1. Ama eco e’yo oni ewu drile ri ma dria engazu ngoa?

MI EBI oku e’yo azi ne Tivi ma alea kaniku eri engazu Radio ma alea, vutinia mi e’do e’yo ega wudrikuru ’di ni mu ngoa yari ma dria ’dini ra ya? Adra azini eyo onzi eyi ’yepi ’diyi fe ’ba kakau yini egazu asiza wudrikuru ni ri di inyia. ’Diri e’yo adani ya? Geri azi amani ecozu e’yo drile ’diyi onizu ni ci ya? Ee. ’Ba ada ni tro e’yo mupi i ’yepi drile ’diyi nizu ku ti, Yehova ni e’yo ’diyi ra. Ece amani Biblia ma alea e’yo ngapi i ’yepi ama be, azini wudrikuru ’di be ’diyi ra.​—Isaya 46:10; Yakobo 4:14.

2, 3. ’Ba Yesu ma vuti bipi ’diyi le ndra e’yo oni a’du ma dria? Yesu fe ndra eyini omvita ngo i?

² Biblia ka e’yo nze asiza wudrikuru niri ma dria, eri ’da e’yo nze asiza e’yo onzi niri ma dria, ovuni nyaku ’bani o’azu drinia ’di ma asiza ni ku. Yesu imba ndra ’ba yini kini Suru Munguniri ni nga wudrikuru ma dri ce ni. (Luka 4:43) ’Ba Yesu ma vuti bipi ’diyi ni ndra lezu sa Suru Mungu niri ni ngazu emuzu ri nizu ra ri si, zi eri ’dini: “Afa ’diyi nga ovu a’dungare ya? Azini emuta mini ma eceta, asiza angu wudrikuruniri be, nga ovu ngoni ya?” (Matayo 24:3) Yesu awini ndra eyini sa niri ece ku, te ece eyini e’yo ngapi i ’yepi de nga wudrikuru ma asiza ecani ku ’diyi ra. E’yo Yesu ni ndra ece eyini ’diyi di sa ’disi yi ’yeria.

³ Capita di ma alea, ama nga afa e’dapi ewu amani ovuzu alenia ’diri di ewu asizu wudrikuru ni muzu  drijazu ri i ri oni. Okorisi, ama ma oni nga e’yo a’di ’diza ndra ’bua ’dale ni ma dria. ’Diri nga ama aza ko asisile e’yo nyaku dria ’diyi ni sa ’disi ovuzu onzi tu ri vazu.

4, 5. (a) Yesu ni ecazu Opiru ’bo ri ma vutia, a’du ma e’yo ’ye i ’bua ’dale ni? (b) E’yo Eceza 12:12 ni ece amani risi, ’ba ka Satani ni e’be nyakua ’bo, a’du ma e’yo ni i ’ye ni?

⁴ Ama oni ndra Yesu eca ’bua ’dale Opiru eli 1914 siri Capita 8 ma alea ’bo. (Danieli 7:13, 14) Buku E’yo Eceza niri ece amani e’yo i ’yepi ’da ma vutia ri ra: ‘A’di ’diza nga di ovu ’bua; Mikaeli mu malaika erini be a’di ’dizu uri [Satani] be; te uri pi malaika erini be ’di a’di ra.’ * ’Ba nde Satani pi orindi onzi erini ’diyi pie a’di ’diza nde ma alea ra, dika ’ba e’be eyi nyakua. Mi ega di nga ayiko malaika eyini ovuzu alenia sa ’dasi ri! Te di ’ba nyakua diyi ria? Biblia ’yo kini candi ni nga ovu ’ba ada ni sa ’dasi ci. A’dusi? A’dusiku, aoko nya ’Ba asu Supiri ma ale saaru, “erini nile ewu ini ace wererisi.”​—E’yo Eceza 12:7, 9, 12.

⁵ ’Ba asu Supiri ni sa ’disi okpo ini ri ayu dria e’yo onzi yezu nyakua. Eri aoko si tu erini nizu ra sa Mungu ni ima dri jazu ri ace di were ri si. Ama ma oni nga di e’yo Yesu ni ndra ece yi nga yi ’ye ewu asizu ri ma alea diyi.​—Mi ne E’yo O’bazaru ’Diyi 24 ri.

