Pular para conteúdo

Pular para sumário

IKAPIITULU 10

Ikhweeli co malayikha

Ikhweeli co malayikha

1. Kontha isiyani iryaaya itthu yofayita wiitthuca myaha co malayikha?

IKHANLE itthu yofayita wiitthuca myaha co malayikha. Kontha isiyani? Kontha Yehova nopheela wiira atthu yaacuwele amucyaawe. Ni Ibiiblya ineehana malayikha “asaana a Nluku.” (Jó 38:7) Malayikha isiyani impankaaya? Manannani caakavihenryaaya atthu khalayi? Niireke ayo pooti unikavihera mahukwaala?—Nwehe Niwehero n.° 8 ipaagina 210.

2. a) Tipani umpile malayikha? b) Malayikha ari makavi?

2 Nhina Akolosu 1:16, Ibiiblya ineera wiira Yehova umumpa wawe Yesu, ‘cahumpiya citthu cikhwaawe cotheene wiirimu ni vathi.’ Iyo inoonihera wiira Yehova phumpile malayikha. Yehova umpile malayikha makavi? Ibiiblya ineera wiira ahaavo malayikha imiliyau cene.—Isaalimu 103:20; Apokalipise 5:11.

3. Ilivuru ya Jó inhimya isiyani yo malayikha?

3 Ilivuru ya Jó inawoonihera wiira Yehova hinaaya wumpa itthaya aapacenre wumpa malayikha. Ayo yeecoonile cani yaamonnyaaya Yehova umpaka itthaya? Ayo yahotteeliya cinene. Malayikha otheene yaanaataana ni yaamwiiwelela Nluku. —Jó 38:4-7.

MALAYIKHA ANAWAAKAVIHERA ATTHU ANONSWALELA NLUKU

4. Nincuwela cani wiira malayikha anawaawacera apinaatamu?

4 Ibiiblya inawoonihera wiira ikhumelo yo khalayi malayikha anawaawacera apinaatamu. Ayo anaapheela woona ciirannyaaka citthu comaana Yehova cimpheelaawe waapankela apinaatamu ni ituninya. (Miruku 8:30, 31; 1 Peturu 1:11, 12) Unawoonannya wiira malayikha yahoriipiya nrima cinene ukati Atamu ni Hawa yaahilyaaya umwiiwelela Yehova. Ayo ciicammo anaariipiya nrima cinene nlattu wowoona wiira atthu enci khampanka ile impheelaawe Yehova. Ibiiblya ineera wiira ayo anaatteeliya nrima yamoonaka ntthu aavanre matampi attharuwaka ni ahokoleelaka umwiiwelela Nluku. (Luka 15:10) Malayikha antepa waawacera ale anonswalela Yehova. Ni uyo novarela nteko malayikha wiira aakavihere ni aakhikicere ale anonswalela. (Maberewu 1:7, 14) Nttwee noone matakihero anthoonyera iyo.

“Nlukwaaka horuma nlayikha nawe ni nihotthuka malaku aakharamu.”—Daniele 6:22

5. Uvahe matakihero anthoonyera mananna malayikha yaakavihenryaaya khalayi ale yanswalela Nluku.

5 Yehova hinaatankulaca isittatti yo Sotoma ni yo Komora, uyo ahoruma malayikha meeli wiira yankavihere Loti ni amucyaawe utthawa. (Uphattuwaca 19:15, 16) Unavinreene ukati mwinci, mwene mmoca ahonhukhumu porofeeta Daniele, eeraka wiira uyo ahaana avonyeriyaka munlikittini naaphwanyannya akharamu wiira akhuriye. Masi iyo itthwiiyo khayeerannyeele, kontha ‘Nluku ahoruma nlayikha nawe ni nahotthuka malaku aakharamu.’ (Daniele 6:22) Ntakihero nikiina nikhanle naapostolu Peturu. Uyo aahootthukeliya masi Yehova ahoruma nlayikha nawe wiira nantthukule. (Miteko 12:6-11) Yesu ukati waaryaawe watuninyani uyo ciicammo ahokaviheriya ni malayikha. Ikwaha imoca, yeerannyeelee anavinreene mahuku vakaani napattisiye. (Markus 1:13) Yesu ahalaka vakaani ukhwa, nlayikha nimoca nahowa “ni nahonlipihaca”—Luka 22:43.

6. a) Kontha isiyani ninlamuliyeehu ukhuluvela wiira malayikha aneera yaakavihera apoovu a Nluku? b) Makohoni nimpheeleehu waakhula?

