Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

NSHAPITA WA DIKUMI

Bulelela pa bidi bitangila banjelu

Bulelela pa bidi bitangila banjelu

1. Tudi ne bua kumanya malu adi atangila banjelu bua tshinyi?

YEHOWA mmusue bua tumanye malu adi atangila dîku diende. Banjelu mbena mu dîku dia Nzambi. Mu Bible badi bababikila ne: ‘Bana ba balume ba Nzambi.’ (Yobo 38:7) Banjelu batu benza tshinyi? Mmunyi muvuabu bambuluishe bantu kale? Badiku mua kutuambuluisha lelu eu anyi?—Tangila Dimanyisha dia ku ndekelu 8.

2. Banjelu bavua bafumine penyi? Bavua bafuke banjelu bungi kayi?

2 Tudi ne bua kumanya kuvua banjelu bafumine. Kolosayi 1:16 udi utuambila ne: “bintu bikuabu bionso biakafukibua mu diulu ne pa buloba,” panyima pa Yehowa mumane kufuka Yezu. Mu bintu abi mudi banjelu. Bavua babafuke bungi kayi? Bible udi wamba ne: banjelu badi miliyo nkama ne nkama.—Misambu 103:20; Buakabuluibua 5:11.

3. Yobo 38:4-7 udi utuambila tshinyi bua banjelu?

3 Bible udi utulongesha kabidi ne: Yehowa wakafuka banjelu kumpala kua kufukaye buloba. Pakamonabu buloba, bakumvua bishi? Mukanda wa Yobo udi utuambila ne: bakasanka bikole. Bavua benza dîku dimue ne benzela Yehowa mudimu pamue.—Yobo 38:4-7.

BANJELU BADI BAMBULUISHA BANTU BA NZAMBI

4. Mmunyi mutudi bamanye ne: banjelu badi batabalela bantu?

4 Banjelu batu misangu yonso basue kuambuluisha bantu ne basue kumanya muakumbana tshidi Yehowa mulongoluele buloba ne bantu. (Nsumuinu 8:30, 31; 1 Petelo 1:11, 12) Kakuyi mpata, pavua Adama ne Eva batombokele Yehowa, banjelu bakanyingalala bikole. Nansha lelu kabidi, badi banyingalala bikole menemene padibu bamona bantu ba bungi babenga kutumikila Yehowa. Kadi padi muntu unyingalala bua mpekatu yende, upingana kudi Nzambi, banjelu badi basanka bikole. (Luka 15:10) Banjelu badi batabalela bikole bantu badi benzela Nzambi mudimu. Yehowa udi wenza mudimu ne banjelu bua kuambuluisha bena mudimu bende badi pa buloba ne kubakuba. (Ebelu 1:7, 14) Tumone bimue bilejilu.

“Nzambi wanyi uvua mutume muanjelu wende ne mukange mukana mua ntambue.”—Danyele 6:22

5. Mmunyi muvua banjelu bambuluishe bena mudimu ba Nzambi kale?

5 Yehowa wakatuma banjelu babidi bua kuambuluisha Lota ne dîku diende bua kupanduka ku kabutu ka tshimenga tshia Sodoma ne Amola. (Genese 19:15, 16) Bidimu nkama ya bungi pashishe, bakela muprofete Danyele mu buina bua ntambue, kadi kayakamuenzela bibi to, bualu “Nzambi . . . uvua mutume muanjelu wende ne mukange mukana mua ntambue.” (Danyele 6:22) Pashishe pavua mupostolo Petelo mu buloko, Yehowa wakatuma muanjelu bua kumupatulamu. (Bienzedi 12:6-11) Banjelu bakambuluisha kabidi Yezu pavuaye pa buloba. Tshilejilu, panyima pa bamane kumubatiza, “banjelu bavua bamukuatshisha.” (Mâko 1:13) Katupa kîpi kumpala kua kushipabu Yezu, muanjelu ‘wakamukolesha.’—Luka 22:43.

6. a) Mmunyi mutudi bamanye ne: banjelu badi bambuluisha bantu ba Nzambi lelu? b) Nnkonko kayi ituandamuna mpindieu?

