1. Kansi tingaziŵe tyani vikuti vichitike kusogolo?

MUKAŴELENGA nyunzipepala, payakine mungalikonshe kuti, ‘Kansi ichi chalo chikuya kuni?’ Ŵanthu anyinji okhulupilila kuti tili pafupi na mapeto achino chalo, chifukwa cha kuipa, komasoti kuipa kwa vinthu vamene vuchitika ŵano masiku. Kansi n’chendi kuti ichi chalo chisile? Kansi tingaziŵe tyani vikuti vizachitike kusogolo? Sewo tinganenelini chilichonse mwavikuti viŵele vinthu kusogolo. Koma Yehova Mulungu niye angaziŵe. Ndipo yove otiuja kupitila m’Baibolo mwaikuti iŵele sogolo yasu, komasoti vikuti vichitikile ichi chalo.—Yesaya 46:10; Yakobo 4:14.

2, 3. Kansi ophunzila a Yesu enzefuna kuziŵa chinji, n’nga Yesu eŵayankha kuti tyani?

² Baibolo ikonena kuti chalo chizasile, yutanthauzalini kusila kwa chipansi-pansi ichi. Koma nikusila kwa vinthu viipa. Yesu efotokoza kuti kusila kwa vinthu viipa kuzachitike kusogolo, Ufumu wa Mulungu ukazayamba kutonga chino chalo chonse. (Luka 4:43) Lomba ophunzila ŵake enzefuna kuziŵa kuti Ufumu wa Mulungu uzawele nthawe yanji, ndipo ekonsha Yesu kuti: “Kansi vinthu vamene ivi vizachitike nthawe yanji, n’nga tizaziŵe tyani kuti tili kumapeto kwa masiku osilijila?” (Mateyu 24:3) Yesu aliye ŵauje nsiku ngayo-ngayo, koma euja ophunzila ŵake vikuti vizachitike mapeto akaliye fwika achino chalo. Ndipo vechilaŵila Yesu vuchitika chendi ŵano masiku.

³ M’Mutu uno tiwone umboni wakuti tili chendi kumapeto kuti vinthu viipa visile. Koma poyamba tufunika tiziŵe za nkhondo yamene ichitika kululu. Vamene ivi vingatiyavye kuziŵa chifukwa chake pano pachalo pochitika vinthu vinyinji viipa.

4, 5. (a) N’chinji chichitika kululu Yesu pechingonkhala Mfumu? (b) Mokatijana na lemba ya Chivumbulutso 12:12, kansi n’chinji chichitika pano pachalo pavuli pakuti Satana wapitikishiwa kululu?

⁴ M’Mutu 8 tiphunzila kuti Yesu enkhala Mfumu mu 1914. (Danieli 7:13, 14) Buku ya Chivumbulutso yutiuja vichitika kululu ndipo yunena kuti: “Ndipo kululu kwiyambika nkhondo: Mikayeli [kutanthauza Yesu] na angelo ŵake eniyatana na chinjoka [Satana]. Chinjoka nacho na angelo ŵake chiniyata nkhondo,” * Satana na viŵanda vake eluza pa nkhondo yamene iyo ndipo epitikishiwa kululu noponyewa pano pansi. Tukaikilalini kuti angelo ŵala esala kululu ekondwela ngako! Koma lomba n’chinji chichitikila ŵanthu pano pachalo? Baibolo inenelatu kuti vinthu vizafwike poipa ngako pano pachalo. Chifukwa n’chinji? Chifukwa chakuti Mdyelekezi ali na ukali ngako “chifukwa choziŵa kuti wasala na kanthawe katontho.”—Chivumbulutso 12:7, 9, 12.

⁵ Pasala kanthawe katontho ngako kuti Mulungu amufumyepo Mdyelekezi. N’chifukwa chake, yove ochita vilivonse vangafune kuti achitishe mavuto pano pachalo. Ivi vutichitisha kukumbukila vechinena Yesu kuti vizachitike m’masiku osilijila.—Onani Mawu Akumapeto 24.

