Skip to content

Skip to table of contents

GIPIMO 10

Lisine mayelano ni dzingilozi

Lisine mayelano ni dzingilozi

1. Khu ginani hi hevbulago khu dzingilozi?

JEHOVHA o vbweta gu khuye hiti ndranga yaye. Dzingilozi gipandre nya ndranga ya Nungungulu. Omu nya Bhibhiliya dzo ranwa pwani “sanana sa Nungungulu.” (Joba 38:7) I thumo muni wu girwago khu dzingilozi? Dzi phaside kharini vathu dziteponi dza gale? Ina dzi nga hi phasa muhuno? — Wona Tshamuselo 8.

2. Khu mani a nga vanga dzingilozi? Dzingani dzi vangidwego?

2 Gu vbwetega gu hiti gu khethu khu mani a nga vanga dzingilozi. Vakolosi 1:16 wari khuye hwane nyo ba Jehovha a vangide Jesu, “vangide . . . silo satshavbo sa ndzadzini ni mafuni.” Silo soso so pata dzingilozi. Dzingani dzi vangidwego? Bhibhiliya yari khiyo gu na ni mazana dzimiliyoni nya dzingilozi. — Dzindzimo 103:20; Gutuledwa 5:11.

3. Ginani a ganeyago Joba 38:4-7 mayelano ni dzingilozi?

3 Bhibhiliya yo hi hevbudza gambe gu khiyo Jehovha vangide dzingilozi na si vangi mafu. Dzi dzi pwide kharini tepo dzi nga wona mafu? Livru ya Joba yari khiyo dzi di tsaka ngudzu. Dzi diri ndranga nyo pwane ngudzu yi thumeyago Jehovha gumogo. — Joba 38:4-7.

DZINGILOZI DZI NGU PHASA VATHU VA NUNGUNGULU

4. Ho dziti kharini gu khethu dzingilozi dzi ngu khathala khu vathu?

4 Tepo yatshavbo dzingilozi dzi ngu khathala khu vathu ni makungo ya Jehovha khu vathu ni mafu. (Mavingu 8:30, 31; 1 Pedro 1:11, 12) Kha si kanakanisi gu khiso dzi pwide wuvi nya wukhongolo tepo Adhamu ni Evha va nga pandruga. Dzi ngupwa ngudzu wuvi gambe khu gu wona vathu nya vangi muhuno na va si engisi Jehovha. Ganiolu tepo muthu a dzi solago a bweleya ga Nungungulu, dzingilozi dzi ngu tsaka ngudzu. (Luka 15:10) Dzingilozi dzi ngu khathala ngudzu khu vale va thumeyago Nungungulu. Jehovha o thumisa dzingilozi gasi gu phasa ni gu vhikeya sithumi saye mafuni. (Vahebheru 1:7, 14) Hongoleni hi wone siyeyedzo nyo khaguri nya isoso.

“Nungungulu wangu rumede ngilozi yaye yi ta sega likana nya dzinghala.” — Dhaniyeli 6:22

5. Dzingilozi dzi phaside kharini sithumi sa Nungungulu dziteponi dza gale?

5 Jehovha rumede dzingilozi dzimbili gu ya phasa Loti ni ndranga yaye gu vbuluga gufuviswani nya madhoropa ya Sodhoma ni Gomora. (Genesi 19:15, 16) Mazana myaga hwane, muprofeti Dhaniyeli rinyidwe phalani nya dzingala, ganiolu kha hodzwa, kholu “Nungungulu . . . rumede ngilozi yaye yita sega likana nya dzinghala.” (Dhaniyeli 6:22) Hwane nya isoso, tepo mupostoli Pedro a nga ba ari pasoni, Jehovha rumede ngilozi yaye gasi gu ya mu dusa. (Mithumo 12:6-11) Dzingilozi dzi phaside gambe Jesu tepo a nga ba ari mafuni. Khu giyeyedzo, hwane nya gubhapatiswe, “dzingilozi dza Nungungulu dzi di mu thumela.” (Marko 1:13) Na gu keneleya gitepwana gasi gu Jesu a songwa, ngilozi mweyo yi di ta “mu tiyisa.” — Luka 22:43.

6. a) Ho dziti kharini gu khethu dzingilozi dzi ngu phasa vathu va Nungungulu muhuno? b) Siwudziso muni hi na si phindrulago olu?

6 Olu dzingilozi kha dzi ngo wonega ga vathu. Ganiolu Nungungulu a ngo thumisa dzingilozi gasi gu phasa sithumi saye. Bhibhiliya yari khiyo: “Ngilozi ya [Jehovha, NM] ya gu vhikela vale va mu ningago githawo yi va vbanyisa.” (Dzindzimo 34:7) Khu ginani hi vbwetago guvhikedwa? Kholu hi gu na ni valala nya tshivba ngudzu va vbwetago gu hi gireya guvivba. Khu vamani? Va guta khu hayi? Vo zama kharini gu hi gireya guvivba? Gasi gu phindrula siwudziso sesi, hongoleni hi wone esi si dugeledego gitepwana hwane nyo ba Adhamu ni Evha va vangidwe.

