Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

MTWE 9

Ana Mbesi ja Chilambo Jiŵandichile?

Ana Mbesi ja Chilambo Jiŵandichile?

1. Ana mpaka tulijiganye kwapi yindu yakusogolo?

ANA pakwete palolele ngani pa TV, kapena kupikanila ngani pa wailesi, ni kuliwusya kuti, ‘Ana chilambochi chikwawula kwapi?’ Pachilambopa pakutendekwa yindu yejinji yakutesya chanasa soni yangasa. Yeleyi yikusiyatendekasya ŵandu ŵane kulupilila kuti mbesi ja chilambo jiŵandichile. Nambo ana yeleyi yili yisyene? Ana pana litala lyampaka litukamuchisye kumanyilila yachiyitendekwe kusogolo? Elo lipali. Atamose kuti ŵandu nganaŵa akombwele kumanyilila yachiyitendekwe kusogolo, nambo Yehofa Mlungu ni jwampaka akombole kutenda yeleyi. Jwalakwe kupitila m’Baibulo akusatusalila yakwamba sogolo jetu soni sogolo ja chilambochi.—Yesaya 46:10; Yakobo 4:14.

2, 3. Ana ŵakulijiganya ŵa Yesu ŵasakaga kumanyilila yamtuli, soni ana Yesu ŵajanjile mwamtuli?

2 Patukuŵalanga m’Baibulo pakwamba ya mbesi ja chilambochi, ngayikugopolela mbesi ja chilambo chisyesyene chatukusatamachi, nambo yikugopolela mbesi ja yindu yakusakala. Yesu ŵajiganyisye ŵandu kuti Uchimwene wa Mlungu uchilamulila chilambo chosope chapasi. (Luka 4:43) Ŵakulijiganya ŵa Yesu ŵasakaga kumanyilila ndaŵi jawuchiyika Uchimwene wa Mlunguwu. M’yoyo jemanjaji ŵam’wusisye Yesu kuti, “Ana yindu yeleyi tiyichitendekwa chakachi, soni ana chimanyilo chakuŵapo kwawo, soni chambesi ja ndaŵi ajino chichiŵa chichi?” (Mateyu 24:3) Yesu pakwanga, nganiŵasalila lisiku lisyesyene, nambo ŵasalile jemanjajo yindu yayichitendekwaga mbesi jili jisigele panandi kwika. Yaŵajanjile Yesu, ni yayikutendekwa masiku agano.

3 Mu mtwe awuno chitulole maumboni gakulosya kuti tukutama mundaŵi jakuti mbesi ja chilambochi jisigele panandi kwika. Nambo chandanda kwende tulijiganye kaje ya ngondo jajatendekwe kwinani kuti tupikanichisye ligongo lyakwe yindu yisakele mnope pachilambopa.

NGONDO JAJAPALI KWINANI

4, 5. (a) Ana kwinani kwatendekwe chichi Yesu paŵagambile kuŵa Mwenye? (b) Mwakamulana ni Chiwunukuko 12 ndime 12, ana yatendekwe yatuli Satana ali amponyisye pachilambo chapasi?

4 Mu Mtwe 8 twalijiganyisye kuti Yesu jwaŵele Mwenye kwinani m’chaka cha 1914. (Daniele 7:13, 14) Buku ja Chiwunukuko jikusatusalila yayatendekwe Yesu ali agambile kuŵa Mwenye. Jikusati, “Japali ngondo kwinani, Mikayeli [jwali Yesu] ni malayika gakwe ŵamenyene ni chimjoka [Satana], soni chimjokacho ni malayika gakwe chaputile ngondo.” * Satana ni yiwanda yakwe nganapunda ngondojo, mwati ŵagwichisye pachilambo chapasi. Aganichisye mugasangalalile malayika gakulupichika. Nambi wuli ŵandu pachilambo chapasi? Baibulo jikusasala kuti jichiŵa ndaŵi jakusawusya kwa ŵandu. Ligongo chichi? Ligongo lyakuti Satana ali jwakutumbila mnope, ligongo “akumanyilila kuti jimsigalile ndaŵi jamnono.”—Chiwunukuko 12:7, 9, 12.

Satana akutendekasya yakusawusya yejinji pachilambo chapasi. Jwalakwe ali jwakutumbila ligongo akumanyilila kuti jisigele ndaŵi jamnono kuti Mlungu amasye yindu yakusakala yakusayitendekasya. Sambano kwende tulole yindu yaŵasasile Yesu kuti yichitendekwa m’masiku gambesi.—Alole Maloŵe Gakumbesi 23.

