KAPITE HIVA
ʼE Kua Ovi Mai Koa Te Fakaʼosi ʼo Te Malama ʼAeni?
1. Kofea ʼae ʼe tou lava iloʼi ai te ka haʼu?
ʼI TAU sio ki te ʼu logo ʼi te televisio, neʼe lagi ke manatu fenei: ‘Ko te ʼu aluʼaga ʼaeni ʼe hoko, kua ʼaʼasili age tona ia kovi.’ ʼI te lahi ʼo te mamahi mo te agakovi, ʼe manatu ai ʼihi hahaʼi kua ovi mai te ʼaho fakaʼosi ʼo te malama ʼaeni. ʼE moʼoni koa te faʼahi ʼaia? ʼE feala koa ke tou iloʼi te ʼu aluʼaga ʼe hoko anai ʼi te ka haʼu? ʼEi. Logo la ʼe mole feala ki te tagata hana tala fakatomuʼa te ʼu aluʼaga ʼaia, kaʼe ʼe fealagia e Sehova ʼAtua. Pea ʼe ina fakaha mai ʼi te Tohi-Tapu totatou ka haʼu pea mo te ka haʼu ʼo te kele.—Esaia 46:10; Sakopo 4:14.
2, 3. Kotea ʼae neʼe fia iloʼi e te ʼu tisipulo ʼa Sesu? Pea kotea te tali neʼe fai age e Sesu kia natou?
2 Ka talanoa ʼi te Tohi-Tapu ki te fakaʼosi ʼo te malama ʼaeni, ʼe mole fakaʼuhiga ia ki te Kele ʼae ʼe tou maʼuʼuli ai. Kaʼe ʼe fakaʼuhiga ki te fakaʼosi ʼo te agakovi ʼae ʼe hoko ʼi te kele. Neʼe akoʼi e Sesu ki te hahaʼi ʼe puleʼi anai te kele e te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. (Luka 4:43) Pea neʼe fia iloʼi e ʼana tisipulo pe ʼe ko ʼafea ʼae ʼe haʼu ai anai te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. Koia, neʼe natou fehuʼi fenei age kia Sesu: “ ʼE hoko anai ʼafea te ʼu meʼa ʼaia, pea kotea anai te fakailoga ʼo tau ʼi heni pea mo te fakaʼosi ʼo te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaeni?” (Mateo 24:3) Neʼe mole fakaha e Sesu ki ʼana tisipulo te ʼaho totonu ʼae ʼe fakaʼosi ai te malama ʼaeni. Kaʼe, neʼe ina fakaha age te ʼu aluʼaga ʼe hoko anai ʼi muʼa ʼo te fakaʼosi ʼo te malamanei. Pea ko te ʼu aluʼaga ʼaia ʼe lolotoga hoko nei.
3 ʼI te kapite ʼaeni, ʼe tou talanoa ai anai ki he ʼu fakamoʼoni ʼe tou lolotoga maʼuʼuli nei ʼi te ʼu temi ʼi muʼa ʼo te fakaʼosi ʼo te malama ʼaeni. Kaʼe, ʼe tonu muʼa ke tou talanoa ki te
tau ʼae neʼe hoko ʼi selo. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi ke tou mahino ki te tupuʼaga ʼo te kua ʼaʼasili kovi ʼo te ʼu aluʼaga ʼae ʼe hoko ʼi te kele.TE TAU ʼAE ʼI SELO
4, 5. (1) Hili te fakanofo Hau ʼo Sesu, kotea ʼae neʼe hoko ʼi selo? (2) ʼO mulimuli kia Fakaha 12:12, kotea ʼe hoko ki te tagata talu mai te li ifo ʼo Satana ki te kele?
4 ʼI te Kapite 8 neʼe tou ako ai te kua fakanofo Hau ʼo Sesu ʼi selo ʼi te taʼu 1914. (Taniela 7:13, 14) ʼE ui fenei ʼi te tohi ʼo Fakaha ʼo ʼuhiga mo te aluʼaga ʼae neʼe hoko ki muli mai: “Neʼe hoko te tau ʼi selo: Ko Mikaele (ko tona fakaʼuhiga ko Sesu) mo ʼana ʼaselo neʼe natou tauʼi te talakone [Satana]. Pea neʼe fakafeagai te talakone mo ʼana ʼaselo.” * Neʼe mole malo ia Satana mo ʼana temonio ʼi te tau ʼaia pea neʼe li ifo natou ki te kele. Neʼe fiafia ʼosi te kau ʼaselo. Kaʼe kotea ka hoko anai ki te hahaʼi? ʼE ui ʼi te Tohi-Tapu ʼe natou maʼuʼuli mamahi anai. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi ko te Tevolo kua lahi tona ita “ ʼi tana iloʼi ʼae kua nounou tona temi.”—Fakaha 12:7, 9, 12.