VALALA NYA MBA WONEGA

7. Ginani va girago vathu kholu va kanganyiswago khu Sathane?

7 Omu nya Gipimo 3 hi hevbude gu khethu ngilozi mweyo yi di wugeya Nungungulu yi bwe yi vbweta gu fumeya vambe. Bhibhiliya yo mu rana khiyo khu Sathane, Dhiyabhulosi. (Gutuledwa 12:9) Sathane vbwetide gambe gu khuye vambe navo va wugeya Nungungulu. Kodzide gu kanganyisa Evha, nigu gukhugeya avbovbo a ngu kanganyisa vathu nya vangi. Ganiolu, vambe, nya nga Abheli, Enoki, ni Nowa, va simamide gu tumbega ga Jehovha.— Vahebheru 11:4, 5, 7.

8. a) Si giregide kharini gu dzingilozi nyo khaguri dzi khala madhemoni? b) Ginani gi giridwego khu madhemoni gasi gu vbuluga avba nya Ndrambi?

8 Dziteponi dza Nowa, dzingilozi nyo khaguri dzi di pandruga dzi diga gaya gwadzo ndzadzini gasi gu ta vbanya kha nga vathu nya nyama mafuni. Khu ginani? Bhibhiliya yari khiyo idzo dzi di gu vbweta gu dzega vanyamayi. (Leri Genesi 6:2.) Ganiolu si vivbide gu dzingilozi dzi gira isoso. (Judha 6) Gufana ni dzingilozi dzodzo nyo vivbe, vathu nya vangi khu tepo yoyo va di khala vakanganyisi ni va nya mayunga. Khu kharato Jehovha hungide gu fuvisa vathu nyo vivbe khu gu tadza mafu yatshavbo khu ndrambi. Ganiolu vbulugiside sithumi saye nyo tumbege. (Genesi 7:17, 23) Gasi gu vbuluga, dzingilozi dzile nyo vivbe dzi di bweleya ndzadzini. Bhibhiliya yo rana dzingilozi dzodzo nyo vivbe khiyo madhemoni. Idzo dzi hathide gu dzi pata avba nya wupandruge wa Sathane, nigu Dhiyabhulosi khade pfhumu yadzo. — Matewu 9:34.

9. a) Ginani gi dugeledego madhemoni tepo ma bweledego ndzadzini? b) Ginani hi na hevbulago khu gulandreya?

9 Khu kotani nya olu ma pandrugidego, Jehovha kha dzumeya gambe gu madhemoni ma bweleya ndrangani gwaye. (2 Pedro 2:4) Olu madhemoni kha ma ngo vbindrugedza gambe ma khala vathu nya nyama, ganiolu ayo ma ngo simama ‘gu pemba litigo latshavbo.’ (Gutuledwa 12:9; 1 Johane 5:19) Hongoleni hi wone edzi ma kanganyisago khidzo nya vangi. — Leri 2 Vakorinto 2:11.

EDZI MADHEMONI MA KANGANYISAGO KHIDZO VATHU

10. Madhemoni mo kanganyisa kharini vathu?

10 Madhemoni ma ngu kanganyisa vathu khu dzindziya nya dzingi. Vathu va thumisanago ni madhemoni vo gira isoso vabune mwendro khu gu thumisa mumbe muthu, nga nyanga mwendro mufembi. Gu thumisana ni madhemoni go ranwa pwani wudhemoni. Ganiolu Bhibhiliya yo hi ruma gu khala hwindzo ni gevbini gi yelanago ni madhemoni. (Vagalatiya 5:19-21) Khu ginani? Kha nga musoti a thumisago naphwi gasi gu mola sirengo, madhemoni mo thumisa wukanganyisi gasi gu sota ni gu fumeya vathu. — Wona Tshamuselo 26.

11. Ginani wutumbe, nigu khu ginani gu vbwetegago gu hi wu potsa?

11 Moyo nya minaphwi yawo wo ranwa pwani wutumbe. Ayoyo mathumiselo nya tshivba nya madhemoni gasi gu zama gu tugula wumindru mwendro gilo gi si tidwigo. Vambe va ngu zama gu gira isoso khu gu vbweta mitshamuselo omu nya dzinyeledzi, gu femba, gu vbweta mitshamuselo omu nya makartawu nya tarô, gu thumisa gibholana nya livhidru, mwendro gu vbweta mitshamuselo omu nya mandza. Vathu nya vangi vo pimisa gu khavo silo soso kha sa vivba, ganiolu si vivbide. Mhango nya yikhongolo. Khu giyeyedzo, Bhibhiliya yari khiyo madhemoni mo thumisana ni vatumbe. Omu ga Mithumo 16:16-18, go ganedwa khu “mandriki nya wutumbe” mwendro lidhemoni nya wutumbe li phasidego gyadzyana gu gira “wutumbe.” Hwane nyo ba Pawulo a tutumiside lidhemoni lolo, gyadzyana gi di vbeledwa khu tshivba nyo profete wumindru.

