ونىنشى تاراۋ
پەرىشتەلەر تۋرالى شىندىق
1. نەگە پەرىشتەلەر تۋرالى ٴبىلۋىمىز كەرەك؟
ەحوبا ٴبىزدىڭ پەرىشتەلەر تۋرالى بىلگەنىمىزدى قالايدى. پەرىشتەلەر — قۇدايدىڭ كوكتەگى وتباسىنىڭ ٴبىر بولىگى. كيەلى كىتاپتا ولار «قۇداي ۇلدارى» دەپ اتالادى (ٵيۇپ 38:7). پەرىشتەلەر كوكتە نە ىستەيدى؟ ولار بۇرىنعى ۋاقىتتا ادامدارعا قالاي كومەكتەسكەن؟ ال قازىر كومەكتەسە مە؟ (8-تۇسىندىرمەنى قاراڭىز).
2. پەرىشتەلەر قالاي پايدا بولدى؟ ولاردىڭ سانى قانشا؟
2 پەرىشتەلەر قالاي پايدا بولعان؟ قولوستىقتارعا 1:16 دا ەحوبانىڭ يسانى جاراتقاننان كەيىن «كوكتەگى مەن جەردەگىنىڭ ٴبارىن جاراتقانى» ايتىلعان. دەمەك، پەرىشتەلەردى ەحوبا جاراتقان. ولاردىڭ سانى قانشا؟ كيەلى كىتاپتا پەرىشتەلەردىڭ جۇزدەگەن ميلليون ەكەنى ايتىلعان (ٴزابۇر 103:20؛ ايان 5:11).
3. ٵيۇپ 38:4—7 تارماقتاردان پەرىشتەلەر تۋرالى نە بىلەمىز؟
3 سونداي-اق كيەلى كىتاپتان پەرىشتەلەردىڭ جەر جاراتىلماس بۇرىن بار بولعانىن بىلەمىز. ٵيۇپ كىتابىندا ولاردىڭ جەر جاراتىلعاندا قاتتى قۋانعانى ايتىلعان. ول ۋاقىتتا پەرىشتەلەردىڭ بارلىعى ەحوباعا ٴبىر وتباسىنداي قىزمەت ەتكەن (ٵيۇپ 38:4—7).
پەرىشتەلەر قۇداي حالقىنا كومەكتەسەدى
4. پەرىشتەلەر ادامداردىڭ قامىن ويلايتىنىن قايدان بىلەمىز؟
4 پەرىشتەلەر ادامدارعا كومەكتەسكىسى كەلەدى. ولار قۇدايدىڭ جەر مەن ادامزاتقا قاتىستى نيەتى ٷشىن ٵردايىم قام جەيدى (ناقىل سوزدەر 8:30، 31؛ پەتىردىڭ 1-حاتى 1:11، 12). ادام مەن حاۋا ەحوباعا قارسى شىققاندا، پەرىشتەلەردىڭ كوڭىلى قاتتى تۇسسە كەرەك. بۇگىندە كوپ ادامنىڭ ەحوباعا مويىنسۇنباي جۇرگەنىن كورىپ، ولار ودان بەتەر مۇڭايادى. ٴبىراق ٴبىر ادام بولسا دا وكىنىپ، قۇدايعا بەت بۇرسا، قاتتى قۋانادى (لۇقا 15:10). ولار اسىرەسە قۇدايعا قىزمەت ەتەتىن ادامداردىڭ قامىن ويلايدى. ەحوبا پەرىشتەلەرى ارقىلى ٶز قىزمەتشىلەرىنە كومەكتەسىپ، ولاردى قورعايدى (ەۆرەيلەرگە 1:7، 14). وسىنىڭ بىرنەشە مىسالىن كورەيىك.
«قۇدايىم پەرىشتەسىن جىبەرىپ، ارىستانداردىڭ اۋزىن جاۋىپ تاستادى» (دانيال 6:22).