YAKUTENDEKWA M’MASIKU GAMBESI

6, 7. Ana masiku agano mpaka tusale yamtuli yakwamba ngondo soni sala?

6 Ngondo. Yesu ŵatite, “Mtundu uchijimuchilana ni mtundu wine, soni uchimwene uchijimuchilana ni uchimwene wine.” (Mateyu 24:7) M’masiku getu gano, ŵandu ŵajinji awulajidwe pangondo kupundana ni kalakose. Chiwanja chachikusalola yakutendekwa yapachilambo chosope cha Worldwatch Institute chatite, kutandila mu chaka cha 1914 ŵandu ŵakupunda 100 miliyoni ŵawulajidwe pa ngondo. Nambo kutandila yaka ya m’ma 1900 mpaka m’ma 2000 ŵandu ŵajinji kupunda pelepa ŵawulajidwe. Agambe ganisya mwalajile ŵandu ŵajinji ni ngondosi?

Sala. Yesu ŵatite, “Kuchiŵa sala.” (Mateyu 24:7) Atamose kuti pachilambopa pakusasimanikwa yakulya yejinji kupunda ni kalakose, nambo ŵandu ŵajinji ŵangakombola kupata yakulya yakwanila. Ana ligongo chichi? Lili ligongo lyakuti ŵandu ŵangapata mbiya syakwanila syakusumila yakulya kapena akusasoŵa malo gakuti alimejepo. Ŵandu ŵajinji ŵangapata mbiya syakwanila syampaka syakamuchisye atamose kwa lisiku limo. Chiwanja chakulola ya umi wa ŵandu pachilambo chosope cha World Health Organization chasasile kuti ŵanache mamiliyoni gejinji akusawaga chaka chilichose ligongo lyakuti ngakusapataga yakulya yakwanila.

8, 9. Ana chichi chachikulosya kuti yakulochesya ya Yesu yakwamba yisichinya soni yilwele yikwanilichikwe?

8 Yisichinya. Yesu ŵasasile mkanipaŵe kuti, “Kuchitendekwa yisichinya yamachili.” (Luka 21:11) Chaka chilichose kukusatendekwa yisichinya yamachili yejinji. Kutandila m’yaka ya m’ma 1900, ŵandu ŵakupunda 2 miliyoni awile ligongo lya yisichinya. Atamose kuti kwawula pasogolo pangani sya sayansi kukamuchisye kuti ŵandu akomboleje kumanyilila mwachitema kuti chisichinya chichitendekwe, nambo ŵandu ŵajinji akusawape ni yisichinya.

9 Yilwele. Yesu ŵasasile mkanipaŵe kuti kuchiŵa “milili.” Yeleyi yigopolela kuti yilwele yakogoya yichiwandaga mwachitema soni yichiwulaga ŵandu. (Luka 21:11) Atamose kuti madokotala gaŵele gali mkulijiganya matala gakuposya yilwele yejinji, nambope pana yilwele yine yakuti ŵandu akwendelechela kuwa nayo. Ŵakuwungunya ŵane ŵapatile kuti, chaka chilichose, ŵandu mamiliyoni gejinji akusawaga ni yilwele mpela liwundika lyekulungwa lya TB, malungo, soni kuwugula m’matumbo (kolela). Konjechesya pelepa, madokotala gakopochele yilwele yasambano yakupunda 30 yakuti yangali mtela.

ANA ŴANDU CHACHIŴA ŴAMTULI M’MASIKU GAMBESI?

10. Ana lilemba lya 2 Timoteo 3 ndime 1 mpaka 5 likukwanilichikwa chamtuli masiku agano?

10 Baibulo pa 2 Timoteo 3 ndime 1 mpaka 5 jikusati: “M’masiku gambesi gachiŵa ndaŵi jakusawusya.” Ndumetume Paulo jwasasile mwachachiŵela ŵandu ŵajinji m’masiku gambesi. Jwalakwe ŵatite ŵandu chachiŵa

