1. Mwasiwa ngwan’ni pyofuneya vinjinji idhiwa mwasa wa angelo?

PYOFUNEYA vinjinji idhiwa mwasa wa angelo. Mwasiwa ngwan’ni? Mwasiwa ngoi Yohova unofuna ira atu taidhiwe banja lee. Thitho Bibilya linoonga ira angelo “mba-aima a Nlungu.” (Yobo 38:7) N’nga angelo anairan’ni? N’nga aliwa takami-idhe a-vi atu a ndulimu? N’nga malamboano aliwa tanooda nikami-a?—Onani madhu akomoni 8.

2. Upanduchidhe angelo mbaani? N’nga angelo taliwo angasi?

² Lemba la Akolose 1:16 linoonga ira, Yohova angamadhi mpanducha Yesu “vyongo vinango vyothene vyatopanduchiwa dhulu na ilambo yavathi.” Vyevi vinooni-a ira ngu Yohova upanduchidhe angelo. N’nga Yohova upanduchidhe angelo angasi? Bibilya linoonga ira utokala mamiliyau anjinji aangelo.—Salimo 103:20; Apokalipse 5:11.

3. N’nga lemba la Yobo 38:4-7 linoongan’ni mwasa wa angelo?

³ Buku la Yobo linooni-a ira angelo tapanduchiwile Yohova a-anapanduche ilambo yavathi. N’nga aliwa tavivwa a-vi tangaoni Yohova apanduchanga ilambo yavathi? Aliwa tatodhiveliwa vinjinji. Angelo othene tali ovwelana thitho omvwela Yohova.—Yobo 38:4-7.

4. N’nga ninoidhiwa a-vi ira angelo tanoabala atu?

⁴ Bibilya linooni-a ira hora dhothene angelo tanoabala atu. Aliwa mbofunechecha ona vyongo vyapama viireyanga ninga Yohova munafunela liye waatu thitho ilambo yavathi. (Sanganikho 8:30, 31; 1 Pedru 1:11, 12) Mwaimbarimbari, angelo tatosukwala vinjinji Adamu na Eva vyakondile aliwa amvwela Yohova. Vinooni-a ira aliwa tali osukwala vinjinji voona mwinji waatu wa-anaira ifunelo ya  Nlungu. Bibilya linoonga ira angelo tanodhiveliwa mutu odawa achinyuwa noroma mvwela Nlungu. (Luka 15:10) Angelo tanobala atu simbwasimbwa anamalaba a Yohova. Thitho Yohova uno-indi-edha basa angelo ira tavunele no kami-a anamalabee. (Aebere 1:7, 14) Dhoweni nione vinango mwa vifwanafwani-o vyevi.

5. Velelani ifwanafwani-o ya mwemo angelo mwakami-edhe aliwa anamalaba a Nlungu ndulimu.

⁵ Sidadi la Sodomu na Gomora la-ananongiwe, Yohova atoruma angelo ambiili ira tamamkami-e Loti na banja  lee ira tatawe sidadinimo. (Maromelo 19:15, 16) Vangavirile hora injinji, mwene atomponyedha namaro-edha Danieli lindini ira adyiwe na kalamu. Mbwenye vyevyo kavyaireile mwasiwa “Nlungu atomruma ngelwee dhowa mafunga milomo dha kalamu.” (Danieli 6:22) Ifwanafwani-o inango chanamarumiwa Pedru. Liye angali perezo voi ee-no Yohova atoruma ngelo ira amamkumi-e. (Mayirelo 12:6-11) Yesu thitho atokami-iwa na angelo angali vailambo yavathi. Mofwanafwani-a Yesu angamadhi badiziwa “angelo tatomlabela.” (Marku 1:13) Hora ingavirile vang’ono Yesu a-anakwe ngelo atodha “thitho tatomlimbi-a.”​—Luka 22:43.

6. (a) Mwasiwa ngwan’ni ninooda nyindela ira angelo tanaave kami-a atu a Nlungu? (b) N’nga pivyofuka viivi vinofuna i-yo wakula?