5 ʼE tupu te ʼu mamahi ʼae ʼi te kele ʼuhi ko te Tevolo. Pea ʼe kovi ʼosi tona ita koteʼuhi ʼe ina iloʼi kua nounou tona temi pea ʼe kua vave pulihi ia ia e te ʼAtua. Tou vakaʼi pe ʼe kotea ʼae neʼe ui e Sesu ʼo ʼuhiga mo te ʼu ʼaho fakamuli.—Vakaʼi te Fakamahino 24.
TE ʼU ʼAHO FAKAMULI
6. Kotea ʼae ʼe feala ke tou ui ʼo ʼuhiga mo te tau ia ʼaho nei?
6 Te tau. Neʼe ui fenei e Sesu: “ ʼE fakafeagai anai he fenua ki he tahi age fenua, pea mo he puleʼaga hau ki he tahi age puleʼaga hau.” (Mateo 24:7) ʼE kaugā malie age natou neʼe mamate ʼi totatou temi ia natou neʼe mamate ki muʼa atu ʼuhi ko te ʼu tau. Ia taʼu ʼe 1900 tupu ʼo kamata mai te ʼuluaki sekulo ʼo kaku ki te taʼu 1914, neʼe ko te teitei toko 30 miliona hahaʼi neʼe mamate ʼi te ʼu tau. Kaʼe ia taʼu pe ʼe 100, ʼi te taʼu 1900 ki te taʼu 2000, ko te toko 100 miliona tupu neʼe mamate ʼi te ʼu tau. Ke ke fakakaukauʼi age muʼa ki te maʼuli mamahi ʼe logoʼi e te toko lauʼi miliona hahaʼi ʼuhi ko te ʼu tau.
7. Kotea ʼae ʼe feala ke tou ui ʼo ʼuhiga mo te pakupaku ia ʼaho nei?
7 Te pakupaku. Neʼe ui fenei e Sesu: “ ʼE hoko anai ni hoge.” (Mateo 24:7) Logo la te kua mahu ʼo te meʼa kai ʼi te temi nei, kaʼe tokolahi te hahaʼi ʼe mole feʼauga tanatou meʼa kai. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi ʼe mole feʼauga tanatou foʼi falā moʼo totogi ʼaki hanatou meʼa kai peʼe mole ʼi ai hanatou moʼi kele ke natou to magisi ai. ʼE fakalaka ʼi te tahi miliale te hahaʼi ʼe natou maʼuʼuli ʼi te ʼaho fuli ʼaki pe te foʼi falā 100 peʼe veliveli age pe la ia. Ko te Kautahi Fakamalamanei ʼo Te Maʼuli Malolo, ʼe ina fakafuafua ko te toko lauʼi miliona fanau ʼe mahahaki mo mamate ʼi te taʼu fuli koteʼuhi ʼe mole feʼauga tanatou meʼa kai.
8, 9. Kotea ʼae ʼe ha ai neʼe hoko moʼoni te lea fakapolofeta ʼa Sesu ʼo ʼuhiga mo te mahaki?
8 Te ʼu mafuike. Neʼe fakakikite fenei e Sesu: “ ʼE hoko anai ni maLuka 21:11) ʼE fakafuafua e te kau tagata sivi ʼi te taʼu fuli ʼe hoko ai te ʼu mafuike lalahi. Talu mai te taʼu 1900, ʼe lau ko te toko lua miliona tupu neʼe mamate ʼuhi ko te ʼu mafuike. Ia ʼaho nei, ʼaki te tekenolosia, kua tou iloʼi fakatomuʼa te temi ʼae ʼe hoko ai he mafuike. Logo la te ʼu meʼa gaue fakapoto ʼaia kua maʼu, kaʼe ʼe kei lahi pe te hahaʼi ʼe mamate.
