Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

ESUURA EYA MWENDA

Empero y’Ensi Eri Haihi?

Empero y’Ensi Eri Haihi?

1. Kiki ekirukusobora kutukonyera kumanya ekirabaho omu busumi obw’omu maiso?

ORAROZERE amakuru ha ntimbe za TV okeekaguza, ‘Ebintu kanibyeyongera kusiisikara?’ Haroho ebigwererezi bingi hamu n’omwaga ekireteriize abantu abamu kuteekereza ngu ensi eri haihi kuhwaho. Baitu gali mananu ngu ensi eri haihi kuhwaho? Haroho omulingo gwona ogu tusobora kumanya ekirukwija kubaho omu busumi bw’omu maiso? Ego. N’obukiraaba kiri ngu abantu tibarukusobora kumanya ekirukwija kubaho omu busumi bw’omu maiso, Yahwe uwe n’akimanya. Akozesa Baibuli kutusoborra ebirukugenda kubaho.—Isaya 46:10; Yakobo 4:14.

2, 3. Abegeswa ba Yesu bakaba nibagonza kumanya ki, kandi Yesu akabagarukamu ata?

2 Baibuli obw’ebaza ha mpero y’ensi, eba etarukumanyisa ngu ensi enu eyiturukwikaramu niyo erukwija kuhwerekerra, baitu eba n’emanyisa okuhwaho kw’abantu ababi. Yesu akagambira abantu ngu Obukama bwa Ruhanga bukaba nibugenda kulema ensi. (Luka 4:43) Abegeswa be baali nibagonza kumanya di Obukama bwa Ruhanga bwali nibugenda kwija. Nikyo bamukaguliize: “Tugambire binu nambere birihikiri’ra nakokuro’raho akokuija kwawe okukaliba nakensi enu okuhwaho?” (Matayo 24:3) Yesu atabagambire ekiro kyonyini, baitu akabagambira ebikaba nibiija kubaho empero y’ensi etakahikire. Yesu ebi yagambire biroho nibihiki’ra omu kasumi kanu.

3 Omu suura enu, nitwija kubazaaho obwakaiso oburukwoleka ngu mali tuli omu biro by’empero ey’ensi enu. Katubanze tubazeeho obulemu obwabaireho omw’iguru nukwo tusobole kwetegereza habwaki ebintu omu nsi byeyongiire kusisikara.

OBULEMU OBWABAIRE OMU IGURU

4, 5. (a) Kiki eky’abaireho omu iguru hanyuma ya Yesu kufoorwa Mukama? (b) Kusigikirra ha kitabu ky’Okusuku’rwa 12:12, biki ebikaba nibigenda kuruga omu bulemu obw’omu iguru?

4 Omu Suura ya 8, tukarora ngu omwaka 1914 Yesu akafooka Mukama omw’iguru. (Danieri 7:13, 14) Ekitabu eky‘Okusuku’rwa kitugambira: “Kandi habaho obulemu omu iguru: Mikaeri [nuwe Yesu] na bamaraikabe nibaramaga okurwana nekijoka [Setani], nekijoka nikirwana na bamaraika bakyo.” * Setani n’abamaraika be batasingule obulemu bunu kandi bakanagwa omu nsi. Tekereza omulingo abamaraika abesigwa basemeriirwe! Baitu kiki ekikaba nikigenda kuhika hali abantu ab’omu nsi? Baibuli egamba ngu hakaba nihagenda kubaho obwire bw’emihito. Habwaki? Habwokuba Setani aine ekiniga kingi muno kandi amanyire “ayina akacu kake.”—Okusuku’rwa 12:7, 9, 12.

5 Setani n’aletaho emitalibaine nyingi omu nsi munu. Aine ekiniga kingi habwokuba amanyire ngu asigaize “akacu kake” nukwo Ruhanga amuhwerekereze. Katwetegereze Yesu eki y’agambire ngu nikiija kubaho omu biro by’empero.—Rora Ebyongiirweho, akacweka 24.

EBIRO BY’EMPERO

6, 7. Ebyafaayo nibyoleka ki ha bikwateraine n’enjara hamu n’obulemu?

6 Obulemu. Yesu akagamba: “Baitu ihanga liriramagira ihanga, nomukama aliramagira omukama.” (Matayo 24:7) Abantu baingi baisirwe obulemu omu kasumi ka hati kukira n’obusumi bw’ira. Repooti emu kuruga omu Worldwatch Institute n’eyoleka ngu kuruga omwaka 1914, obulemu bwisire abantu abarukuhingura omu obukaikuru 100. Abantu abaferiire omu bulemu kuruga omwaka 1900 kuhika 2000 baingi muno nibatezaamu emurundi 3 abantu abaferiire omu bulemu omwaka 1900 gutakahikire. Teekereza ha kuganya n’oburumi obu abantu barukuhurra habw’obulemu!