⁶ Malamboano angelo katinaoneyave waatu. Mbwenye ninooda kaana inyindelo yoi angelo tanokami-ave atu a Nlungu mwasa oi Bibilya linoonga ira Yohova uno-indi-edha basa angelo ira tavunele anamalabee (Salimo 34:7) Ninofuneela angelo ira tanivunelenga mwasa oi nitokaana amwidani anguru dhinjinji enao tanofuna nipei-a. Amwidani enala mbavi? N’nga aliwa tanoiran’ni ira tanipei-e? Ira niwakule vyofukavi, ninofwanela idhiwa yongo imbo-i yaireile vanduli voi Yohova utopanducha Adamu na Eva.

7. N’nga Satana unoiran’ni fiedha malamboano?

⁷ Muru 3 wa buku leli unoonga vya ngelo mmbo-i wenuwo amdhimbinuwele Nlungu thitho afuna ira atonge malo mwa Nlungu. Bibiliya linamromola ira Satana Namanami-a. (Apokalipse 12:9) Satana unofuna ira atu tamdhimbinuwele Nlungu. Liye atomnami-a Eva thitho unaadhowanave nami-a atu anjinji fiedha malamboano. Mbwenye anango, ninga Abeli, Inoki na Nowa, tatodhowanave kala ovwela.​—Aebere 11:4, 5, 7.

8. (a) N’nga minemba yothakala mbaani? (b) N’nga minemba yothakala yairilen’ni ira ya-akwe vaigumula?

 ⁸ Angelo enango tatom-arela Satana thitho tatomdhimbinuwela Nlungu. Bibilya linoaonga angelo enala ira minemba yothakala. Malambo a Nowa, enango mwaaliwa tatokuma dhulu udha vailambo yavathi dhakala ninga atu. Mwasiwa ngwan’ni aliwa tatoira vyevi? Bibilya linoonga ira aliwa tafuna tathele a-iyana. (Muleri Maromelo 6:2.) Mbwenye angelo katipanduchiwile ira tathelenga. (Juda 6) Atu vailambo yavathila tali o-ovwela thitho auwalanga. Ee-no, Yohova atosakula nonga atu othakala a hora yen’ne. Ilambo yothene yatodhala ma-inje. Bibilya linoonga ira igumula. Mbwenye Yohova atoavulumucha anamalabee ovwela. (Maromelo 7:17, 23) Ira ta-akwe vaigumulani, angelo othakalao tatowelela dhulu. Aliwa mavithangani-a na Namanami-a, wenuo uli ndimuwiwa.​—Mateu 9:34.

9. (a) N’nga minemba yothakala ingawelele dhulu yaireile Chini? (b) Chini inofuna i-yo tapanya chineneeva?

⁹ Chini yaireile vanduli voi minemba yothakala yangawelelile dhulu? Aliwa tatolangiwa. Yohova kaarumelile ira angelo othakalao takale ikundu ya banjalee. (2 Pedru 2:4) Kavinoodeya minemba yothakala kala atu. Masiki vingali ee-no, aliwa tananadhowanave “nami-a atu ilambo yothene.” (Apokalipse 12: 9; 1 Juwau 5:19) Chineneeva dhoweni nione mwemo minemba yothakala munaodela aliwa nami-a atu anjinji.​—Muleri 2 Akoritiyo 2:11.

10. N’nga minemba yothakala dhino-indi-edha basan’ni ira vinami-e atu?

¹⁰ Yongo imbo-i ino-indi-edha basa minemba yothakala ira inami-e atu ti masenga. N’nga vyevyo chini? Tindhila yooda ongana ang’anga. Masiki mo-oidhiwa, imbarimbari choi mutuo unonga naminemba yothakala. Hora  dhinango, mutuo unoira eka vyevyo. Hora dhinango vyevyo vinoireya mutu avepa kami-iwa na ng’anga, venango wenuo unaroromela ili-a atu venango oro-edha vya sogolo. Mbwenye Bibilya linoonga ira nikale pama ninofwanela kala undendai na yongo ili yothene inovwelana naminemba yothakala. (Agalata 5:19-21) Masenga ali ninga go-i unoreya mulimbo saka nyama vofuna i-nda nyama. Minemba yothakala dhino-indi-edha basa masenga vofuna nami-a thitho atonga atu.—Onani madhu akomoni 26.