6, 7. Kansi tuziŵa tyani kuti ulosi wa Yesu wonena za nkhondo na njala ukwanilishiwa masiku ŵano?

⁶ Nkhondo. Yesu enena kuti: “Ntundu uzayambane na ntundu uyakine, soti ufumu uzayambane na ufumu uyakine.” (Mateyu 24:7) Ŵanthu akufwa pa nkhondo masiku ŵano ni anyinji kupambana echifwa kuvuli. Lipoti yofumila ku Bungwe iyakine inena kuti ŵanthu echifwa  pa nkhondo kuyambila m’chaka cha 1914, enze opitilila 100 miliyoni. Chiŵelengelo cha ŵanthu amene echifwa pa nkhondo m’vyaka 100, voyambila m’chaka cha 1900 mpaka 2000, n’chikulu kuwelejela katatu kupambana chiŵelengelo cha ŵanthu epayiwa m’vyaka 1.900 va kuvuli kwa nthawe yamene iyi. Lomba ganizilani chisoni na kuŵaŵiwa muntima kwakumvwa enekwawo pamozi na azishamwali ŵawo chifukwa cha enekwawo echifwa pa nkhondo!

⁷ Njala. Yesu enena kuti: “Kuzaŵe njala.” (Mateyu 24:7) Olo kuti ŵano masiku pano pachalo pali vakulya vinyinji kupambana kale, koma koma ŵanthu anyinji aliye vakulya vokwanila kuti alye. Ndaŵa yanji? Ndaŵa ove aliye ndalama zokwanila kuti agule vakulya komasoti malo olimapo okwanila. Ŵanthu opitilila mabiliyoni anyinji ni osauka ndipo ofwana ndalama itontho pa nsiku. Mokatijana na Bungwe yuwona za Umoyo pachalo chonse yunena kuti ŵana mamiliyoni anyinji akufwa chaka chilichonse, chifukwa chosoŵa vakulya vokwanila kuti akonkhala na moyo wathanzi.

8, 9. N’chinji chuwonesha kuti maulosi ŵechinena Yesu okhuza vivomezi na matenda okwanilishiwa chendi?

 ⁸ Vivomezi (Kunyang’anya kwa mphamvu kwa chalo). Yesu elosela kuti: “Kuzaŵe vivomezi.” (Luka 21:11) Kunyang’anya kwa mphamvu kwa chalo kuchitika ŵano masiku chaka chilichonse. Kuyambila m’chaka cha 1900, ŵanthu opitilila 2 miliyoni echifwa chifukwa cha kunyang’anya kwa mphamvu kwa chalo. Olo kuti masiku ŵano asayansi oyavya ŵanthu kuziŵa kukali nthawe kuti kuchitike chivomezi, ŵanthu anyinji akufwa mphela.

⁹ Matenda. Yesu elosela kuti kuzaŵe “matenda osiyana-siyana.” Matenda oyofya akofalikila mofulumila ndipo akopaya ŵanthu anyinji. (Luka 21:11) Madokota okwanisha kuchija matenda anyinji, koma pali matenda ayakine aliye mankhwala. Lipoti iyakine ifotokoza kuti chaka chilichonse, mamiliyoni anyinji a ŵanthu akufwa chifukwa cha matenda monga TB, maleliya komasoti kolela. Soti ni ivilini veka, koma madokota afwana soti matenda anyowani pafupi-fupi 30, ndipo ayakine a matenda amene aŵa aliye mankhwala.

10. Kansi lemba ya 2 Timoteyo 3:1-5 yunena kuti ŵanthu azaŵe tyani m’masiku osilijila?

¹⁰ Pa lemba ya 2 Timoteyo 3:1-5, Baibolo yunena kuti: “Masiku osilijila azankhale nthawe yapadela komasoti yovuta.” Ntumwi Paulo efotokoza kuti ŵanthu m’masiku osilijila azaŵe