6, 7. E’yo ’bani ebi nze a’di ’diza azini abiri sa ’disi ri ma dria ri ngoni?

⁶ A’di ’diza. Yesu ’yo kini: “Suruni nga enga omba ’dizu suru azini be.” (Matayo 24:7) ’Ba odrapi  a’di ’diza si ewu amavu ’di ma alea ri ma kalafe aga ’ba ebipi odrapi ewu ndra drio ri ma alea ’diyi niri ra. O’duko amuti omvele Worldwatch Institute ru ri ni ece risi, e’dozu eli 1914 si, ’ba odrapi a’di ’diza ma alea ’diyi ma kalafe milioni 100 ma drilea. ’Ba odrapi eli 100 e’dozu eli 1900 si kpere eli 2000 si a’di ’diza ma alea ’diyi ma kalafe aga ’ba odrapi a’di ’diza ma alea eli ndra agapi oko 1,900 ri ma alea ri pale na si. Mi ega di nga e’yo asi suza, azini candi ’ba milioni milioni yini isu a’di ’diza si ri ma dria!

⁷ Abiri. Yesu ’yo kini: ‘Abiri’ ni nga ovu angu ndu ndu ma alea. (Matayo 24:7) ’Ba yini tro nyaka ofuzu sa ’disi angiri aga oku drio ri ra ti, nyaka cani ’ba kakau yini ku. A’dusi? Eyi ma sende cani nyaka jezu, kaniku amvu jezu nyaka ezozu ku. Sende ’ba ogogo bilioni alu yini isu o’du alu ma alea ri cani e’yo eyi bipi ’diyi ma aza kozu ku. Amuti omvele World Health Organization ru ri ’yo kini anzi nyiri milioni milioni  yi odra eli alu alu si eyini ecozu nyaka nyazu muke ku risi.

8, 9. Afa e’dapi e’yo Yesu ni ndra ondri oyakia ma dria azini azo ma dria ’diyi eca e’yo adaru ri a’duni?

⁸ Oyakia. Yesu ondri ndra kini: “Oyakia amboru yi nga ovu indi.” (Luka 21:11) Oyakia okpo be saaru ’diyi sa ’disi yi ’ye eli alu alu si. E’dozu eli 1900 si, ’ba odrapi oyakia si ’diyi ma kalafe milioni iri ma drilea. ’Ba yini tro ondua ayuzu angiri ecozu oyakia ma e’yo nizu de nga ’yeni i ku ra ti, ’ba kakau yi nga kiri odra oyakia si.

⁹ Azo. Yesu ondri ndra vini kini “dra muaru” ’diyi nga ovu ci. Sa were ma alea, azo onzi ’diyi eco ’ba kakau obi azini o’di. (Luka 21:11) ’Ba dakitari ru ’diyi ni tro sa ’disi azo kakau atizu ra ti, azo ’bani eco ati ku ’diyi ma kalafe nga kiri angiri. Adani si, o’duko ti ’bani isu oni risi, ’ba milioni milioni eyi odra eli alu alu si azo azi ekile TB le, malaria le, azini kolera le ’diyi si. Ovuni lu dria ’di ku, ’ba dakitari ru ’diyi isu sa ’disi azo ogogo 30 efupi o’diru ’diyi, azo ’diyi ma azi ma aro yo.

10. E’yo ’bani si 2 Timoteo 3:1-5 ma alea ri ni sa ’disi i ’yeria ima paria ngoniru?

¹⁰ 2 Timoteo 3:1-5 ma alea, Biblia ’yo ’dini: “O’du vile ’diyisi ewu ewaruri nga eca ra.” ’Ba ti pele Paulo ece ndra ’ba yi ma adriza ni nga ovu ewu asizu ri ma alea ngoni yari ra. ’Yo kini ’ba yi nga

