Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

MATAUPU 10

Le Mea Moni e Faatatau i Agelu ma Temoni

Le Mea Moni e Faatatau i Agelu ma Temoni

1. Aiseā e tatau ai ona tatou aʻoaʻoina e faatatau i agelu?

E FINAGALO Ieova e tatou te iloa lona aiga. O agelu o se vaega o le aiga o le Atua. I le Tusi Paia, ua taʻua i latou o ʻatalii o le Atua.’ (Iopu 38:7) O ā mea e fai e agelu? Na faapefea ona latou fesoasoani i tagata i le taimi ua teʻa? Pe e mafai ona latou fesoasoani mai iā i tatou i aso nei?—Tagaʻi i le Faaopoopoga 8.

2. O ai na foafoaina agelu, ma e toʻafia agelu na foafoaina?

2 E manaʻomia ona tatou iloa po o ai na foafoaina agelu. O loo taʻua i le Kolose 1:16, ina ua uma ona foafoaina e Ieova o Iesu, ona ʻfoafoaina loa lea o isi mea uma i le lagi ma le lalolagi.’ E aofia ai agelu i na foafoaga. E toʻafia agelu na foafoaina? Ua faapea mai le Tusi Paia e faitau selau miliona agelu.—Salamo 103:20; Faaaliga 5:11.

3. O le ā le faamatalaga o loo i le Iopu 38:4-7 e faatatau i agelu?

3 Ua aʻoaʻoina foʻi i le Tusi Paia, na muamua foafoaina e Ieova agelu a o leʻi foafoaina le lalolagi. O ā ni faalogona o agelu ina ua latou vāai atu i le lalolagi? O loo taʻua i le tusi o Iopu na olioli i latou. O i latou o se aiga vavalalata o loo auauna faatasi iā Ieova.—Iopu 38:4-7.

E FESOASOANI AGELU I TAGATA O LE ATUA

4. E faapefea ona tatou iloa e naunau agelu i tagata?

4 E naunau mai agelu i tagata faapea le finagalo o Ieova mo le lalolagi ma tagata. (Faataoto 8:30, 31; 1 Peteru 1:11, 12) E mautinoa le matuā faanoanoa o agelu ina ua fouvale Atamu ma Eva. Ae e mautinoa e sili atu lo latou faanoanoa i le taimi lenei, i le vāai mai i le toʻatele o tagata e lē o usiusitaʻi i le Atua. Peitaʻi pe a salamō se tasi ma toe foʻi i le Atua, e olioli agelu. (Luka 15:10) E naunau moni agelu iā i latou e auauna i le Atua. E faaaogā e Ieova agelu e fesoasoani ma puipuia ana auauna i le lalolagi. (Eperu 1:7, 14) Seʻi o tatou iloiloina ni faaaʻoaʻoga.

“Na auina mai e loʻu Atua lana agelu e punitia gutu o leona.”—Tanielu 6:22

5. O ā auala na fesoasoani ai agelu i auauna a le Atua i aso ua mavae?

5 Na auina e Ieova ni agelu se toʻalua, ina ia fesoasoani iā Lota ma lona aiga e sosola ese mai i le faaumatiaga o aai o Sotoma ma Komoro. (Kenese 19:15, 16) I le faitau selau o tausaga mulimuli ane ai, na lafo ai le perofeta o Tanielu i le lua o leona. Peitaʻi e leʻi afāina o ia, talu ai “na auina mai e [le] Atua lana agelu e punitia gutu o leona.” (Tanielu 6:22) A o iai le aposetolo o Peteru i le falepuipui, na auina atu e Ieova se agelu e faasaʻoloto o ia. (Galuega 12:6-11) Sa fesoasoani foʻi agelu iā Iesu a o iai o ia i le lalolagi. O se faaaʻoaʻoga ina ua māeʻa lona papatisoga, na “auauna atu agelu iā te ia.” (Mareko 1:13) Ina ua lata foʻi i le taimi e fasiotia ai Iesu, na ʻfaamalosi atu se agelu iā te ia.’—Luka 22:43.

6. (a) E faapefea ona tatou iloa e fesoasoani mai agelu i tagata i aso nei? (e) O ā fesili o le a tatou taliina?

6 I aso nei, e lē o toe faaali mai ni agelu i tagata. Peitaʻi, o loo faaaogā pea i latou e le Atua e fesoasoani mai ai i ana auauna. Ua taʻua i le Salamo 34:7: “E tolauapi le agelu a Ieova e siʻosiʻomia ai i latou o ē e matataʻu iā te ia, ma e na te laveaʻiina foʻi i latou.” Aiseā e tatou te manaʻomia ai le puipuiga? Talu ai o loo iai ni o tatou fili malolosi o loo mananaʻo e faia se mea e tatou te afāina ai. Ae o ai i latou? O fea e latou te ō mai ai? E faapefea ona latou taumafai e faia mea e tatou te afāina ai? Ina ia tali na fesili, seʻi o tatou iloiloina po o le ā na tupu ina ua mavae sina taimi puupuu, talu ona foafoaina Atamu ma Eva e le Atua.

