Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

XNAQʼTZBʼIL 10

Aju axix tok kyiʼj anjel

Aju axix tok kyiʼj anjel

1. ¿Tiquʼn il tiʼj tuʼn tel qnikʼ kyiʼj anjel?

IN CHE ok anjel te toj tja Jehová. In nok tqʼoʼn Xjan Uʼj kybʼi te «tkyʼajal Dios» (Génesis 6:2; Job 38:7). Ex taj Dios tuʼn kyok qojtzqiʼn qe toj tja. ¿Tiʼ in bʼant kyuʼn anjel? ¿Alkye tten e onin kyiʼj xjal ojtxe? ¿Jakupe che onin qiʼj jaʼlo? (Qʼonka twitza tiʼj tqanil 8).

2. a) ¿Alkye kubʼ bʼinchante qe anjel? b) ¿Jteʼ kybʼet anjel at?

2 Tnejel, il tiʼj tuʼn tel qnikʼ tiʼj alkye kubʼ bʼinchante qe anjel. In tzaj tqʼamaʼn Colosenses 1:16 qa tnejel kubʼ tbʼinchaʼn Jehová Jesús, yajxitl kubʼ tbʼinchaʼn «tkyaqilju at tuj kyaʼj ex tkyaqilju at twitz txʼotxʼ». Kyxol qeju tiʼchaq e bʼant tuʼn Dios ateʼ qe anjel. ¿Jteʼ anjel kubʼ tbʼinchaʼn Jehová? In tzaj tqʼamaʼn Xjan Uʼj qa kubʼ tbʼinchaʼn nim millón anjel (Salmo 103:20; Apocalipsis 5:11).

3. ¿Tiʼ in tzaj tqʼamaʼn Job 38:4-7 kyiʼj anjel?

3 Ax ikx in tzaj tqʼamaʼn Xjan Uʼj qa e kubʼ tbʼinchaʼn Dios qe anjel tej naʼmxtoq tbʼant Txʼotxʼ. ¿Tzeʼn ela toj kywitz anjel tej tbʼant Txʼotxʼ tuʼn Jehová? In tzaj tqʼamaʼn uʼj te Job qa nim e jaw tzalaj. Junxtoq in che ajbʼen kykyaqil anjel te Jehová ik tzeʼn jun ja xjal (Job 38:4-7).

IN CHE ONIN ANJEL KYIʼJ TMAJEN DIOS

4. ¿Tzeʼn in nel qnikʼ tiʼj qa in che ximen anjel kyiʼj xjal?

4 Kukx in che ximen anjel kyiʼj xjal ex tiʼjju t-xim Jehová at kyiʼj xjal ex tiʼj Txʼotxʼ (Proverbios 8:30, 31; 1 Pedro 1:11, 12). Tzajlo nim kybʼis anjel tej tel tpan tibʼ Adán ex Eva tiʼj Jehová. Maslo in tzaj kybʼis toj ambʼil jaʼlo tuʼnju chʼixme kykyaqil xjal nya kyaj tuʼn kybʼin te Dios. Noqtzun tuʼnj, in che jaw tzalaj aj tajtz tiʼj tanmi jun xjal ex aj tkubʼ t-ximen tuʼn tajbʼen te Dios (Lucas 15:10). At kykʼuʼj anjel kyiʼj tmajen Dios, ex in che ajbʼen tuʼn Jehová tuʼn kyonin ex tuʼn kyxqʼuqin kyiʼj xjal (Hebreos 1:7, 14). Qo xnaqʼtzan kyiʼj junjun techel.

«Tzaj t-samaʼn Ndiose t-anjel, ex ma lamet kytzi bʼalun» tuʼn (Daniel 6:22).

5. ¿Tzeʼn e onin anjel kyiʼj tmajen Dios toj ambʼil ojtxe?