• olikonda

• okonda ndalama

• osamvwila makolo

• osakhulupilika

• osakonda enekwawo

• osalilesha

• oyofya

• okonda vosangalasa, m’malo mokonda Mulungu

• owoneka n’nga okonda Mulungu koma ofuna lini kumumvwila

11. Mokatijana na lemba ya Salimo 92:7, kansi n’chinji chikuti chizachitikile ŵanthu aipa?

¹¹ Kansi mwewo muwona kuti ŵanthu ali na minkhalidwe monga ni yamene iyi m’dela yanu? Kuzenguluka chalo chonse ŵanthu anyinji ali na minkhalidwe yameneiyi. Koma Mulungu alekelelelini minkhalidwe yamene iyi kupitilija. Yove elonjeza kuti: “Ŵanthu aipa akotumba  n’nga ni nsipu, ndipo ŵanthu onse ochita vinthu vuwononga ayawo akotumba n’nga ni maluŵa, ochita tetyo kuti awonongewe mpaka kale-kale.”—Salimo 92:7.

12, 13. Kansi Yehova watiyavya kuziŵa vinthu votyani m’masiku osilijila ŵano?

¹² Baibolo inenelatu kuti m’masiku osilijila, pachalo pazankhale mavuto anyinji. Koma inenasoti kuti vinthu viweme vikochitika.

¹³ Kuimvwisha luweme Baibolo. Mneneli Danieli elemba za masiku osilijila. Enena kuti: “Ŵanthu anyinji azaziŵe vinthu vinyinji vachendi.” (Danieli 12:4) Mulungu azayavye ŵanthu ŵake kuzimvwisha luweme mfundo za m’Baibolo kupambana kale. Yehova wachita vamene ivi makamaka kuyambila mu 1914. Mwachisanzo, taphunzila kufunika kwa zina yake, cholinga chechilengela chino chalo, kuziŵa vinthu vachendi vokhuza dipo, vamene vuchitika munthu akafwa komasoti vachiukililo. Tiphunzilasoti kuti ni Ufumu wa Mulungu weka ukuti uzasilije mavuto onse. Tiphunzilasoti mwatingankhalile osangalala komasoti kuti tikochita vinthu vamene vingakondweleshe Mulungu. Koma lomba atumiki a Mulungu ochita tyani akaziŵa vinthu vamene ivi? Pali ulosi uyakine wamene utiyavya kufwana yankho.—Onani Mawu Akumapeto 21 na 25.

14. Kansi uthenga uweme wa Ufumu ulalikiliwa kuni, soti niŵani oulalikila?

¹⁴ Ntchito yolalikila yuchitika pachalo chonse. Ponena za masiku osilijila, Yesu elaŵila kuti: “Uthenga uweme uyu wa Ufumu uzalalikiliwe pachalo chonse kuli ŵanthu.” (Mateyu 24:3, 14) Uthenga uweme wa Ufumu ulalikiliwa m’vyalo vopitilila 230 komasoti m’vilaŵilo vopitilila 700. Pachalo chonse, a Mboni za Yehova “ofumila ku fuko iliyonse, ntundu uliwonse” oyavya ŵanthu kuti aziŵe nomvwisha kuti Ufumu wa Mulungu n’chinji komasoti vaukuti  uzachitile ŵanthu. (Chivumbulutso 7:9) Ndipo ochita ntchito yamene iyi mwamahala. Koma, Yesu enenelatu kuti, ŵanthu anyinji azakuzondeni nokunzunzani, koma vamene ivi vingakangishelini ntchito yolalikila.—Luka 21:17.

15. (a) Kansi n’chinji chukusimikijilani kuti tili m’masiku osilijila, soti ndaŵa yanji? (b) Kansi n’chinji chikuti chizachitikile ŵanthu omvwila Yehova komasoti ŵala asamumvwila?

