Kututuluka ha Chikuma

Kuya ha katalilo wa yikuma

KAPITULU 10

Umwenemwene Hakutwala Kuli Angelo

Umwenemwene Hakutwala Kuli Angelo

1. Mumu liaka twatamba kunyingika angelo?

YEHOVA kanazange hanga tunyingike usoko wenyi. Angelo kali chihanda cha usoko wa Zambi. Mu Mbimbiliya kanaavuluka ngwo “ana a Zambi.” (Yombi 38:7) Yika angelo akulinga? Kuchi akwashile atu ku mashimbu akunyima? Shina mahasa kutukwasa musono nyi?—Tala Maliji Akusongo 8.

2. Kulihi angelo akatukile? Nawa angahi atangile?

2 Twatamba kunyingika kuze angelo akatukile. Mukanda wa A-Kolosu 1:16 unatulweze ngwo muze Yehova te hatanga Yesu mba “yuma yeswe yatangiwile, mu malilu ni hano hashi.” Yatanga nawa angelo. Angelo angahi atangile? Mbimbiliya yinasolola ngwo Zambi katangile kama ja tununu twa angelo.—Samu 103:20; Usolwelo 5:11.

3. Yika mukanda wa Yombi 38:4-7, unatulweze hakutwala kuli angelo?

3 Mbimbiliya yinatulongesa nawa ngwo Yehova katangile angelo shimbu te kanda achitanga hashi. Kuchi ayo evwile muze Zambi atangile hashi? Mukanda wa Yombi unatulweze ngwo ayo kevwile kuwaha chinji. Angelo eswe te kakuwayila Yehova hamuwika mu usoko walinunga.—Yombi 38:4-7.

ANGELO KAKUKWASA ATU JA ZAMBI

4. Kuchi tunanyingika ngwetu angelo kakuzanga atu?

4 Angelo mashimbu eswe kakuzanga atu ni upale wa Yehova hano hashi ni hali atu. (Yishima 8:30, 31; 1 Petulu 1:11, 12) Kota kevwile yinyengo yinji muze Alama ni Eva avulumwine. Kota kakwivwa nawa yinyengo musono muze akumona atu anji mahona kwononokena Yehova. Alioze muze mutu malikonyeka ni kufuna kuli Zambi, angelo kakuwahilila chinji. (Luka 15:10) Angelo kakuzanga chinji atu waze akuwayila Zambi. Yehova kakuzachisa angelo hanga akwase ni kufunga tuvumbi twenyi hano hashi. (A-Hepreu 1:7, 14) Tutalenu yimwe yilweza.

“Zambi yami watumanga mungelo wenyi kuyika makanwa ja ndumba.”Daniele 6:22

5. Kuchi angelo akwashile tuvumbi twa Zambi kushakulu?

5 Yehova katumine angelo akwase Lote ni asoko jenyi hanga alilamwine muze te manongesa mbonge ya Sondome ni Ngomora. (Uputukilo 19:15, 16) Hakupalika cha kama ja miaka, profeta Daniele yamumbila mu wina wa ndumba, alioze kamulingile nichimwe mumu Zambi yatuma “mungelo wenyi kuyika makanwa ja ndumba.” (Daniele 6:22) Mba kulutwe, muze postolo Petulu apwile mu zuwo lia ususu, Yehova yatuma mungelo hanga amutusulemo. (Yilinga 12:6-11) Angelo kakwashile nawa Yesu muze apwile hano hashi. Chakutalilaho, muze te hamupapachisa “angelo amuvumbikile.” (Marku 1:13) Muze te Yesu kanda achimushiha, umwe mungelo yasoloka kuli iye “nikumutakamisa.”—Luka 22:43.

6. (a) Kuchi tunanyingika ngwetu angelo kakukwasa tuvumbi twa Zambi musono? (b) Yihula yika mutukumbulula haliapwila?

6 Musono, angelo keshi kusoloka nawa kuli atu. Alioze Zambi machinunga ni kuzachisa angelo hanga akwase tuvumbi twenyi. Mbimbiliya yinambe ngwo: “Mungelo wa Yehova kakutunga chilombo chenyi cha kujingilika waze akumuvwila woma, kakuapulula.” (Samu 34:7) Mumu liaka atamba kutufunga? Mumu tuli ni akwa-kole a ndundo jinji waze akuzanga kutulinga upi. Akwa-kole jacho aya? Kulihi akatukile? Kuchi akweseka kutulinga upi? Tutalenu yize yalingiwile ha shimbu likehe muze Alama ni Eva te haatanga, mba tukumbulule yihula yino.