7 Enjara. Yesu akagamba: “Halibaho [enjara].” (Matayo 24:7) N’obukiraaba ngu haroho eby’okulya bingi omu kasumi kanu, abantu baingi tibaine eby’okulya ebirukumara. Habwaki? Habw’okuba tibaine sente ezirukumara kugura eby’okulya rundi kugura itaka ery’okulimamu. Buli kiro, abantu abarukuhingura omu kahumbi bemerezebwaho obusente obutakuhingura omu dola emu eya Amerika. Ekitongole eky’eby’obwomeezi nikyoleka ngu obukaikuru n’obukaikuru bw’abaana bafa habw’endwara eziretwaho okutalya eby’okulya ebirukumara.

8, 9. Kiki ekirukwoleka ngu obunabbi bwa Yesu oburukukwata ha misisa n’endwaire nibuhikirra?

8 Emisisa. Yesu akaragura: “halibaho emisisa emikoto.” (Luka 21:11) Buli mwaka, abantu baikara bamanyire ngu emisisa emikooto niija kubaho. Kuruga 1900, abantu abarukuhingura omu bukaikuru buburi nibo abaisirwe emisisa. Abantu beyongiire kwitwa emisisa n’obukiraaba ngu eby’oma bya tekinologiya bikonyire kupima kumanya emisisa etakabaireho.

9 Endwaire. Oihireho ebiihe, Yesu akaragura ngu halibaho “norufu [rundi endwara].” Kinu nikyoleka ngu endwaire ez’amaani zakujanjaire kandi zakwisire abantu baingi. (Luka 21:11) N’obukiraaba ngu aba dakitaali batendekerwe kutambira endwaire nyingi, haroho endwaire ez’amaani ezikyalemere kukira. Ripooti emu ekasoborra ngu buli mwaka, obukaikuru n’obukaikuru bw’abantu bafa habw’endwaire nka, akakonko, omuswija, hamu na kolera. Okwongerezaaho, aba dakitaali bazoire endwaire ezindi 30, kandi ezimu hali zo tizirukukira.

ABANTU B’OMU BIRO B’YEMPERO

10. Ekyahandikirwe kya 2 Timoseo 3:1-5 kihikiriziibwe kita omu kasumi kaitu?

10 Omu 2 Timoseo 3:1-5, Baibuli egamba ngu: “Omu biro bya hanyuma ebiro ebyakabi kaingi biriija.” Omukwenda Paulo akabazaaho omulingo abantu ab’omu biro by’empero bakwetwaize. Akagamba ngu, abantu . . .

  • baliba abegonza bonka

  • baliba ab’agonza sente

  • abatarukuhurra abazaire

  • tibaliba besigwa

  • baliba abatarukungonza bene baabu

  • abataine okwetanga

  • abataine embabazi kandi abagumangaine

  • abarukugonza kwesemeza bonka kukira kusemeza Ruhanga

  • balyefoora kuba abantu abarukutiina Ruhanga baitu batarukuhondera ebiragiro bye

11. Kusigikirra ha Zabuli 92:7, kiki ekirihika ha bantu ababi?

11 Nambere orukwikara abantu betwara bata? Abantu omu nsi yoona nukwo barukwetwaza. Baitu, Ruhanga ali haihi kubimaraho. N’aturaganiza ngu n’aija kuhwerekereza ababi boona.—Zabuli 92:7.

AMAKURU AMARUNGI OMU BIRO BY’EMPERO

12, 13. Yahwe atwegeseze ki omu biro binu eby’empero?

12 Baibuli ekaragura ngu omu biro eby’empero, ensi erijurwamu okusaasa n’okubonabona. Baitu, Baibuli eyongera n’egamba ngu, haroho ebintu ebirungi ebiribaho.

“Nenjiri enu eyobukama eritebezebwa omu nsi [zoona].”—Matayo 24:14

13 Okweyongera Kwetegereza Baibuli. Nabbi Danieri akahandiika ebirukukwata ha biro by’empero. Akagamba ngu: “Nokumanya kulyeyongera.” (Danieri 12:4) Ruhanga y’akukonyire abantu be kweyongera kwetegereza Baibuli kukiraho n’ebiro ebyaira. Kuruga 1914, Yahwe ahikiriize ebigambo binu. Nk’ekyokurorraho, atwegeseze ibara lye n’omugaso gw’ibara eryo, ekigendererwa kye hali ensi, amananu agarukukwata ha kicunguro, ekihika hali omuntu obw’afa, hamu n’okuhumbuuka. Twegere ngu Obukama bwa Ruhanga nubwo bwonka oburukwija kumarraho kimu ebizibu byaitu. Kandi twegere omulingo tusobora kutunga okusemererwa n’omulingo tusobora kukora ebirukusemeza Yahwe. Abahereza ba Ruhanga bakozesa bata ebi beega? Haroho obunabbi bundi oburukuha eky’okugarukamu eky’ekikaguzo kinu.—Rora Ebyongiirweho, akacweka 21 hamu 25.