5 Tuʼn miʼn tkyim Lot ex qe toj tja tej tkubʼ xiten tnam Sodoma ex Gomorra, e ajbʼen kabʼe anjel tuʼn Jehová tuʼn tonin kyiʼj (Génesis 19:15, 16). Tej tikʼ nim syent abʼqʼi, kux qʼoʼn jun tmajen Dios aju Daniel tbʼi toj kyjul león. Noqtzun tuʼnj, mintiʼ jun tiʼ bʼaj tiʼj tuʼnju «tzaj t-samaʼn» Dios t-anjel ex «lamet kytzi bʼalun» tuʼn (Daniel 6:22). Ex toj tnejel syent abʼqʼi, tzaj tsamaʼn Dios jun t-anjel tuʼn tetz tiʼn apóstol Pedro toj pres (Hechos 12:6-11). Ax ikx e onin anjel tiʼj Jesús tej tten twitz Txʼotxʼ. Tej otoqxi jaw aʼ twiʼ, moqa tbautizarin, e onin junjun anjel tiʼj (Marcos 1:13). Ex tej chʼixtoq tpon ambʼil tuʼn tkyim Jesús, ul jun anjel «qʼolte tipun» (Lucas 22:43).

6. a) ¿Tiquʼn ojtzqiʼn quʼn qa in che onin anjel kyiʼj tmajen Dios toj ambʼil jaʼlo? b) ¿Alkyeqe xjel che xel qtzaqʼweʼn?

6 Ya mintiʼ in kubʼ kyyekʼin kyibʼ anjel kywitz xjal toj ambʼil jaʼlo. Noqtzun tuʼnj, kukx in che ajbʼen tuʼn Dios tuʼn kyonin kyiʼj tmajen. ¿Tiquʼn ojtzqiʼn quʼn? Tuʼnju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios jlu: «Aju t-anjel Qman in xqʼuqin kye qeju in che niman te Qman, ex in che klet tuʼn» (Salmo 34:7). Il tiʼj tuʼn qok xqʼuqin tuʼnju ateʼ aj qʼoj qiʼj ex at nim kyipumal, ex kyaj tuʼn tok kybʼinchaʼn nya bʼaʼn qiʼj. ¿Alkyeqe aj qʼoj lu? ¿Jatumel tzajniqe? ¿Tiʼ in bʼant kyuʼn tuʼn tok kybʼinchaʼn nya bʼaʼn qiʼj? Tuʼn tel qnikʼ tiʼj, qo xnaqʼtzan tiʼjju bʼaj tej tzmatoq kykubʼlen bʼinchaʼn Adán ex Eva.

ATEʼ JUNJUN AJ QʼOJ QIʼJ EX NYA QʼANCHAʼL QE

7. ¿Tiʼ o bʼant tuʼn Satanás kyiʼj chʼixme kykyaqil xjal?

7 Toj xnaqʼtzbʼil 3 el qnikʼ tiʼj qa el tpan tibʼ jun anjel tiʼj Dios ex tajtoq tuʼn tkawin kyibʼaj txqantl. In nok tqʼoʼn Tyol Dios tbʼi te «tajaw il ex Satanás» (Apocalipsis 12:9). Ax ikx tajtoq Satanás tuʼn tel kypan kyibʼ xjal tiʼj Dios. Kubʼ sbʼuʼn Eva tuʼn, ex atxix toj ambʼil aju in sbʼuʼn kyiʼj chʼixme kykyaqil xjal. Noqtzun tuʼnj, at junjun xjal kukx e ajbʼen te Jehová ik tzeʼn Abel, Enoc ex Noé (Hebreos 11:4, 5, 7).

8. a) ¿Alkye tten e ok junjun anjel te taqʼunal Tajaw il? b) ¿Tiʼ bʼant kyuʼn nya bʼaʼn anjel tuʼn kykyaj anqʼin tej ttzaj Nim Jbʼal?