6 Lelu eu, banjelu kabena kabidi bamuenekela bantu to. Kadi Nzambi utshidi wenza nabu mudimu bua kuambuluisha bena mudimu bende. Bible udi wamba ne: “Muanjelu wa Yehowa udi wasa tshitudilu tshinyunguluke bantu badi bamutshina, ne udi ubasungila.” (Misambu 34:7) Bua tshinyi tudi dijinga ne bukubi? Bualu tudi ne bena lukuna badi ne bukole badi basue kutuenzela bibi. Mbanganyi abu? Mbafume penyi? Mmunyi mudibu bakeba kutuenzela bibi? Bua kuandamuna nkonko eyi, tuanji tumone tshivua tshienzeke katupa kakese panyima pa difukibua dia Adama ne Eva.

BENA LUKUNA BETU BADI KABAYI BAMUENEKA

7. Mashimi a Satana mmafikishe bantu ku tshinyi?

7 Tuvua balonge mu Nshapita 3 ne: muanjelu kampanda wakatombokela Nzambi, kujingaye bua kukokesha bakuabu. Bible udi umubikila ne: Satana Diabolo. (Buakabuluibua 12:9) Satana wakajinga kabidi bua bakuabu batombokele Nzambi. Wakakokesha bua kushima Eva, ne katshia anu pine apu, mmushime bantu ba bungi. Kadi bamue bantu bu mudi Abele, Henoka, ne Noa, bakashala ne lulamatu kudi Yehowa.—Ebelu 11:4, 5, 7.

8. a) Mmushindu kayi uvua bamue banjelu balue bademon? b) Bademon bakenza tshinyi bua kupandukabu ku Mvula wa kabutu?

8 Mu tshikondo tshia Noa, bamue banjelu bakatomboka, kumbukabu mu diulu muvuabu basombele, kuluabu kusombela pa buloba bu bantu. Bua tshinyi? Bible udi utuambila ne: bavua basue kuikala ne bakaji. (Bala Genese 6:2.) Kadi kabivua bimpe bua banjelu kuenza nanku to. (Yuda 6) Anu bu banjelu babi abu, bantu ba bungi tshikondo atshi bakanyanguka, kuluabu ne tshikisu. Ke Yehowa kupangadija bua kubutula bantu babi, kutumaye Mvula wa kabutu pa buloba bujima. Kadi, wakakuba batendeledi bende ba lulamatu. (Genese 7:17, 23) Bua kupanduka, banjelu babi abu bakapingana mu diulu. Bible udi ubikila banjelu babi abu ne: bademon. Bakasungula bua kuditua mu buntomboji bua Satana, ne Diabolo wakalua mfumuabu.—Matayi 9:34.

9. a) Tshiakafikila bademon pavuabu bapingane mu diulu ntshinyi? b) Mbualu kayi butualonga mpindieu?

9 Bu muvua bademon bantomboji, Yehowa kakabitabila bua kubuelabu kabidi mu dîku diende to. (2 Petelo 2:4) Bademon kabena kabidi mua kukudimuka bantu to, kadi batshidi anu ‘bapambuisha ba pa buloba bonso.’ (Buakabuluibua 12:9; 1 Yone 5:19) Tuanji tumone mudibu bafika ku dishima bantu ba bungi, anyi ku dibapambuisha.—Bala 2 Kolinto 2:11.

MUDI BADEMON BASHIMA BANTU

10. Mmushindu kayi udi bademon bashima bantu?

10 Bademon badi bashima bantu mu mishindu ya bungi. Padi bantu babuelakana ne bademon, badi babuelakana nabu buludiludi anyi kupitshila kudi muntu mukuabu, bu mudi nganga anyi muena lubuku. Dibuelakana ne bademon ke tshidibu babikila ne: malu a mîdima. Kadi Bible udi utulomba bua kuepuka tshintu tshionso tshidi ne malu a bademon. (Galatiya 5:19-21) Bua tshinyi? Bualu anu bu mutu tshilembi wela buteyi bua kukuata nyama, bademon batu pabu benza mudimu ne mashimi bua kukuata bantu ku bukokeshi buabu.—Tangila Dimanyisha dia ku ndekelu 26.

