Skip to content

Skip to table of contents

CHAANDANO 9

Mamanino Aanyika Abaafwiifwi Na?

Mamanino Aanyika Abaafwiifwi Na?

1. Nkookuli nkutunga tulakonzya kwiiya atalaa buumi buli kunembo?

WAKALI waswiilizya na makani aazwa mulediyo naa kwaalangilizya muTV akulibuzya kuti, ‘nyika eeyi ilikuya kuli loko?’ Munyika muzwide mapenzi alunya eezi zipa kuti bamwi basyome kuti mamanino anyika abaafwiifwi. Nichoonzyo na? Mpiili na imwi nzila iikonzya kutugwasya kuti tuzibe zyabuumi buli kunembo? Iiyi. Nikuba kuti bantu tabakonzyi kubona zitazoochitike kunembo, pesi Jehova Leza ulakonzya kuzibona. Ulatubuzya muBbayibbele atala abuumi bwesu bwajuunza alimwi anyika mbitazoobe kunembo.Isaya 46:10; Jakobo 4:14.

2, 3. Niinzi basikwiiya baJesu nchibakali kuyanda kuziba, alimwi Jesu wakaba sandula kutyeni?

2 Chiindi nitubala muBbayibbele atala amamanino aanyika, tazyaambi kuti nyika eeyi njitukkede izoomana, pesi kwaambwa bubi buli munyika. Jesu waakayiisya bantu kuti Bwaami bwaLeza buzooyendelezya nyika yoonse. (Luka 4:43) Basikwiiya bakwe bakali kuyanda kuziba chiindi Bwaami bwaLeza nibwakali kuzoosika, mpawo bakamubuzya kuti: “Utwaambile, Ino makani aya azooba lili? Alimwi ncinzi cizooba citondezyo cakuboola kwako acamamanino aaciindi?” (Matayo 24:3) Jesu taakwe nakaamba buzuba bwakuboola kwakwe pe, pesi wakababuzya zyakali kuyoochitika mamanino kaatanasika. Eezyo Jesu nzyaakaamba kuti ziyoochitika, zilikuchitika mumazuba aano.

3 Muchaandano eechi tulayiiya atala abukamboni butondeezya kuti tupona mumazuba amamanino. Chakutanguna, tuyanda kwiiya atala ankondo yakachitika kujulu, eechi chilatugwasya kuti tumvwisisisye kaambo nchikuvulide bubi munyika.

INKONDO KUJULU

4, 5. (a) Niinzi zyakachitika kujulu chiindi Jesu naakaba Mwaami? (b) Kweendelana alugwalo lwaCiyubunuzyo 12:12, niinzi zyakali kuzoochitika munyika chiindi Saatani naakawalwa aansi?

4 Muchaandano 8 twaakayiiya kuti Jesu wakaba Mwaami kujulu mu 1914. (Daniele 7:13, 14) Ibbuku lyaCiyubunuzyo litubuzya zyakachitika: “Lino kwakali nkondo mujulu. Mikayeli [nkukuti Jesu] abaangelo bakwe bakalwanisya Simwaaba [Saatani], alakwe Simwaaba wakalwa, abaangelo bakwe.” * Saatani amadimoni aakwe bakazundwa munkondo eeyi mponya bakawaalwa aansi. Yeeyela kubotelwa bangelo nkubakabaako! Pesi kutegwaanzi abantu bali munyika? IBbayibbele lyaamba kuti chinooli chiindi chamapenzi kubantu boonse. Nkaamboonzi? Nkaambo kakuti Diabolosi wakawalwa aansi munyika alimwi ulinyemede, “nkaambo ulizi kuti ciindi ncajisi nciniini buyo.”Ciyubunuzyo 12:7, 9, 12.

5 Diabolosi ulikwiindilila kweeta mapenzi munyika. Ulinyemede nkaambo kakuti “ujisi ciindi ciniini buyo” chasyala kuti Leza amunyoonyone. Atulange-lange eezyo nzyaakaamba Jesu kuti zyakali kuyoochitika kumazuba aamamanino.—Langa Makani Aakumamanino 24.

MAZUBA AAMAMANINO

6, 7. Niinzi zitondeezya kuti kuli nkondo anzala mazuba aano?

6 Inkondo. Jesu wakaamba kuti: “Cisi cizoolwana acisinyina, abwami buzoolwana abwaminyina.” (Matayo 24:7) Muchiindi eechino bantu biingi bakajayigwa ankondo kwiinda chiindi. Umwi mulumbe wamakani aazwa muWorldwatch Institute atondeezya kuti kuzwa mu 1914, munkondo kwakajayigwa bantu biinda kumamiliyoni aali 100. Kuzwa mu 1900 kuyoosika mu 2000 [minyaka iili 100] kwakajayigwa bantu biingi loko munkondo, zyakuti bantu bakajayigwa muminyaka iili 1 900 yayiinda banjila tutatu. Yeeyela kuusa amachise mamiliyoni aabantu ngibakamvwa akaambo kankondo!

