1. ¿Atichwanchu hamuq tiempomanta yachayta? ¿Imaynata?

IMAPAS willakuykunata qawaspaykiqa utaq uyarispaykiqa tapukurqankichá: “¿Imapiraq tukusunchik?”, nispa. Imapas mana allinllaña kaptinmi wakin runakunaqa piensanku Diospa piñakuynin punchawqa kayllapiña kasqanta. ¿Atichwanchu hamuq tiempopi ima pasakunanmanta yachayta? Arí, atichwanmi. ¿Imaynata? Jehova Diosmi bibliapi willawanchik runakuna hinaspa kay pachapas hamuq tiempopi imayna kananmanta (Isaias 46:10; Santiago 4:14).

2, 3. (1) ¿Imatam Jesuspa qatiqninkunaqa yachayta munarqaku? (2) Ichaqa, ¿imatam Jesusqa nirqa?

² Imapas tukunanmanta bibliapi willakuspanqa, manam kay allpa pacha tukunanmantachu rimachkan, aswanqa mana allinkuna tukunanmantam. Ichaqa, ¿imaynam chayqa kanqa? Jesusmi yachachirqa kay allpa pachata Dios munaychakunanmanta (Lucas 4:43). Jesuspa qatiqninkunaqa yachaytam munarqaku Diospa munaychakuynin haykapi hamunanmanta, chaymi Jesusta tapurqaku: “¿Haykapitaq chaykunaqa kanqa? Hinaspapas, ¿ima señaltaq qawachinqa chayaramuspa kaypi kasqaykita chaynataq kay tiempopa  tukupayninmantapas?”, nispa (Mateo 24:3). Jesusqa manam nirqachu ima punchaw chaykuna kananmantaqa, ichaqa nirqam manaraq chay punchaw chayamuchkaptin imakuna pasakunanmanta. Kunanqa Jesuspa willakusqankunatam qawachkanchik (qaway 24 kaq willakuyta).

³ Kay yachachikuypim yachasunchik Diospa piñakuynin punchaw manaraq chayamuchkaptin imakuna pasakunanmanta. Ichaqa kay pachapi mana allinkunallaña kasqanmanta entiendenapaqqa, puntatam yachananchik hanaq pachapi guerra kasqanmanta.

4, 5. (1) Jesus kamachiyta qallaykuptin, ¿imam hanaq pachapi pasakurqa? (2) Hanaq pachamanta satanas wischurachikamuptin, ¿imaynam runakunaqa kachkanchik?

⁴ Pusaq kaq yachachikuypim yachamurqanchik 1914 kaq watapi Jesus hanaq pachapi kamachiyta qallaykusqanmanta (Daniel 7:13, 14). Apocalipsis qillqapim willawanchik chaymanta qipaman ima pasakusqanmanta, ninmi: ‘Hanaq pachapim guerra karurqa, Miguelmi angelninkunapiwan manchakuypaq culebrapa contranpi pelearqa, manchakuypaq culebrapas angelninkunapiwanmi pelearqa’, nispa. Miguelqa * Jesusmi, hinaspa manchakuypaq culebrañataq satanas. Satanaswan demoniokunaqa kay pachamanmi wischumusqa karqaku. ¡Mayna kusisqachá angelkunaqa  tarikurqaku! Ichaqa, ¿imaynam kananku karqa kay pachapi runakunaqa? Bibliam nin diablo ancha piñasqa kasqanrayku runakunata anchata ñakarichinanmanta. Diabloqa “yachakunmi pisi tiempoyuqllaña kasqanta” (Apocalipsis 12:7, 9, 12).

⁵ Diabloqa tukuy mana allinkunatam kay pachapi ruwachkan. Piñasqataqmi kachkan pisi tiempollamantaña Jehova Dios wichqarunanmanta yachaspan. Tukupay punchawkunapi imakuna pasakunanmanta Jesuspa nisqantayá yachasunchik.

6, 7. ¿Imatam biblia nin guerrakunamanta hinaspa muchuymanta? ¿Chaynachu kachkan?

⁶ Guerrakuna. Jesusmi nirqa: “Huk nacionmi peleanqa huk law nacionwan chaynataq huk gobiernopas huk law gobiernowan”, nispa (Mateo 24:7). Manam haykapipas runakunaqa kay punchawkunapi hinaqa guerrapiqa wañurqakuchu. Kay pachapi imapas pasakusqanta estudiaq runakunam ninku 100 millonnintin runakuna 1914 watamantapacha guerrapi wañusqankumanta. 1900 watamanta 2000 watakamam achka runakuna wañurqaku, manam chaynaqa wañurqakuchu 1900 watamanta ñawpaqtaqa. Maynatachá waranqantin runakunaqa ñakarirqaku.

