Amuye ku shebo

Amuye pa mitwi iliimo

MUTWI 10

Makani Ancine Pabaanjelo

Makani Ancine Pabaanjelo

1. Ino nceebonshi tulyeelete kwiiya pabaanjelo?

YEHOVA alisuni kwaamba ayi tushibe mukwashi wakwe. Baanjelo ndubasu lwa mukwashi wakwe Lesa. Mu Baibo baleetwa ayi “bana bakwe Lesa.” (Jobo 38:7) Ino baanjelo balasebensa ncito nshi? Ino bakacafwa buyani bantu muciindi cakale kale? Alimwi sa aswebo inga batucafwa pacecino ciindi?​—Amubone Makani Aamwi 8.

2. Ino baanjelo bakaswa kuli? Ino kuli baanjelo bongaye?

2 Tulyeelete kushiba kwakaswa baanjelo. Bene Kolose 1:16 ilatulwiita ayi pesule lyakulenga Yesu, Yehova, wakalenga “shintu shoonse kwiculu apacishi ca panshi.” Ici cileelikaawo abaanjelo. Ino wakalenga bongaye? Baibo ilatulwiita ayi kuli mamiliyoni aanji abaanjelo.​—Kulumbaisha 103:20; Ciyubululo 5:11.

3. Ino lilembo lyakwe Jobo 38:4-7 lilatulwiita nshi pabaanjelo?

3 Baibo ilatwiisha ayi Yehova wakalenga baanjelo kaatana kulenga cishi. Ino bakalinyumfwa buyani ndyebakabona cishi? Libuku lyakwe Jobo lilaamba ayi bakasangalala. Bakalinga kusebensela Yehova pomwi mbuli mukwashi.​—Jobo 38:4-7.

BAANJELO MBOBACAFWA BANTU BAKWE LESA

4. Ino tulishi buyani ayi baanjelo balisuni bantu?

4 Kuswabo kale kale baanjelo balisuni bantu alimwi balisuni kushiba Yehova mbweshi akakumanishe ncaakalengela bantu acishi ca panshi. (Tusimpi 8:30, 31; 1 Pita 1:11, 12) Cilyeelete cakabakalasha abuumbi Adamu a Efa ndyebakapondoka. Alimwi cilyeelete cilabakalasha kwiindaawo na babona bantu baanji mbobatatonyumfwila Yehova. Nacibi boobo balakondwa abuumbi na muntu waaluka akuboolela kuli Lesa. (Luka 15:10) Baanjelo balisuni bantu basebensela Lesa. Yehova alacafwa akushitilisha basebenshi bakwe kwiinda mukusebensesha baanjelo. (Bene Ebulu 1:7, 14) Atwiiye shakubonenaako pamakani aya.

“Lesa wangu watuma munjelo wakwe uyo wacala milomo ya nkalamu.”​—Danyelo 6:22

5. Ino baanjelo bakacafwa buyani basebenshi bakwe Yehova muciindi cakale kale?

5 Yehova wakatuma baanjelo bobilo kwaamba ayi bacafwe Loti amukwashi wakwe kupuluka bunyonyooshi bwa ndabala ya Sodoma aGomola. (Matalikilo 19:15, 16) Ndipakeenda myaaka iinji, mushinshimi Danyelo wakawaalwa mucilindi cankalamu, sombi tashikwe kumucaya, mukwiinga Lesa “wakatuma munjelo wakwe kucala milomo ya nkalamu.” (Danyelo 6:22) Ciindi cimwi, mutumwi Pita ndyaakalinga mujeele, Yehova wakatuma munjelo kuya mukumwaangulula. (Milimo 12:6-11) Baanjelo bakacafwa a Yesu ndyaakalinga pacishi ca panshi. Kucakubonenaako, pesule lyakubombekwa, “baanjelo bakalinga kumutabatila.” (Maako 1:13) Yesu ndyaakalinga pafwiifwi akucaikwa, munjelo “wakamucafwa.”​—Luka 22:43.

6. (a) Ino tulishi buyani ayi baanjelo balacafwa bantu bakwe Lesa munshiku shino? (b) Ino njimiipusho nshi njeshi twiiye?

