Mogani

Mogani muyende pa ndandanda ya nkhani

MSOLO 10

Vomwe Baibolo ichanena pankhani ya angelo

Vomwe Baibolo ichanena pankhani ya angelo

1. Ko ndawa chani tichadekana kupfunzira va angelo?

YAHOVA achada kuti tiyidziwe banja yake. Ndipo angelo ali m’banja yake. Baibolo ichati iwo ni ‘wana wa Mulungu.’ (Yobu 38:7) Ko iwo achaphata basa yanyi? Ko adathandizako tani wanthu m’magole yakumbuyo? Tsono angatithandizembo ntsiku zino?​—Wonani mawu yakumapeto 8.

2. Ko angelo adachokera kuponi? Ndipo alipo angasi?

2 Tichadekana kudziwa kuti angelo adachokera kuponi. Lemba ya Akolose 1:16 ichanena kuti Yahova adasika Yesu, patsogolo pake ‘vinthu vinango vose vidasikiwa vakudzulu na va padziko yapasi.’ Vinthu vimwevi vinkuphatanidza angelo. Ko Mulungu adasika angelo angasi? Baibolo ichawonesa kuti Mulungu adasika angelo mamidyawu yazinji.​—Salimo 103:20; Chivumbulutso 5:11.

3. Ko lemba ya Yobu 38:4-7 ichatiwuza chani va angelo?

3 Baibolo ichatiwuza soti kuti Yahova adasika angelo dziko yapasi ikanati kusikiwa. Ko angelo adabva tani pomwe dziko ingasikiwa? Bukhu ya Yobu ichatiwuza kuti iwo adakondwa maninge. Iwo achatumikira Yahova mwakubverana.​—Yobu 38:4-7.

ANGELO ACHATHANDIZA ATUMIKI WA MULUNGU

4. Ko tinkudziwa tani kuti angelo anachidwi na vochita va wanthu?

4 Kundoyambira kale-kale, angelo anachidwi na wanthu na cholinga chomwe Yahova wenze nacho pangasika dziko na wanthu. (Miyambo 8:30, 31; 1 Petulo 1:11, 12) Vimwevi vinkuwonesa kuti angelo adakwinyirira pomwe Adamu adasiya kubvera Mulungu. Olo ntsiku zino ni wokwinyirira maninge ndawa ya wanthu womwe ankubveralini Yahova. Koma wanthu akachinja nkubwerera kwa Mulungu, angelo achakondwera maninge. (Luka 15:10) Angelo achakomedzewa na atumiki wa Mulungu. Yahova achaphatisa basa angelo mwawa pakuthandiza na kuteteza atumiki wake padziko yapasi. (Aheberi 1:7, 14) Naboni tiwone vitsanzo pa nkhani mweyi.

“Mulungu wangu watumiza mngelo wake kudzafunga pakamwa pa mphondolo.’​—Danieli 6:22

5. Ko angelo adathandiza tani atumiki wa Mulungu m’magole ya kumbuyo?

5 Yahova adatumiza angelo awiri kuti akathandize Loti na banja kupulumuka pa kuchenekewa kwa thawundi ya Sodomu na Gomora. (Genesis 19:15, 16) Magole yazinji payadapinda, mneneri Daniyeli adathusiwa muchidindi cha mphondolo koma zilibe kumudya ndawa ‘Mulungu adatumiza ngelo wake kudzafunga pakamwa pa mphondolo mwizo.’ (Danieli 6:22) Patsogolo pake Mtumi Petulo adafungiriwa mudjeri, koma Yahova adatumiza mngelo kuti akamumasule. (Machitidwe 12:6-11) Angelo angamuthandiza soti Yesu pewenze padziko yapasi. Mwakulinganiza, padabatizika ‘angelo adamutumikira.’ (Maliko 1:13) Angelo ‘adamulimbikisa’ Yesu padandosala pang’ono kuti aphewe.​—Luka 22:43.

6. (a) Ko tinkudziwa tani kuti angelo achathandiza atumiki wa Mulungu ntsiku zino? (b) Ko tikambirane midawiro ya mibvunzo iponi?

6 Ntsiku zino angelo achawonekalini soti kunawanthu, koma Mulungu achawaphatisira basa pakuthandiza atumiki wake. Baibolo ichati: ‘Mngelo wa Yahova achamanga msasa mozungulira wose womwe achagopa Mulungu ndipo achawapulumusa.’ (Salimo 34:7) Ndawa chani tichadekana kutetezewa? Ndawa yakuti pali azinji omwe achatizonda ndipo ankufuna kutidzonga. Ko ni mbani omwe achatizonda? Ko achakhala kuti? Tsono achada kutidzonga tani? Kuti tidawire mibvunzo mwaya naboni tikambirane vomwe vidachitika pakanati kupinda nthawe ikulu kuchokera pomwe Adamu na Hava adasikiwa.