6 Ilelo, malayikha khaanaakhumelela-tho atthu. Masi pooti wankhuluveleehu wiira malayikha nanlelo aneera yaakavihera apoovu a Nluku, kontha Ibiiblya ineera wiira Yehova novarela nteko malayikha wiira aakhikicere ale anonswalela. (Isaalimu 34:7) Hiiva nihaana nikhikiceriyaka ni malayikha kontha nihaana awananiihu okuru ampheela unihonona. Ayo awanannyaayo taapani? Isiyani impankaaya wiira anihonone? Wiira naakhule ala makohwaala, nihaana nicuwelaka isiyani yeerannyeele wumpiya wawe Atamu ni Hawa.

MALAYIKHA OOTAKHALA NRIMA

7. Isiyani Sotwani invaraawe ikhumelo nenne nokhalaayi?

7 Ikapiitulu 3 yo ila ilivurwiila ihottonkaca wiira nlayikha nimoca naahonrukuwela Nluku ni nahopheela waalamulela atthu. Ibiiblya ineehana nno nlayikhanno Sotwani, Tiyapu. (Apokalipise 12:9) Sotwani nopheela wiira atthu anrukunuweleke Nluku. Uyo ahonthepya Hawa ni nanlelo neera aathepyaka atthu enci mahukwaala. Masi ahaavo yahaahiyerenre umwiiwelela Nluku, toko: Apeli, Enoki ni Nowee.—Maberewu 11:4, 5, 7.

8. a) Maciini taapani? b) Isiyani maciini yaapankilyaaya wiira ahikhwe nlattu wo maaci?

8 Malayikha makiina ahonrukunuwela Nluku ni ayo ahontthara Sotwani. Ibiiblya ineehana maciini ayo malayikha ootakhala nrimaayo. Uwakati wa Nowee, iriyari wo ayo malayikhaayo ahaavo yaakhumile wiirimu ni uwa ukhala watuninyani khampa apinaatamu. Nlattuni waapankillyaaya iyo itthwiiyo? Ibiiblya ineera wiira ayo yaapheela waathela athiyana. (Nsome Uphattuwaca 6:2.) Masi malayikha khayumpiye wiira athele. (Yuda 6) Khampa ayo malayikhaayo, atthu enci ntuninyani ciicammo yahokhala oohimwiiwelela Nluku ni ananttewo. Vano, Yehova aholakela waakwanyulaca atthu yaapanka citthu coohiloka ule ukatyuule. Phimaana, ituninya yotheene yahocara maaci, masi Yehova ahowoopola ale yaamwiiwelela. (Uphattuwaca 7:17, 23) Malayikha yaawile watuninyani, yahoturuwela wiirimu wiira ahikhwe nlattu wo maaci. Nwo, ayo yahontakaneelana Sotwani ni uyo ahokhala nhoolelyaaya.—Matewus 9:34.

9. a) Isiyani yeerannyeele maciini uturuwela waya wiirimu? b) Isiyani vano inhaleehu woopela mwaha?

9 Isiyani yeerannyeele maciini uturuwela waya wiirimu? Ayo yahottarusiya. Yehova khahiile-tho ayo maciinnyaayo yapankaka mphantte waamucyaawe. (2 Peturu 2:4) Maciini khankhitiri-tho wiikhaliha apinaatamu. Masi uhookhalaru commo, nanlelo ayo aneera ‘yahapusaka ituninya yotheene inkhaliya.’ (Apokalipise 12:9; 1 Joau 5:19) Vano nttwee noopele mwaha mananna maciini cinkhitiryaaya waathyepa atthu enci.—Nsome 2 Akorintu 2:11.

MANANNANI MACIINI ANAATHEPYAAYA ATTHU?

10. Isiyani maciini invarelaaya nteko wiira yaathepye atthu?

10 Itthu imoca invarelaaya nteko maciini wiira yaathepye atthu ukhanle ukhwiri. Ukhwiri isiyani? Unkhala utotha ukaviheriya ni minepa. Masi ntthu nopanka commo, woohicuwela, uyo nokaviheriya ni minepa cootakhala cineehaniya maciini. Imaara ikhwaawe, ntthuuyo phinlakela upanka nnyo citthu nnyo, toko, arwaaka waakulukhano awula arwaaka ulompa nnikhukuni. Masi Ibiiblya ineera wiira nihaana ninyemaka khula itthu invaranaca ni maciini. (Akalasiya 5:19-21) Ukhwiri unlikanaca ni ntapha ninryaawe mayoolupattha wiira avarihe inama. Maciini anvarela nteko ukhwiri wiira yaathepye ni yaahoolele atthu.—Nwehe Niwehero n.° 26 ipaagina 221.