5. پەرىشتەلەر بۇرىندا قۇدايدىڭ قىزمەتشىلەرىنە قالاي كومەكتەسكەن؟
5 ەجەلدە سودوم مەن عومورا قالالارى جويىلعاندا، ەحوبا ەكى پەرىشتەسىن جىبەرىپ، لۇت پەن ونىڭ وتباسىن قۇتقارىپ قالعان (مۇسانىڭ 1-جازباسى 19:15، 16). جۇزدەگەن جىلدان كەيىن دانيال پايعامبار ارىستانداردىڭ ورىنا تاستالعاندا، «قۇداي پەرىشتەسىن جىبەرىپ، ارىستانداردىڭ اۋزىن جاۋىپ تاستاعان» (دانيال 6:22). كەيىنىرەك ٴبىر پەرىشتە ەلشى پەتىردى تۇرمەدەن بوساتتى (ەلشىلەردىڭ ىستەرى 12:6—11). يسا دا جەردە بولعان كەزدە پەرىشتەلەردىڭ قولداۋىن كورگەن. مىسالى، شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەننەن كەيىن «وعان پەرىشتەلەر قىزمەت ەتكەن» (مارقا 1:13). سونداي-اق يسا ولىمگە كەسىلەردىڭ الدىندا «ٴبىر پەرىشتە كەلىپ، ونى نىعايتقان» (لۇقا 22:43).
6. ا) بۇگىندە پەرىشتەلەردىڭ قۇداي حالقىنا كومەكتەسەتىنىن قايدان بىلەمىز؟ ٵ) ٴبىز قانداي سۇراقتاردى قاراستىرامىز؟
6 بۇگىندە پەرىشتەلەر ادامدارعا كورىنبەيدى. دەسە دە قۇداي ٶز قىزمەتشىلەرىنە كومەكتەسۋ ٷشىن ٵلى دە ولاردى قولدانادى. كيەلى كىتاپتا: «ەحوبادان قورقاتىنداردى اينالدىرا ونىڭ پەرىشتەسى قوس تىگىپ [نەمەسە قورشاپ]، ولاردى قۇتقارادى»،— دەلىنگەن (ٴزابۇر 34:7). ٴبىز نەگە قورعانىشقا مۇقتاجبىز؟ سەبەبى بىزگە جاماندىق جاساعىسى كەلەتىن وتە كۇشتى جاۋلارىمىز بار. ولار كىمدەر جانە قايدان پايدا بولدى؟ ولار بىزگە قانداي زيان كەلتىرۋى مۇمكىن؟ بۇل سۇراقتارعا جاۋاپ الۋ ٷشىن ادام مەن حاۋا جاراتىلعان سوڭ كوپ ۇزاماي بولعان جاعدايعا توقتالىپ وتەيىك.
كوزگە كورىنبەيتىن جاۋلار
7. شايتان ادامداردى نە ىستەۋگە يتەرمەلەۋدە؟
7 ٴبىز 3-تاراۋدان ٴبىر پەرىشتەنىڭ بيلەۋشى بولۋدى كوكسەپ، قۇدايعا قارسى شىققانىن بىلدىك. كيەلى كىتاپتا ونىڭ شايتان ٸبىلىس ەكەنى ايتىلعان (ايان 12:9). شايتان باسقالاردىڭ دا ەحوباعا قارسى شىققانىن قالادى. ول حاۋادان باستاپ ادامداردىڭ كوبىسىن اداستىرىپ كەلەدى. الايدا ٵبىل، ەنوح پەن نۇح سياقتى ادالدىقتارىنان تايماعان كىسىلەر دە بولعان (ەۆرەيلەرگە 11:4، 5، 7).