11. Lubuku ntshinyi? Bua tshinyi tudi ne bua kuluepuka?

11 Mayele abu makuabu ke lubuku. Lubuku ndienza malu ne makole a mîdima bua kukeba mua kumanya malu atshilualua anyi adi kaayi mamanyike. Muntu udi mua kukeba kubuka padiye ukeba kumanyina malu mu mitoto ne mu ngondo, mu bimanyinu bikuabu, mu tuarte tua kunaya, mu lumuenu, mu mishonyi ya mu bianza, ne mu bilota. Bantu ba bungi batu bela meji ne: bilele ebi ki mbibi to, pabi bikale bibi bia dikema. Tshilejilu, Bible udi uleja ne: bademon ne bena lubuku badi anu bu mukaba ne tshilamba. Mu Bienzedi 16:16-18 badi bakulamu bua “demon wa lubuku” uvua wambuluisha nsongakaji kampanda bua ‘kuamba malu atshilualua.’ Pakipata mupostolo Paulo demon au, nsongakaji au wakajimija bukole bua kuamba malu atshilualua.

12. a) Bua tshinyi kukeba bua kuyikila ne bafue nkubi? b) Bua tshinyi bena mudimu ba Nzambi kabena mua kubuelakana mu bilele bia nyuma ya makoya nansha kakese?

12 Bademon badi benza malu ne mayele makuabu bua kukuata bantu. Badi bakeba kutuitabijija ne: kudi mushindu wa kuyikila ne bafue, kabidi ne: bantu badi bafue badi ne muoyo muaba kampanda, badi mua kuyikila netu anyi kutuenzela bibi. Tshilejilu, muntu udi mufuishe mulunda anyi mulela wende udi mua kuya kudi muntu udi wamba mudiye mua kuyikila ne bafue, bu mudi muena lubuku. Muena lubuku udi mua kumuambila bualu bua mulunda anyi mulela wende udi mufue budi bumusankisha ne udi nansha mua kuidikija dîyi dia mufue au. (1 Samuele 28:3-19) Bilele bia bungi bia pa madilu mbimanyine pabi pa ditabuja dia ne: bafue badi ne muoyo muaba kampanda. Mu bilele ebi, mudi bibilu bia madilu, disekelela mifikilu ya matuku a lufu, milambu ya bafue, mikiya ya diupula lufuila, anyi bilele bia ntshisha. Padi bena Kristo babenga kubuelakana mu bilele ebi, bena mu mêku abu anyi bena mu misoko yabu badi mua kubamba bibi, kubapenda, anyi kubajila. Kadi bena Kristo mbamanye ne: bafue kabena ne muoyo muaba mukuabu to. Kakuena mushindu wa kuyikila nabu, ne kabena mua kutuenzela bibi to. (Misambu 115:17) Ikala ne budimu bua bungi. Kukebi bua kuyikila ne bafue anyi ne bademon nansha kakese, ne kubuelakanyi mu bilele bia nyuma ya makoya nansha.—Bala Dutelonome 18:10, 11; Yeshaya 8:19.

13. Bantu ba bungi bavua batshina bademon kumpala mbafike ku dienza tshinyi?

13 Bademon kabatu anu bashima bantu patupu to, batu kabidi babatshinyisha. Lelu, Satana ne bademon bende mbamanye ne: nkubashadile anu “tshikondo tshîpi” bua Nzambi kubumbushaye pa buloba, ke bualu kayi badi ne tshikisu ne bakengesha bantu bikole. (Buakabuluibua 12:12, 17) Kadi bantu bapite bungi bavua batshina bademon kumpala kabatshiena babatshina kabidi to. Mmunyi mudibu bafike ku diumbusha buôwa bua bademon buvuabu nabu?

KANDAMENA BADEMON NE KOSA NABU MALANDA

14. Anu bu bena Kristo ba kumpala, mmunyi mutudi mua kukosa malanda ne bademon?

14 Bible udi utuleja mutudi mua kukandamena bademon ne kukosa nabu malanda. Tshilejilu, bamue bantu ba mu tshimenga tshia Efeso bavua mu malanda ne bademon kumpala kua kulongabu bulelela. Mmunyi muakakosabu nabu malanda? Bible udi wamba ne: “Bantu ba bungi bavua benza malu a majimbu bakasangisha mikanda yabu, kuyoshabu kumpala kua bantu bonso.” (Bienzedi 19:19) Bu muvuabu basue kulua bena Kristo, bakabutula mikanda yabu ya malu a mupongo yonso. Bidi bikengela kuenza nanku nansha lelu eu. Muntu yonso udi musue kuenzela Yehowa mudimu udi ne bua kuimansha bintu bionso bidi ne malu a bademon. Mu bintu abi mudi mikanda, bikandakanda, bifuanyi bia malu mbuku ya mitoto, filme, misambu, manaya, nansha bimfuanyi bidi bileja mudi malu a mipongo, a bademon, anyi bintu bia makole a mîdima bimueneka bu bidi bisankisha anyi kabiyi bienzelangana bibi. Mudi kabidi bintu bidi bantu bavuala bua kudikuba ku bualu bubi.—1 Kolinto 10:21.