O TATOU FILI E LĒ VAAIA

7. O le ā ua faia e tagata ona o faiga taufaasesē a Satani?

7 Na tatou aʻoaʻoina i le Mataupu 3, sa fouvale se agelu i le Atua ma manaʻo e pule i isi. Ua taʻua o ia i le Tusi Paia o Satani le Tiapolo. (Faaaliga 12:9) Na manaʻo foʻi Satani ina ia fouvale isi i le Atua. Sa mafai ona ia faasesēina Eva. Talu mai lenā taimi, ua mafai ona ia faasesēina toetoe o tagata uma. Peitaʻi, e iai i latou sa faamaoni pea iā Ieova, e pei o Apelu, Enoka ma Noa.—Eperu 11:4, 5, 7.

8. (a) Na faapefea ona avea nisi o agelu ma temoni? (e) O le ā na faia e temoni ina ia faasaoina ai mai i le Lolo?

8 I aso o Noa, na fouvale nisi o agelu ma tuua lo latou nofoaga i le lagi, ae ō mai i le lalolagi e ola ai o ni tagata. O le ā le māfuaaga? O loo taʻua i le Tusi Paia na latou mananaʻo e fai ni a latou avā. (Faitau le Kenese 6:2.) Peitaʻi, e lē tatau i agelu ona faia lenā gaoioiga. (Iuta 6) E pei o na agelu amioleaga, na toetoe o tagata uma sa iai i lenā taimi na sauā ma faia amioga faapiʻopiʻo. O lea, na filifili ai Ieova e faaumatia tagata amioleaga, e ala i le aumaia o se lolo na aafia ai le lalolagi atoa. Ae na ia faasaoina ana auauna faamaoni. (Kenese 7:17, 23) Ina ia faasaoina e nei agelu amioleaga i latou lava, na latou toe foʻi ai i le lagi. Ua taʻua i latou i le Tusi Paia o temoni. Na latou filifili e aufaatasi ma Satani i lana fouvalega, ma na avea ai le Tiapolo ma o latou pule.—Mataio 9:34.

9. (a) O le ā na tupu i temoni ina ua latou toe foʻi i le lagi? (e) O le ā o le a tatou iloiloina?

9 Talu ai sa fouvale nei temoni iā Ieova, e na te leʻi toe taliaina i latou i lona aiga. (2 Peteru 2:4) E lē o toe mafai ona liutino i tagata temoni. Ae o loo faaauau pea ona latou “faasesēina le lalolagi atoa.” (Faaaliga 12:9; 1 Ioane 5:19) Seʻi o tatou iloiloina pe e faapefea ona latou faasesēina pe taʻitaʻisesēina le toʻatele.—Faitau le 2 Korinito 2:11.

AUALA UA FAASESĒINA AI E TEMONI TAGATA

10. O ā auala ua faasesēina ai e temoni tagata?

10 E tele auala ua faasesēina ai e temoni tagata. Pe a fesootaʻi tagata ma temoni, e latou te faia a lē i se auala tuusaʻo pe auala atu foʻi i se isi e pei o se faataulāitu po o sē e valoia le lumanaʻi. Ua taʻua nei faiga o faiga faatemoni po o faiga faaagaga. Peitaʻi, ua faatonuina i tatou i le Tusi Paia e taumamao ese mai i so o se mea lava e iai se sootaga ma temoni. (Kalatia 5:19-21) Aiseā? E pei lava ona faaaogā e se tagata tulimanu se mailei e puʻe ai manu, e faapena foʻi ona faaaogā e temoni nei faiga taufaasesē e maileia ma pulea ai tagata.—Tagaʻi i le Faaopoopoga 26.

11. O le ā e faasino atu i ai valovaloga, ma aiseā e tatau ai ona tatou ʻalofia nei faiga?

11 O se tasi o faiga taufaasesē a temoni o valovaloga. E faasino atu lea i le faaaogā o le mana o temoni, ina ia taumafai ai e iloa mea o le a tutupu i le lumanaʻi po o mea e lē o iloa e isi. E ono taumafai se tasi e faia faapea e ala i le saʻili i fetu, saʻili i faailoga, faipelē ma faia fofō faataulāitu. O le toʻatele o tagata e manatu e leai se afāina o nei faiga. Peitaʻi, e sesē lenā manatu. O se faaaʻoaʻoga, ua faaalia mai i le Tusi Paia e galulue faatasi temoni ma ē faia valovaloga. I le Galuega 16:16-18, e tatou te faitau ai e faatatau i “se temoni e vavalo” na fesoasoani i se teine ina ia faia “valovaloga.” Ae ina ua tuliesea e le aposetolo o Paulo le temoni, na lē mafai e le teine ona toe faia ni valovaloga.