11. Kontha isiyani ihako ikhanlyaaya itthu yowoopiha?

11 Itthu imoca inhela nhina ukhwiri ukhanle uwasera ihako. Atthwaayo anaamananiha ucuwela itthu inhala wiirannya uhoolo yavarelaka nteko iloola, nanttuntta awula itthonttwa. Ikwaha cikhwaawe, ayo anaamananihaka utaphulela itthu ilohilyaawe ntthu awula usoma ntata na ntthu. Atthu enci anooniha wiira nnyo citthu nnyo khacineeriha itthu. Masi nnyo cikhanle citthu cowoopiha. Wootakihera, Ibiiblya inawoonihera wiira maciini anaavarela nteko atthu anwasera ihako. Ilivuru yo Miteko 16:16-18 inaamuuluma “ciini ohako” ankaviheraka mwaaruusi mmoca uhimyaca itthu yaahala wiirannya uhoolo. Ukati apostolu Paulu waamoomonlyaawe ciinnyuuyo, uyo mwaarusyuuyo khaakhitiri-tho uhimyaca citthu coohoolo.

12. a) Kontha isiyani ikhanlyaaya itthu yowoopiha umananiha uwuulumana atthu ookhwa? b) Kontha isiyani makristau ahinkelakelaaya ilema coohinamaana cimpankaciya mmanookhwani?

12 Maciini ciicammo anawaathepyathepya atthu ni mananna makhwaawe. Ayo ampheela naaminiki wiira atthu ookhwa nanlelo ahaavo akumi nipuro nikhwaawe. Ayo anaamwarusela ile ineeriyeele wiira unnaakhitirya uwuulumana atthu ookhwa. Wootakihera, ahaavo atthu anwasera ihako aneera wiira anaakhitiri umuulumana ntthu ookhwa ni hataa utakiha ncu nawe. (1 Samuweli 28:3-19) Masi, umananiha uwuulumana atthu ookhwa ikhanle itthu yowoopiha kontha ntthu nopanka iyo noolumana maciini. Ibiiblya ineera wiira khawankhitirya uwuulumana atthu ookhwa ni ayo khankhitiri unipanka itthu yootakhala. (Isaalimu 115:17) Hataa phimaana makristau anaapanka yotheene inkhitiryaaya wiira anyeme ilema cikiina cimpankiya mmanookhwani. Ahaavo mapuro aneera akhwaaka ntthu, atthwaayo anampankela ifesta, mikuttho awula unvaha itthuvo. Mapuro makhwaawe, atthu ookhwa anaapariheleliya iveela. Masi makristau khantakaneela mapuro cimpankaciya nnyo citthu nnyo, kontha Nluku khampeela wiira ale anonswalela apanke citthu cinvaranaca ni maciini. Pooti ukhalaka wiira amucyaawe awula aattamanannyaawe nkristau, khaanoonela isariya uyo uhipanka nnyo citthunnyo ni ayo anaanyoonyiya. Akinaku anannyakulihanana awula anaahiya umuulumana nkristau nlattu woohittharatthara nnyo ilemannyo. Masi uhookhalaru commo, nyuuva mwapheela untthunela Yehova, nhimananihe uwuulumana atthu ookhwa ni hataa utakaneela mapuro cimpankaciya ilema cihinvaranaca niitthu inhimyaaya Ibiiblya.—Nsome Deuteronomiyu 18:10, 11; Isaiya 8:19.

13. Isiyani iwiirannyenle atthu enci yaahuvihiya ni maciini?

13 Uhiya paasi maciini waathepyatepya atthu, ayo ciicammo waacivela waapanka citthu coohinamaana atthu. Ayo aneera yatepaka upanka ikhirini. Kontha isiyani? Kontha anaacuwela wiira Nluku khanhala waahiyerera mpaka uttayi yaapankaka atthu citthu cootakhala. Ukatyaaya uhaakhuvyaacera. (Apokalipise 12:12, 17) Atthu enci ahuvihiye ni maciini, nna co khaanoova-tho ni ahoopwaa mmatatani waya. Akhitinri cani woopwaa ayo atthwaayo?

MANANNANI NTTHU NOHALAAWE UKHITIRI UKHOTTELA MACIINI?

14. Wiira ntthu anyeme upanka citthu cinvaranaca ni maciini, isiyani inlamuliyaawe upanka?

14 Ibiiblya inaahimyaca isiyani inlamuliyeehu upanka wiira noopwe mmatatani wo maciini ni wiira nikhitiri unyema. Iyo inaawuuluma atthu yoolumanaka maciini ahinaaya ukhala makristau. Ayo atthwaayo yaakhala isittatti yo Efesu. Yaakhitinri cani woopwa mmatatani wo maciini? Ibiiblya ineera: “Atthu enci yaapanka macattuka yahocisa ilivuru caya ni yahopaha.” (Miteko 19:19) Ayo yancuwela wiira itthu yoopacera yaalamuliyaaya upanka wiira yoopwe mmatatani wo maciini waari umalamaliha ilivuru caavarelaaya nteko wiira apanke macitta. Ilelo, ule nopheela unswalela Yehova ciicammo haana amalamalihaka khula itthu irinaawe invaranaca ni maciini. Nnyo citthunnyo pooti ukhala ilivuru, irevista, ifilime, icipo, ikeemi awula citthu cikhwaawe atthu ankhalanaaya yakupaliki wiira cinawaavaha iparakha ni cinawaakhikicera. Ahaavo atthu cinaacivela citthu cinooluma macitta ni ikuru co minepa. Ikwaha ikhwaawe, pooti ukhalaka toko wiira nnya citthunnya cinaaca uthukeleliya paasi ni khacineeriha itthu. Masi nhiithepye. Cotheene nnyo cinvaranaca ni maciini.—1 Akorintu 10:21.