  • ŵakulinonyela

  • ŵakunonyela mbiya

  • ŵangapikanila achinangolo

  • ŵangakulupichika

  • ŵanganonyela ŵamwiŵasa mwawo

  • ŵangalilekasya

  • ŵangasa

  • ŵakunonyela mnope yakusangalasya m’malo mwa Mlungu

  • ŵakuwoneka mpela akusamnonyela Mlungu nambo ŵangampikanila

11. Mwakamulana ni Salimo 92:7, ana ŵandu ŵakusakala yichamalila wuli?

11 Ana kumangwawoko ŵandu akwete ndamo syelesi? Ŵandu ŵajinji pachilambopa akwete ndamo syelesi. Nambo pachangakaŵapa Mlungu chatendepo kandu kwa ŵandu ŵakwete ndamosi. Jwalakwe ŵasasile kuti, “Ŵandu ŵakusakala pakusipuka mpela msipu, soni ŵandu ŵakulemwa pakusipuka mpela maluŵa, yikusaŵaga m’yoyo kuti ŵajonanje kwangamala.”—Salimo 92:7.

NGANI SYAKUSANGALASYA SYASIKUTENDEKWA M’MASIKU GAMBESI

12, 13. Ana Yehofa atujiganyisye yamtuli m’masiku gambesi?

12 Baibulo jasasile kuti m’masiku gambesi, chilambo chichigumbala ni yakusawusya. Nambope Baibulo jasasilesoni kuti m’masiku gambesi muchitendekwasoni yindu yakusangalasya.

“Utenga awu wambone wakwamba ya Uchimwene uchilalichidwa pachilambo chosope chapasi.”—Mateyu 24:14

13 Kujipikanichisya chenene Baibulo. Pakwamba ya masiku gambesi, jwakulochesya Daniyele jwatite, “Umanyilisi usyesyene uchitupa.” (Daniele 12:4) Mlungu ni juŵaliji jwakuti chachakamuchisya ŵandu ŵakwe kuti ajipikanichisye chenene Baibulo kupunda ni kalakose. Yehofa atesile yeleyi mnopemnope kutandila m’chaka cha 1914. Mwambone, jwalakwe atujiganyisye kusosekwa kwa lina lyakwe, chakulinga chakwe cha chilambo chapasi, yisyesyene yakwamba chiwombolo, yayikusatendekwa patuwile, soni yakwamba kwimuka kwa ŵawe. Tulijiganyisyesoni kuti Uchimwene wa Mlungupe ni wawuchimasya yakusawusya yetu. Konjechesya pelepa, tuyimanyi yampaka tutende kuti tuŵe ŵakusangalala yisyesyene, soni yampaka tutendeje kuti tumsangalasye Mlungu. Nambo ana, ŵakutumichila ŵa Mlungu akusatendaga chichi palijiganyisye yeleyi? Yajasasile Baibulo mkanipaŵe yikusatukamuchisya kumanyilila kwanga kwa chiwusyochi.—Alole Maloŵe Gakumbesi 20 soni 24.

14. Ana utenga wambone ukulalichikwa kwapi soni ŵani ŵakusalalichila?

14 Masengo gakulalichila gakutendekwa pachilambo chosope. Pakuŵecheta ya masiku gambesi Yesu ŵatite, “Utenga awu wambone wakwamba ya Uchimwene wuchilalichikwa pachilambo chosope chapasi.” (Mateyu 24:3, 14) Utenga wambone wa Uchimwene ukulalichikwa m’yilambo yakupunda 230 soni m’yiŵecheto yakupunda 700. M’yoyo, pachilambo chosope, Ŵamboni sya Yehofa ŵakutyochela ‘m’mitundu’ josope, akwakamuchisya ŵandu kuwupikanichisya Uchimwene wa Mlungu soni yawuchatendela ŵandu kusogolo. (Chiwunukuko 7:9) Jemanjaji akusatendaga yeleyi mwalulele. Atamose kuti ŵandu ŵajinji akusiŵaŵenga soni kwalagasya, nambo pangali champaka chilekasye masengo gakulalichila mpela muŵaŵechetele Yesu.—Luka 21:17.

ANA AKUSOSEKWA KUTENDA CHICHI?

15 (a) Ana akusakulupilila kuti tukutama m’masiku gambesi, ligongo chichi? (b) Ana ŵandu ŵakusampikanila Yehofa soni ŵangampikanila yichamalila wuli?