8. ا) قالاي پەرىشتەلەردىڭ كەيبىرى جىن-پەرىلەرگە اينالدى؟ ٵ) جىندار توپان سۋدان امان قالۋ ٷشىن نە ىستەدى؟
8 نۇحتىڭ زامانىندا دا كەيبىر پەرىشتەلەر قۇدايعا قارسى شىقتى. ولار كوكتەگى مەكەندەرىن تاستاپ، جەردە ادام بولىپ ٶمىر سۇرە باستادى. نەلىكتەن؟ كيەلى كىتاپتا ولاردىڭ قىزدارعا ۇيلەنگەندەرى ايتىلادى (مۇسانىڭ 1-جازباسى 6:2 وقىڭىز). ٴبىراق پەرىشتەلەردىڭ بۇلاي ەتكەنى دۇرىس ەمەس ەدى (ياھۋدا 6). سول ۋاقىتتا ادامداردىڭ كوبى الگى زۇلىم پەرىشتەلەر سياقتى بۇزىلىپ، قاتىگەز بولىپ كەتكەن ەدى. سوندىقتان ەحوبا جەرگە توپان سۋ جىبەرىپ، زۇلىم ادامداردى جويۋدى شەشتى. ال وزىنە ادال جانداردى ول قۇتقارىپ قالدى (مۇسانىڭ 1-جازباسى 7:17، 23). زۇلىم پەرىشتەلەر بولسا امان قالۋ ٷشىن كوككە ورالدى. كيەلى كىتاپتا بۇل پەرىشتەلەر جىندار دەپ اتالادى. ولار شايتاننىڭ جاعىنا شىعىپ، ونى ٶز بيلەۋشىلەرى ەتتى (ماتاي 9:34).
9. ا) جىندار كوككە ورالعاندا نە بولدى؟ ٵ) قازىر نە تۋرالى بىلەمىز؟
9 ەحوبا بۇلىك شىعارعان جىنداردى كوكتەگى وتباسىنا قايتا قابىلدامادى (پەتىردىڭ 2-حاتى 2:4). ولار ەندى ادامعا اينالا المايتىن بولدى. دەسە دە جىندار ٵلى دە «بۇكىل جەرجۇزىن اداستىرىپ ٴجۇر» (ايان 12:9؛ جوحاننىڭ 1-حاتى 5:19). قازىر ولاردىڭ قالاي كوپشىلىكتى الداپ، اداستىرىپ جۇرگەنى جايلى بىلەيىك (قورىنتتىقتارعا 2-حات 2:11 وقىڭىز).
جىنداردىڭ ايلا-امالدارى
10. جىندار ادامداردى قالاي الدايدى؟
10 جىنداردىڭ ادامداردى الدايتىن تاسىلدەرى كوپ. مىسالى، جىندارمەن تىكەلەي نەمەسە ٴتاۋىپ، باقسى-بالگەرلەر ارقىلى بايلانىسقاندا كوبىسى الدانادى. جىندارمەن بۇلاي بايلانىسۋ «سپيريتيزم» دەپ اتالادى. كيەلى كىتاپ جىندارمەن بايلانىسى بار كەز كەلگەن نارسەدەن اۋلاق بولۋدى ەسكەرتەدى (عالاتتىقتارعا 5:19—21). اڭشى اڭدى قولعا ٴتۇسىرۋ ٷشىن تۇزاق قۇراتىنى ىسپەتتى، جىندار دا ادامداردى الداپ، ۋىسىندا ۇستاۋ ٷشىن ٴتۇرلى تاسىلدەردى قولدانادى (26-تۇسىندىرمەنى قاراڭىز).