11. Mwasiwa ngwan’ni ro-edha vyongo vyasogolo koopi-a?

¹¹ Ndhila imbo-i yo-indi-edha basa masenga kuro-edha. Atu tanowesedha ira taone vinofuna ireya sogolo venango vyongo vyorucha vizindiyela. Enango tanoira vyevi voing’ana nyenyedi, supeyo la vidhuru, thapulela vyoro-a, leri mizele ya mandhani, thitho thapulela u-la wa mbalame. Atu anjinji tanothuulela ira vyongo vyevi kavinapei-a. Mbwenye pivyongo vyoopi-a vinjinji. Mofwanafwani-a, Bibilya linooga ira minemba yothakala ino-indi-edha basa atu oro-edha vyasogolo. Lemba la Mayirelo 16:16-18 linoonga vya “nemba othakala mbo-i oro-edha vya sogolo” wenuo wakami-a sikana mmbo-i onga vyoireya vyasogolo. Vanduli voi rumiwi Paulo utotamangi-a nemba othakala, sikanuo kaodile ro-edha okoka vyasogolo.

12. (a) Mwasiwa ngwan’ni pyoopi-a wesedha onga naatu akwide? (b) N’nga mwasiwa ngwan’ni makristau katinairana vilemeelo vinango vyovwelana na minemba yotakala?

¹² Minemba yothakala inonami-a atu mwandhila inango. Aliwa inofuna ira niroromelenga ira atu akwide atokalao limburo n’nango. Aliwa tanomwadha mathuulelo oi vinoodeya ira i-yo niongenga naatu takwide. Mofwanafwani-a, vatokala atu enango oombedha anoonga ira aliwa anooda onga na mutu ule ukwide thitho sazi-edha madhwee. (1 Samueli 28:3-19) Wesedha onga naatu takwide koopi-a vinjinji mwasa oi unairana vyevi unaira ivwelano na minemba yothakala. Bibilya linoonga ira kavinoodeya  onga naatu takwide venango nipei-a. (Salimo 115:17) Ngumwasiwa ninofwanela ira polepole na vilemeelo vinango. Mamburo enango, atu anoirecha mafesta, velela kuto venango velela yotuva waatu takwide. Mamburu enango, atu ano-indi-a mavela waaliwa. Mbwenye makristau katinairana vyongo vyevi mwasa oi Nlungu kanofuna ira anamalabee tairenga vyongo vyevyo vinovwelanana minemba yothakala. Venango abalinyu atutuni na owandamanana katinavwechecha vyevyo thitho anokala obalaleya muru. Enango anowalunduwela makristau venango i-yachi aongi-a. Angalive ee-no, akala ira nyo munofuna kalave ororomeleya wa Nlungu, chipo kamuwesedhe onga naatu takwide venango irana vilemeelelo vinango vyevyo vili vyo-ovwelana na Bibilya.—Muleri Dotornomio 18:10, 11; Esaya 8:19.

13. N’nga chini iireyile waatu anjinji enao taonile nyarwa mwasa wa minemba yothakala?

¹³ I-yavo anami-a atu, minemba yothakala inodhiveliwa ira vyongo vyothakala waatu. Thitho dhinaadhowanave ira vyauwalanga. Mwasiwa ngwan’ni? Mwasa oi dhitoidhiwa ira Nlungu kanodha a-iyachi ira vidhowenganave airela atu vyongo vyothakala. Horiwa inaamala. (Apokalipse 12:12, 17) Atu anjinji enao aoni-iwile nyarwa na minemba yothakala katinaovave thitho peeno aliwa mbothathuwa. N’nga aliwa taodile a-vi irana vyevi?

14. N’nga mutu unofwanela iran’ni ira athathuliwe vayongo ili yothene inaira ikundu na minemba yothakala?

¹⁴ Bibilya linoniwandela vyoira ira nithathuliwe wu minemba yothakala thitho kala olapela vinjinji na minemba yothakaliwo. Thitho, linoonga vyaatu enango enao tairile ivwelano na minemba yothakala ta-anakale makristau. Atu enala takala wu sidadi ya Efeso. N’nga aliwa taodile a-vi  thathuliwa wu minemba yothakala? Bibilya linoonga ira: “Atu anjinji enao tairana vyamasenga tatogumani-a mabukwiwa nowatumeya.” (Mayirelo 19:19) Aliwa tatoidhiwa ira ndhila imbo-i ira taode thathuliwa wu minemba yothakala ali tumeya mabuku othene a masenga tanaaliwa. Peeno, unofuna mlabela Yohova unofwanela nonga vyongo vyothene vyevyo vili vyovwelana na minemba yothakala. Vyevi vinothangani-avo mabuku, mafilme, nyumbo, vyowaredhana venango vyongo vyo-indi-edhiwa basa vova-a ngari venango vivunela va vyongo vyothakala. Atu enango tanooda roromela vyongo vinoonga vyamasenga venango nguru dhavakundu. Hora dhinango vinooneya ira vyongo vyevi pyowaredhana baa-i thitho kavinapei-a. Mbwenye kamunami-iwe. Vyothene vyevyo vili vyovwelana na minemba yothakala.—1 Akoritiyo 10:21.