fuike lalahi.” (9 Te mahaki. Neʼe fakakikite e Sesu ʼe ʼi ai anai ni “mahaki.” Tokolahi te hahaʼi ʼe natou mamate ʼuhi ko ni mahaki ʼe kovi pea kua mafola fakavilivili. (Luka 21:11) ʼE lahi te ʼu mahaki ʼe feala tona faitoʼo e te kau toketa. Kaʼe, ʼi te taʼu fuli, ko te toko lauʼi miliona hahaʼi ʼe mamate ʼuhi ko te ʼu mahaki ohage la ko te fatafata vaivai (tuberculose), te paludisme pea mo te choléra. ʼI te ʼu taʼu ʼe 40 kua hili, neʼe maʼu e te kau toketa ni mahaki foʼou ʼe 30. Pea ko ʼihi mahaki ʼe mole maʼu hona faitoʼo.
TE AGA ʼA TE HAHAʼI ʼI TE ʼU ʼAHO FAKAMULI
10. Kotea te ʼu faʼahi ʼae ʼe tuʼu ia 2 Timoteo 3:1-5 ʼe hoko moʼoni ia ʼaho nei?
10 Ia 2 Timoteo 3:1-5, ʼe ui fenei ai: “ ʼI te ʼu ʼaho fakamuli, ʼe ʼi ai anai he ʼu temi makehe pea mo faigataʼa.” Neʼe fakamahino e Paulo pe ʼe feafeaʼi anai te aga ʼa te hahaʼi lolotoga te ʼu ʼaho fakamuli. Neʼe ina ui
-
ʼe ʼoʼofa pe anai te hahaʼi kia natou totonu
-
ʼe natou manako ki te paʼaga
-
ʼe natou talagataʼa ki ʼanatou matuʼā
-
ʼe natou heʼe agatonu
-
ʼe natou heʼe ʼofa
-
ʼe mole natou lotololomi
-
ʼe natou fekai, mo fehihiʼa ki te lelei
-
ʼe natou ʼoʼofa ki te ʼu fakafiafia kaʼe mole ki te ʼAtua
-
ʼe natou fia fakaha ʼe natou pipiki ki te ʼAtua kaʼe ʼe mole natou fai ʼi ʼonatou maʼuli
11. ʼO mulimuli kia Pesalemo 92:7, MN, kotea ʼae ka hoko anai ki te hahaʼi agakovi?
11 ʼE feia koa te aga ʼa te hahaʼi ʼae ʼe maʼuʼuli ʼi te koga meʼa ʼae ʼe ke nofo ai? ʼI te malamanei katoa, tokolahi ʼe natou fai te ʼu aga ʼaia. Kaʼe, kua vave fai e te ʼAtua ia te puleʼaki ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia. E ina fakapapau fenei: “Ka homo ake te kau agakovi ohage ko te vao pea mo matala ia natou fuli ʼae ʼe natou fai te meʼa ʼae ʼe kovi, ke pulihi natou ʼo talu ai.”—Pesalemo 92:7, MN.
TE LOGO LELEI ʼI TE ʼU ʼAHO FAKAMULI
12, 13. Kotea ʼae neʼe tokoni mai ai Sehova ke tou mahino ki ai lolotoga te ʼu ʼaho fakamuli?
12 Neʼe fakakikite ʼi te Tohi-Tapu ʼe lahi anai te ʼu malaʼia mo te ʼu mamahi ʼe hoko lolotoga te ʼu ʼaho fakamuli. Kaʼe ʼe mole gata ai, ʼe toe talanoa foki ʼi te Tohi-Tapu ki te ʼu logo lelei ka hoko anai.