8 Toj tqʼijlalil Noé, el kypan kyibʼ junjun anjel tiʼj Dios ex kyaj kytzaqpiʼn kynajbʼil toj kyaʼj noq tuʼn kyok te xjal tuʼn kyanqʼin tzalu twitz Txʼotxʼ. ¿Tiquʼn? In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios qa tuʼnju kyajtoq tuʼn tten kyxuʼjil (kjawil uʼjit Génesis 6:2). Noqtzun tuʼnj, mintiʼtoq qʼoʼn ambʼil kye tuʼn tbʼant jlu kyuʼn (Judas 6). Ik tzeʼn bʼant kyuʼn nya bʼaʼn anjel lu, chʼixme kykyaqil xjal toj ambʼil aju e ok te nya bʼaʼn ex te bʼiyel. E kubʼ tnajsaʼn Jehová xjal lu tej ttzaj Nim Jbʼal. Noqtzun tuʼnj, e klet tmajen tuʼn (Génesis 7:17, 23). Tuʼn kykyaj anqʼin nya bʼaʼn anjel tej ttzaj Nim Jbʼal, e meltzʼaj toj kyaʼj. In nok tqʼoʼn Tyol Dios kybʼi te «juʼẍ» moqa taqʼunal Tajaw il. E ok lepeʼ tiʼj Satanás ex kubʼ nej kywitz (Mateo 9:34).

9. a) ¿Tiʼ bʼaj kyiʼj nya bʼaʼn anjel tej kyjapun juntl maj toj kyaʼj? b) ¿Tiʼ mas qo xnaqʼtzal tiʼj?

9 Tej kymeltzʼaj qe nya bʼaʼn anjel toj kyaʼj, mintiʼtl e okx tkʼamoʼn Jehová kyxol toj tja (2 Pedro 2:4TNM). Mlay che ok juntl maj qe nya bʼaʼn anjel lu te xjal, noqtzun tuʼnj, kukx in che «sbʼun kyiʼj kykyaqil xjal twitz txʼotxʼ» (Apocalipsis 12:9; 1 Juan 5:19). Qo xnaqʼtzan tiʼj tiʼ in bʼant kyuʼn tuʼn kysbʼun kyiʼj nim xjal (kjawil uʼjit 2 Corintios 2:11).

¿TZEʼN IN CHE SBʼUN NYA BʼAʼN ANJEL KYIʼJ XJAL?

10. ¿Alkye tten in che sbʼun nya bʼaʼn anjel kyiʼj xjal?

10 Toj nimku tten in che kubʼ sbʼuʼn xjal kyuʼn nya bʼaʼn anjel. At junjun xjal in che yolin kyukʼil moqa in najbʼen juntl xjal kyuʼn, ik tzeʼn jun chman moqa aj qʼij. Aj kyyolin xjal kyukʼil nya bʼaʼn anjel, in nok tbʼi jlu te kyaqʼun chman moqa kyaqʼun yuẍ. In tzaj tqʼamaʼn Dios qe tuʼn miʼn qjyon tiʼjju at toklen kyukʼil nya bʼaʼn anjel (Gálatas 5:19-21). Ik tzeʼn jun tzyul txkup in che ajbʼen tramp tuʼn, ax ikx kye nya bʼaʼn anjel in najbʼen nim sbʼubʼil kyuʼn tuʼn kykubʼ tzʼaq xjal toj kyqʼabʼ ex tuʼn tten kyipumal kyibʼaj, (qʼonka twitza tiʼj tqanil 26).

11. a) ¿Tiʼ in najbʼen kyuʼn xjal tuʼn tel kynikʼ tiʼjju kbʼajel toj ambʼil tzul? b) ¿Tiquʼn il tiʼj tuʼn tel qikʼen?