11. ساۋەگەيلىك دەگەن نە؟ ودان نەگە اۋلاق بولۋىمىز كەرەك؟
11 جىندار قولداناتىن تاسىلدەردىڭ ٴبىرى — ساۋەگەيلىك. بۇل بولاشاقتى نە بەلگىسىز نارسەنى ٴبىلۋ ٷشىن تىلسىم كۇشكە جۇگىنۋدى بىلدىرەدى. كوپ ادام ىرىمداۋ، تارو كارتاسىن اشۋ، كريستالل شارىن قولدانۋ، الاقان سىزىقتارىن وقۋ، ٴتۇس جورۋ نە جۇلدىزناما ارقىلى بولاشاقتى بولجاپ جاتادى. ولار مۇندايمەن اينالىسقاندا تۇرعان ەشتەڭە جوق دەپ ويلايدى. ٴبىراق بۇل وتە قاۋىپتى. كيەلى كىتاپتان جىندار مەن كورىپكەلدەردىڭ بىرلەسىپ ارەكەت ەتەتىندەرىن كورەمىز. مىسالى، ەلشىلەردىڭ ىستەرى 16:16—18 تارماقتاردان بويىندا جىنى بار ٴبىر قىزدىڭ كورىپكەلدىكپەن اينالىسقانى تۋرالى وقيمىز. ەلشى پاۋىل سول قىزدىڭ بويىنان جىندى قۋىپ شىققاندا، ول بولاشاقتى بولجاۋ قابىلەتىنەن ايىرىلىپ قالعان.
12. ا) ولگەندەرمەن سويلەسۋ نەلىكتەن قاۋىپتى؟ ٵ) قۇدايدىڭ قىزمەتشىلەرى جىندارمەن بايلانىستى جورالارعا نەگە قاتىسپايدى؟
12 جىندار ادامداردى الداۋ ٷشىن تاعى ٴبىر ٴتاسىلدى قولدانادى. ولار ولگەن ادامداردىڭ جانى ٶمىر سۇرە بەرەدى، ولگەندەر بىزبەن سويلەسە الادى، ٴتىپتى بىزگە زيان كەلتىرۋى مۇمكىن دەگەنگە سەندىرگىسى كەلەدى. مىسالى، جاقىنى نە دوسى قايتىس بولعان ادام ولگەندەرمەن سويلەسە الامىز دەيتىن ارۋاق شاقىرۋشىلارعا بارۋى مۇمكىن. ولار ولگەن ادام جايىندا قانداي دا ٴبىر مالىمەت بەرۋى، ٴتىپتى ونىڭ داۋسىمەن سويلەۋى مۇمكىن (سامۋيلدىڭ 1-جازباسى 28:3—19). كوپتەگەن جەرلەۋ راسىمدەرى دە قايتىس بولعان ادامنىڭ جانى ولمەيدى دەگەن ىلىمگە نەگىزدەلەدى. بۇعان جەرلەۋمەن بايلانىستى داستۇرلەر، مارقۇمنىڭ جانازاسىن شىعارۋ، جەتىسىن، قىرقىن، جىلدىق اسىن بەرۋ سياقتى سالت-جورالار كىرۋى مۇمكىن. ەگەر ٴماسىحشى وسى جورالارعا قاتىسۋدان باس تارتسا، تۋعان-تۋىستارى مەن اۋىلداستارى وعان قارسى شىعىپ، ٴتىپتى مۇلدەم ارالاسپاي قويۋى مۇمكىن. ٴبىراق ٴبىز ولگەندەردىڭ ەش جەردە ٶمىر سۇرمەيتىنىن جاقسى بىلەمىز. ولگەندەرمەن سويلەسۋ مۇمكىن ەمەس، ولار بىزگە ەشقانداي زياندىق جاساي المايدى (ٴزابۇر 115:17). سوندىقتان ارۋاقتارمەن، ياعني جىندارمەن بايلانىسۋعا تىرىسپاڭىز، جىندارمەن بايلانىسى بار ەشقانداي جورالارعا دا قاتىسپاڭىز (مۇسانىڭ 5-جازباسى 18:10، 11 وقىڭىز؛ يشايا 8:19).