“Ko te logo lelei ʼaeni ʼo te Puleʼaga ʼe fakamafola anai ʼi te kele katoa.”—Mateo 24:14
13 Te ʼatamai malama ʼo ʼuhiga mo te Tohi-Tapu. Neʼe tohi fenei e te polofeta ko Taniela ʼo ʼuhiga mo te ʼu ʼaho fakamuli: “Ko te ʼatamai malama moʼoni ʼe mahu anai.” (Taniela 12:4, MN ) ʼI te ʼu ʼaho fakamuli, ʼe tokoni anai te ʼAtua ki ʼana kaugana ke natou mahino lelei age ki te Tohi-Tapu. Pea neʼe ko te faʼahi ʼaia neʼe fai e Sehova talu mai te taʼu 1914. Ohage la, neʼe tokoni mai ke tou mahino lelei age ki te maʼuhiga ʼo tona huafa, mo tana fakatuʼutuʼu ʼo ʼuhiga mo te kele, mo te fakaʼuhiga ʼo te totogi, mo te aluʼaga ʼe hoko anai moka tou mamate pea mo te ʼamanaki ki te fakatuʼuake. Kua tou mahino ko te Puleʼaga ʼo te ʼAtua ʼe ko te puleʼaga pe ʼaia ʼe tahi ʼe feala ke ina fakatokatoka ʼotatou fihifihia. Pea neʼe tou toe mahino ai pe ʼe feafeaʼi hatatou maʼuli fiafia mo fakafiafiaʼi te loto ʼo te ʼAtua. Kaʼe, ʼe taupau pe koa e te ʼu kaugana ʼa te ʼAtua ia te ʼu faʼahi ʼae neʼe natou ako maʼa natou pe ia? ʼE tou maʼu te tali ki te fehuʼi ʼaia ʼi te tahi lea fakapolofeta.—Vakaʼi te Fakamahinos 21 mo 25.
14. Kofea ʼae ʼe fakamafola ai te logo lelei ʼo te Puleʼaga? Pea ko ai ʼae ʼe ina fakahoko te gaue ʼaia?
14 Te gaue faifakamafola ʼi te malamanei katoa. ʼI te talanoa ʼa Sesu ki te ʼu ʼaho fakamuli, neʼe ina ui fenei: “Ko te logo lelei ʼaeni ʼo te Puleʼaga ʼe fakamafola anai ʼi te kele katoa.” (Mateo 24:3, 14) ʼE fakamafola te logo lelei ʼo te Puleʼaga ʼi te ʼu fenua ʼe 230 tupu ia lea ʼe 700 tupu. ʼEi, ko te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼae ʼe ʼomai mai “te ʼu puleʼaga fuli, mo te ʼu telepi fuli,” ʼe natou faifakamafola ʼi te kele katoa. ʼE natou tokoni ki te hahaʼi ke natou mahino pe kotea te Puleʼaga ʼo te ʼAtua pea kotea ʼae ka ina fai anai maʼa te tagata. (Fakaha 7:9) Pea ʼe mole totogi tanatou gaue ʼaia. Ohage ko tona fakakikite ʼe Sesu, maʼia pe ʼe fehiʼaʼinaʼi peʼe gaohi koviʼi natou, kaʼe ʼe mole he meʼa ʼe feala ke ina taʼofi tanatou gaue.—Luka 21:17.
KOTEA ʼE KE FAI ANAI?
15. (1) ʼE ke tui koa ʼe tou maʼuʼuli ʼi te ʼu ʼaho fakamuli? Kotea tona tupuʼaga? (2) Kotea ka hoko anai kia natou ʼae ʼe mole fakalogo kia Sehova? (3) Kotea ka hoko anai kia natou ʼae ʼe fakalogo kia Sehova?
15 ʼE ke tui koa ʼe tou maʼuʼuli ʼi te ʼu ʼaho fakamuli? ʼE lahi te ʼu lea fakapolofeta ʼo te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te ʼu ʼaho fakamuli ʼe hoko moʼoni ia ʼaho nei. Kua vave pe te toʼo e Sehova te tonu ʼae ke ina fakagata te fakamafola ʼo te logo lelei pea ʼe hoko mai anai “te fakaʼosi.” (Mateo 24:14) Kotea te fakaʼosi? Ko te fakaʼosi ʼe ko Alamaketone. Ko te temi ʼaia ka pulihi ai anai e te ʼAtua ia te agakovi fuli pe. ʼE fakaʼaogaʼi anai e Sehova ia Sesu mo ʼana ʼaselo malolohi ke natou pulihi te hahaʼi ʼae ʼe talagataʼa kia te Ia pea mo tona ʼAlo. (2 Tesalonika 1:6-9) Hili ʼaia, ʼe mole toe kakaʼi anai e Satana mo ʼana temonio te hahaʼi. Pea ko natou fuli ʼae ʼe fia fakalogo ki te ʼAtua pea mo tona Puleʼaga, ʼe natou sisio anai ki te fakahoko ʼo ʼana fakapapau fuli.—Fakaha 20:1-3; 21:3-5.
16. ʼI te kua vave ovi mai ʼo te fakaʼosi, kotea ʼae ʼe tonu ke ke fai?