AKWA-KOLE JETU WAZE KESHI KUMONEKA

7. Yika Satana anazange hanga atu alinge?

7 Twalilongesanga mu Kapitulu 3 ngwo umwe mungelo kalimikine ni Zambi nawa yazanga kuyula hali akwo. Mbimbiliya yinamuvuluka ngwo Satana Ndiapu. (Usolwelo 12:9) Satana nawa kazangile hanga akwo alimike ni Zambi. Mba yapiangula Eva. Kukatuka hazehene, aye kakupiangula atu anji. Alioze amwe ngwe Abele, Enoke ni Noa yanunga ni kushishika kuli Yehova.—A-Hepreu 11:4, 5, 7.

8. (a) Kuchi angelo amwe alipwishile andemoniu? (b) Yika andemoniu alingile mba alilamwine ku Sanga lia Meya?

8 Ha matangwa ja Noa, angelo amwe yehuka Zambi ni kuhichika yihela yo mu malilu ni kwiza ni kutwama hano hashi ni mijimba ya atu. Mumu liaka? Mbimbiliya yinatulweze ngwo o kaazangile kumbata mapwo. (Tanga Uputukilo 6:2.) Alioze chino chapwile chipi mumu o te katelele kumbata. (Yundase 6) Ha mashimbu jacho, atu anji no yaputuka kulinga kalimbalimba ni ungulungulu, ngwe angelo wano api. Kashika Yehova akwachile chiyulo chakunongesa atu api ha kuneha sanga lia meya hashi heswe. Alioze yalamwina tuvumbi twenyi ashishika. (Uputukilo 7:17, 23) Angelo api yafuna mu malilu hanga alilamwine. Mbimbiliya yinavuluka angelo jacho api ngwo andemoniu. O kasakwile kulichinga ha uhulia wa Satana, ha chino, Ndiapu yapwa mwata wo.—Mateu 9:34.

9. (a) Yika yalingiwile kuli andemoniu muze afunyine mu malilu? (b) Yika mutulilongesa haliapwila?

9 Yehova kakatayijile nawa andemoniu jacho mu usoko wenyi mumu o te hapwa yihulia. (2 Petulu 2:4) Andemoniu kechi kuhasa nawa kuzala mijimba ya atu, alioze o machinunga ni “kupiangula yifuchi yeswe ya hashi.” (Usolwelo 12:9; 1 Yoano 5:19) Tulilongesenu yuma yize ayo akupiangwila nayo atu.—Tanga 2 A-Korindu 2:11.

CHIZE ANDEMONIU AKUPIANGULA ATU

10. Kuchi andemoniu akupiangula atu?

10 Andemoniu kakupiangula atu mu majila anji. Muze atu akuhanjika ni andemoniu kakuchilinga ayo ene hanji kupalikila muli mutu mukwo, ngwe mbuki hanji mukwa-kutaha ngombo. Kuhanjika ni andemoniu kakuchivuluka ngwo kupanda wanga hanji kafutafuta. Alioze Mbimbiliya yinatutoweza ngwo twehukenu yuma yeswe yize muyitukundamisa kuli andemoniu. (A-Ngalashia 5:19-21) Mumu liaka? Ngwe chize yanga akuta muheto hanga akwate tushitu, ni andemoniu no kakuzachisa yimwe miheto hanga apiangule atu ni kwaasongwela.—Tala Maliji Akusongo 26.