⁷ Muchuykuna. Jesusmi nirqa: “Kanqam kaypi-chaypi muchuykuna”, nispa (Mateo 24:7).  Kunan achka mikuy kaptinpas, achka runakunam sapa punchaw yarqaymanta kanku. ¿Imanasqa? Manam qullqinku kanchu mikuyta rantinankupaq utaq manam chakranku kanchu tarpunankupaq. 1.000 millon runakunam aschalla qullqiwan sapa punchaw kawsanku. Chaymantapas millonnintin warmachakunam sapa wata wañunku mikunankupaq mana kaptin.

8, 9. (1) ¿Imaynatam terremotokunamanta Jesuspa willakusqan cumplikuchkan? (2) ¿Imatam nichwan unquykunamanta?

⁸ Terremotokuna. Jesusmi willakurqa: ‘Kanqam manchakuypaq terremotokuna’, nispan (Lucas 21:11). Sapa watam terremotokuna kananmanta uyarinchik. 1900 watamantam 2 millon masnin runakuna terremoto kaptin wañurqaku. Terremotokuna haykapi kananmanta yachaptinkupas, hinallam achka runakuna chaywan wañunku.

 ⁹ Unquykuna. Jesusmi nirqa “unquykuna” kananmanta, chay unquykunaqa mana hampiy atina kaspanmi achka runakunata wañuchinan karqa (Lucas 21:11). Doctorkunaqa yacharunkum unquykuna hampiyta, ichaqa manam llapallan unquykuna hampiytaqa atinkuchu. Sapa watam millonnintin runakuna wañunku cancer, tuberculosis hinaspa huk unquykunawanpas. Chaymantapas pasaq 40 watakunapim 30 masnin musuq unquykunata tarirunku, wakinqa mana hampiy atinam.

10. Bibliapi 2 Timoteo 3:1-5 nisqanman hinaqa, ¿imaynam kananku karqa tukupay punchawkunapi runakunaqa?

¹⁰ Bibliam nin: “Tukupay punchawkunapiqa mana haykapipas qawasqanchik sasallaña punchawkunam kanqa”, nispa (2 Timoteo 3:1-5). Apostol Pablom nirqa  tukupay punchawkunapi runakuna imayna kanankumanta:

• Kikillanpaq munaqkuna.

• Qullqilla kuyaqkuna.

• Tayta-mamanku mana kasukuqkuna.

• Runamasin qipanchaqkuna.

• Ayllunta mana kuyaqkuna.

• Mana controlakuqkuna.

• Mana llakipayakuqkuna.

• Diosta kuyanankumantaqa kusirikuykunallataña kuyaqkuna.

• Diostam kuyaniku nichkaspankupas, mana kasukuqkuna.

11. Salmo 92:7 nisqanman hinaqa, ¿imam pasanqa mana allin ruwaq runakunawan?

¹¹ ¿Chaynachu kanku yachasqayki lawpi runakunaqa? Achka runakunam enteron pachapi chayna kanku. Ichaqa Diosmi tukuy chaykunata chinkachinqa. Paymi nin:  ‘Mana allin runakunam qura hina ikllirunku, millay ruwaqkunam qura hina waytarunku, ichaqa wiñaypaq chinkachisqam kanqaku’, nispa. Kaywanqa nichkanmi mana allin runakuna wiñaypaq chinkachisqa kanankumanta (Salmo 92:7).

12, 13. ¿Imakunatam Diosqa kay tukupay punchawkunapi yachachiwarqanchik?

¹² Bibliam nirqa tukupay punchawkunapi runakuna ñakarinankumanta. Ichaqa nirqataqmi allin kaqkuna kananmantapas.

¹³ Bibliatam allinta entiendenanku karqa. Diosmanta willakuq Danielmi nirqa tukupay punchawkunapi Diosmanta astawan yachanankumanta (Daniel 12:9, 10). Diosmi runankunata yanapanan karqa bibliata aswan allinta entiendenankupaq. 1914 watamantapacham Diosqa yachachiwarqanchik sutinmanta hinaspa kay pachapaq imata munasqanmanta. Yachachiwarqanchiktaqmi ñuqanchikrayku Jesuspa wañusqanmanta, wañuptinchik ima pasawasqanchikmanta hinaspa wañuqkuna ima suyakuyniyuq kasqankumanta. Yacharqanchiktaqmi imapas sasachakuykunata Diospa munaychakuynin allichananmanta. Chaymantapas yacharqanchikmi kusisqa hinaspa Diospa munasqanman hina kawsakuyta. Ichaqa, ¿imatam Diosta yupaychaqkuna ruwananku imatapas yachaspanku? Chaypaq bibliapi huk willakuyta qawasun (Qaway 21, 25 kaq willakuykunata).

14. ¿Maykunapim Diosmanta willakuyqa apakuchkan? ¿Pikunam chayta ruwachkanku?

