1. Gosi ná ddo djó lo ká ko ka kò chu ngbaga?

NI KA d’erie lo ro rr ndirigoti ni dhuri nitso: Ká addudho, ‘che lo ra anzi?’ Che lo ma ndirigoti nzadha ma na kʉ bbo dz’ djó na lodho nja nrŭ uri dz’ tso si d’ø ná ddo kʉ chøchø. Føri ká kʉ bbʉbbʉ? Gosi ná ddo na kasi njini nalo ká ko ka kò chú chu? Chuo. Nrŭ nzá ka ndima chú lo ro gosi ná ddo na si njini nalo djo ri, rò Yova ka ndi churi chu. Kodhó gosi nalo ma ndirigoti dz’ djó gosi nalo djo maddi Mungu d’ra lo kodho Biblia nă.​—Isaya 46:10; Yakobo 4:14.

2, 3. Yesu unakpa ká jingʉe ndima chú ngba lo, ndirigoti Yesu ká ngʉngʉe kpadho logoti ngba?

² Biblia sí loti dz’ tso si d’ø nari djò ná saa na, føri na mana ngae dz’ nganga ri, rò rie che lo dhó mwisho. Yesu ddingʉe ri nrŭ dho Mungu dhó Pidhinga kasi pinyo dz’ djo. (Luka 4:43) Ke unakpa jingʉe ndima chú Mungu dhó Pidhinga si si ná saa, ndirigoti kpa dhungʉe ri ketso: “Følo kasi njini ngbá saa na, ni kʉ ni nari ma ndirigoti nga si sini nari utso ká le d’i ngba lo ro?” (Matayo 24:3) Yesu nzá d’rangʉe fø lo si njini ná ddo ro kpa dho ri, rò ke d’rangʉe dz’ tso si d’ø nari nji si njini nalo. Yesu pongʉe nalo njini nji njʉ.

³ Ko dí nga sini ná saa nă, ná ridho nalo ko si chu  i sura nă. Ro, ndiro ko famu dz’ djó lo ká ra che bbo adddu dho ma nari d’e, kodho ringani ko tilo rà nă dangʉe na lɨ djo.

4, 5. (a) Rà nă ká ngba lo bangʉe nga Yesu ngʉngʉe pi nari goti? (b) Ufunuo 12:12, ripo nari bbai, Stani le bu rà nă ro nari goti ká ngba lo ka ndi bae nga dz’ djo?

⁴ Sura 8 nă ko chueri Yesu ngʉngʉe pi rà nă cho 1914 nă. (Danieli 7:13, 14) Ufunuo dzá buku nji njingʉeni nalo d’ra kodho: “lɨ tangʉe rà nă: Mikaeli [Yesu] ndidhó malaiká ma njingʉe lɨ dragoni [Satani], ndidhó malaiká ma na tsoro.” * Stani ma gó ma na djolú là singʉe si ndirigoti le bungʉe kpa dz’ djò. Anzi ngaddi malaiká bangʉe ná hwè djo! Ro, dz’ djó nrŭ dhó lo ká ka ndi dingʉe ngba? Biblia ripo, ri kà ndie njedha dhí saa nrŭ dho. Ká addudho? Dhonalo Stani nă thø kʉ bbo, “chu ndi churi ndidhó saa gʉ ma sese ro.”​—Ufunuo 12:7, 9, 12.

⁵ Diabolo che lo bbʉ dz’ djo. Ke nă thø kʉ bbo, ke Mungu si tu dz’ djó ro ná saa ma sese nari dho. Akonja Yesu pongʉe nga sini ná saa na ka ndi bae nga nalo.​—Anja Longatudha 24.

6, 7. Yesu pongʉe lɨ ma djo ù ma na nalo njini nji nari ká ngba lo dho?

⁶ Là. Yesu pongʉe ri: “Nrŭ tsɨ kasi là nji nrŭ tsɨ tsoro ndirigoti pidhinga kasi là nji pidhinga tso ro.” (Matayo 24:7) Kodhó saa na bí kʉ ná nrŭ cheni là nă  krʉ kʉ ná saa djolú. Longa ne ná kpa (Worldwatch Institute) dhó ddikpa ripoti pori cho 1914 djóro, là che ná nrŭ dhó hesabu dada 100 milioni djolú. Cho 100 kana (1 900 djoro kpø 2 000 djo) cheni ná nrŭ dhó hesabu dada cho 1 900 njí chengʉeni ná nrŭ djolú gbo ina. Mamilioni kʉ ná nrŭ nzani nza là dzá lodho!

⁷ Ù. Yesu pongʉeri: “Nyotso kasi vʉni vʉ.” (Matayo 24:7) Njʉ nyo e bbo ma anziro ringʉe nari djolú ro, bí kʉ ná nrŭ nzɨ nyo ba kaka ná ngatsi ri. Ká addudho? Kpa dhó nga kʉ mbø ndima dzí na nyo ri inga kpa dhó nga kʉ nzà ri. Bí kʉ ná nrŭ kʉ njedha bbo. Ledhó afya djo nga nja ná kpa pori milioni kʉ ná nzø dhe nji ndirigoti nzø cheni che krʉ choro kpa nzɨ nyo ba kaka ná ngatsi ri ná lodho.