12. (a) Aiseā e lē o se gaoioiga atamai ai le taumafai e fesootaʻi ma ē ua maliliu? (e) Aiseā e matuā leai ai se vaega a auauna a le Atua i nisi o tū ma aga mo maliu?

12 E iai foʻi se isi faiga taufaasesē e faaaogā e temoni e maileia ai tagata. E taumafai temoni e faatalitonu i tatou e mafai ona tatou talanoa i ē ua maliliu, ma o loo feola pea i latou i se isi nofoaga, ma e mafai ona latou fesootaʻi ma i tatou pe faia ni gaoioiga e tatou te afāina ai. O se faataʻitaʻiga, atonu ua maliu se uō po o se tauaiga o se tasi. O lea, ua alu ai lenei tagata i se tasi e pei o se faataulāitu o lē e faapea mai e mafai ona ia fesootaʻi ma ē ua maliliu. Atonu e fai atu e le faataulāitu se faamatalaga manaia e faatatau i lē ua maliu, ma taumafai foʻi e faataʻitaʻi le leo o lē ua maliu. (1 Samuelu 28:3-19) O le tele o tū ma aga mo maliu e pei o tausamiga ma fiafiaga pe a uma ona teu le maliu, talagā teu, taulaga mo ē ua maliliu, ma nisi gaoioiga fai mo le leoleoina o le maliu, e faavae mai foʻi i le talitonuga e faapea, o loo ola pea le tagata ua oti i se isi nofoaga. O nei tū ma aga e fesootaʻi atu i faiga faatemoni. Pe a lē faia se vaega a Kerisiano i nei tū ma aga, e ono faitioina, faaesea pe faifai foʻi iā i latou o latou aiga po o nuu. Peitaʻi, ua malamalama Kerisiano e lē o feola ē ua maliliu i se isi nofoaga. E lē mafai lava ona fesootaʻi ma ē ua maliliu, ma e lē mafai foʻi ona latou faia ni gaoioiga e tatou te afāina ai. (Salamo 115:17) Ia matuā faaeteete. Aua lava neʻi e taumafai e fesootaʻi ma ē ua maliliu po o temoni, pe aafia foʻi i ni faiga e iai se sootaga i temoni.—Faitau le Teuteronome 18:10, 11; Isaia 8:19.

13. O le ā ua mafai ona faia e le toʻatele sa fefefe muamua i temoni?

13 E lē gata e faasesēina e temoni tagata, ae e latou te faafefe foʻi i latou. Ua iloa e Satani ma ana temoni, ʻua puupuu lava lo latou taimi’ o totoe ona aveese loa lea o i latou e le Atua mai i le lalolagi. O le māfuaaga lea ua sili atu ai ona latou sauā ma taufaamataʻu i le taimi lenei nai lo o se isi lava taimi. (Faaaliga 12:12, 17) Peitaʻi, e faitau afe tagata sa fefefe muamua i temoni, ae e lē o toe fefefe i le taimi lenei. Na faapefea ona latou saʻoloto mai i le fefe i temoni?

TETEE ATU I TEMONI MA SAʻOLOTO AI MAI IĀ I LATOU

14. E pei o Kerisiano i le uluaʻi senituri, e faapefea ona tatou saʻoloto mai i temoni?

14 Ua taʻu mai i le Tusi Paia le auala e tatou te tetee atu ai i temoni ma saʻoloto ai mai iā i latou. O se faaaʻoaʻoga, na iai nisi i le aai o Efeso sa fesootaʻi ma temoni a o leʻi iloa aʻoaʻoga moni mai i Tusitusiga Paia. Na faapefea ona latou saʻoloto mai i temoni? O loo taʻua i le Galuega 19:19: “E toʻatele i latou o ē na faia faiga faaagaga, ua faaputuputu faatasi a latou tusi, ma susunu ai i le afi i luma o tagata uma.” O lo latou mananaʻo e avea ma Kerisiano, na latou susunuina ai a latou tusi uma e faatatau i faiga faaagaga. O le gaoioiga foʻi lenā e tatau ona faia i aso nei. O i latou uma o ē e mananaʻo e auauna iā Ieova, e manaʻomia ona latou lafoaʻi mea uma e iai se sootaga i faiga faatemoni. E aofia ai so o se mea e faafoliga mai ai e leai se afāina o faiga faataulāitu, faiga faatemoni ma faiga faaagaga e pei o tusi, mekasini, faamatalaga e faatatau i le saʻiliʻili i fetu, ata tifaga, musika ma taaloga e fesootaʻi i faiga faatemoni. E aofia ai foʻi asoa ma isi mea e faaaogā e tagata e puipuia ai i latou mai i mea leaga.—1 Korinito 10:21.

