1. ¿Imata yachakunantsiktataq Jehoväqa munan, y imanir?

BIBLIAM nin angelkunaqa “Diospa tsurinkuna” kayanqanta. Awmi, angelkunaqa Jehovä Diospa familianmi kayan (Job 38:7). Tsëmi Jehoväqa munan pëkunapaq Biblia ima ninqanta yachakunantsikta. ¿Imatataq angelkuna rurayan? Unë witsanqa, ¿imanötaq nunakunata yanapayarqan? Y kanan witsanqa, ¿yanapamantsiktsuraq? (Rikäri 8 kaq nötata).

2. (1) ¿Pitaq angelkunata kamarqan? (2) ¿Ëka angelkunataq kan?

² Puntataqa, angelkunata pï kamanqantaran musyanantsik. Colosensis 1:16 textuchömi nin Jehoväqa Jesustaraq puntata kamanqanta, y tsëpitaraq ciëluchöpis y Patsachöpis ‘llapan wakin kaq cösaskunata kamanqanta’. Kë textuchö “wakin kaq cösaskuna” nirqa, angelkunapaqwanmi parlëkan. Y, ¿ëka angelkunataq kan? Bibliaqa nin mëtsika millon kayanqantam (Salmus 103:20; Revelacion [Apocalipsis] 5:11).

3. Job 38:4-7 textuqa, ¿imatataq willakun angelkunapaq?

³ Jehoväqa Patsatapis manaraq kamarmi angelkunata kamarqan. Y angelkunaqa, ¿imanötaq sientikuyarqan Jehovä Patsata kamar ushariptin? Bibliachö Job librum willakun alläpa kushikuyanqanta. Tsë witsanqa llapan angelkunam unïdu kayarqan, y juk familianöllam Jehoväta sirwiyarqan (Job 38:4-7).

4. ¿Imatataq angelkunaqa imëpis munayashqa? ¿Y imanötaq tsëta rikätsikuyashqa?

⁴ Nunakuna alli kawakuyänantam angelkunaqa imëpis munayashqa, tsëmi unëpita patsë Diospa munënin Patsachö imanö rurakänampaq kaqta musyëta munayashqa (Proverbius 8:30, 31; 1 Pëdru 1:11, 12). Pëkunaqa alläpa llakishqachi sientikuyarqan Adanwan Ëva Diospa contran tikrariyaptin. Y kanannäqa masraqchi llakikuyan pï mëpis Diosta mana cäsukuyaptin. Peru pipis mana alli rurëninkunapita arrepentikurnin Diosman kutiptinqa alläpam kushikuyan (Lücas 15:10). Angelkunaqa altantum këkäyan Diospa sirweqninkunata yanapayänampaq, tsëmi Diosnintsikqa pëkunata utilizan sirweqninkunata yanapayänampaq y cuidayänampaq (Hebrëus 1:7, 14). Rikärishun imanö yanapayanqanta.

5. ¿Imanötaq Diospa sirweqninkunata angelkuna yanapayarqan?

⁵ Jehovämi Sodöma y Gomörra markakunata ushakätsinan karqan, tsëmi ishkë angelninkunata kacharqan Lot-tawan familianta tsë markapita jorqayänampaq (Genesis 19:15, 16). Tsëpita atska tiempu pasariptinmi, Diospa willakoqnin Danielta jitarkuyarqan leonkuna llawiräyanqan sitiuman. Peru leonkunaqa manam imanayarqantsu, porqui Diosmi ‘juk angelninta kacharqan leonkunapa shiminta wichqarinampaq’ (Daniel 6:22). Jina apostolkunapa tiempunchöpis, juk angeltam Jehovä kacharqan apostol Pëdruta carcelpita jorqarinampaq (Hëchus 12:6-11). Jina Jesustapis angelkunaqa bautizakuriptinmi yanapayarqan (Marcus 1:13). Y wanutsiyänampaq tsariyänan paqaspis juk angelmi “kallpata qorqan” (Lücas 22:43).

6. (1) ¿Imanötaq musyantsik angelkunaqa kanampis Diospa sirweqninkunata yanapayanqanta? (2) ¿Ima tapukïkunapitataq yachakushun?

