Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

NSHAPITA WA TSHITEMA

Nshikidilu wa bulongolodi ebu ukadi pabuipi anyi?

Nshikidilu wa bulongolodi ebu ukadi pabuipi anyi?

1. Nkuepi kutudi mua kumanyina malu a matuku atshilualua?

UKADIKU mulonde ngumu, mikufikishe ku didiebeja ne: ‘Malu neikale anu enda anyanguka bikole anyi?’ Kudi malu a bungi mabi ne malu a tshikisu adi afikisha bamue ku ditaba ne: tudi ne bua kuikala pabuipi menemene ne nshikidilu wa buloba ebu. Mmuomu anyi? Kudiku mushindu wa kumanya tshienzeka matuku atshilualua anyi? Eyowa. Nansha mudi bantu kabayi mua kudianjila kuamba tshienzeka matuku atshilualua, Yehowa Nzambi yeye udi mua kutshiamba. Mu Bible mmudiye utuambila malu atuenzekela tuetu ne buloba ebu mu matuku atshilualua.—Yeshaya 46:10; Yakobo 4:14.

2, 3. Ntshinyi tshivua bayidi ba Yezu basue kumanya? Yezu wakabandamuna tshinyi?

2 Patudi tubala bua nshikidilu wa buloba mu Bible, kabiena biumvuija ne: nnshikidilu wa buloba buetu butudi badiate ebu to, kadi nnshikidilu wa malu mabi. Yezu wakalongesha bantu ne: Bukalenge bua Nzambi buvua ne bua kukokesha buloba. (Luka 4:43) Bayidi bende bavua basue kumanya dîba divua Bukalenge bua Nzambi ne bua kulua, ke kumuebejabu ne: “Malu aa neenzeke dîba kayi? Ntshinyi tshikala tshimanyinu tshia dikalaku diebe ne tshia nshikidilu wa ndongoluelu wa malu eu?” (Matayi 24:3) Yezu kavua mubambile dituku dijalame to, kadi wakabambila malu avua ne bua kuenzeka kumpala kua nshikidilu wa buloba ebu kuluaye. Malu avua Yezu muambe ne: avua ne bua kuenzeka au, adi enda enzeka lelu.

3 Mu nshapita eu netumone malu adi ajadika ne: tudi mu tshikondo tshia kumpala kua nshikidilu wa buloba ebu. Tshia kumpala, tudi ne bua kumanya malu adi atangila mvita ivua mienzeke mu diulu bua tuetu kumvua bua tshinyi malu mmanyanguke bikole lelu eu pa buloba.

MVITA YAKENZEKA MU DIULU

4, 5. a) Ntshinyi tshivua tshienzeke mu diulu katupa kakese Yezu mumane kulua Mukalenge? b) Bilondeshile Buakabuluibua 12:12, ntshinyi tshivua ne bua kuenzeka pa buloba pavuabu bimansha Satana panshi?

4 Mu Nshapita wa 8 tuvua balonge ne: Yezu wakalua Mukalenge mu diulu mu 1914. (Danyele 7:13, 14) Mukanda wa Buakabuluibua udi utuambila tshivua tshienzeke, wamba ne: “Mvita yakajuka mu diulu: Mikaele [mmumue ne: Yezu] ne banjelu bende bakaluangana ne dragon [Satana], ne dragon ne banjelu bende bakaluangana nabu.” * Bakatshimuna Satana ne bademon bende, kubelabu panshi pa buloba. Elabi meji disanka divua banjelu mua kuikala nadi mu diulu! Kadi ntshinyi tshivua ne bua kufikila bantu pa buloba? Bible udi wamba ne: tshivua ne bua kuikala tshikondo tshia ntatu bua bantu. Bua tshinyi? Bualu Diabolo udi ne tshiji tshikole, “mumanye ne: udi ne tshikondo tshîpi.”—Buakabuluibua 12:7, 9, 12.