15. O le ā se isi gaoioiga e manaʻomia ona tatou faia e tetee atu ai iā Satani ma temoni?

15 Ina ua mavae ni nai tausaga talu ona susunuina e nisi o tagata i Efeso a latou tusi e faatatau i faiga faaagaga, na tusi le aposetolo o Paulo e manaʻomia pea ona latou ʻtau ma agaga leaga uma.’ (Efeso 6:12) O le mea moni, e ui lava ua uma ona latou susunuina a latou tusi, ae sa taumafai pea temoni e faia se mea e afāina ai i latou. O le ā la se isi gaoioiga na manaʻomia ona latou faia? Na faapea atu Paulo: “Ia outou ave le talita telē o le faatuatua, lea e mafai ai ona outou tineia [pe taofia] ai aū fanafana mū uma a lē o loo leaga.” (Efeso 6:16) E pei lava ona puipuia se fitafita i lana talita, e mafai foʻi e lo tatou faatuatua ona puipuia i tatou. Pe afai e tatou te talitonuina atoatoa Ieova e mafai ona ia puipuia i tatou, o le a mafai ona tatou tetee atu iā Satani ma temoni.—Mataio 17:20.

16. E faapefea ona faamalosia lo tatou faatuatua iā Ieova?

16 E faapefea ona faamalosia lo tatou faatuatua iā Ieova? E manaʻomia ona tatou faitauina le Tusi Paia i aso taʻitasi, ma faataʻitaʻi ona faalagolago iā Ieova e na te puipuia i tatou. Pe a tatou talitonu atoatoa iā Ieova, o le a lē mafai e Satani ma temoni ona faia se mea e tatou te afāina ai.—1 Ioane 5:5.

17. O le ā se isi gaoioiga e mafai ona puipuia ai i tatou mai i temoni?

17 O le ā se isi gaoioiga na manaʻomia ona faia e Kerisiano i Efeso? Sa latou ola aʻe i se aai e tumu i faiga faatemoni. O lea na faapea atu ai Paulo: ʻIa faaauau ona tatalo i taimi uma.’ (Efeso 6:18) Na tatau ona latou talosaga atu iā Ieova mo le puipuiga i taimi uma. Ae faapefea i tatou? O loo tatou ola foʻi i se lalolagi ua tumu i faiga faatemoni. E manaʻomia foʻi la ona tatou talosaga atu iā Ieova mo lana puipuiga, ma faaaogā lona suafa pe a tatou tatalo atu iā te ia. (Faitau le Faataoto 18:10.) Pe a faaauau ona tatou talosaga atu iā Ieova e laveaʻi i tatou mai iā Satani, o le a tali mai Ieova i a tatou tatalo.—Salamo 145:19; Mataio 6:13.

18, 19. (a) E faapefea ona tatou manumalo i la tatou taua faasagatau iā Satani ma temoni? (e) O le ā le fesili o le a taliina i le mataupu o sosoo mai?

18 Pe a tatou lafoaʻia mea uma i o tatou olaga e iai se sootaga i faiga faatemoni ma faalagolago iā Ieova e puipuia i tatou, o le a mafai ona tatou tetee atu iā Satani ma temoni. E lē tatau ona tatou fefefe iā i latou. (Faitau le Iakopo 4:7, 8.) E matuā sili atu ona malosi Ieova nai lo o temoni. Na ia faasalaina i latou i aso o Noa, ma o le a ia faaumatia i latou i le lumanaʻi. (Iuta 6) Ia manatua, e lē na o i tatou o loo tauina lenei taua. O loo faaaogā e Ieova ana agelu e puipuia i tatou. (2 Tupu 6:15-17) E tatou te mautinoa e mafai ona tatou manumalo i la tatou taua faasagatau iā Satani ma temoni, ona o le fesoasoani a Ieova.—1 Peteru 5:6, 7; 2 Peteru 2:9.

19 Peitaʻi, afai la o loo faatupuina e Satani ma temoni le tele o mafatiaga, aiseā ua lē faaumatia ai loa i latou e le Atua? O le a taliina lenā fesili i le mataupu o sosoo mai.