8, 9. Yesu pongʉe rì ma, dhe ma na djo nalo njini nari ká ngba lo dho?

⁸ Rì. Yesu d’rangʉeri: “rì ma ka ve si da.” (Luka 21:11) Krʉ choro bbobbo rì ngø já.  Cho 1 900 djó ro, rì che milioni 2 djolú da ná nrŭ. Nì mai teknolojia nrʉ tsotso kó ndima chu rì si da nari ro, rì nrŭ che che dhé.

⁹ Dhe. Yesu d’rangʉe ri “dhetsɨ kpari” ka ndi sie. Hatari kʉ ná dhe kasi ndinga nya bbo ndirigoti ri kasi bí kʉ ná nrŭ che che. (Luka 21:11) Ngba mai wanganga chu bí kʉ ná dhe le ka le gø nari ro, nja kʉ ná dhe dhi ddawa ro nga kʉ ri. Ddikpa ripoti ripo, tiberkiloze ma, malaria ma, ndirigoti kolera ma na milioni kʉ ná nrŭ che krʉ cho ro. Ri nga kʉ føri kpali dhé ri, ro wanganga d’i 30 kʉ ná dhe utso ndirigoti fø dhe kana ro nja dhe le gø na ná ddawa ro nga kʉ ri.

10. 2 Timoteo 3:1-5 nă kʉ nalo ka njini ngbaribbai njʉ?

¹⁰ 2 Timoteo 3:1-5, nă Biblia ripo: “Nga sini ná saa na lo tso kasi o kpakpa.” Mutume Paulo d’rangʉe ngbaribbai ma nrŭ  dhó nyí ka ndie nga sini ná saa djo nari. Ke pongʉe ri nrŭ kasie

• ndima ro ji ndima ná nrŭ

• mbø ji ná nrŭ

• nzɨ ngarr ndima dhi gødhi nrŭ dho ná nzø

• nga kʉ chí ná nrŭ

• nzá ji ndima dhi famiye ná nrŭ

• nzɨ ndima ró ngatso cho che lo ró ná nrŭ

• bbo tsɨ sani ná nrŭ

• nrŭ si hwè ji Mungu le jié nari djolú

• nrŭ si ndima nji ji ji Mungu ri, ro nrŭ nzɨ si ngarr Mungu dho ri

11. Zaburi 92:7 ripo nari bbai, che lo nji ná nrŭ ká ngba lo si ba?

¹¹ Ni di ná ngana ma ká nrŭ dho nyí kʉ føi? Dz’ djolú gble nrŭ dho nyí kʉ che. Ro karnga goti Mungu kasi ddikpa lo ro nji ni. Ke pori: “Che lo nji ná nrŭ si ddedde tsó bbai ndirigoti nzɨ chø lo nji ná nrŭ nyani bbo ró, ri kʉ sadha ndima si ba nari dho.”​—Zaburi 92:7

12, 13. Nga sini ná saa na ká Yova ko kò tsotso kò chu ngba lo?

¹² Biblia pongʉeri nga sini ná saa djo, njedha dhi lo ma, nzadha ma na kasie ngø djolú gble. Ro Biblia pori bblo lo ma kasie ddi.

¹³ Biblia nă lo le famu nari. Nabi Danieli ndingʉe lo nga sini nari djo. Ke pongʉeri: “Bbʉbbʉ kʉ ná lo chudha kasie bbo.” (Danieli 12:4) Mungu ka ndi koe ndidhó njí dhí kpa tsotso ndima famu Biblia nă lo bblo pli anji nga djolú. Yova nji følo ngba 1914 djóro. Lorojina, ke ddi ndi rodho na mana ko dho, ndirigoti ndi pɨ dz’ djo nalo ma, le ødha dhí be ma, dhè goti ká ri adi ngba nari ma, ndirigoti gadha ma na. Ko chueri Mungu dhó Pidhinga ddiro dhé ka ndi d’ø kodhó nzadha tso. Ko chueri ngbaribbai ma le ka le e hwè na ndirigoti le ká le nji Mungu nyo tho nalo nari maddi. Nde Mungu dhó njí dhí kpa ká adi ngba lo nji b’lo ndima chu nalo na? Nja unabii ngʉ fø logoti ko dho.​—Anja Longatudha 21 ndirigoti 25.

14. Pidhinga dhi hwè lo i ká d’rani ngbanga tsi, ndirigoti ri ká ie ma adi d’ra?

¹⁴ Mungu dhó njí dhí kpa ka ndima d’rae lo nga sini ná saa na. Yesu ngʉ loti nga sini ná saa djo, ro ke pongʉe ri: “I Pidhinga dzá hwè lo i kasi d’rani dz’ djolú gble.” (Matayo 24:3, 14) Pidhinga dzá hwè loi d’rani 230 djolú da na ngø nă ndirigoti dada 700 djolú na dhă na. “Krʉ kʉ ná nrŭ tsɨ ndirigoti krʉ kʉ ná nrŭ bbu” kana ro si ná Yova dzá Dimu nrŭ tsotso kó ngø djolú gble ndiro ndima chu Mungu dhó  Pidhinga ká kʉ addu ma nari ndirigoti risi nji nrŭ dho nalo. (Ufunuo 7:9) Ndirigoti kpa adi ri nji pá. Nrŭ ndro kpa ndro ma ndirigoti le nza kpa nza ma ró, lod’radha dhi njí tso cho ná ritsi ro kʉ nga ddiddi Yesu pongʉe nari bbai.​—Luka 21:17.