11 Jun sbʼubʼil in najbʼen kyuʼn nya bʼaʼn anjel, aju aj tajbʼen tipumal Satanás kyuʼn xjal tuʼn tel kynikʼ tiʼjju kbʼajel ex tiʼj junjuntl tiʼchaq. At junjun xjal in nel kynikʼ kyiʼj barajas moqa cartas de tarot ex in nel kynikʼ tiʼjju tkuʼx toj kyqʼabʼ xjal, tiʼjju kbʼajel moqa in che jyon onbʼil kyukʼil qeju jaku tzaj kyqʼamaʼn tiʼ tzul, ax ikx in che ajbʼen cheʼw ex qʼij moqa bola de cristal kyuʼn. Nim xjal in kubʼ kyximen qa bʼaʼn jlu, noqtzun tuʼnj, jaku tzaj tiʼn nim nya bʼaʼn qiʼj. In tzaj tyekʼin Tyol Dios qa in che onin nya bʼaʼn anjel tiʼj kyaqʼun chman. Jun techel, in yolin Hechos 16:16-18 tiʼj qa attoq jun «juʼẍ tuj tanmi» jun txin «bʼaʼn qʼijin» ex in nonintoq tiʼj tuʼn tel tnikʼ tiʼjju kbʼajel. Tej tetz tlajoʼn apóstol Pablo nya bʼaʼn anjel toj tanmi txin, mintiʼtl el tnikʼ tiʼjju kbʼajel.

12. a) ¿Tiquʼn jaku tzaj nya bʼaʼn qiʼj qa qaj tuʼn qyolin kyukʼil kyimni? b) ¿Tiquʼn in nel kyikʼen okslal tkyaqilju at toklen kyukʼil nya bʼaʼn anjel?

12 Juntl sbʼubʼil in najbʼen kyuʼn nya bʼaʼn anjel, aju tuʼn tkubʼ qximen qa jaku qo yolin kyukʼil kyimni. Kyaj tuʼn tkubʼ qximen qa in che anqʼin toj juntl plaj ex qa jaku che yolin qukʼil, qa jaku che onin moqa jaku tzʼok kybʼinchaʼn nya bʼaʼn qiʼj. Ex aj tkyim jun toj qja moqa jun qamiw, atlo junjun jaku cheʼx jyol onbʼil tukʼil jun chman, aju in tzaj tqʼamaʼn qa jaku yolin kyukʼil kyimni. Jakulo tzaj tqʼamaʼn jun chman jun tiʼ nim toklen tiʼj kyimni moqa jaku tzʼel tkanoʼn tqʼajqʼajel twiʼ. Bʼalo in kubʼ t-ximen xjal qa in yolin tukʼil kyimni, noqtzun tuʼnj, atz in yolin kyukʼil nya bʼaʼn anjel (1 Samuel 28:3-19). Kykyaqil kykostumbr xjal in bʼant aj tkux muqet jun kyimni, at toklen tukʼilju ximbʼetz qa kukx in che anqʼin kyimni. Kyxol jlu, at aju tuʼn t-xi qʼet oyaj kye kyimni, ninqʼij aj tkyim jun xjal, aj tkubʼ itzʼlet kyimni moqa tuʼn tok xqʼuqit, ninqʼij aj tjapun jun abʼqʼi tkyimlen jun xjal ex aju ninqʼij teju xjal ma kyaj viud. Qa mintiʼ xkubʼ kybʼinchaʼn okslal jlu, jakulo che ok ten toj kyja yolil kyiʼj moqa kyvecin, jaku che ok yasoʼn moqa ya mlay che yolin kyukʼil. Noqtzun tuʼnj, ojtzqiʼn kyuʼn qa mlay bʼant tuʼn qyolin kyukʼil kyimni, mlayx che onin qiʼj ex mlay tzʼok kybʼinchaʼn nya bʼaʼn qiʼj (Salmo 115:17). Tuʼntzunju xqʼuqink tibʼa. Miʼn jyona tumel tuʼn tyolina kyukʼil kyimni moqa kyukʼil nya bʼaʼn anjel, ex ikʼumela tkyaqilju at toklen kyukʼil nya bʼaʼn anjel (kjawil uʼjit Deuteronomio 18:10, 11; Isaías 8:19).

13. ¿Alqiʼj o che tzaqpaj nim xjal?

