukila ubufumu ububyakwe.” (Matayo 24:7) Pali bulelo abantu abakuti ubwingi balifwile mu nkondo ukucila fyefyo cali ku numa. Lipoti imo iye’bumba iliceba pa filukucitika mu calo conse (Worldwatch Institute) ilalangisha ati ukutatika mu 1914, abantu abafwile mu nkondo balicilile 100 milyoni. Abantu abafwile mu nkondo mu myaka 1,900 iya kunuma, bangengilamo ukucila pa mikwi itatu kani ku balinganya ku bafwile mu nkondo mu myaka lukoso 100 ukufuma mu 1900 ukufika mu 2000. Alakanyeni lukoso ifi abantu basomenwa pakuti pa kulufya ifisoolo fyabo mu nkondo!

7 Insala. BaYesu balilabiile ati: “Pakaba insala shakawumbo.” (Matayo 24:7) Nangaba ati ino myaka kuli ifyakulya ifingi, abantu abengi tabakwatapo ifyakulya. Nindo? Nipakuti tabakwatapo indalama sha kushitamo ifyakulya neli impanga umu bangalima. Abantu ukucila pali 1 bilyoni tabakwatapo indalama ishingakumana ukulilamo pa kasuba kamo. Ibumba iliceba pa myeo ya bantu mu calo conse (World Health Organization) lyalilabiile ati umwaka ne mwaka abana amamilyoni balafwa, icilengesha makosa kubula ifyakulya.

8, 9. Findo filangisha ati ifi baYesu bashimikile pa fitulika ne malwashi filukukonshiwa?

8 Ifitulika. BaYesu balishimikile ati: “Fikaba-po ne fitulika ifikulu.” (Luku 21:11) Pali bukumo, tulacetekela ifitulika ifyakuti ubukulu ukulukucitika umwaka ne mwaka. Ukutatika mu 1900, abantu ukucila pali 2 milyoni balafwa ku fitulika. Abantu abengi bacifwa ku fitulika, nangaba ati ifyakupanga-panga filofwako ukwishibila limo ili ifitulika fikacitika.

9 Amalwashi. BaYesu balishimikile ati kukaba amalwashi ponse ponse. Amalwashi aabipile akafula ne kwipaya abantu abakuti ubwingi. (Luku 21:11) Nangaba ati abalaye ino mpindi balisambilile ifyakutendulusha amalwashi aapusene-pusene, kuli amalwashi ambi yayo tekuti batendulushepo. Na cine, lipoti imo yalilabiile ati amamilyoni abantu balafwa ku malwashi aali koti ni TB, Malelya na Kolela. Ukulunda pali fyefyo, abalaye ba mufipatela balisangileko amalwashi na ambi 30, ambi pali yayo tekuti baatendulushepo.

IFI ABANTU BALI MU NSHIKU SHA KUPELAKO

10. Kani ifilembelwe pali 2 Timote 3:1-5 filukukonshiwa shani pali bulelo?

10 Pali 2 Timote 3:1-5, Baibolo ilalabila ati: “Pa nshiku shakupela-ko pakesa impindi sha bukali.” Intangishi Paulu alibuulishishe ifi abantu abengi baali ne kuba mu nshiku sha kupelako. Alilabiile ati abantu bakaba . . .

  • bakulitemwa

  • bakutemwa indalama

  • bakupulaisha ababafyele

  • babipile

  • bakubula ukutemwa aba mu fisoolo fyabo

  • bakubula ukuteke’mitima

  • bakali

  • bakutemwo’tuseko ukucila na pa kutemwa baLesa

  • bakwikala ne mekalilo akupala-baLesa, sombi balukukaana amakosa akuko

11. Findo Amasamo 92:7 alabiile ati efikacitikila imbifi?

11 Kani imibelo ya bantu uku mwikalila efi ili ifi? Abantu abengi mu calo conse e mibelo bakwate. Pano, baLesa bakucitapo cimo bukumo lukoso. Balilaile ati: “Pa kumena imbifi koti cani, na pa kusangalala bonse abo abalukucito’kusendama, ni pakuti bakonalwa lukoso inshiku pee.”—Amasamo 92:7.

ICEBO ICIWEME MU NSHIKU SHA KUPELAKO

12, 13. Findo baYawe batusambiishe muli shishino inshiku sha kupelako?

12 Baibolo ilishimikile ati mu nshiku sha kupelako, mu calo mukaba amakatasho aakuti ubwingi. Pano nangabe’fyo ililabiile ne kweba ati ifintu ifiweme fikalukucitika.

“Icebo ici iciweme ica Bufumu cikatulika monse mu calo ca panshi.”—Matayo 24:14

13 Ukumfwisha ifi Baibolo isambisha. Uwakushimika Danyeli alilembele ukulosha ku nshiku sha kupelako ati: ‘Ukwishiba kwa cinenene kukafula.’ (Danyeli 12:4) BaLesa baali ne kofwako abantu ukumfwisha ifi Baibolo isambisha ukucila ifi cali akale. Fyopele’fyo efi baYawe bacita, makosa makosa ukutatika mu 1914. Ku cakubwenako, balitusambishe pa lwe shina lyabo, ukufwaya kwabo, pa mulubulo, ificitika kani umuntu afwa na pa kubuushiwa kwa bafwile. Tulisambilile ati Bufumu bwa baLesa lukoso e bukashilisha amakatasho esu onse. Tulisambilile na pa fya kuba abasangalele na fyefyo tungekala amekalilo aasangalasha baLesa. Pano findo abapyungishi ba baLesa bacita pali fyefyo basambilila? Ukushimika na kumbi kulaasuka ico icakwipusha.—Boneni Ifyebo na Fimbi 21 na 25