 ⁶ Angelkunaqa mananam nunakunata yuripuyannatsu. Peru Diosnintsikqa kanan witsampis pëkunata utilizanmi sirweqninkunata yanapanampaq. ¿Imanötaq tsëta musyantsik? Porqui Bibliachömi kënö nin: “Jehoväta respetaqkunataqa angelninmi cuidëkan, y imëkapitam libran” (Salmus 34:7). Y, ¿imanirtaq precisan angelninkunawan Jehovä cuidamänantsik? Porqui poderyoq enemïguntsikkunam kan, y mana allikunamanmi ishkitsimënintsikta  munayan. ¿Pikunataq tsë enemïguntsikkuna kayan? ¿Imakunamantaq ishkitsimënintsikta munayan? Tsëta musyanapaqqa, rikärishun Adantawan Ëvata Diosnintsik kamanqanllachö ima pasakunqanta.

7. ¿Imatataq Satanasqa unëpita patsë rurëkan?

⁷ Kë librupa 3 kaq capïtulunchömi yachakurquntsik juk angel Diospa contran tikranqanta y nunakunata gobernëta munanqanta. Pëpaqmi Bibliaqa “Diablu y Satanas” nin (Revelacion 12:9). Satanasqa llapan nunakuna Diospa contran churakäyänantam munarqan. Tsëmi Ëvata engañarqan, y tsëpita patsëmi cäsi llapan nunakunata engañashqa Jehoväpa contran churakäyänampaq. Peru wakin nunakunaqa Jehovämanmi qaqäyarqan. Wakinkunaqa kayarqan Abel, Enoc, Noë y maskunam (Hebrëus 11:4, 5, 7).

8. (1) ¿Imanirtaq wakin angelkunaqa demoniuman tikrayarqan? (2) ¿Imatataq demoniukunaqa rurayarqan Diluviuchö ushakëta mana munar?

⁸ Noëpa tiempunchöpis atskaq angelkunam Diospa contran churakäyarqan. Ciëlupita uräramurmi nunaman tikrayarqan y Patsachö kawayarqan. Y Bibliaqa willakun warmiyoq këta munar tsëta rurayanqantam (leyi Genesis 6:2). Peru tsëqa alläpa mana allim karqan (Jüdas 6). Tsë witsan nunakunapis tsë angelkunanömi mana allikunata rurar y wanutsinakur qallëkuyarqan. Tsëmi Jehoväqa llapan mana alli nunakunata Diluviuwan ushakätsirqan. Peru sirweqninkunataqa salvarqanmi (Genesis 7:17, 23). Y mana alli angelkunaqa Diluviuchö mana ushakëta munarmi ciëluta kutikuyarqan. Tsë angelkunapaqmi Bibliaqa “supëkuna” nin, y tsëqa demoniukuna ninanmi. Pëkunaqa  Satanasmanmi qaqäyarqan, tsëmi pëkunataqa Satanas gobernan (Mateu 9:34).

9. (1) ¿Imataq pasarqan ciëluman kuteq demoniukunata? (2) ¿Imatataq qateqnin pärrafukunachö rikäshun?

⁹ Jehoväqa manam permitirqannatsu ciëluman kuteq demoniukuna familian kayänanta (2 Pëdru 2:4). Tsëpita patsëqa, demoniukunaqa manam puëdiyannatsu nunaman tikrëta. Peru ‘entëru patsatam engañëkäyan’ (Revelacion 12:9; 1 Juan 5:19). Rikärishun imanö engañakuyanqanta (leyi 2 Corintius 2:11).

10. ¿Imanötaq demoniukunaqa nunakunata engañayan?

¹⁰ Demoniukunaqa tukïnöpam nunakunata engañayan. Tsëmi wakinqa allilla kanqanta pensar y yanapayänanta munar brüjukunaman o chamankunaman ëwayan. Peru Bibliaqa tsë llapan rurëkunapaqmi “brujerïa” nin, porqui pëkunataqa demoniukunam yanapayan. Tsëmi Diosnintsikqa mandamantsik demoniukunapa engäñunpita cuidakunapaq (Gälatas 5:19-21). Imanömi animalkunatapis waskawan tsarïkur dominayan, tsënöllam demoniukunapis nunakunata engañarir munayanqanta ruratsiyan (rikäri 26 kaq nötata).

11. (1) Imatapis musyëta munarqa, ¿imakunatataq wakinqa rurayan? (2) ¿Imanirtaq tsëkunata rurëqa alläpa peligrösu?