13 Nya oʼkx in che sbʼun nya bʼaʼn anjel kyiʼj xjal, ax ikx in che xobʼsan kyiʼj. Toj ambʼil jaʼlo, ojtzqiʼn tuʼn Satanás ex qe nya bʼaʼn anjel qa «mya nim qʼij» tuʼn kytentl tuʼn tkubʼ kybʼinchaʼn nya bʼaʼn twitz Txʼotxʼ, tuʼnju chʼix tel tiʼn Dios ambʼil kye. Tuʼntzunju mas in tzajxix kyqʼoj (Apocalipsis 12:12, 17). Noqtzun tuʼnj, nim xjal e xobʼ kywitz nya bʼaʼn anjel, atzun jaʼlo ya mintiʼ in che xobʼ. ¿Tiʼ o tzʼonin kyiʼj?

¿TZEʼN JAKU TZʼOK QXQʼUQIN QIBʼ EX JAKU QO TZAQPAJ KYIʼJ NYA BʼAʼN ANJEL?

14. Ik tzeʼn bʼant kyuʼn okslal toj tnejel syent abʼqʼi, ¿tzeʼn jaku qo etz tjaqʼ kyipumal nya bʼaʼn anjel?

14 In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios tzeʼn jaku tzʼok qxqʼuqin qibʼ kyiʼj nya bʼaʼn anjel ex tzeʼn jaku qo tzaqpaj. Jun techel, toj tnejel syent abʼqʼi, attoq junjun xjal te tnam Éfeso in che yolintoq kyukʼil nya bʼaʼn anjel tej naʼmxtoq kyok te okslal. ¿Tzeʼn i etz tjaqʼ kyipumal nya bʼaʼn anjel? In tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios jlu: «Nimku xjal bʼaʼn mañ kyuʼn nej, tzaj kyiʼn kylibro, kubʼ kypatun kywitz kykyaqil xjal» (Hechos 19:19). Tuʼnju kyajtoq tuʼn kyok te okslal, kubʼ kynajsaʼn tkyaqil kyuʼj at toklen kyukʼil nya bʼaʼn anjel. Chʼixme axju kbʼantel quʼn jaʼlo, il tiʼj tuʼn tkubʼ qnajsaʼn tkyaqilju at toklen kyukʼil nya bʼaʼn anjel qa qaj tuʼn qajbʼen te Jehová. Kyxol jlu ateʼ nya bʼaʼn libro, nya bʼaʼn revista, qe horóscopo, qe saqchbʼil, qe película, qe qʼol tqanil, qe bʼitz ex aju magia. Tbʼanel in nela tkyaqil jlu toj kywitz xjal. Ax ikx in yolin jlu tiʼj junjun tiʼchaq qʼiʼn kyuʼn xjal tuʼn miʼn ttzaj jun nya bʼaʼn kyiʼj (1 Corintios 10:21).

15. ¿Tiʼ mas kbʼantel quʼn tuʼn miʼn qkubʼ sbʼuʼn tuʼn Satanás ex qe nya bʼaʼn anjel?

15 Tej tikʼ junjuntl abʼqʼi tbʼajlen kynajsaʼn xjal te Éfeso kyuʼj, kubʼ ttzʼibʼin apóstol Pablo qa kukxtoq tuʼn kyqʼojin «kyukʼil qeju nejenel mintiʼ qʼanchaʼl» (Efesios 6:12). Ax tok, otoq kubʼ kynajsaʼn kyuʼj, pero kukxtoq kyaj nya bʼaʼn anjel tuʼn tok kybʼinchaʼn nya bʼaʼn kyiʼj. ¿Tiʼtoq mas tuʼn tbʼant kyuʼn okslal lu tuʼn miʼn kykubʼ sbʼuʼn tuʼn Satanás? Xi tqʼamaʼn Pablo jlu kye: «Ax ikx tuʼn tok qeʼ kykʼuʼje tiʼj Dios, ik tten jlu ik tzaʼn jun maqbʼil tuʼn kyklete» (Efesios 6:16). Ik tzeʼn jun maqbʼil in kolin tiʼj jun soldad toj qʼoj, ax ikx aju qʼuqbʼil qkʼuʼj jaku kolin qiʼj tuʼn miʼn qkubʼ kyuʼn nya bʼaʼn anjel. Qa ma tzʼok qeʼxix qkʼuʼj tiʼj Jehová, jaku kolin qiʼj ex jaku qo kubʼ weʼ twitz Satanás ex qe nya bʼaʼn anjel (Mateo 17:20).