15 Ana akukulupilila kuti tukutama m’masiku gambesi? Yakulochesya yejinji ya m’Baibulo yakwamba masiku gambesi yikukwanilichikwa. Pachangakaŵapa Yehofa chajimisye masengo gakulalichila utenga wambone kaneko “mbesi” jichiyika. (Mateyu 24:14) Ana mbesi jeleji jili chichi? Jili ngondo ja Alamagedo, ndaŵi jele Mlungu chachityosya yakusakala yosope. Yehofa chachikamulichisya masengo Yesu soni malayika gakwe gamachili konanga jwalijose jwangakusampikanila Yehofajo soni Mwanagwe. (2 Atesalonika 1:6-9) Panyuma pa ngondoji, Satana soni yiwanda yakwe ngasapakombolasoni kwasokonasya ŵandu. M’yoyo ŵandu wosope ŵakusampikanila Mlungu soni ŵali kumbali ja Uchimwene wakwe chachilola yilanga yosope yaŵasasile Mlungu yili mkutendekwa.—Chiwunukuko 20:1-3; 21:3-5.

16. Pakuŵa mbesi jikuŵandichila, ana akusosekwa kutenda chichi?

16 Chilambo chakuchilamulila Satanachi chichimale pamkaŵapa. M’yoyo tukusosekwa kuliwusya kuti, ‘Ana ngusosekwa kutenda yatuli?’ Yehofa akusaka kuti wawojo atendeje yiliyose yampaka akombole kuti alijiganye Baibulo. Soni akusosekwa kukuwona kulijiganya Baibulo kuŵa kwakusosekwa mnope. (Yohane 17:3) Chijuma chilichose, Ŵamboni sya Yehofa akusakola misongano jampaka jakamuchisye kuti ajipikanichisye chenene Baibulo. Alinjeje kusimanikwa pamisonganoji mwakutamilichika. (Aŵalanje Ahebeli 10:24, 25.) Naga akuyiwona kuti akusosekwa kuchenga yindu yine, akatenda woga kutenda yeleyo. Pakutenda yeleyi nikuti unasi wawo ni Yehofa uchiŵa wakulimba.—Yakobo 4:8.

17. Ana ligongo chichi mbesi jichasupusya ŵandu ŵajinji?

17 Ndumetume Paulo jwasasile kuti konasika kwa ŵandu ŵakusakala kuchiŵa kwakusupusya, “mpela jwawiyi chilo.” (1 Atesalonika 5:2) Yesu ŵalochesye kuti ŵandu ŵajinji ngasawukosya umboni wakuti akutama m’masiku gambesi. Jwalakwe ŵatite, “Pakuŵa mpela mugaŵelele masiku ga Nowa, ni muyichiŵelasoni pa kuŵapo kwa Mwanache jwa mundu. M’masiku gelego chigumula mkanichiyiche, ŵandu ŵaliji mkulya soni kumwa, achalume ŵaliji mkulombela soni achakongwe ŵaliji mkulombedwa, mpaka palisiku lyele Nowa ŵajinjile m’chombo. Ŵandu nganayikosya yayatendekwagayo mpaka pele chikumba chayiche ni kwapyajila wosopewo.”—Mateyu 24:37-39.

18. Ana Yesu ŵatukalamwisye yamtuli?

18 Yesu ŵatukalamwisye kuti tukajigalika ni “kulya mnope, kumwa mnope, soni yakusawusya ya paumi.” Jwalakwe ŵasasile kuti mbesi jichiyika mwakusupusya mpela “chitega.” Jwalakwe jwasasilesoni kuti “jichiyichila wosope ŵakutama pachilambo chapasi.” Kaneko jwalakwe jwatitesoni, “Aŵe mesope, soni apopeleje ni mtima wosope ndaŵi syosope, kuti chapakombole kulupuka yindu yosope yachiyitendekwa, soni chapakombole kwima pameso pa Mwanache jwa mundu.” (Luka 21:34-36) Ana ligongo chichi tukusosekwa kupikanila yaŵatukalamwisye Yesuyi? Ligongo lyakuti pangakaŵapa chilambo chakusakala cha Satanachi chichijonanjidwe. Ŵandupe ŵele Yehofa soni Yesu akwajitichisya ni ŵachachikulupuka ni kutamaga m’chilambo chasambano mpaka kalakala.—Yohane 3:16; 2 Petulo 3:13.

^ ndime 4 Mikayeli lili lina line lya Yesu Klistu. Kuti amanyilile yejinji, alole Maloŵe Gakumbesi 22.