5 Diabolo udi ukebesha ntatu mipite bungi pa buloba. Udi ne tshiji tshikole bualu tshikondo tshidi tshimushadile bua Nzambi kumumbusha pa buloba ntshîpi. Tukonkononayi malu avua Yezu muambe ne: avua ne bua kuenzeka mu matuku a ku nshikidilu.—Tangila Dimanyisha dia ku ndekelu 24.

MATUKU A KU NSHIKIDILU

6, 7. Ntshinyi tshitudi mua kuamba bua mvita ne nzala lelu eu?

6 Mvita. Yezu wakamba ne: “Tshisamba netshiluishe tshisamba tshikuabu, bukalenge nebuluishe bukalenge bukuabu.” (Matayi 24:7) Mbashipe bantu ba bungi mu mvita tshikondo tshietu etshi kupita bikondo bikuabu bionso. Luapolo lua bulongolodi kampanda ludi luleja ne: katshia mu 1914, mbashipe bantu bapite pa miliyo 100 mu mvita. Mu bidimu 100 bishale ebi, mmumue ne: kumbukila mu tshidimu tshia 1900 too ne tshia 2000, bungi bua bantu badi bafue mu mvita mbupite misangu mipite pa isatu bungi bua badi bafue mu bidimu 1900. Anji elabi meji dikenga ne tunyinganyinga bivua mvita mikebele bantu miliyo ne miliyo.

7 Nzala. Yezu wakamba ne: “Nekuikale biyole bia nzala.” (Matayi 24:7) Nansha mudibu bapuola biakudia bipite bungi lelu kupita kumpala, bantu ba bungi kabena ne biakudia bungi bukumbane to. Bua tshinyi? Bualu kabena ne makuta makumbane a kusumba nawu biakudia anyi muaba wa kubidimina to. Bantu bapite pa muliyare mujima badi badia biakudia bia makuta mashadile ku ndola umue ku dituku. Bulongolodi bua malu a makanda a mubidi budi buamba ne: bana miliyo ya bungi badi bafua tshidimu tshionso etshi nangananga bualu kabena ne biakudia bikumbane bua kuikala ne makanda a mubidi mimpe to.

8, 9. Ntshinyi tshidi tshileja ne: mêyi avua Yezu muambe bua dikanka dia buloba ne masama mmakumbane?

8 Dikanka dia buloba. Yezu wakamanyisha ne: “Buloba nebukanke bikole.” (Luka 21:11) Matuku etu aa, tudi batekemene ne: dikanka dikole dia buloba nedikale dienzeka tshidimu tshionso. Katshia mu tshidimu tshia 1900, bantu bapite pa miliyo 2 mbafue bua dikanka dia buloba. Nansha mudi malu a biamu mambuluishe bua kujingulula dikanka dia buloba kumpala kua kuenzekadi, bantu badi anu bafua.

9 Masama. Yezu wakamanyisha ne: kuvua ne bua kuikala “bipupu bia masama.” Masama mabi matambe avua ne bua kutangalaka lukasa ne kushipa bantu ba bungi. (Luka 21:11) Nansha mudi badoktere balonge mua kuondopa masama a bungi, kutshidi anu masama adibu kabayi mua kuondopa to. Luapolo kampanda ludi lumvuija ne: tshidimu tshionso etshi, bantu miliyo ya bungi badi bafua bua masama bu mudi dia tshiadi, malariya ne dia munda kasulu. Pa kumbusha atudi batele aa, badoktere mbapete masama makuabu mapiamapia 30, ne amue a kudiwu kabena mua kuondopa to.

MUVUA BANTU NE BUA KUIKALA MU MATUKU A KU NSHIKIDILU

10. Mmunyi mudi 2 Timote 3:1-5 ukumbana lelu?

10 Bible udi wamba mu 2 Timote 3:1-5 ne: “Mu matuku a ku nshikidilu nekuikale bikondo bia malu makole bidi bikole mua kupita nabi.” Mupostolo Paulo wakumvuija muvua bantu ba bungi mua kuenza malu mu matuku a ku nshikidilu. Wakamba ne: bantu bavua ne bua kuikala:

  • badinangi

  • banangi ba makuta

  • kabayi batumikila baledi babu

  • kabayi ne lulamatu

  • kabayi banange bena mu mêku abu

  • kabayi badikanda

  • bena luonji ne tshikisu

  • banange masanka kupita mudibu banange Nzambi

  • bamba mudibu banange Nzambi kadi babenga kumutumikila

11. Bilondeshile Misambu 92:7, ntshinyi tshiafikila bantu babi?

11 Bantu ba bungi batu benza malu mushindu eu muaba uudi musombele anyi? Ke mutu bantu ba bungi benza malu pa buloba bujima. Kadi Nzambi neenze bualu kampanda mu katupa kîpi emu. Udi ulaya ne: “Padi bantu babi batumpuka bu bisonsa ne benji ba malu mabi bonso batanta, mbua bobu kubutudibua bua kashidi.”—Misambu 92:7.

LUMU LUIMPE MU MATUKU A KU NSHIKIDILU

12, 13. Mmalu kayi adi Yehowa mutulongeshe mu matuku a ku nshikidilu aa?

12 Bible ukavua muambe ne: mu matuku a ku nshikidilu, buloba buvua ne bua kuwula tente ne tunyinganyinga ne makenga. Kadi Bible udi wamba kabidi ne: malu mimpe avua ne bua kuenzeka.

“Nebayishe lumu luimpe elu lua Bukalenge pa buloba bujima budi bantu basombele.”—Matayi 24:14

13 Diumvua Bible. Muprofete Danyele uvua mufunde bua matuku a ku nshikidilu wamba ne: “Dimanya dilelela nedivulangane.” (Danyele 12:4) Nzambi uvua ne bua kupesha bantu bende mushindu wa kumvua Bible bimpe menemene kupita kumpala. Yehowa uvua muenze nunku nangananga katshia mu tshidimu tshia 1914. Tshilejilu, mmutulongeshe mushinga wa dîna diende ne tshidiye mulongolole bua buloba, bulelela budi butangila tshia kupikulangana natshi, tshidi tshitufikila patudi tufua, ne bua dibishibua dia bantu ku lufu. Tudi balonge ne: anu Bukalenge bua Nzambi ke budi mua kujikija ntatu ya bantu yonso. Tudi balonge kabidi mua kuikala ne disanka ne mua kuikala ne nsombelu udi usankisha Nzambi. Kadi ntshinyi tshidi batendeledi ba Nzambi benza ne malu adibu balonge aa? Mulayi mukuabu wa buprofete udi utupesha diandamuna dia lukonko elu.—Tangila Dimanyisha dia ku ndekelu 21 ne 25.

14. Mmiaba kayi idibu bayisha lumu luimpe lua Bukalenge lelu eu? Mbanganyi badi baluyisha?

14 Mudimu wa kuyisha pa buloba bujima. Pavua Yezu wakula bua matuku a ku nshikidilu, wakamba ne: “Nebayishe lumu luimpe elu lua Bukalenge pa buloba bujima budi bantu basombele.” (Matayi 24:3, 14) Badi bayisha lelu lumu luimpe lua Bukalenge mu matunga mapite pa 230 ne mu miakulu mipite pa 700. Eyowa, pa buloba bujima, Bantemu ba Yehowa ba mu “bisamba bionso ne mu bisa bionso” badi bambuluisha bantu bua kujingulula tshidi Bukalenge ebu ne tshienzelabu bantu. (Buakabuluibua 7:9) Badi benza mudimu eu kabayi balomba makuta. Nansha mudi bantu ba bungi babakine ne babakengesha, kakuena tshidi mua kuimanyika mudimu wa diyisha anu bu muvua Yezu mulaye.—Luka 21:17.

NEWENZE TSHINYI?

15. a) Udiku witaba ne: tudi mu matuku a ku nshikidilu anyi? Bua tshinyi? b) Ntshinyi tshienzekela bantu badi batumikila Yehowa ne badi kabayi bamutumikila?