6 Munshiku shino, baanjelo tababonekiiwo kubantu. Sombi Lesa alabasebensesha kucafwa basebenshi bakwe. Baibo ilaamba ayi: “Munjelo wakwe Yehova ulatabilila bantu baloonda Lesa, alimwi akubafuna.” (Kulumbaisha 34:7) Ino nceebonshi ncetuyandikila lushitilisho? Mukwiinga tulicite balwani beshinkusu abo basuni kutulwana. Ino mbaani? Ino Balaswa kuli? Ino balatulwana buyani? Kwaamba ayi tukumbule miipusho iyi, atubone shakacitika pesule lyakulengwa kwakwe Adamu a Efa.

BALWANI BESU BATABONEKI

7. Ino nciinshi bantu ncebacita ceebo cakucenjeekwa aSatana?

7 Mumutwi 3 twakeeya ayi munjelo womwi wakapondokela Lesa alimwi wakalinga kusuni ayi alakwe anokweendelesha. Baibo ilamwiita ayi Satana Diabolosi. (Ciyubululo 12:9) Satana wakalinga kusuni ayi bamwi abalo bapondokele Lesa. Wakacikonsha kucenjeeka Efa, alimwi kuswabo ciindi cilya wacenjeeka bantu baanji. Nacibi boobo, bamwi mbuli Abelo, Enoki, a Nowa, bakatolelela kushomeka kuli Yehova.​—Bene Ebulu 11:4, 5, 7.

8. (a) Ino baanjelo bamwi bakaba buyani bashikaswa? (b) Ino nciinshi bashikaswa ncebakacita kwaamba ayi bapuluke Muyoba unene?

8 Muciindi cakwe Nowa, baanjelo bamwi bakapondoka akushiya misena yabo kwiculu akusa pacishi ca panshi. Ino nceebonshi? Baibo ilatulwiita ayi bakalinga kusuni banakashi. (Amubelenge Matalikilo 6:2.) Sombi bakabisha ndyebakacita boobo. (Judi 6) Bweenka mbuli baanjelo babiibi balya, bantu baanji paciindi cilya bakabica abuumbi. Aboobo Yehova wakaleta muyoba pacishi akunyonyoola bantu babiibi boonse. Akupulushabo basebenshi bakwe bashomeka. (Matalikilo 7:17, 23) Kwaamba ayi bapuluke, baanjelo babiibi balya bakaboolela kwiculu. Baibo ileeta baanjelo babiibi balya ayi bashikaswa. Bakasala kuba kulubasu lwakwe Satana, aboobo, Diabolosi ngowakaba mweendeleshi wabo.​—Mateyo 9:34.

9. (a) Ino nciinshi cakacitika kubashikaswa ndyebakaboolela kwiculu? (b) Ino nshiinshi nsheshi twiiye ano?

9 Mukwiinga baanjelo aba bakapondoka, Yehova taakwe kubasuminisha kuboolela mumukwashi wakwe. (2 Pita 2:4) Pacecino ciindi bashikaswa tabacitewo nkusu shakwaaluka akuba bantu alimwi, sombi batolelela “kucenjeeka bantu boonse mucishi ca panshi.” (Ciyubululo 12:9; 1 Joni 5:19) Atwiiye nshila nshebasebensesha kucenjeeka bantu baanji.​—Amubelenge 2 Bene Kolinto 2:11.

BASHIKASWA MBOBACENJEEKA BANTU

10. Ino bashikaswa balacenjeeka buyani bantu?

10 Bashikaswa balacenjeeka bantu munshila shiinji. Bantu balabandika abashikaswa beene na kwiinda mukusebensesha muntu umwi mbuli baŋanga na bacite shamu caamba. Kucita boobo kuletwa ayi kupaila mishimu. Baibo ilatulwiita ayi tulyeelete kuba kulaale abuumbi ashintu shili shoonse shicatene abashikaswa. (Bene Galatiya 5:19-21) Ino nceebonshi? Bweenka mbuli shikucaya nyama mbwaasebensesha koose kucata shinyama, bashikaswa balacata akweendelesha bantu kwiinda mukusebensesha bucenjeshi.​—Amubone Makani Aamwi 26.