13. بۇرىن جىنداردان قورقىپ ٶمىر سۇرگەن كوپ ادام نە ىستەي الدى؟
13 جىندار ادامداردى الداپ قانا قويماي، قورقىتادى دا. شايتان مەن ونىڭ جىن-پەرىلەرى «ٶز ۋاقىتتارىنىڭ از قالعانىن»، ياعني قۇداي جاقىندا جەر بەتىن ولاردان تازارتاتىنىن بىلەدى. سوندىقتان ولار بۇرىنعىدان بەتەر جاۋىز ٵرى اشۋلى (ايان 12:12، 17). الايدا جىنداردان قورقىپ ٶمىر سۇرگەن مىڭداعان ادام قورقىنىشتارىنان ارىلعان. ولارعا نە كومەكتەستى؟
جىندارعا قارسى تۇرىڭىز
14. ٴبىرىنشى عاسىرداعى ماسىحشىلەر ىسپەتتى، جىنداردان ازات بولۋ ٷشىن نە ىستەۋ كەرەك؟
14 كيەلى كىتاپتان جىندارعا قالاي قارسى تۇرۋعا بولاتىنىن، ولاردىڭ تۇزاعىنان قالاي بوساي الاتىنىمىزدى بىلەمىز. مىسالى، ەفەس قالاسىنداعى كەيبىر ماسىحشىلەر شىندىقتى بىلمەي تۇرعاندا جىندارمەن بايلانىسقان. ولار بۇدان قالاي ارىلعان؟ كيەلى كىتاپتا: «سيقىرلىقپەن اينالىسقان كوپتەگەن ادامدار كىتاپتارىن اكەلىپ، جۇرتتىڭ كوزىنشە ورتەپ جىبەردى»،— دەلىنگەن (ەلشىلەردىڭ ىستەرى 19:19). ولار ٴماسىحشى بولعىلارى كەلگەندىكتەن، سيقىرلىقپەن بايلانىستى بارلىق كىتاپتارىن جويعان. ٴبىز دە سولاي ەتۋىمىز كەرەك. ەحوباعا قىزمەت ەتكىسى كەلەتىن كەز كەلگەن ادام جىندارمەن بايلانىسى بار زاتتاردىڭ بارىنەن ارىلۋى كەرەك. بۇلارعا كىتاپتار، جۋرنالدار، جۇلدىزنامالار، فيلمدەر، اندەر، ويىندار، ٴتىپتى پلاكاتتار جاتۋى مۇمكىن. بۇل نارسەلەر سيقىرلىقتى، جىندارعا نە تىلسىم كۇشتەرگە جۇگىنۋدى تارتىمدى ٵرى ەش زيانسىز ەتىپ كورسەتۋى مۇمكىن. سيقىرلىقپەن بايلانىستى زاتتارعا جاماندىقتان قورعانۋ ٷشىن كيەتىن نە تاعاتىن زاتتار دا كىرەدى (قورىنتتىقتارعا 1-حات 10:21).
15. شايتان مەن جىندارعا قارسى تۇرۋ ٷشىن تاعى نە ىستەۋ قاجەت؟
15 ەفەستىكتەر سيقىرلىق جايلى كىتاپتارىن ورتەپ جىبەرگەننەن كەيىن بىرنەشە جىل وتكەندە، ەلشى پاۋىل ولارعا ٵلى دە «زۇلىم رۋحتارعا قارسى كۇرەسۋلەرى» كەرەكتىگىن جازعان (ەفەستىكتەرگە 6:12). سەبەبى ولار كىتاپتارىن جويعاننان كەيىن دە، جىندار ولارعا زياندىق جاساعىلارى كەلگەن. ەفەستىكتەرگە ەندى نە ىستەۋ كەرەك ەدى؟ ەلشى پاۋىل: «سەنىمنىڭ ۇلكەن قالقانىن الىڭدار، ونىمەن زۇلىمنىڭ وتتى جەبەلەرىنىڭ ٴبارىن ٶشىرىپ تاستاي الاسىڭدار»،— دەگەن (ەفەستىكتەرگە 6:16). قالقان جاۋىنگەردى سوعىستا قورعايتىنى سياقتى، ٴبىزدى سەنىمىمىز قورعايدى. ەحوبانىڭ ٴبىزدى قورعايتىنىنا تولىقتاي سەنسەك، شايتان مەن جىندارعا قارسى تۇرا الامىز (ماتاي 17:20).