¹¹ Suertita qatitsikïpis demoniukunapa engäñunmi, porqui suerti qateqkunaqa demoniukunapa poderninwanmi imatapis musyayan. Wakin nunakunaqa imatapis musyëta munarmi cartakunawan suertita qatitsikuyan, maki paltanta leyitsikuyan, horoscuputa leyiyan, chaqchatsikuyan, cigärruchö rikätsikuyan, y maskunata rurayan. Peru tsëkunata rurëqa alläpa peligrösum. Bibliaqa alleq clärum rikätsikun suertita qateqkunataqa  y brüjukunataqa demoniukuna yanapayanqanta. Hëchus 16:16-18 textuchömi nin, ‘shamoq tiempupaq kaqta tantiyatsikoq supë’ o demoniu juk shipashta yanapanqanta. Peru tsë demoniuta apostol Pablu qarquriptinmi, tsë shipashqa puëdirqannatsu shamoq tiempupaq kaqta willakïta.

12. (1) ¿Imanirtaq wanushqakunawan parlëta tïrëqa alläpa mana alli? (2) ¿Imakunatataq Jehoväta sirweqkunaqa rurayantsu, y imanir?

¹² Jina, ¿imakunata creinatataq demoniukunaqa munayan? Wanushqakuna kawar sïguiyanqanta, pëkunawan parlëta puëdinqantsikta y wanushqakuna yanapamënintsikta o imatapis rurëkamënintsikta puëdiyanqanta creinatam munayan. Tsëmi wakinkunaqa wanushqa amïgunkunawan o familiankunawan parlëta munar brüjukunaman ëwayan. Y, ¿imatataq brüjukunaqa rurayan? Höraqa hasta wanushqapaq imatapis tapukuyanqantam willariyan, y hasta voznintam wiyatsiyan. Tsëmi pëkunaman ëwaqkunaqa pensayan wanushqawan parlëkäyanqanta, peru rasumpa kaqchöqa, demoniukunawanmi parlëkäyan (1 Samuel 28:3-19). Jina tsënöllam wanupakoqkuna rurayanqankunapis rikätsikun wanushqakuna kawëkar sïguiyanqanman creiyanqanta. Tsëta creirmi wanushqakunata vëlayan, rezapäyan, cantapäyan, rastrunta rikäyänampaq kaqta pensar uchpata jichayan, juk wata pasariptin misan ruratsiyan, todo los santos nishqanchö mikïnin churapuyan, y maskunata rurayan. Peru tsë llapan rurayanqanqa demoniukunapa engäñunmi. Tsëmi Jehoväta sirweqkunaqa tsëkunata rurayantsu, y höraqa tsërëkurmi familiankuna y vecïnunkuna pëkunapaq mana allita parlayan, insultayan o hasta parlapäyannatsu. Peru Bibliaqa clärum  nin wanushqakunaqa imatapis manana mäkuyanqanta. Manam puëdiyannatsu yuripumënintsikta, parlapämënintsikta, yanapamënintsikta o ima mana allitapis ruramënintsikta (Salmus 115:17). Tsëmi wanushqakunawan parlëtaqa ashinëkitsu, y demoniukunata kushitsinqan kaqkunataqa manam ruranëkitsu (leyi Deuteronomiu 18:10, 11; Isaïas 8:19).

13. ¿Imatataq mëtsikaq nunakuna lograyashqa?

¹³ Jina demoniukunaqa manam nunakunata engañayanllatsu, sinöqa hasta mantsakätsiyanmi. Satanaswan demoniunkunaqa musyayanmi “wallka tiempullana” Patsachö kayänampaq kaqta, porqui Diosnintsikqa manam permitinqanatsu mana allikunata rurar sïguiyänanta. Tsëmi imëka mana allikunata masraq rurëkäyan (Revelacion 12:12, 17). Peru mëtsikaq nunakunam kananqa demoniukunata mantsayannatsu. ¿Imanötaq tsëta lograyashqa?

14. ¿Imakunatataq ruranantsik unë witsan cristiänukunanö?

¹⁴ Demoniukunapita Diosnintsik tsapämänapaqqa Bibliachö ninqantam ruranantsik. Por ejemplu, Ëfesu markachö täraq wakin nunakunaqa manaraq cristiänu tikrarmi demoniukunapa yanapakïninwan magiakunata rurayaq. Y, ¿imatataq rurayarqan tsëkunata chipyëpa dejariyänampaq? Bibliam kënö nin: “Mëtsikaq magia ruraqkunam librunkunata ëlluyarqan, y llapankunapa nöpanchömi kayëkuyarqan” (Hëchus 19:19). Cristiänu këta munarmi llapan magia librunkunata chipyëpa ushakätsiyarqan. Kanan witsampis, Jehoväta sirwita munarqa chipyëpam ushakätsinantsik demoniukunapa kaqta y magiata allitanö y shumaqtanö  rikätsikoq librukunata, müsicakunata, pukllakunata, cuadrukunata, horoscupukunata, y tsënö cösaskunata. Jina manam rikashwantsu poderyoq nunakunata rikätsikoq pelïculakunatapis. Jinamampis, wakin nunakunaqa mana allikunapita tsapänampaq kaqta creirmi wallqakunata, pulsërakunata, wakin qorakunata (jachakunata) y maskunata utilizäyan. Peru tsëkunatapis manam katsishwantsu (1 Corintius 10:21).