11. Kutaha yika chinalumbunuka, nawa mumu liaka twatamba kuchehuka?

11 Umwe muheto uze andemoniu akuzachisa chinji uli kutaha. Chinalumbunuka kuzachisa jimwe ndundo ha kufupa kunyingika yuma ya kulutwe lia matangwa hanji yuma yize kutwanyingikine. Amwe mahasa kuchilinga ha kuzachisa tutongonoshi, mahamba, ngombo, hanji kutala mifunda ha kwoko lia mutu. Atu anji kananyingika ngwo yuma yacho yipi, alioze kakuyilinga. Ayo kali yilianyi. Chakutalilaho, Mbimbiliya yinasolola ngwo andemoniu ni akwa-kutaha kakuzachila hamuwika. Mu mukanda wa Yilinga 16:16-18 tunatange hakutwala ku “spiritu ya munanyi” yize yakwashile umwe mwana-pwo “kuhanjika ni munanyi.” Muze amutuhwishile ndemoniu wacho kuli postolo Paulo, mwana-pwo wacho yahona kwamba nawa yuma ya kulutwe lia matangwa.

12. (a) Mumu liaka chili chipi kweseka kuhanjika ni afu? (b) Mumu liaka tuvumbi twa Zambi katambile kulinga yuma ya andemoniu?

12 Andemoniu kakuzachisa nawa muheto ukwo hanga apiangule atu. Ayo kakweseka kutulingisa hanga tufuliele ngwetu mutuhasa kuhanjika ni afu, nawa ngwetu atu waze hanafu achili ni mwono ku chimwe chihela, kashika, mahasa kuhanjika ni yetu hanji kutumwesa lamba. Chakutalilaho, mutu yoze wafwisa sepa hanji usoko wenyi, mahasa kuya kuli umwe tahi yoze mamulweza ngwo mahasa kuhanjika ni afu. Tahi wacho mahasa kulweza mutu wacho yimwe yuma yipema hakutwala kuli mutu yoze hanafu, ni kwimbulula liji lia mufu wacho. (1 Samuele 28:3-19) Yuma yinji yize akulinga ha malilo yakukatuka ku nyonga liakwamba ngwo, afu nihindu achili ni mwono ku chimwe chihela. Yuma yacho yili ngwe, yiwanyino ya ha malilo, yiwanyino yakwiuluka tangwa lia kufwa cha mutu, yitapo ya afu, yiwanyino ya tuliwa, hanji ndako jikwo nawa. Muze akwa-Kristu akulituna ndako jacho, asoko jo hanji akwa-limbo lio mahasa kwaakekuna ni kwevwila uli hanji kweehuka. Alioze, akwa-Kristu kananyingika ngwo, mufu kanyingikine nichimwe nawa keshi ku chihela nichimwe. Kutuchi kuhasa kuhanjika no hanji ayo kutulinga upi. (Samu 115:17) Twatamba kukanyama. Kanda tweseka kuhanjika ni afu hanji andemoniu chipwe kulinga mu yuma ya andemoniu.—Tanga Shimbi Yamuchiali 18:10, 11; Izaia 8:19.

13. Yika tununu twa atu waze te akuvwila andemoniu woma anahase kulinga?

13 Andemoniu keshi kupiangula wika atu, alioze kakwaapinjisa nawa. Musono, Satana ni andemoniu jenyi kananyingika ngwo “mwaka ukepe wika ali nawo” shimbu Zambi kanda achaashiha, kashika, kali ni ufwatulo unji. (Usolwelo 12:12, 17) Chipwe chocho, tununu twa atu waze te akwivwa woma wa andemoniu, haliapwila keshi kuwivwa nawa. Kuchi ahashile kulitusula, ku woma wacho?

LIMIKE NI ANDEMONIU NAWA LITUSULE KU YITANGA YO

14. Kuchi mutuhasa kulitusula ku yitanga ya andemoniu, ngwe chize alingile akwa-Kristu atangu?

14 Mbimbiliya yinatulweze chize mutuhasa kulimika ni andemoniu ni chize mutuhasa kulitusula ku yitanga yo. Chakutalilaho, atu amwe mu mbonge ya Efwesu kapwile ni kuhanjika ni andemoniu muze te kanda achinyingika umwenemwene. Kuchi ayo alitusule ku yuma yacho? Mbimbiliya yinambe ngwo: “Anji akuli waze te alinga tufutafuta, yaneha mikanda yo, yayocha kumeso ja eswe.” (Yilinga 19:19) O yocha mikanda yo yeswe yatufuta-futa mumu kazangile kupwa akwa-Kristu. Ni musono che twatamba kulinga. Mutu mweswe yoze unazange kuwayila Yehova, katamba kwehuka yuma yeswe yize muyihasa kumukundamisa kuli andemoniu. Yuma yacho muyihasa kupwa mikanda, mahamba, tuponya, yinema, yizulie ni miaso yize yakuchichimieka kupanda wanga ni kuyisolola ngwe yipema. Kuli nawa yuma yize atu akuzala ngwe mikosa hanji yuma yikwo yize o akunyonga ngwo muyaafunga ku upi.—1 A-Korindu 10:21.