14. Amakuru amarungi nigatebezebwa kuhika nkaha, kandi nibaha abarukugatebeza?

14 Okutebeza amakuru amurungi omu nsi yoona. Yesu obwakaba n’abaza ha biro by’empero, akagamba: ‘N’enjiri enu ey’Obukama eritebezebwa omu nsi zoona.’ (Matayo 24:3, 14) Amakuru amarungi ag’Obukama nigatebezebwa omu nsi ezirukuhingura 230 kandi omu ndimi ezirukuhingura 700. Abakaiso ba Yahwe kuruga omu ‘mahanga goona nenganda zoona’ nibeegesa abantu ebirukukwata ha Bukama bwa Ruhanga n’eki burakorra abantu. (Okusuku’rwa 7:9) Babegeseza busa. N’obu baraaba bahiganizibwa rundi banobwa habw’okutebeza, busaho kintu kyona ekibalemesa nk’oku Yesu yagambire.—Luka 21:17.

KIKI EKY’OSEMERIIRE KUKORA?

15. (a) N’oikiriza ngu mali tuli omu biro by’empero? Soborra. (b) Abahereza ba Yahwe nibaija kutunga ki, kandi abatarukumworobera nibaija kuhikwaho ki?

15 Mali noteekereza ngu tuli omu biro by’empero? Obunabbi bwingi oburukukwata ha biro by’empero nibuhikirizibwa. Omu kasumi akatali ka hara, Yahwe n’aija kwemereza okutebeza, nukwo “empero” ije. (Matayo 24:14) Empero nikyo kiki? Nubwo obulemu bwa Haramagedoni nambere Yahwe arukwija kumaraho obubi bwona. Yahwe n’aija kukozesa Yesu hamu n’abamaraika be okuhwerekereza abantu abajeemu. (2 Abasesalonika 1:6-9) Hanyuma ya Haramagedoni, Setani n’abadaimoni baija kuba tebarukusobora kuhabisa abantu. Abantu boona abarukworobera Ruhanga kandi abarukwesiga Obukama bwe nibaija kurora omulingo Ruhanga arahikiriza buli kintu kyona eki y’araganiize.—Okusuku’rwa 20:1-3; 21:3-5.

16. Nk’oku empero eri haihi kuhika, kiki eky’osemeriire kukora?

16 Ensi enu erukulemebwa Setani eri haihi kuhwerekerezebwa. Kikuru muno okwekaguza, ‘Kiki eki nsemeriire kukora?’ Yahwe n’agonza owekambe kwega bingi ebirukumukwataho kuruga omu Baibuli. (Yohana 17:3) Abakaiso ba Yahwe baba n’enso’rokano zaabu buli wiiki ezibakonyera okwetegereza Baibuli eky’eyegesa. Lengaho kuso’rokana nabo obutoosa. (Soma Abaheburaniya 10:24, 25.) Obworarora ngu haroho empinduka ez’osemeriire kukora, otatiina kuzikora. Enkoragana yaawe na Yahwe niija kweyongera kuguma obworateeka omu nkora eby’orukwega.—Yakobo 4:8.

17. Habwaki okwija kw’empero nikugenda kuhuniriza abantu baingi?

17 Omukwenda Paulo akasoborra ngu okuhwerekerra kuliija “nk’omusuma oku aija obwire bw’ekiro.” (1 Abasesalonika 5:2, NW) Yesu akaragura n’agamba ngu abaingi tibalifaayo ha bw’okurorraho oburukwoleka ngu tuli omu biro eby’empero. Akagamba ngu: “Baitu nkebiro bya Nuha okubikaba biri, nukwo kuliba kuti okuija Okwomwana womuntu [rundi ebiro by’empero]. Baitu nkoku bakaba bali omu biro ebi ebyabandize okusandara kwamaizi, bakaba nibalya, nibanywa, nibaswera, nibagaba okuswera, okuhikya ekiro Nuha ekiyatahiiremu omu bwato, kandi batamanye okusandara kwamaizi obukwaizire, nukutwara bona, nukwo kuliba kuti okuija Okwomwana womuntu.”—Matayo 24:37-39.

18. Yesu akaha buhabuzi ki?

18 Yesu akagamba ngu tusemeriire kwerinda okutwalirizibwa “obwokukoija nokutamira amarwa nokutabana okwobwomezi.” Akagamba ngu empero eriija nk’omutego. Akongera yagamba ngu “nukwo kiribaizira kiti bona abanyakurara hansi yona.” Akahabura n’agamba: ‘Baitu inywe murolege bwona, musabege, musobole okukira ebi byona ebirihiki’ra, n’okwome’ra omu maiso g’Omwana w’omuntu.’ (Luka 21:34-36) Habwaki kikuru okuhuliriza obuhabuzi bwa Yesu? Habwokuba ensi enu eya Setani eri haihi kuhwerekerezebwa. Abo abarukusiimwa Yahwe na Yesu nubo bonka abatarukwija kuhwerekerezebwa kandi nubo abarukwija kwikara omu nsi ebiro byona.—Yohana 3:16; 2 Petero 3:13.

^ kac. 4 Mikaeri ibara erindi erya Yesu Kristo. Kumanya ebirukukiraho, rora Ebyongiirweho, akacweka 23.