15. Ntshinyi tshikuabu tshitudi ne bua kuenza bua kukandamena Satana ne bademon?

15 Bidimu ndambu bena mu Efeso bamane kuosha mikanda yabu ya malu a mipongo, mupostolo Paulo wakafunda ne: bavua anu ne bua ‘kuluangana ne bisumbu bia nyuma mibi.’ (Efeso 6:12) Eyowa, nansha mukavuabu boshe mikanda yabu, bademon batshivua anu bakeba kubenzela bibi. Kadi, ntshinyi tshikuabu tshivuabu ne bua kuenza? Paulo wakabambila ne: “Nuambule ngabu munene wa ditabuja unuikala mua kujima [anyi kuimanyika] nende mikete yonso ya kapia ya mubi.” (Efeso 6:16) Anu bu mudi ngabu ukuba musalayi mu mvita, ke mudi ditabuja dietu mua kutukuba. Tuetu batuishibue ne muoyo mujima ne: Yehowa udi mua kutukuba, netukokesha bua kukandamena Satana ne bademon bende.—Matayi 17:20.

16. Mmunyi mutudi mua kukolesha ditabuja dietu kudi Yehowa?

16 Mmunyi mutudi mua kukolesha ditabuja dietu kudi Yehowa? Tudi ne bua kubala Bible dituku dionso ne kulonga mua kumueyemena bua atukube. Dieyemena dietu kudi Yehowa diodi dikole, Satana ne bademon bende kabakukokesha mua kutuenzela bibi nansha.—1 Yone 5:5.

17. Ntshinyi tshikuabu tshitudi mua kuenza bua Yehowa atukube kudi bademon?

17 Bena Kristo ba mu Efeso bavua ne bua kuenza tshinyi tshikuabu? Bavua basombele mu tshimenga tshiuwule tente ne malu a mîdima. Ke bualu kayi Paulo wakabambila ne: ‘Nutungunuke ne kusambila dîba dionso.’ (Efeso 6:18) Bavua ne bua kulomba Yehowa misangu yonso bua ikale ubakuba. Kadi netuambe tshinyi buetu tuetu? Tudi petu basombele mu buloba buwule tente ne malu a mîdima. Nanku tuetu petu tudi ne bua kulomba Yehowa bua atukube, ne tudi ne bua kuikala tutela dîna diende patudi tusambila. (Bala Nsumuinu 18:10.) Tuetu batungunuke ne kulomba Yehowa bua atusungile kudi Satana, Yehowa neandamune masambila etu.—Misambu 145:19; Matayi 6:13.

18, 19. a) Mmunyi mutudi mua kutshimuna mvita itudi tuluangana ne Satana ne bademon? b) Ndukonko kayi lutuandamuna mu nshapita udi ulonda?

18 Tuetu bumbushe tshintu tshionso tshidi ne malu a mîdima ne beyemene Yehowa bua atukube, netukandamene Satana ne bademon. Katuena ne bua kubatshina to. (Bala Yakobo 4:7, 8.) Yehowa udi ne bukole bua bungi kupita bademon. Wakabanyoka mu matuku a Noa, ne neababutule mu matuku atshilualua emu. (Yuda 6) Uvuluke ne: katuena tuluangana mvita eyi nkayetu to. Yehowa udi utuma banjelu bende bua kutukuba. (2 Bakalenge 6:15-17) Tudi ne bua kuikala bashindike ne: netutshimune mvita itudi tuluangana ne Satana ne bademon ku diambuluisha dia Yehowa.—1 Petelo 5:6, 7; 2 Petelo 2:9.

19 Kadi bikalabi ne: Satana ne bademon badi bakebesha makenga bungi nunku, bua tshinyi Nzambi ki mmuanji kubabutula? Netuandamune lukonko elu mu nshapita udi ulonda.