11. Ino kusonda cilaambanshi, alimwi ino nceebonshi tulyeelete kukuleya?

11 Bucenjeshi bomwi mbobasebensesha nkusonda. Nkokwaamba ayi kusuna kushiba shakacitika na sheshi shikacitike kunembo kwiinda mukusebensesha mishimu. Bamwi balacita boobo kwiinda mukusansulula bweenda nyenyeenshi, kulanga muligilasi lyamasalamushi, na kubelenga tweenge twamumaansa. Bantu baanji balabona ayi kucita sheshi kulibo kabotu, sombi takubete kabotu. Kucita sheeshi kulaletela mapensho. Kucakubonenaako, Baibo ilatondesha ayi bashikaswa abaŋanga balasebensela pomwi. Milimo 16:16-18, ilaamba sha mwanakashi wacanike wakalinga kucite “shikaswa wakusonda” uyo wakapa mwanakashi uyu “nkusu shakulaluka.” Paulo ndyaakamukusha shikaswa, nkusu shakulaluka sha mwanakashi uyu shakamana.

12. (a) Ino nceebonshi ncibiibi kweelesha kwaamba abafu? (b) Ino nceebonshi basebenshi bakwe Lesa tabaabanimo lubasu mumilawo icatene ashamishimu?

12 Bashikaswa balasebensesha nshila aimwi kucenjeeka bantu. Baleelesha kutupa kushoma kwaamba ayi inga twacikonsha kubandika abafu alimwi ayi nabi muntu wafwa alatolelela kuba abuumi kumusena kumwi alimwi inga wabandika andiswe nabi kutucita cibiibi. Kucakubonenaako, muntu na wafwitwa mubye nabi shikamukowa inga waya kumuntu umwi mbuli muŋanga, uyo waamba ayi alicite nkusu shakubandika abafu. Muŋanga uyo inga wamulwiita makani amwi akondelesha pamuntu uyo wakafwa nabi kukonkelesha liswi lyakwe. (1 Samwelo 28:3-19) Milawo iinji yamalilo ilaswa kukushoma ayi bafu balatolelela kuba abuumi kumusena kumwi. Ishi shileelikawo kusekelela malilo, kusekelela kwa kwiibaluka bafu, kupa milambu kubafu, mulawo wakupyanika, na mulawo wakucesha pamalilo kulindilila mutuntu. Na Beneklistu bakaka kukonkela milawo iyi beshikamukowa na bantu bamumushi mobakala inga batalika kubapensha, kubacobola, na kubakaka. Ano Beneklistu balicishi kwaamba ayi bafu teshi boomi kumusena kumwi sobwe. Inga tatubandiki aabo alimwi taakuwo cibiibi nceenga batucita. (Kulumbaisha 115:17) Amucenjele. Mutanokweelesha kwaamba abafu na bashikaswa akwabanaamo lubasu mumilawo icatene ashamishimu.​—Amubelenge Dutolonomi 18:10, 11; Isaya 8:19.

13. Ino nciinshi ncobacikonsha kucita abo bakalinga kuloonda bashikaswa kale kale?

13 Bashikaswa tabacenjeekibo bantu sombi balabaloondesha. Munshiku shino, Satana abashikaswa bakwe balicishi kwaamba ayi “bacaashabo ciindi ciniini” kwaamba ayi Lesa abanyonyoole, aboobo balikalalite abuumbi. (Ciyubululo 12:12, 17) Nacibi boobo, bantu baanji bakalinga kuloonda bashikaswa tababaloondiiwo ano. Ino bakacikonsha buyani kwaanguluka akucileka kuloonda bashikaswa?

MBWEENGA TWAKAKA BASHIKASWA AKUBALEYA

14. Bweenka mbuli Beneklistu bamuciindi ca batumwi, ino bashikaswa inga twabaleya buyani?

14 Baibo ilatulwiita mbweenga twakaka bashikaswa ambweenga twabaleya. Kucakubonenaako, kale kale mundabala ya Efeso mwakalinga bantu bamwi bakalinga kubandika abashikaswa kabatana kwiiya cancine. Ino bakacita buyani? Baibo ilaamba ayi: “Abalo baŋanga baanji bakaleta mabuku abo akwaatenta bantu boonse kabeebela.” (Milimo 19:19) Mukwiinga bakalinga kusuni kuba Beneklistu, bakatenta mabuku abo oonse ashabuŋanga. Aswebo nshotweelete kucita. Na tulisuni kusebensela Yehova tulyeelete kusowa shili shoonse sheenga shatupa kwabanaamo lubasu mushamishimu na bashikaswa. Ici cileelikaawo shintu mbuli mabuku, mamagazini, mafilimu, nyiimbo, shisekano, alimwi ashintu bamwi nshobafwala mbuli shitumwa, na shintu shitondesha shintu shamasalamushi kuboneka anga nshibotu. Kwiilikaawo ashintu bantu nshobafwala kwaamba ayi balishitilishe kushibiibi.​—1 Bene Kolinto 10:21.