AZONDI WATHU OMWE ACHAWONEKALINI

7. Ko wanthu anango adachita chani ndawa yonamiziwa na Satana?

7 Munsolo 3 tidapfunzira kuti mngelo munango emwe angada kuti ambatonge anango, adamupandukira Mulungu. Baibolo ichanena kuti dzina yake mngelo muyo ni Satana Ndyerekezi. (Chivumbulutso 12:9) Satana achada kuti wanthu anango asiye kuchita vomwe Mulungu achada. Iye adakwanisa kumunamiza Hava, ndipo kuchokera nthawe mwiyo wakhala ankunyengerera wanthu azinji maninge. Koma wanthu anango ninge Abele, Inoke na Nowa, adapitiriza kukhala wokhulupirika kwa Yahova.​—Aheberi 11:4, 5, 7.

8. (a) Ko chidachitika nchani kuti angelo anango akhale viwanda? (b) Ko viwanda vidachita chani kuti vipulumuke panthawe ya Chigumula?

8 Munthawe ya Nowa, angelo anango adasiya kuchita vomwe Mulungu angada ndipo adachoka kudzulu nkudzakhala padziko yapasi pano ninge wanthu. Ko ndawa chani adachita vimwevi? Baibolo ichanena kuti iwo adachita vimwevi ndawa angada kulowola akazi padziko yapasi. (Lewengani Genesis 6:2.) Koma vimwevi ndivolini vakudikana kuti angelo ambachite. (Yuda 6) Wanthu azinji panthawe mweyo adatengera makhalidwe yakuyipa ya angelo mwawo, mwakuti adayamba kuchita vachinyengo na vachiwawa. Yahova padawona vimwevi adaganiza vakubweresa chigumula panango kuti nvula izinji. Chigumula mwechi chidachitisa kuti madzi yadzale padziko yose yapasi nkucheneka wanthu wose wakuyipa. Koma adapulumusa atumiki wake wakukhulupirika. (Genesis 7:17, 23) Kuti aleke kufa, angelo mwawa wakuyipa adabwerera kudzulu. Mu Baibolo, angelo mwawa achadziwika na dzina yakuti viwanda. Angelo mwawa adasalula kubverana na vochita va Satana ndipo vimwevi vidachitisa kuti Ndyerekezi akhale ntongi wawo.​—Mateyu 9:34.

9. (a) Ko nichani chomwe chidachitika kwa viwanda pomwe vidabwerera kudzulu? (b) Ko tikambirane chani?

9 Ndawa yakuti viwanda mwevi vidapandukira ulamuliro wake, Yahova alibe kubvuma kuti vikhale m’banja yake. (2 Petulo 2:4) Manjewuno viwanda mwevi vingakwaniselini soti kuchinja kuti vikhale wanthu, koma vinkupitiriza ‘kusokeresa dziko yose komwe kuli wanthu.’ (Chivumbulutso 12:9; 1 Yohane 5:19) Naboni tikambirane njira zinango zomwe viwanda vichaphatisa basa kuti visokerese wanthu azinji.​—Lewengani 2 Akorinto 2:11.

MOMWE VIWANDA VICHASOKERESERA WANTHU

10. Ko viwanda vichasokeresa tani wanthu?

10 Viwanda vinanjira zizinji zosokeresera wanthu. Wanthu anango achayankhulana na viwanda akayenda kwa ng’anga panango kwa wanthu anango wamatsenga, ndipo nthawe zizinji achayankhula navo wokha. Kumoku ndiko komwe Baibolo ichanena kuti kukhulupirira mizimu. Koma Baibolo ichatiwuza kuti ayi kumbachita chilichose chobverana na mizimu. (Agalatiya 5:19-21) Ko ndawa chani Baibolo ichalambiza vimwevi? Ndawa yakuti kukhulupirira mizimu ni msampha womwe viwanda vichaphatisira basa pakufuna kusokeresa wanthu nakuti ambatonge vochita va wanthu.​—Wonani mawu yakumapeto 26.