15. N’nga ninaire a-vi ira niode vivunela wa Satana vambo-i na minembee yothakala?

¹⁵ Minemba yothakala yali ya-anaiye perucha atu wu Efeso. Vangavirile vyawa vyoyeva kumela vatumeile aliwa mabukwiwa a masenga rumiwi Paulo aongile ira aliwa talive vakhondo “na nguru dhaunemba dhothakala.” (Aefeso 6:12) N’nga chini thitho yafuneela aliwa ira? Rumiwi Paulo aongile ira tafuneya tukula “yodhivunelana ya iroromelo” ira tavivunele volimbanana Satana vambo-i na minembee yothakala. (Aefeso 6:16) Hora yawale anyakhondo ta-indi-edha basa yodhivunelana ira tavivunele. Mwandhila imbo-ive, i-yo peeno ninofwanela i-ndi-edha basa iroromelo ninga yodhivunelana. Ninofwanela nyindela vinjinji ira Yohova unodha nivunela. Ee-no, ninodha kala othathuwa wa Satana vambo-i na minembee yothakala.—Mateu 17:20.

16. N’nga ninaode a-vi limbi-a iroromelwi-u na Yohova?

¹⁶ N’nga ninaode a-vi limbi-a iroromelo yi-u na Yohova? Ninofwanela leri Bibilya dambo lililothene. Ee-no, ninodha  ona ira Yohova unooda nivunela thitho mnyindela wi-u unodha wenjedheleya. Iroromelo yi-u yakhala yolimba, Satana vambo-i na minembee yothakala katinodha niirela yongo iliyothene yothakala.—1 Juwau 5:5.

17. N’nga chini inanivunele wu minemba yothakala?

¹⁷ N’nga chini vyafuneela ira makristau au Efeso? Sidadi lali aliwa mwanoireya vyongo vinjinji vya minemba yothakala. Ngumwasiwa Paulo atoawandela makristau ira: “Hora iliyothene tairenga malobelo.” (Aefeso 6:18) Aliwa tafuneya vepa vuneleliwa na Yohova vahora iliyothene. I-yo thitho ninokala muilambo yodhala naminemba yothakala. Ee-no ninofwanela lobela vo-indi-edha basa dhina la Yohova thitho mvepa ira liye anivunele. (Muleri Sanganikho 18:10.) Yohova unodha nikami-a namvepanga ira liye anivunele wa Satana.—Salimo 145:19; Mateu 6:13.

18, 19. (a) N’nga i-yo ninaode a-vi ganyali khondo yowana na Satana vambo-i na minembee yothakala? (b) N’nga pivyofuka viivi vinaode i-yo rumela muru o-arela?

¹⁸ Ira niganyali khondo yolimbanana Satana na minembee yothakala, ninofwanela i-yachi vyongo vyothene vinaira ivwelano na aliwa nonyindela va ivunelo ya Yohova. Kaninofwanela ova minemba yothaka. (Muleri Tiyago 4:7, 8.) Yohova ngwanguru vinjinji kwaranya aliwa. Yohova atolanga minemba yothakala mu hora ya Nowa thitho sogolou unodha nonga angelo othene othakala. (Juda 6) Ee-no, kanili okave vakhondo ina i-yo yolimbanana Satana. Yohova uno-indi-edha basa angelo ororomeleya ira tanivunele. (2 Mamwene 6:15-17) Ninooda kaana iroromelo ira naipedhelo yokumela wa Yohova, ninooda ganyali khondo yen’na.—1 Pedru 5:6, 7; 2 Pedru 2:9.

¹⁹ Mbwenye, akala ira Satana na minembee yothakala tanoira vyongo vinjinji vyothakala, mwasiwa ngwan’ni Nlungu kanaanonga? Ninodha rumela yofuka yeyi vamuru o-arela.