• yi ma ngulupi le

• yi ma asi ’ba silingi ma dria

• ’ba yi tipi ’diyi ma e’yo ga si

• ovu alatara kokoru

• ovu ’ba leta be yi ma asia yo ’diyi

• ovu ’ba nipi yi dri sipi e’yo si ku ’diyi

• ovu adraru azini ombaru

• ayiko ruani le aga leta yini Mungu ni lezu ri ra

• ’yo eyi le Mungu ra, te eyi ga e’yo Mungu ni leleri ’yezu si

11. Zaburi 92:7 ni ece risi, a’du ni nga i ’ye ’ba onzi ’diyi pie ni?

¹¹ ’Ba kakau pari mini o’azu ria ’diyi ma adriza ’dile ya? Wudrikuru drisi dria,  ’ba kakau yi e’yo ’ye ’dile. Te ace di were Mungu ni e’yo azi ’yezu drinia. ’Yo amani ’dini: “’Ba onzi ’diyi ka enga asele azini ’ba e’yo onzi ’yepi ’diyi dria ka zo drilebaru ti, yi zo kiri yini dri jazu ’dani ’dani.”​—Zaburi 92:7.

12, 13. E’yo Yehova ni imba amani ewu asizu ri ma alea ’diyi ngo yi?

¹² Biblia ondri ndra kini ewu asizu risi, wudrikuru ni nga ga tre azo si, azini candi nyaza si. Te di Biblia ’yo vini kini, e’yo onyiru ’diyi nga ovu ci.

¹³ E’yo Biblia ma alea ri vazu ri. Nabi Danieli si ndra e’yo ewu asizu ri ma dria ra. ’Yo ’dini: ‘Nita adari ni nga ga tre.’ (Danieli 12:4) Mungu ni ’ba ini ’diyi ma aza ko e’yo Biblia ma alea ’diyi vazu kililiru aga ndra drio ri ra. Yehova ebi e’yo ’diri ’ye tutuni e’dozu eli 1914 si. Eceta si, imba amani orodri ima ru niri, asisile erini nyaku ’di ma dria ri be, e’yo ada onzeta ma dria ri pie. Imba vini amani e’yo ’ba odrapi ’bo ’diyi ma dria, azini engata ma dria. Ama oni ndra Suru Mungu niri eco lu e’yo ewaru amani ’diyi de dria niri ’bo. Ama oni vini geri amani ecozu o’azu ayikosi ri, azini geri amani ecozu Mungu ni ayiko fezu ri ’bo. Te ati’bo Mungu ni ’diyi e’yo eyini oni ’diyi ayu ngoniru? E’yo ondriza azi amani omvita ni fepi ni ci.​—Mi ne E’yo O’bazaru ’Diyi 21 pi 25 be.

14. E’yo baru Suru niri ma oluza ere di i ngopi ’bo, dika a’di pi e’yo nde olu ni?

¹⁴ E’yo oluza wudrikuru siri. Yesu ni e’yo nzezu ewu asizu ri ma dria ria, ’yo ’dini: “E’yo bari Suruni ’diri nga ovu oluzaru angu wudrikuru drisi dria.” (Matayo 24:3, 14) Angu ’bani e’yo baru Suru ni ’diri oluzu ri 230 ma drilea, azini ti ’bani e’yo nde oluzu ’diyi 700 ma drilea. Adaru, ’Ba Yehova ma E’yo Eti Nzepi engapi “suruti dria  pi ma eselia, suru dria pie” ’diyi sa ’disi ’ba yi ma aza ko ria wudrikuru drisi dria e’yo Suru Mungu niri ma dria ri vazu, azini e’yo Suru nde ni nga ’ye ’ba yini ri onizu. (E’yo Eceza 7:9) Eyi vini ’ba yi imba sende kokoru. ’Ba kakau yini tro eyi nguzu onzi azini eyini inzamatara fezu ra ti, afa azi econi eyi ma azi e’yo oluza niri atri ku, ekile Yesu ni ndra e’yo ni azile ri le.​—Luka 21:17.

15. (a) Mi a’i adaru ama di ’di ewu asizu ri ma alea ri ra ya? A’dusi? (b) A’du ni nga i ’ye ’ba Yehova ma ti eripi ra ’diyi pie ni? Te di ’ba Yehova ma ti eripi ku ’diyi ria?