¹⁵ Kansi n’chinji chukusimikijilani kuti tili m’masiku osilijila? Maulosi anyinji a m’Baibolo onena za masiku osilijila okwanilishiwa masiku ŵano. Lombapano apa Yehova apanamike ntchito yolalikila uthenga uweme ndipo “mapeto” afwike. (Mateyu 24:14) Kansi mapeto n’chinji? Ni nkhondo ya Aramagedo, nthawe yameneiyi Mulungu azasilije vinthu vonse viipa. Yehova azakatishile ntchito Yesu komasoti angelo amphamvu kuti achose vinthu vonse viipa nowononga aliyense asafuna kumvwila Yehova komasoti Yesu. (2 Atesalonika 1:6-9) Pavuli pa vamene ivi, Satana pamozi na viŵanda vake azaluŵilishelini soti ŵanthu. Ndipo onse ŵala omvwila Mulungu komasoti ofuna kutongewa na Ufumu wake, azawone kukwanilishiwa kwa malonjezo onse a Mulungu.—Chivumbulutso 20:1-3; 21:3-5.

16. Pakuti mapeto ali pafupi, kansi mufunika kuchita chinji?

¹⁶ Chino chalo cha Satana chili pafupi kusila. Tetyo ni bwino kulikonsa kuti: ‘Kansi palipano nufunika kuchita chinji?’ Yehova ofuna kuti muphunzile mokwanila mfundo za m’Baibolo. Tetyo mufunika kuwona kuphunzila Baibolo kwanu kunkhala chinthu chofunika ngako. (Yohane 17:3) A Mboni za Yehova onkhala na misonkhano sondo iliyonse na cholinga chofuna kuyavya ŵanthu kumvwisha luweme mfundo za m’Baibolo. Mungachite luweme kuyeja-yeja kupezeka pa misonkhano yamene iyi monkhazikika. (Ŵelengani Aheberi 10:24, 25.) Keno mwaphunzila kuti mufunikila kuchinja nkhalidwe yanu iyakine,  mufunikila kuchita vamene ivi mokulumija. Mukachinja minkhalidwe yanu, ushamwali wanu na Yehova utang’e ngako.—Yakobo 4:8.

17. Ndaŵa yanji kuwonongewa kwa ŵanthu aipa kuzankhale kozizimusha kuli ŵanthu anyinji?

¹⁷ Mtumwi Paulo efotokoza kuti kuwonongewa kwa ŵanthu aipa kuzayambe mozizimusha “monga nimwakuchitila kawalala usiku.” (1 Atesalonika 5:2) Yesu eloselelatu kuti ŵanthu akonyalanyazila lona umboni wakuti tunkhala m’masiku osilijila. Yove enena kuti: “Pakuti monga mwenzele masiku a Nowa, nimwamenesoti mwakuti kuzaŵele kunkhalapo kwa mwana wa munthu [olo kuti masiku osilijila]. M’masiku ameneawo chigumula chikaliyefwika, ŵanthu enze kulya na kumwa, analume enze lungula ndipo anakazi enze lunguliwa, mpaka nsiku yechiloŵa Nowa m’chingalaŵa. Ŵanthu enzenyalanyaza venzechitika mpaka chigumula chifwika noŵapyelelatu onse, vizachitikesoti tetyo na kunkhalapo kwa Mwana wa munthu.”—Mateyu 24:37-39.

18. Kansi Yesu epeleka chenjezo yotyani?

¹⁸ Yesu etichenjeja kuti osatanganishiwa na “kulya ngako, kumwa ngako, na nkhaŵa za moyo.” Enena kuti mapeto azafwike mozizimusha, monga ni “msampha.” Enenasoti kuti nsiku yamene iyo “izafwikile onse onkhala pamenso pa ichi chalo.” Komasoti eyangijilapo kuti: “Tetyo nkhalani menso, ndipo mukopemphela mopembezela [olo kuti mopapatila] nthawe zonse, kuti muzakwanishe kuthaŵa vinthu vonse vamene vatuyembekezela kuchitika, komasoti kuti muzakwanishe kupanama pamenso pa Mwana wa munthu.” (Luka 21:34-36) N’chifukwa n’chinji tufunikila kumvwila chenjezo ya Yesu yamene iyi? Chifukwa chakuti lombapano apa chalo cha Satana chiwonongewe. Koma tyala ŵanthu amene Yehova na Yesu ŵakuwona kuti ochita viweme niye ati azapulumuke ndipo azankhale na moyo wosasila m’chalo chanyowani.—Yohane 3:16; 2 Petulo 3:13.