7 Inzala. Jesu wakaamba kuti: “kuzooba inzala.” (Matayo 24:7) Nikuba kuti chakulya chiingi chiliikupangwa kwiinda chiindi, pesi chuusisya nchakuti bantu biingi tabaliikuchijana pe chakulya chibakkwana. Nkaamboonzi? Kuli boobo akaambo kakuti tabakwe mali yakulisanina kabotu naa kuti nyika yakulima zilyo. Bantu bayinda ku bbiliyoni babelesya mali nche loko abuzuba kuti bakonzye kupona. BaWorld Health Organization baamba kuti mamiliyoni aabana balafwa munyaka amunyaka akaambo kakutajana chakulya chili kabotu chiyaka mubili.

8, 9. Niinzi zitondeezya kuti businsimi bwaJesu buli atala amizuzumo yanyika amalwazi bwakazuzikizigwa?

8 Mizuzumo yanyika. Jesu wakasinsima kuti: “Kuyooba mizuzumo mipati.” (Luka 21:11) Munyaka amunyaka mizuzumo mipati ilikuyeeyelwa kuchitika kufumbwa chiindi. Kuzwa mumunyaka wa1900 bantu biinda kumamiliyoni aabili bakafwa akaambo kamizuzumo yanyika. Nikuba kuti busongo bwasunu bulagwasya kubona mizuzumo yanyika kayitanasika pe, pesi bantu bachifwa ambulisunu.

9 Malwazi. Jesu wakaambila limwi kuti kuzooba “ezilwazi.” Malwazi akali kuyootabukila akujeya bantu biingi. (Luka 21:11) Nikuba kuti madokotela bakayiiya kusilika malwazi miingi, pesi kuchili malwazi aatasilikiki pe. Umwi mulumbe upandulula kuti munyaka amunyaka, mamiliyoni aabantu alafwa amalwazi aali mbuli kakweekwe, malangazuba, akkolela. Kakutali boobo biyo pe, kuli malwazi mapya aakajanika aali 30 alimwi amwi taasilikiki pe.

MBUBAKALI KUZOOBA BANTU MUMAZUBA AAKUMAMANINO

10. Lugwalo lwa 2 Timoteo 3:1-5 luliikuzuzikizigwa biyeni mazuba aano?

10 Muli 2 Timoteo 3:1-5, iBbayibbele lyaamba kuti: “Kumazuba aakumamanino kuyooba ziindi zikataazya.” Mwaapostolo Paulo wakapandulula nzila bantu biingi mbukali kuyooba mumazuba aakumamanino. Wakaamba kuti bantu bakali kuyooba

  • basikuliyanda

  • basimuyanda mali

  • batamvwi bamawisi

  • batakombi

  • basikacimwa

  • batalyeendeleli

  • basikanyetunyetu

  • bayandisya misaalo yaansi kwiinda Leza

  • bajisi ciwa cabukombi pele inguzu zyambubo balazikazya

11. Kweendelana alugwalo lwa Intembauzyo 92:7, niinzi chitazoochitike kuli basizibi?

11 Nkukkala bantu biingi bali boobu na? Munyika yoonse mbiizulwa, bantu biingi mbubabede. Pesi Leza uyootola ntaamu lino-lino. Usyomezya kuti: “Nekuba kuti basizibi balamena mbuli bwizu, aboonse bacita bubi balasyuuka, bayoonyonyoonwa kukabe kutamani.”Intembauzyo 92:7.

MAKANI MABOTU KUMAZUBA AAKUMAMANINO

12, 13. Mumazuba aano aamamanino Jehova watuyiisyaanzi?

12 IBbayibbele lyakaambilizya kuti mumazuba aakumamanino, nyika yakali kuzoozula mapenzi amachise. Alubo iBbayibbele lyakaambilizya kuti zintu zibotu zyakali kuzoochitika.

“Nkabela aya makani mabotu aa-Bwami azookambaukwa munyika yoonse.”Matayo 24:14

13 Kumvwisisisya Bbayibbele. Musinsimi Daniele wakalemba atala amazuba aakumamanino. Wakaamba kuti: ‘Aboobo luzubo lwini-lwini luyoovula.’ Leza wakali kunoogwasya bantu bakwe kuti bali mvwisisisye loko Bbayibbele. (Daniele 12:4) Jehova wakazichita eezi kapati kuzwa mumunyaka wa 1914. Muchikozyano wakatuyiisya kuyandikana kwazina lyakwe, makanze aakwe atala anyika, kasimpe atala achinunuzyo, chiimo chabafwide abubuke. Twiiya kuti Bwaami BwaLeza mbubo abulikke ibukonzya kumana mapenzi oonse. Alubo twayiiya nzila njitukonzya kubotelwaayo alimwi anzila njitukonzya kubotezya Leza. Babelesi baLeza babelesya biyeni eezyo nzibayiiya? Bumwi businsimi bulatupa nsandulo yamubuzyo ooyu.—Langa Makani Aakumamanino 2125.