16. ەحوباعا دەگەن سەنىمىمىزدى قالاي نىعايتا الامىز؟
16 ەحوباعا دەگەن سەنىمىمىزدى قالاي نىعايتساق بولادى؟ بۇل ٷشىن كيەلى كىتاپتى كۇندە وقۋىمىز جانە ەحوبانىڭ ٴبىزدى قورعايتىنىنا سەنىم ارتۋىمىز قاجەت. ەحوباعا دەگەن سەنىمىمىز مىقتى بولسا، شايتان مەن جىندار بىزگە زيان كەلتىرە المايدى (جوحاننىڭ 1-حاتى 5:5).
17. ٴبىزدى جىنداردان تاعى نە نارسە قورعايدى؟
17 ەفەستەگى ماسىحشىلەرگە تاعى ٴبىر نارسە ىستەۋ قاجەت بولدى. ولار تۇرىپ جاتقان قالا سپيريتيزمگە تولى بولعاندىقتان، پاۋىل: «ٵر جاعدايدا سيىنا بەرىڭدەر»،— دەپ كەڭەس بەرگەن (ەفەستىكتەرگە 6:18). ولار ەحوبادان قورعاۋدى سۇراپ ٵردايىم دۇعا ەتۋلەرى كەرەك ەدى. ال ٴبىز نە ىستەۋىمىز كەرەك؟ بۇگىنگى دۇنيەنى دە جىن-پەرىلەرمەن بايلانىستى نارسەلەر جايلاعان. سوندىقتان ەحوبادان ٴبىزدى قورعاۋىن سۇراۋىمىز كەرەك جانە دۇعا ەتكەندە ونىڭ اتىن اتاۋىمىز قاجەت (ناقىل سوزدەر 18:10 وقىڭىز). ەحوباعا شايتاننان قۇتقارۋىن سۇراپ دۇعا ەتە بەرسەك، ول بىزگە جاۋاپ بەرەدى (ٴزابۇر 145:19؛ ماتاي 6:13).
18، 19. ا) شايتان مەن جىندارمەن كۇرەستە قالاي جەڭىسكە جەتە الامىز؟ ٵ) كەلەسى تاراۋدان نە بىلەمىز؟
18 ەگەر ٴبىز جىندارمەن بايلانىسى بار كەز كەلگەن نارسەدەن ارىلساق جانە ەحوباعا ارقا سۇيەسەك، شايتان مەن جىندارعا قارسى تۇرا الامىز. ولاردان قورقۋدىڭ ەش قاجەتى جوق (جاقىپ 4:7، 8 وقىڭىز). ەحوبا جىنداردان الدەقايدا قۇدىرەتتى. ول جىنداردى نۇحتىڭ زامانىندا جازالاعان، ال بولاشاقتا ٴبىرجولاتا جويادى (ياھۋدا 6). ەش ۇمىتپايىق، ولارمەن جالعىز كۇرەسىپ جاتقان جوقپىز. ەحوبا ٴبىزدى پەرىشتەلەرى ارقىلى قورعايدى (پاتشالار 2-جازبا 6:15—17). ەحوبانىڭ كومەگىمەن شايتان مەن جىنداردى جەڭە الاتىنىمىزعا سەنىمدى بولايىق (پەتىردىڭ 1-حاتى 5:6، 7؛ پەتىردىڭ 2-حاتى 2:9).
19 شايتان مەن جىندار ادامزاتقا كوپ ازاپ اكەلىپ جاتسا، قۇداي ولاردى نەگە جويماي وتىر؟ بۇل سۇراقتىڭ جاۋابىن كەلەسى تاراۋدان بىلەمىز.