15. (a) Ni ka uri u ko di nga sini ná saa na, ndirigoti addudho? (b) Ni ngarr Mungu dho ná nrŭ kasi ngba lo nja? Nzɨ ngarr Mungu dho ná nrŭ ka ngba lo si ba?

¹⁵ Ni ka uri u ko di nga sini ná saa na? Nga sini ná ddo djo Biblia d’rangʉe ná unabi njini nji. Karr nga goti Yova si lod’radha dhi njí tso tøtø ndirigoti “mwisho” si si. (Matayo 24:14) Mwisho ká kʉ addu? Ri kʉ Armagedo dhi lɨ, Mungu kasi che lo nji ná nrŭ sasa ná saa na. Yesu ma kpakpa kʉ ná malaiká ma na chulú Yova si nzɨ ngarr ndidho, ndirigoti ndidzá ngba dho ná nrŭ sasa. (2 Watesalonike 1:6-9) Føri goti Stani ma gó ma nzɨ kasi nrŭ ki sha ri. Ndirigoti ngba ji ndima rrnga Mungu dho, ndirigoti kedhó Pidhinga dho ná nrŭ kasi ke tsoni djo nalo njini nari nja nja.​—Ufunuo 20:1-3; 21:3-5.

16. Nga si sini ná saa kʉ chøchø nalo dho nidho ká ringani ni nji ri ngba?

¹⁶ Stani pinyo djo ná dz’ si sadha ba karnga goti. Ri thonga tho ko dhuri kotso, ‘Madho ká ringani ma njiri ngba?’ Yova ji ni chu lo bbo Biblia nă ro. Nidho ringani ni ne Biblia nă longa ngba ni li ni dyu ro. (Yohana 17:3) Yova dzá Dimu adi njuni krʉ yenga ró nja ndima ko nrŭ tsotso ndima famu Biblia na lo d’e. Adi ra njudha dhi ngana. (Azø Waebrania 10:24, 25.) Ni  churi ni dhó lo ji ni le nidhó nyi thika ró, anji ri fø, nzɨ nji do. Ni nji ri fø ngba ró, ni kana kau sie kpakpa Yova na.​—Yakobo 4:8.

17. Bí kʉ ná nrŭ dho ká mwisho si si chʉ addudho?

¹⁷ Mutume Paulo pongʉeri che lo nji ná nrŭ le si sa ná ddo kandi si “ddiddi gbʉ adi si kuna nari bbai.” (1 Watesalonike 5:2) Yesu pongʉeri bí kʉ ná nrŭ nzá ka ndima ue kodi nga sini ná saa nă nari ri. Ke pongʉeri: “ddiddi Noa chò na njingʉe ni nari bbai, ri si njini nrŭ ddǔ kasi ngʉ ná saa na. Ddiddi bbo ddà chù dz’ djo nari njí, nrŭ ngʉ nga ma nyo, nrŭ ngʉ wa ma jø, kpetsikpa ngʉ isɨ nrŭ ma kø, nrŭ ngʉ ndima dhó sinzø nzø ma bbʉ kø dho, kpø Noa tsungʉe bbu na ná nga djo, ndirigoti nrŭ ngʉ di nga nyo djo longa ro kpø bbo ddà sangʉe nrŭ krʉ, nrŭ ddǔ si ngʉ nari sie føri bbai.”​—Matayo 24:37-39.

18. Yesu ká jangʉe ngba lo ko dho?

¹⁸ Yesu jangʉeri ko b’o ko ronga “ bbo le nga nyo nari ma, wa le ri nari ma, ndirigoti ledhó maisha na kpakpa lo le djonga ngbʉ nari ma na” ró. Ke pongʉe ri mwisho si si chʉ “mutego bbai.” Ke pongʉe ri ki “ri si si dz’ djó krʉ kʉ ná nrŭ dho.” Ke pongʉe ri ki: “Nzɨ ni ddoddo, aninzinga Mungu tsó ni thí nă ro krʉ ndiro nie kpakpanga na, ni si si gosi ná lo djó ndiro ni tøni nrŭ ddǔ nji d’e.” (Luka 21:34-36) Ka addu dzá lodho ringani ko rr Yesu jangʉe nalo? Karr nga goti Stani dhó che kʉ ná i ngø si sani sa. Ngba tso Yova ma u Yesu ma na ná nrŭ dhé kasi gøgø ndirigoti kpa kasi di ø dz’ djó choro nŭnŭ.​—Yohana 3:16; 2 Petro 3:13.