16 ʼEi, ko te malama ʼaeni ʼe puleʼi e Satana ʼe kua vave pulihi pe. Koia, ʼe maʼuhiga ai ke tou fai te fehuʼi ʼaeni: “Kotea ʼae ʼe tonu ke au fai?” ʼE loto e Sehova ke ke fakaloloto pea mo fakamalotoloto tau ako ia te Tohi-Tapu. (Soane 17:3) ʼE fai e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼanatou fono ʼi te vahaʼa fuli moʼo tokoni ki te hahaʼi ke natou mahino ki te Tohi-Tapu. Faiga ke ke kau tuʼumaʼu ki te ʼu fono ʼaia. (Lau ia Hepeleo 10:24, 25.) Kapau ʼe ke iloʼi ʼe tonu ke ke fai he ʼu fetogi, ʼaua tau mataku ʼi te fai ʼo te ʼu fetogi ʼaia. ʼI tau fai te faʼahi ʼaia, ʼe liliu anai ʼau felogoʼi mo Sehova ʼo malohi.—Sakopo 4:8.
17. He koʼe ko te tokolahi ʼe natou punamaʼuli anai ki te hoko mai ʼo te fakaʼosi?
17 Neʼe ui e te apositolo ko Paulo ko te ʼaho ʼae ʼe pulihi ai te kau agakovi ʼe haʼu anai “ohage ko he tagata kaihaʼa ʼi te poʼuli.” (1 Tesalonika 5:2) Kotea tona fakaʼuhiga? Ko tona fakaʼuhiga, ʼe hoko anai ʼi he temi ʼe mole ʼamanaki ki ai te hahaʼi. Neʼe fakakikite e Sesu ʼe tokolahi anai te hahaʼi ʼe natou fakafisi ki te ʼu fakamoʼoni ʼae ʼe tou maʼuʼuli ʼi te ʼu ʼaho fakamuli. Neʼe ina ui fenei: “ ʼE toe tatau pe anai te ʼi heni ʼo te Foha ʼo te tagata [peʼe ko te ʼu ʼaho fakamuli] pea mo te temi ʼo Noe. He ʼe ʼi te temi ʼi muʼa ʼo te Tulivio, neʼe natou kakai pea mo iinu, neʼe ʼohoana te hahaʼi tagata pea mo fakaʼohoanaʼi te hahaʼi fafine, ʼo kaku ki te ʼaho ʼae neʼe hu ai ia Noe ki te aleka. Neʼe mole natou tokagaʼi he meʼa, ʼo kaku ki te hoko mai ʼo te Tulivio pea neʼe ina ʼave ia natou fuli, ʼe toe feia pe anai mo te ʼi heni ʼo te Foha ʼo te tagata.”—Mateo 24:37-39.
18. Kotea te fakatokaga ʼae neʼe fai mai e Sesu?
18 Neʼe fakatokaga tatou e Sesu ke ʼaua naʼa tou tuku “te kai fakavale mo te inu fakavale pea mo te ʼu tuʼania ʼo te maʼuli” ke ina fakaleluʼi tatou. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi neʼe ina ui ʼe hoko fakapunamaʼuli mai anai te fakaʼosi “ohage ko he hele.” Neʼe ina toe ui “ ʼe hoko mai anai kia natou fuli ʼae ʼe nonofo ʼi te kele katoa.” Pea neʼe ina hoko atu fenei: “Kotou nonofo ʼalaʼala mo kolekole tuʼumaʼu [peʼe faikole fakamalotoloto], ke feala ke kotou hao ʼi te ʼu meʼa fuli ʼaia ʼe tonu ke hoko mai pea mo kotou tutuʼu ia muʼa ʼo te Foha ʼo te tagata.” (Luka 21:34-36) He koʼe ʼe maʼuhiga ke tou fakalogo ki te fakatokaga ʼa Sesu? Koteʼuhi kua vave pulihi pe te malama agakovi ʼa Satana. Pea ko natou pe ʼae ʼe fakalogo kia Sehova mo Sesu ʼae ʼe hao anai ʼi te fakaʼosi. ʼEi, ʼe natou maʼuʼuli anai ʼi te malama foʼou ʼo heʼe gata.—Soane 3:16; 2 Petelo 3:13.
^ pal. 4 Ko Mikaele ʼe ko he tahi higoa ʼo Sesu Kilisito. Kapau ʼe ke fia maʼu he tahi age ʼu fakamahino, vakaʼi te Fakamahino 23.