15. Yika nawa twatamba kulinga, mba tulimike ni Satana ni andemoniu jenyi?

15 Kulutwe lia yimwe miaka muze te akwa-Kristu a mu Efwesu hocha mikanda yo ya tufutafuta, postolo Paulu yaasonekena ngwenyi, machinunga ni kusa tachi ha “kulimika” ni “maspiritu a ungulungulu.” (A-Efwesu 6:12) Chipwe ngwe o te hanocho mikanda yo, nihindu andemoniu te kakweseka kwaapinjisa. Mba yika nawa o atambile kulinga? Postolo Paulu yaalweza ngwenyi: “Andenu lukepwe wa ufulielo, yoze munukahasa kujima nenyi mivi yeswe ya kuyila ni kahia ka mwe chingulungulu.” (A-Efwesu 6:16) Ngwe chize lukepwe wakufunga swalale ku jita, ni ufulielo wetu newo muuhasa kutufunga. Nyi twajikijila ngwetu, Yehova mahasa kutufunga, mutuhasa kulimika ni Satana ni andemoniu jenyi.—Mateu 17:20.

16. Kuchi mutuhasa kukolesa ufulielo wetu muli Yehova?

16 Kuchi mutuhasa kukolesa ufulielo wetu muli Yehova? Twatamba kutanga Mbimbiliya matangwa eswe ni kujikijila kuli iye ngwetu matukwasa. Nyi mutujikijila chinji muli Yehova, Satana ni andemoniu kechi kuhasa kutulinga upi niumwe.—1 Yoano 5:5.

17. Yika nawa muyitukwasa kulimika ni andemoniu?

17 Chuma chikwo chika akwa-Kristu amu Efwesu atambile kulinga? Ayo te katwama mu mbonge yize yapwile ni yitanga yinji ya andemoniu. Kashika, Paulu alwezele ngwenyi: “Lembenu matangwa eswe.” (A-Efwesu 6:18) Ayo te katamba kwita ukwaso wa Yehova matangwa eswe. Mba yika mutwamba hali yetu? Ni yetu nawa tuli hashi haze hali yitanga yinji ya andemoniu. Kashika, twatamba kwita ukwaso kuli Yehova, ni kuvuluka jina lienyi muze mutulemba. (Tanga Yishima 18:10.) Nyi mutununga ni kwita kuli Yehova hanga atukwase kwehuka Satana, Yehova makumbulula kulemba chetu.—Samu 145:19; Mateu 6:13.

18, 19. (a) Kuchi mutuhasa kukumba jita yize twakulinga ni Satana ni andemoniu? (b) Chihula chika mutukumbulula mu kapitulu yoze masulaho?

18 Nyi mutwehuka yuma yeswe ya andemoniu ku mwono wetu ni kujikijila kuli Yehova hanga atufunge, mutuhasa kulimika ni Satana ni andemoniu. Kutwatambile kweevwila woma. (Tanga Tiangu 4:7, 8.) Yehova kali ni tachi jinji kuhiana andemoniu. Aye kaahishile ha matangwa ja Noa, mba kumakonwona ku matangwa a kulutwe. (Yundase 6) Iwuluka ngwe, kutushi ukawetu ha jita yino, Yehova kakuzachisa angelo jenyi hanga atufunge. (2 Mianangana 6:15-17) Mutuhasa kupwa ni ushindakenyo ngwetu Yehova matukwasa hanga tukumbe Satana ni andemoniu jenyi.—1 Petulu 5:6, 7; 2 Petulu 2:9.

19 Nyi Satana ni andemoniu jenyi e ananehe lamba linji, mba mumu liaka Zambi keshi kwaanongesa? Mutuwana kumbululo lia chihula chino mu kapitulu yoze masulaho.