14. Nkookuli alimwi mbaani baliikukambawuka makani mabotu aaBwaami?

14 Mulimu wakukambawuka munyika yoonse. Jesu kaambuula atala amazuba aamamanino, wakati: “Nkabela aya makani mabotu aa-Bwami azookambaukwa munyika yoonse.” (Matayo 24:3, 14) Makani mabotu aaBwaami aliikukambawukwa muzisi ziinda ku 230 alimwi amumilaka yiinda ku 700. Munyika yoonse mbiizulwa, Bakamboni baJehova bazwa “kuzisi zyoonse akumisyobo yoonse” bagwasya bantu kumvwisisisya kuti Bwaami niinzi akuti buyoobachitilaanzi bantu. (Ciyubunuzyo 7:9) Tababbadalisyi pe. Nikuba kuti balasulayikwa akupenzegwa, ziyume zitete taakwe chikonzya kukasya mulimu wakukambawuka mbuli mbaakasinsima Jesu.Luka 21:17.

UYOOCHITAANZI?

15. (a) Ulasyoma na kuti tulookupona mumazuba aamamanino, alimwi nkaamboonzi? (b) Niinzi chiyoochitika kulaabo bamuswiilila, abatamuswiilili Jehova?

15 Ulasyoma na kuti tuliikupona mumazuba aakumamanino? Businsimi bwiingi atala amazuba akumamanino buliikuzuzikizigwa. Lino-lino Jehova uyoosala chiindi chakwiimisya kukambawukwa kwamakani mabotu, “elyo mamanino” azoosika. (Matayo 24:14) Ino chitegwa mamanino niinzi? Ninkondo yaArmagedoni, aawo Leza nayoomana bubi boonse. Jehova uyoobelesya Jesu abangelo bakwe balaanguzu kuti banyonyoone muntu woonse ukaka kumuswiilila. (2 BaTesalonika 1:6-9) Kuzwaawo Satani amadimoni aakwe taakwe nibachiyooyena bantu pe. Boonse bantu bayanda kuswiilila Leza akutambula Bwaami bwakwe bayoobona zisyomezyo zyakwe kazizuzikizigwa.Ciyubunuzyo 20:1-3; 21:3-5.

16. Mbukunga mamanino abaafwiifwi, niinzi ncweelede kuchita?

16 Nyika eeyi yeendelezegwa aSaatani yabaafwiifwi kumana. Nkikaako kulayandikana kulibuzya kuti, ‘Niinzi nchindeelede kuchita?’ Jehova uyanda kuti uyiiye zyiingi kuzwa muBbayibbele. Weelede kubikkila maanu muzintu nzyuulokwiiya. (Johane 17:3) Bakamboni baJehova banjila miswaangano mviki amviki kutegwa bagwasye bantu kumvwisisisya Bbayibbele. Yezya kunjila miswaangano eeyo chiindi choonse. (Bala BaHebrayo 10:24, 25.) Chiindi nwaaziba kuti weelede kunchincha buumi bwako, utayoowi pe kuchitoobo. Aawo nuchitoobo, bweenzuma bwako aJehova buyoosima.Jakobo 4:8.

17. Nkaamboonzi bantu biingi nibayoogamba chiindi mamanino nayoosika?

17 Mwaapostolo Paulo wakapandulula kuti kunyonyoonwa kwabasizibi kuzoosika chiindi bantu nibatayeeyeli pe, mbuli “mbwasika uubba masiku.” (1 BaTesalonika 5:2) Jesu wakasinsima kuti bantu biingi bayoosala kuuwunduluzya naa kutabubikkila maanu bumboni bwakuti tuliikupona mumazuba aakumamanino. Wakati: “Nkabela kuboola kwa-Mwana a-Muntu kuyooba mbuli kumazuba aa-Nowa. Nkaambo mumazuba ayo maanzi naatakalina kupaya bakali kulya akunywa, bakali kukwata akukwatisigwa, kusikila kubuzuba obo mbwaakanjila mubwaato Nowa, nkabela teebakezi mane kupaya kwamaanzi kwakasika akubatola. Mbubonya obo mbukuzooba kuboola kwa-Mwana a-Muntu.”Matayo 24:37-39.

18. Jesu wakatuchenjezya atala eenzi?

18 Jesu wakatuchenjezya kuti tatweelede kunyonganizigwaa “nkaambo kabulyatu, abukolwi, amakataazyo aabuumi buno.” Alubo wakaamba kuti mamanino ayoosika, “mbuli kooze [kakole].” Alimwi wakaamba kuti “nkaambo buyoobasikila boonse abakala ansi.” Wakayungizya kati: “Amulinde lyoonse, mukombe, kuti mukakozye kuyokoka kuzintu zyoonse ezi iziyoocitika, akwiima kumbele lya-Mwana a-Muntu.” (Luka 21:34-36) Nkaamboonzi nichiyandikana loko kuswiilila kuchenjezya kwaJesu? Nkaambo nyika yaSaatani eeyi mbi izoonyonyoonwa lino-lino. Batakafutuke kumamanino mbaabo bazuminwaa Jehova aJesu alimwi mbibayoopona kukabe kutamani munyika mpya.Johane 3:16; 2 Petro 3:13.

^ par 4 Mikkayeli ndelimwi zina lyaJesu Kristu. Kuti ujane makani miingi, langa Makani Aakumamanino 23.