15 Udiku witaba ne: tudi mu matuku a ku nshikidilu anyi? Milayi ya bungi ya mu Bible idi yakula bua matuku a ku nshikidilu idi yenda ikumbana. Mu katupa kîpi emu, Yehowa neangate dipangadika dia kuimanyika mudimu wa diyisha lumu luimpe, ne “nshikidilu” nealue. (Matayi 24:14) Nshikidilu ntshinyi? Mmvita ya Armagedone, pikala Nzambi mua kumbusha malu mabi onso. Yehowa neenze mudimu ne Yezu ne banjelu bende ba bukole bua kubutula muntu yonso udi ubenga kumutumikila Yeye ne Muanende. (2 Tesalonike 1:6-9) Panyima pa malu aa, Satana ne bademon bende kabakupambuisha kabidi bantu to. Bantu bonso badi basue kutumikila Nzambi ne kuitaba Bukalenge buende nebamone dikumbana dia malu onso adi Nzambi mulaye.—Buakabuluibua 20:1-3; 21:3-5.

16. Bu mukadi nshikidilu pabuipi menemene, ntshinyi tshiudi ne bua kuenza?

16 Buloba budi Satana ukokesha ebu nebufike ku nshikidilu wabu mu katupa kîpi emu. Ke bualu kayi mbimpe tudiebeje ne: ‘Ntshinyi tshindi ne bua kuenza?’ Yehowa mmusue bua ulonge malu a bungi menemene mu Bible. Udi ne bua kuangata dilonga diebe dia Bible ne mushinga wa bungi menemene. (Yone 17:3) Bantemu ba Yehowa batu benza bisangilu lumingu luonso bua kuambuluisha bantu bua kumvuabu Bible. Dienzeja bua kubuela mu bisangilu ebi pa tshibidilu. (Bala Ebelu 10:24, 25.) Wewe mumone ne: bidi bikengela kuenza mashintuluka kampanda, kutshinyi bua kushintuluka to. Paudi wenza mashintuluka au, bulunda buebe ne Yehowa nebukole.—Yakobo 4:8.

17. Bua tshinyi bantu ba bungi nebapapuke palua nshikidilu?

17 Mupostolo Paulo wakumvuija ne: kabutu ka bantu babi nekalue dîba didi bantu ba bungi kabayi bakatekemene, “anu bu mutu muivi ulua butuku.” (1 Tesalonike 5:2) Yezu uvua mulaye ne: bantu ba bungi bavua ne bua kulengulula tshijadiki tshia ne: tudi mu matuku a ku nshikidilu. Wakamba ne: “Anu bu muvua matuku a Noa, ke muikala dikalaku dia Muana wa muntu [anyi matuku a ku nshikidilu]. Bualu anu muvuabu mu matuku au kumpala kua Mvula wa kabutu, badia ne banua, balume basela ne bakaji basedibua, too ne dituku diakabuela Noa mu buatu, ne kabakateya ntema too ne pakalua Mvula wa kabutu kubakomba bonso, ke muikala dikalaku dia Muana wa muntu.”—Matayi 24:37-39.

18. Ndidimuija kayi divua Yezu mutupeshe?

18 Yezu wakatudimuija ne: katuena ne bua kubuela mu ditanaji dia “budiavi ne bunuavi ne tunyinganyinga tua mu nsombelu” to. Wakamba ne: nshikidilu nealue mu tshimpitshimpi “bu buteyi.” Wakamba kabidi ne: nealue “kudi bantu bonso badi basombele pa mutu pa buloba bujima.” Pashishe wakasakidila ne: “Nushale batabale nusengelela Nzambi dîba dionso bua numanye mua kuepuka malu onso adi ne bua kulua aa, ne mua kuimana kumpala kua Muana wa muntu.” (Luka 21:34-36) Bua tshinyi bidi ne mushinga bua kuteleja didimuija dia Yezu edi? Bualu mu katupa kîpi emu nebabutule bulongolodi bubi bua Satana ebu. Anu bantu badi Yehowa ne Yezu banyisha ke bapanduka ne kusomba bua kashidi pa buloba bupiabupia.—Yone 3:16; 2 Petelo 3:13.

^ tshik. 4 Mikaele ndîna dikuabu dia Yezu Kristo. Bua kumanya malu makuabu, tangila Dimanyisha dia ku ndekelu 23.