¹⁵ Mi a’i adaru ama di ’di ewu asizu ri ma alea ri ra ya? E’yo kakau Biblia ni ondri ewu asizu ri ma dria ’diyi yi ’yeria. Ace were Yehova ni nga e’yo bari ma oluza atri ra, vutinia ‘asiza’ ni di eca. (Matayo 24:14) Asiza ’di a’duni? Eri a’di ’diza omvele Amagedoni ru, Mungu ni ngazu e’yo onzi dezu dria dria ri i. Yehova ni nga Yesu ni ayu malaika erini okporu ’diyi pie ’ba e’yo Erini, azini eri ma Mvi niri gapi si ’diyi ma dri jazu. (2 ’Ba Tesalonikia ’Diyi 1:6-9) ’Da ma vutia, Satani pi orindi onzi erini ’diyi pie, econi di nga ’ba yi ma dri ici dika ku. ’Ba dria lepi Mungu ma ti eripi ra, azini Suru erini ri a’ipi ra ’diyi di nga e’yo dria Mungu ni azi ’diyi ma ecata e’yo adaru ri ne ra.​—E’yo Eceza 20:1-3; 21:3-5.

16. Asiza ni ecazu inyia risi, le di mi ma ’ye a’duni?

¹⁶ Wudrikuru Satani ni drini cezu ni ’di ma asiza di inyia. Eri di okporu amani ama zizu, ‘le di ma ’ye a’duni?’ Yehova le mi ma oni e’yo Biblia ma alea ’diyi asi dria si. Le mi ma ’ba Biblia oniza mini ri ma e’yo okporu. (Yohana 17:3) ’Ba Yehova ma E’yo Eti Nzepi ’Diyi eyi oku tualu sabiti alu alu si ’ba eyi ma aza kozu ecozu e’yo  Biblia ma alea ri vazu. Le mi ma ’ba okpo dria okuta ’da yi ecezu ku. (Mi la ’Ba Ebraniani 10:24, 25.) Mi ka e’yo azi lepi mi ma ’ye ojata mi idri ma alea ra ri oni, le mi ma nga azi drinia coti coti. Mi ka e’do ojata ’diyi ’ye ’bo, mi ma agyi Yehova beri ni di e’do zozo.​—Yakobo 4:8.

17. ’Ba kakau yi nga eca osuta si sa asiza ni ecazu risi a’dusi?

¹⁷ ’Ba ti pele Paulo ece ndra kini, sa ’bani ngazu ’ba onzi ’diyi ma dri jazu ri ni nga emu “ekile oguoni emule ini berile.” (1 ’Ba Tesalonikia ’Diyi 5:2) Yesu ondri ndra vini kini, ’ba kakau econi nga eceta e’dapi ama ewu asizu ri ma alea ri a’i ku. ’Yo ’dini: “Ekile o’du Noanisirile, Mvi ’bani ma emutani nga ovu ’dinile. Te ekile ’bani ndra ovule o’du yi tizani nga ecazu kuriarisile, yi nya, yi mvu, yi bi oku, yi fe oku, ecazu o’du Noani fizu maburuaria, yi nini afa azini ku, de nga yi tiza emuni yi o’duzu dria ku; mvi ’bani ma emutani nga ovu ’dinile.”​—Matayo 24:37-39.

18. Yesu li ndra ama bilendu ngoni?

¹⁸ Yesu li ndra ama bilendu “nyaka nyale tu azini ewa mvule turisi.” ’Yo ndra kini asiza ni nga eca amani ni kokoru “ekile gbagbale.” ’Yo vini “eri nga eca ’ba ovupi angu wudrikuru drisi dria ’diyi ma dria dria.” Mu vini drile ’yozu kini: “Emi te emi ageyi mile be ewu dria, Mungu zizu matu be, emi ma isu okpo emini ngazu apazu e’yo dria ngapi yi ’yepi ’diyisi, azini emini ngazu pa sozu mvi ’bani ma milia ani beni.” (Luka 21:34-36) Eri orodriru amani bilendu liza Yesu ni fe ’di erizu a’dusi? A’disiku ace were ’ba ’ye wudrikuru onzi Satani ni ’di ma dri ja. ’Ba Yehova pini le Yesu be ra ’diyi nga lu yi pa o’du asiza niri si ni, azini eyi nga o’a wudrikuru o’diru ri ma alea ’dani ’dani.​—Yohana 3:16; 2 Petero 3:13.