11. Ko kuwombeza nkuchita tani, ndipo ndawa chani tichadekananlini kuwombeza?

11 Njira ibodzi yomwe viwanda vichaphatisira basa pakusokeresa wanthu ni kuwombeza. Kuwombeza ni kuphatisira basa matsenga pakufuna kudziwa vakutsogolo panango vinthu vinango vakushupa kuvizindikira. Anango achachita vimwevi pakuphatisira basa gilazi ya matsenga, kutsumbudzukira mizera ya m’manja, kutsumbudzulira kulira kwa mbalame, kutsumbudzulira maloto panango kukhulupirira nyenyezi. Wanthu azinji achawona kuti kuchita vimwevi kulibe bvuto iliyose, koma mweyi ni bodza. Kuwombeza ni koyipa maninge. Mwakulinganiza, Baibolo ichawonesa kuti wanthu omwe achalosera vakutsogolo achathandiziwa na viwanda. Lemba ya Machitidwe 16:16-18 ichatiwuza va ‘chiwanda cholosera vakutsogolo’ chomwe chingachitisa kuti mtsikana munango ‘ambalosere vinthu.’ Koma pomwe mtumi Paulo adachosa chiwanda mwicho, ntsikana muyo alibe kukwanisa soti kulosera vakutsogolo.

12. (a) Ko ndawa chani kuyankhula na wanthu womwe adafa nkoyipa? (b) Ndawa chani atumiki wa Mulungu achachita nawolini miyambo yaliyose yobverana na viwanda?

12 Pananjira inango yomwe viwanda vichaphatisira basa pakuda kunamiza wanthu. Vichada kuti timbakhulupirire kuti nivokwanisika kuyankhula na wanthu omwe adafa kale. Vichada soti kuti timbakhulupirire kuti wanthu womwe adafa achakhala na moyo kunango ndipo angambayankhule nase panango kutichita vinthu voyipa. Mwakulinganiza, wanthu anango akaferewa achayenda kwa munthu wamatsenga yemwe achawawuza kuti angakwanise kuyankhula na munthu yemwe adafa kale. Wamatsenga muyo angawawuze nkhani yokondwesa yolewa va munthu yemwe adafa panango angabachitise kuti pabveke mawu ya munthu ule yemwe adafa ankuyankhula. (1 Samueli 28:3-19) Miyambo yazinji yomwe yachachitika pa maliro yachawonesa kuti wanthu achakhulupirira kuti munthu yemwe wafa anamoyo kumalo yanango. Miyambo mwaya yankuphatanidza kuchita phwando patsiku ya maliro, kuchita bona yokumbukira ntsiku yomwe munthu munango adafa, kuthira ntsembe, kudikhirira maliro na miyambo yanango ya momwe wanthu achadekana kulirira maliro ya mwamuna panango kazi wake. Akhrisitu akalamba kuchita nawo vimwevi, abale wawo na wanthu anango achayamba kuwalewa, kuwakayikira na kuwapatula. Koma Akhrisitu achadziwa kuti munthu akafa achakhalalini soti na moyo kunango ndipo angakwaniselini kuyankhula na kuchita vinthu voyipa. (Salimo 115:17) Muchadikana kusamala maninge ndipo ayi kumbayesa kuyankhula na wanthu wakufa panango viwanda panango kuchita miyambo yaliyose yobverana na viwanda.​—Lewengani Deuteronomo 18:10, 11; Yesaya 8:19.

13. Ko ntsiku zino vinthu vilitani kwa wanthu womwe pakuyamba angagopa viwanda?

13 Viwanda vichanamiza wanthu na kuwachitisa mantha. Ntsiku zino Satana na viwanda vake ankudziwa kuti andosala na ‘kanthawe kadiki-diki’ kuti achenekewe na Mulungu, ndipomwapa niwokalipa maninge kuposha kale. (Chivumbulutso 12:12, 17) Koma wanthu azinji womwe pakuyamba angagopa viwanda, ntsiku zino amasuliwa mwakuti ankuvigopalini pomwe. Ko n’chani chawathandiza kuti aleke kumbavigopa?

MOMWE TINGAPEWERE VIWANDA

14. Pakutewedzera vomwe Akhrisitu wakale adachita, ko isepano tichadekana kuchita chani kuti viwanda vileke kutishupa?

14 Baibolo ichatiwuza momwe tingapewere viwanda na vomwe tichadekana kuchita kuti timasuliwe peno tidayamba kale kuvikhulupirira. Mwakulinganiza, wanthu anango muthawundi ya Aefeso angakhulupirira viwanda akanati kukhala Akhrisitu. Ko adachitatani kuti asiye vimwevi? Baibolo ichati: ‘Azinji womwe angachita vamatsenga adatenga mabukhu yawo ndipo adayawunganiza pabodzi achiyashoka wose ankuwona.’ (Machitidwe 19:19) Panthawe yomwe angada kukhala Akhrisitu, wanthu mwawa adacheneka mabukhu yose ya vamatsenga yomwe enze nayo. Vimwivi ndivo vomwe isepano tichadekana kuchita. Aliyese yemwe achada kutumikira Yahova achadikana kutaya panango kucheneka chinthu chilichose chomwe anacho chobverana na viwanda. Vinthu vimwevi vinkuphatanidza mabukhu, magazini, mavidiyo, nyimbo panango mafoto yaliyose yomwe yangachitise munthu kuwona kuti vinthu va matsenga vilibe bvuto ndipo ni vabwino. Vinkuphatanidza soti vilivose vomwe wanthu achavala pakuda kudziteteza ku vinthu voyipa.​—1 Akorinto 10:21.