15. Ino nshiinshi shimwi nshotweelete kucita kwaamba ayi tukake Satana abashikaswa?

15 Ndipakeenda myaaka kuswa ciindi bantu baku Efeso ndyebakatenta mabuku abo ashabuŋanga, mutumwi Paulo wakalemba ayi bakalinga kweelete kutolelela “kulwana ankusu sha mishimu ibiibi.” (Bene Efeso 6:12) Ncakwiila, nabi kwaamba ayi bakatenta mabuku abo, bashikaswa bakatolelela kweelesha kubapensha. Aboobo nciinshi cimwi ncobakalinga kweelete kucita? Paulo wakabalwiita ayi: “Amunyamune liyawo linene lya lushomo, lyeshi likamucaafwe kushimya mifwi inyaka iyo iwaala Satana.” (Bene Efeso 6:16) Bweenka mbuli liyawo mbolishitilisha shilumamba munkondo, lushomo lwesu inga lwatushitilisha. Na twashoma cakutatoonsha kwaamba ayi Yehova alaakutushitilisha, tulaakucikonsha kukaka Satana abashikaswa bakwe.​—Mateyo 17:20.

16. Ino nshiinshi sheenga shayumya lushomo lwesu muli Yehova?

16 Ino nshiinshi nsheenga twaciita kwaamba ayi tuyumye lushomo lwesu muli Yehova? Tulyeelete kubelenga Baibo bushiku abushiku akushoma ayi Yehova alaakutushitilisha. Na twashoma Yehova camoyo woonse, Satana abashikaswa bakwe teshi bakatukomewo.​—1 Joni 5:5.

17. Ino nciinshi cimwi ceenga catushitilisha kubashikaswa?

17 Ino nshiinshi shimwi Beneklistu baku Efeso nshobakalinga kweelete kucita? Bakalinga kukala mundabala mwakalinga kucitwa shamishimu. Aboobo Paulo wakabaambila ayi: “Amutolelele kupaila lyoonse.” (Bene Efeso 6:18) Bakalinga kweelete kusenga lushitilisho kuswa kuli Yehova paciindi cili coonse. Ino mbuyani swebo? Shamishimu shilipukite abuumbi munshiku shino. Aboobo aswebo tulyeelete kusenga lushitilisho lwakwe Yehova, alimwi tulyeelete kusebensesha liina lyakwe ndyetutoopaila. (Amubelenge Tusimpi 18:10.) Yehova alaakukumbula mipailo yesu na twatolelela kumusenga ayi atupulushe kuswa kuli Satana.​—Kulumbaisha 145:19; Mateyo 6:13.

18, 19. (a) Ino nciinshi ceenga catucafwa kukoma Satana abashikaswa bakwe? (b) Ino ngumwiipusho nshi weshi ukakumbulwe mumutwi utokonkelaawo?

18 Na twakakusha cili coonse cikumite ku shamishimu mubuumi bwesu akushoma Yehova ayi alaakutushitilisha, inga twacikonsha kukaka Satana abashikaswa bakwe. Tatweelete kubaloonda. (Amubelenge Jemusi 4:7, 8.) Yehova alicite nkusu kubeenda. Wakabaanisha muciindi cakwe Nowa, alimwi kunembo alaakubanyonyoola cakumaninina. (Judi 6) Amwiibaluke kwaamba ayi tatubete sweenka munkondo iyi. Yehova atootushitilisha kwiinda mubaanjelo bakwe. (2 Baami 6:15-17) Inga twashooma ayi kwiinda mulucafwo lwakwe Yehova, inga twacikonsha kukoma Satana abashikaswa bakwe.​—1 Pita 5:6, 7; 2 Pita 2:9.

19 Ono na Satana abashikaswa bakwe mbobatoolengesha mapensho oonse aya, ino nceebonshi Lesa taakwe kubanyonyoola? Tulaakubandika cikumbulo kumwiipusho uyu mumutwi utokonkelaawo.