 ¹⁴ Enteron pachapim Diosmanta willakunanku karqa. Tukupay punchawkunamanta rimaspanmi Jesusqa nirqa: “Diospa munaychakuyninmanta kay sumaq willakuymi willakusqa kanqa enterollan kay pachapi”, nispa (Mateo 24:3, 14). Diosmantaqa willakuchkanchik 230 masnin nacionkunapi hinaspa huk law llaqtakunapim, chaynataq 700 rimaykunapim. Jehova Diospa testigonkunaqa enteron pachapim llapallan nacionkunamanta, castakunamanta hinaspa llaqtakunamanta runakunata yanapachkanku, Diospa munaychakuyninmanta yachanankupaq hinaspa munaychakuynin imata ruwananmantapas (Apocalipsis 7:9). Jehova Diospa testigonkunaqa mana qullqillapaqmi chaytaqa ruwanku. Jesuspa willakusqanman hinam achka runakuna chiqninku hinaspa ñakarichinku. Ichaqa manam imapas harkayta atinchu Diosmanta willakuyninkutaqa (Lucas 21:17).

15. (1) ¿Tukupay punchawkunapichu kawsachkanchik? ¿Imanasqa? (2) ¿Imam pasanqa Diosta mana kasukuqkunawan? (3) ¿Imatam qawasunchik Diosta kasukuqkunaqa?

¹⁵ ¿Tukupay punchawkunapichu kawsachkanchik? Arí, tukupay punchawkunamanta bibliapa willakusqanqa qawakuchkanmi. Pisi tiempollamantañam Jehova Diosqa manaña willakunapaq kamachiwasunchik, hinaptinmi “tukuy imapas tukunqa” (Mateo 24:14). Armagedon punchawpim  Diosqa tukuy mana allinkunata chinkachinqa. Jehova Diosqa Jesuswan hinaspa angelninkunawanmi mana kasukuqkunata chinkachinqa (2 Tesalonicenses 1:6-9). Armagedon punchaw qipataqa manañam satanasqa nitaq demoniokunapas runakuna pantachiytaqa atinqakuñachu. Diosta kasukuqkunaqa hinaspa munayninta ruwaqkunaqa Diospa tukuy ima nisqantam qawasunchik (Apocalipsis 20:1-3; 21:3-5).

16. Diospa piñakuynin kayllapiña kasqanta yachaspayki, ¿imakunatam ruwanayki?

¹⁶ Satanaspa tukuy ima munaychakusqanqa ñam tukunqaña. Chaynaqa imatam ruwanayki. Jehova Diosqa munanmi bibliamanta astawan yachanaykita. Chaymi hinalla kallpanchakunayki bibliamanta yachanaykipaq (Juan 17:3). Jehova Diospa testigonkunaqa sapa semanam huñunakunku, chay huñunakuyninkupim runakunata yanapanku bibliata entiendenankupaq. Kallpanchakuy chay huñunakuyninkuman rinaykipaq (qaway Hebreos 10:24, 25). Imapas mana allin ruwasqaykita musyakuspaykiqa, chayta saqinaykipaq kallpanchakuy. Chayta ruwaspaykiqa Dioswanmi astawan kuyachikunki (Santiago 4:8).

17. Diospa piñakuynin punchaw chayamuptin, ¿imaynam yaqa llapallan runakuna kanqaku?

¹⁷ Apostol Pablopa nisqanman hinaqa, mana allin runakunam puchukachisqa kanqaku qunqayllamanta (1 Tesalonicenses 5:2). Jesusñataqmi willakurqa tukupay punchawkunapi imapas pasakusqanta  yanqapaq qawanankuta. Kay punchawkunamanta rimaspanmi Jesusqa nirqa: “Imaynam Noeypa punchawninkuna karqa, chaynam kanqa runapa churin chayaramuspa kaypi kaptinpas. Chay punchawkunapim sinchi para manaraq chayamuchkaptin runakunaqa mikuchkarqaku, tomachkarqaku hinaspa qarikunapas chaynataq warmikunapas casarakuchkarqaku Noey buqueman yaykunan punchawkama. Manam kasukurqakuchu sinchi para chayaramuspa llapallanta chinkarachinankama. Chaynam kanqa runapa churin chayaramuspa kaypi kaptinpas”, nispa (Mateo 24:37-39).

18. ¿Imatam Jesusqa niwarqanchik Diosmanta mana karunchakunapaq?

¹⁸ Jesusmi niwarqanchik “mikukuyllapi, tomakuyllapi hinaspa tukuy imamanta afanakuyllapi” kayqa Diosmanta karuncharuwananchikmanta. Nirqataqmi: “Chay punchawqa enteron pachapi llapallan yachaqkunamanmi [qunqayllamanta] chayamunqa. Tukuy tiempo Diosta ruegakuspayá qawan-qawanlla kaychik, chaynapi tukuy kaykuna hamuqmanta lluptinaykichikpaq hinaspa runapa churinpa qayllanpi kanaykichikpaq”, nispa (Lucas 21:34-36). ¿Imanasqam Jesuspa chayna nisqanta kasukunanchik? Satanaspa tukuy ima munaychakusqanmi chinkachisqa kanqa. Jehova Diospa hinaspa Jesuspa chaskisqan runakunallam chay punchawpiqa mana wañunqakuchu hinaspam musuq pachapi wiñaypaq kawsakunqaku (Juan 3:16; 2 Pedro 3:13).