16. ¿Tiʼ kbʼantel quʼn tuʼn tbʼaj qchʼiysaʼn qʼuqbʼil qkʼuʼj tiʼj Jehová?

16 ¿Tzeʼn jaku bʼaj qchʼiysaʼn qʼuqbʼil qkʼuʼj tiʼj Jehová? Qa ma kubʼ quʼjin Tyol tkyaqil qʼij ex qa ma txi qxnaqʼtzan qibʼ tuʼn tok qeʼ qkʼuʼj tiʼj qa kkolil qiʼj. Qa at-xix qʼuqbʼil qkʼuʼj tiʼj Jehová, mlayx tzʼok tbʼinchaʼn Satanás ex qe taqʼunal nya bʼaʼn qiʼj (1 Juan 5:5).

17. ¿Tiʼ mas kbʼantel quʼn tuʼn miʼn qkubʼ sbʼuʼn kyuʼn nya bʼaʼn anjel?

17 Atxtoq juntl tiʼ iltoq tiʼj tuʼn tbʼant kyuʼn okslal te Éfeso. In che anqʼintoq toj jun tnam jatumel attoq nim chman. Tuʼntzunju xi tqʼamaʼn Pablo qa iltoq tiʼj tuʼn kynaʼn Dios «tkyaqil qʼij» (Efesios 6:18). Iltoq tiʼj tuʼn t-xi kyqanin onbʼil te Jehová toj tkyaqil ambʼil. Ax ikx qe in qo anqʼin toj jun ambʼil jatumel ateʼ nim chman. Tuʼntzunju, qqaninx te Jehová tuʼn tkolin qiʼj ex bʼaʼn tuʼn tajbʼen tbʼi quʼn aj qnaʼn Dios (kjawil uʼjit Salmo 33:21). Qa kukx ma txi qqanin te Jehová tuʼn tkolin qiʼj, ktzajel ttzaqʼweʼn qnaʼj Dios (Salmo 145:19; Mateo 6:13).

18, 19. a) ¿Tzeʼn jaku qo kambʼan tiʼj Satanás ex kyiʼj nya bʼaʼn anjel? b) ¿Alkye xjel kxel qqʼoʼn tzaqʼwebʼil tiʼj toj juntl xnaqʼtzbʼil?

18 Qa ma kubʼ qnajsaʼn tkyaqilju at toklen kyukʼil nya bʼaʼn anjel ex qa ma tzʼok qeʼ qkʼuʼj tiʼj Jehová, mlayx tzʼok tbʼinchaʼn Satanás ex qe taqʼunal nya bʼaʼn qiʼj. Mintiʼ jun tiquʼn tuʼn qtzaj xobʼ kyuʼn (kjawil uʼjit Santiago 4:7, 8). Mas nim tipumal Jehová at kywitz nya bʼaʼn anjel. Ma tzʼel qnikʼ tiʼj qa kubʼ tqʼoʼn Jehová kykastiw toj tqʼijlalil Noé, ex qa che kbʼel tnajsaʼn toj ambʼil tzul (Judas 6). Qnaʼntz qa nya qjunalx in qo qʼojin kyukʼil. In che ajbʼen anjel tuʼn Jehová tuʼn tkolin qiʼj (2 Reyes 6:15-17). Tukʼil onbʼil in tzaj tqʼoʼn Jehová qe, kbʼel tiʼj Satanás ex qe nya bʼaʼn anjel quʼn (1 Pedro 5:6, 7; 2 Pedro 2:9).

19 Ma tzʼel qnikʼ tiʼj qa in nok tbʼinchaʼn Satanás ex qe nya bʼaʼn anjel nim nya bʼaʼn kyiʼj xjal. Tuʼntzunju jakulo kubʼ qxjelin jlu: «¿Tiquʼn naʼmx kykubʼ tnajsaʼn Dios?». Kxel tzaqʼwet xjel lu toj juntl xnaqʼtzbʼil.