15. Ko tichadekana kuchita chani kuti tikwanise kugwebana na Satana pabodzi na viwanda vake?

15 Padapita magole yazinji kuchokera pomwe wanthu wa ku Aefeso adashoka mabukhu yawo, ndipo patsogolo pake Mtumi Paulo adanemba kuti angadikana basi ‘kugwebana’ na ‘chigulu cha mizimu yakuyipa.’ (Aefeso 6:12) Vimwevi vinkuwonesa kuti, olo kuti adashoka mabukhu ya vamatsenga yomwe enzenayo, viwanda vingayesayesa basi kuti viwadzonge. Ko iwo adachita pomwe chani pakuyingizira kushoka mabukhu mwayo? Paulo adawawuza kuti: ‘Takulani chishango chikulu maninge chachikhulupiriro, chomwe chidzakuthandizeni kuthimwisira madipa yose yogaka moto ya wakuyipa.’ (Aefeso 6:16) Chikhulupiriro chingatiteteze mwakulingana na chishango chichateteza kamalada ku nkhondo. Tikambakhulupirira na moyo wose kuti Yahova angatiteteze, tidzakwanise kugwebana na Satana pabodzi na viwanda vake.​—Mateyu 17:20.

16. Ko tichadekana kuchita chani kuti timbakhulupirire maninge Yahova?

16 Ko tingachitetani kuti tikhale na chikhulupiriro chakulimba? Tichadekana kumbalewenga Baibolo ntsiku iliyose na kuthemba Mulungu kuti ndiye angatiteteze. Tikambakhulupirira maninge Yahova, Satana na viwanda vake adzakwaniselini kutidzonga.​—1 Yohane 5:5.

17. Ko nichinthu chinango chiponi chomwe chingatiteteze ku viwanda?

17 Ko Akhrisitu wa ku Aefeso angadikana kuchita soti chani? Akhrisitu mwawa angakhala mu thawundi yomwe mungachitika vinthu vizinji vamizimu. Ndipomwapa Paulo adawawuza kuti: ‘Mumbayankhule na Mulungu m’pemphero pa vinthu vilivose.’ (Aefeso 6:18) Angadikana kuti nthawe zose ambayankhule na Yahova m’pemphero kuti ambawateteze. Ko tani isepanombo? Isepano tinkukhala m’dziko yomwe wanthu azinji achakonda kuchita vamizimu. Ndipomwapa tichadekana kuyankhula na Yahova kuti atiteteze ndipo pakuyankhula naye mwapo tichadekana kuphatisira basa dzina yake chaiyo. (Lewengani Miyambo 18:10.) Tikambayankhula na Yahova m’pemphero nthawe zose kuti atipulumuse kwa Satana, Yahova adzadawire mapemphero yathu. ​—Salimo 145:19; Mateyu 6:13.

18, 19. (a) Ko nchani chingatithandize kuwina nkhondo yogwebana na Satana na viwanda vake? (b) Ko msolo wakutsogolo udzadawire mbvunzo uponi?

18 Peno tataya chinthu chilichose chomwe tinacho chakubverana na kukhulupirira mizimu ndipo nkumbathemba Yahova kuti atiteteze, tidzakwanise kugwebana na Satana pabodzi na viwanda vake. Tichadekanalini kuwagopa. (Lewengani Yakobo 4:7, 8.) Yahova anamphanvu maninge kuposha viwanda. Iye adaphanisha viwanda mwevi mu nthawe za Nowa ndipo kutsogolo adzavichenekeretu. (Yuda 6) Timbakumbukire kuti Yahova angatithandize pakumenya nkhondo mweyi ndipo iye achaphatisira basa angelo kuti atiteteze. (2 Mafumu 6:15-17) Ayi kumbakayikira kuti na thandizo ya Yahova tingakwanise kuwina pogwebana na Satana pabodzi na viwanda vake.​—1 Petulo 5:6, 7; 2 Petulo 2:9.

19 Koma peno Satana na viwanda vake ndiwo ankuchitisa mabvuto padziko, ko ndawa chani Mulungu ankuwachenekalini mpakana pano? Mbvunzo moyu udzadawiriwe mu msolo wakutsogolo.