15. ¿Imatataq ruranantsik Diablupita y demoniukunapita Jehovä tsapämänapaq?

¹⁵ Ëfesu cristiänukunatam apostol Pablu nirqan ‘alläpa mana alli espïritukunawan’ pelyaqnö tsaränakur sïguiyanqanta (Efesius 6:12). Magia librunkunata chipyëpa kayashqa këkäyaptimpis, demoniukunaqa mana allikunamanmi tukïnöpa ishkitsita tïrayarqan. Tsëqa, ¿ima mastataq rurayänan karqan alleq tsarakuyänampaq? Apostol Pablum kënö nirqan: “Markäkïyoq kë jatun escüduta tsaräyë” (Efesius 6:16). Imanömi juk soldädutaqa escüdun tsapan, tsënöllam Jehoväman markäkunqantsikpis (yärakunqantsikpis) demoniukunapita tsapämantsik. Jehoväman markäkushqaqa, manam engañamënintsikta ni mana allita ruramënintsikta puëdiyanqanatsu (Mateu 17:20).

16. ¿Imatataq ruranantsik chipyepa Jehoväman markäkunapaq?

¹⁶ Shonqupita patsë Jehoväman markäkunapaqqa Bibliatam cada junaq leyinantsik, y Jehoväman chipyëpa confiakïtam yachakunantsik. Llapan shonquntsikwan markäkushqaqa, Diabluwan demoniunkunaqa mananam imatapis ruramäshunnatsu (1 Juan 5:5).

17. ¿Imatataq ruranantsik Diablupita y demoniunkunapita Jehovä tsapämänapaq?

¹⁷ Ëfesu markachö cristiänukunaqa mastaraqmi rurayänan  karqan. Porqui tsë markachöqa pï më nunakunam brujerïa cösaskunata allitanö rikäyaq. Tsëmi apostol Pabluqa nirqan “imë hörapis” Jehoväman mañakur këkäyänampaq (Efesius 6:18). Mana allikunapita Jehovä tsapänampaqmi mañakuyänan precisarqan. Kanan witsampis brujerïa cösaskunata allitanölla rikäyanqan tiempuchömi kawantsik. Tsëmi precisan tsëkunapita tsapämänapaq Jehoväman mañakunantsik (leyi Proverbius 18:10). Diablupita y demoniunkunapita tsapämänapaq kutin kutin mañakushqaqa, pëqa wiyamäshunmi y tsapämäshunmi (Salmus 145:19; Mateu 6:13).

18, 19. (1) ¿Imataq yanapamäshun Diablutawan demoniunkunata vencinapaq? (2) ¿Imatataq qateqnin kaq capïtuluchö yachakushun?

¹⁸ Diablupa y demoniukunapa kaq cösaskunata chipyëpa ushakätsishqaqa, y Jehovä tsapämänapaq kaqman confiakushqaqa, Diabluwan demoniunkunaqa manam imatapis ruramënintsikta puëdiyanqatsu. Tsëmi pëkunata mantsanantsiktsu (leyi Santiägu 4:7, 8). Jehoväqa demoniukunapitapis mas puëdeqmi. Tsëmi Noëpa tiempunchöpis Jehoväqa pëkunata castigarqan, y shamoq tiempuchöqa chipyëpam ushakäratsinqa (Jüdas 6). Yarpë, Jehoväwanmi këkantsik. Pëqa angelninkunawanmi tsapämantsik (2 Rëyes 6:15-17). Awmi, Jehovä yanapamashqaqa puëdishunmi Diabluta y demoniunkunata vencita (1 Pëdru 5:6, 7; 2 Pëdru 2:9).

¹⁹ Yachakurinqantsiknöpis, Diabluwan demoniunkunaqa imëka mana allikunatam rurëkäyan. Y itsachi tsërëkur kënö tapukunki: “¿Imanirtaq Diosqa Diabluta y demoniunkunata kananyaq ushakätsishqatsu?”. Tsëtam qateqnin kaq capïtuluchö yachakushun.