14. Ni mu fyalo finga umulimo wakutulisha icebo iciweme pa Bufumu bwa baLesa ulukucitwa, kabili ni bani balukutulisha?

14 Umulimo wa kutulisha mu calo conse. Ukulosha ku nshiku sha kupelako baYesu balilabiile ati: “Icebo ici iciweme ica Bufumu cikatulika monse mu calo ca panshi.” (Matayo 24:3, 14) Icebo iciweme ica Bufumu cilukutulishiwa mu fyalo ukucila pali 230 mu milaka ukucila pali 700. Fya cine, mu calo conse, Bamboni sha BaYawe ukufuma “ku mishobo yonse na kubena bonse” balukofwako abantu ukwishiba Ubufumu bwa baLesa na fyefyo bukacitila abantunshi. (Ukufisulula 7:9) Balatulisha ici cebo apakubula ukulipilisha. Nangaba ati balipatilwe kabili balapenshiwa, takulipo icingaciicila umulimo wa kutulisha koti ni fyenka filya baYesu balabiile.—Luku 21:17.

FINDO MWEBO MUKACITAPO?

15. (a) Kani mulukusumina ati tulukwikala mu nshiku sha kupelako, kabili nindo mwalabilile’fyo? (b) Findo fikacitikila abomfwila baYawe na babo abakaana ukubomfwila?

15 Kani mulukusumina ati tulukwikala mu nshiku sha kupelako? Ukushimika ukwingi ukwa mu Baibolo ukulabila pa nshiku sha kupelako kulukukonshiwa. Bukumo lukoso baYawe bakasalululapo ati umulimo wa kutulisha icebo iciweme uleke ukupyungwa, eli kukesa “ukushila”. (Matayo 24:14) Ukushila cindo? Ni mpindi ili baLesa bakashilisha bumbifi bonse pa Amagedono. BaYawe bakapyungisha baYesu ne nkalamba ku konaala bonse abakaana ukubomfwila. (2 AbaTesalonike 1:6-9) Panuma ya fyefyo, Satana ne fibanda fyakwe tabakatumpaikapo abantu. Na bonse abomfwila baYawe kabili abasumine ukwikalikwa ku Bufumu bwabo, bakabonako ili fyonse ifi baLesa balaile fikakonshiwa.—Ukufisulula 20:1-3; 21:3-5.

16. Pakuti ukushila kwapalamina, findo mwelelwe ukucita?

16 Bukumo lukoso, ici icalo icilukwikalikwa na Satana cikonaalwa. Popele cicindeme ukulipusha ati, ‘Findo njelelwe ukucita?’ BaYawe balukufwaya mwebo ukusambilila ifintu ifingi mu Baibolo. Mulyelelwe ukubikako akalango ku kusambilila Baibolo. (Yoane 17:3) Umulungu ne mulungu Bamboni sha baYawe balakwata ukubungana ukofwako abantu ukumfwisha ifya mu Baibolo. Esheni ukulukusangwako lyonse. (Pendeni AbaEbeya 10:24, 25.) Kani mwabona ati pali umu mwelelwe ukwalukako, mwane citeni fyopele’fyo. Kani mwacite’fyo, bucibusa bwenu na baYawe bukakoselako.—Jakobo 4:8.

17. Nindo ikalengesha abantu abengi ukukankamana ili ukushila ku kesa?

17 Intangishi Paulu yalibuulishishe ati ukonaalwa kwa mbifi kukesa pa mpindi abantu tabakalukucetekelapo, “koti ni shilumfundi ubushiku.” (1 AbaTesalonike 5:2) BaYesu balishimikile ati abantu abengi tabakabikako akalango kufikalukulangisha ati tulukwikala mu nshiku sha kupelako. Balilabiile ati: “Koti ni fyefyo ifi shali inshiku shakwe Noa, fyopele’fyo e fikaba ne kwisa kwa Mwana wa Muntunshi [neli, inshiku sha kupelako]. Pakuti koti ni pa nshiku isho, lomba tabungesa Ubulobe, balukulya ne kunwa, ne kuupa ne kuufya abana babo, ukufika na ku kasuba ako aingiile Noa mu bwato; nabo tabaishibile, ili tabungesa Ubulobe, ne kubatwala bonse; fyopele’fyo e fikaba ne kwisa kwa Mwana wa Muntunshi.”—Matayo 24:37-39.

18. Findo baYesu batubuulile ukucenjelako?

18 BaYesu balilabiile ati tulyelelwe ukucenjela, pakuti imitima yesu “ingesa-kwisula bupumpunta ne kupendwa ne kulukulikutula ifya mweo uno.” Kabalabila ati ukushila kungatwishila, “koti ca kwikasha.” Kabili balilabiile ne kweba ati ako akasuba, “kakesa pali babo bonse aba lukwikala pa calo conse ica panshi.” Kabalundapo ati: ‘Mulukupembelela impindi yonse, ili mulomba [neli, ukutembela kwa kukombetela] ati mukelelwe ukupuluka kuli fyefyo fyonse ifikesa, ne kwimakana pa menso a Mwana wa muntunshi.’ (Luku 1:34-36) Nindo cicindamine ukumfwila ukucenjesha kwa baYesu? Ni pakuti bukumo lukoso ici icalo icilukwikalikwa na Satana cikonaalwa. Ni benka lukoso abomfwila baYawe na baYesu ebakapuluka ili ukushila kukesa kabili bakekala umuyayaya mu calo ca bukumo.—Yoane 3:16; 2 Petilo 3:13.

^ par. 4 Mikayeli lishina na limbi ilya baYesu. Kani mulukufwaya ukwishibilapo na fimbi, mwane boneni Ifyebo na Fimbi 23.