15. Isiyani-tho inlamuliyeehu upanka wiira nikhitiri unnyema Sotwani ni maciini?

15 Maciini khayaahiile umaananiha waahapusa atthu o Efesu. Cinavinreene myaakha makristau anamalamalihileene ilivuru caavarelaaya nteko wiira apanke macitta, apostolu Paulu enre wiira nanlelo yahaana yaanaka ikhotto ni “ikuru co malayikha oohinamaana.” (Efesu 6:12) Vano, isiyani-tho ayo yaalamuliyaaya upanka? Apostolu Paulu enre wiira ayo yahaana yavarelaka nteko “nkhikicero muulupale ukhanle waamini” wiira yiikhikicere citthu cootakhala nowaanaawe Sotwani ni maciini. (Efesu 6:16) Khalayi, anatoropa yaavarelaka nteko nkhikicero wiira yiikhikicere ukhottoni. Inanna imocaru, mahukwaala hiiva nihaana nivarelaka nteko waamini khampa nkhikicero. Nihaana nikupaleelaka wiira Yehova naahala unikhikicera. Napanka commo, ninaahala woopwaa mmatatani wa Sotwani ni maciini.—Matewus 17:20.

16. Isiyani inlamuliyeehu upanka wiira nilipihace umwaamini wihu Yehova?

16 Isiyani inlamuliyeehu upanka wiira nilipihace umwaamini wihu Yehova? Nihaana nisomaka Ibiiblya khula nihuku. Napankaka commo, ninaahala woona wiira khweeliini Yehova naahala unikavihera ni umwaamini wihu unaahala wuncereryaa. Waamini wihu wakhalaka woolipa, Sotwani ni maciini khanhala ukhitiri unipanka nanka itthu yootakhala.—1 Joau 5:5.

17. Isiyani-tho inlamuliyeeu upanka wiira nikhikiceriye wahinhaleehu ukhitiriya ni maciini?

17 Isiyani-tho makristau o Efesu yaalamuliyaaya upanka? Iyo isittattiiyo caahoocara citthu caapankiya caavaranaca ni maciini. Phimaana, apostolu Paulu aheera wiira makristau yaalamuliya uhihiyerera ulompa. (Efesu 6:18) Ayo yahaana yanlepelaka Yehova khula ukati wiira aakhikicere. Hiivano ciicammo ninkhala ituninya yoocara citthu cimpankiya cinvaranaca ni maciini. Phimaana, hiiva ninlamuliya ulompa niromolaka ncina na Yehova ni unlepela wiira anikhikicere. (Nsome Miruku 18:10.) Yehova naahala unikavihera nanlepelaka unoopola mmatatani wa Sotwani.—Isaalimu 145:19; Matewus 6:13.

18, 19. a) Ninhala ukhitiri cani utthema ikhotto nimmwaananeehu Sotwani ni maciini? b) Nikohoni ninhaleehu waakhula nhina ikapiitulu ikiina inhaleehu usoma?

18 Wiira nikhitiri utthema ikhotto nimmwaananeehu Sotwani ni maciini, nihaana ninyemaka citthu cotheene cinvaranaca naayo ni ukhuluvela wiira Yehova naahala unikhikicera. Khaninlamuliya woova maciini. (Nsome Tiyaku 4:7, 8.) Yehova phitepile ukhalana ikuru uvikana maciini. Uwakati wa Nowee Yehova ahottarusa maciini ni wahoolo Uyo naahala umalamaliha malayikha otheene ootakhala nrima. (Yuta 6) Phimaana, nihaana nikupaliki wiira khaniri veekha ikhotto inaaneehu. Yehova novarela nteko malayikha ookhuluvelya wiira anikhikicere. (2 Mamwene 6:15-17) Pooti wankupaliihu wiira, nikaviheriyaka ni Yehova, ninaahala ukhitiri utthema ikhotto irineehu.—1 Peturu 5:6, 7; 2 Peturu 2:9.

19 Vano ukhala wiira Sotwani ni maciini anaakumihera cinene citthu cootakhala, kontha isiyani Nluku hinaamalamalihaawe? Nhina ikapiitulu ikiina inhaleehu usoma, ninaahala waakhula nno nikoho nno.