12. a) Khu ginani gu zama gu ganeya ni muthu a fudego gu gu mhango? b) Khu ginani sithumi sa Nungungulu gima si si hengeyigo omu nya sihena nya wudhemoni?

12 Madhemoni ma ngu thumisa wumbe naphwi gasi gu kanganyisa vathu. Ayo mo zama gu hi gira hi khodwa gu kethu si ngu kodzega gu ganeya ni ava va fudego nigu ava va fudego va ngo simama gu vbanya wulangawo nigu va ngu kodza gu bhula ni ethu mwendro gu hi gireya guvivba. Khu giyeyedzo, muthu a fedwego khu pari yaye mwendro nongo a nga hongola ga nyanga, eyi yi mu embeyago gu khiyo yi ngu kodza gu ganeya ni mufi. Nyanga yoyo yi nga mu embeya silo nyo tsakise mayelano ni pari yile mwendro nongo wule a fudego, ambari gu pimedzeya lito la mufi wule. (1 Samuweli 28:3-19) Sihena nya singi nya madzingelo so seketedwa avba nya gu oyu a fudego a ngo simama gu vbanya wulangawo. Sihena soso si nga pata siphitsha nyo dzinge, dzimisa, dzimhamba, gu hambeya oyu a fedwego, mwendro gu pileka ni girumbi. Tepo maKristo ma bombago gu patega omu nya sihena soso, valongo vawe mwendro vathu va gipandreni gyawe va ngu tsanga va ma sola, va ma vala, mwendro gu bomba gu hengeya nawo ni ga gevbini gi yelanago nawo. Ganiolu maKristo ma ngu dziti gu khayo ava va fudego kha va vbanyi wulangawo. Kha si kodzegi gu bhula navo, nigu kha va kodzi gu hi gireya guvivba. (Dzindzimo 115:17) Dzi woneye ngudzu. Gima u nga zami gu ganeya ni ava va fudego mwendro ni madhemoni nigu gima u nga hengeyi omu nya sihena nya wudhemoni. — Leri Dhewuteronome 18:10, 11; Isaya 8:19.

13. Ginani gi girwago khu vathu nya vangi va thugidego va vbanya na va gu thava madhemoni?

13 Madhemoni kha ma kanganyisi basi vathu, ma ngu va thusa gambe. Muhuno, Sathane ni madhemoni yaye va ngu dziti gu khavo va na ni ‘gikhati nya gidugwana ngudzu’ na va si duswi mafuni khu Nungungulu, khigyo gi girago va khala va nya mayunga ni vadwanisi nya vakhongolo ngudzu guvbindra gale. (Gutuledwa 12:12, 17) Ganiolu, dzimiliyoni nya vathu va thugidego va vbanya na va gu thava madhemoni kha va ma thavi gambe olu. Va tshulegide kharini guthavani gwawe madhemoni?

BOMBA U BWE U DZI TSHULA GA MADHEMONI

14. Gufana ni maKristo nya lizana myaga nyo pheye, hi nga dzi tshula kharini ga madhemoni?

14 Bhibhiliya yi ngu hi embeya edzi hi nga bombago khidzo ni edzi hi nga tshulegago khidzo ga madhemoni. Khu giyeyedzo, lidhoropani la Efeso, vambe va di gu ganeya ni madhemoni na va si gu hevbuli lisine. Va tshulegide kharini? Bhibhiliya yari khiyo: “Vathu nya vangi va nga bani va gu thumisa wun’yanga nya wutumbe, va di resa dzisolo dzawe va ta dzi vbisa na va gu wonwa khu vathu vatshavbo.” (Mithumo 19:19) Olu va nga vbweta gu khala maKristo, va di vbisa dzilivru dzawe dzatshavbo nya wutumbe. Isoso si ngu vbwetega gu girwa ambari muhuno. Ni wevbini a vbwetago gu thumeya Jehovha gu vbwetega gu a dzi hambanisa ni satshavbo si yelanago ni madhemoni. Isoso so pata dzilivru, dzirevhista, gu thumisa matshigu nyo velegwe nya muthu gasi gu ganeya makhalelo yaye ambari gu profeta wumindru waye, dzifilmu, wutsendze, mihagano, sithombe nya wutumbe, mwendro silo si yeyedzago tshivba nya madhemoni kha nga gilo nya mba vivba mwendro nyo tsakise. So pata gambe silo si ambadwago khu vathu gasi gu si va vhikeya ga maphuvbo nyo vivbe. — 1 Vakorinto 10:21.

15. Ginani gimbe gi vbwetegago gu hi gira gasi gu bomba Sathane ni madhemoni yaye?

15 Myagana hwane nyo ba vaEfeso vale va fuviside dzilivru dzawe nya wutumbe, mupostoli Pawulo lovide gu khuye va ngo simama “gu dwana” ni “dzitshivba nya maphuvbo nya guvivbe.” (Vaefeso 6:12) Khu lisine, ambari olu va nga ba va vbiside dzilivru dzawe, madhemoni ma di ngo zama gu va gireya guvivba. Khu kharato, ginani gimbe gi nga ba gi vbwetega gu va gira? Pawulo va embede gu khuye: “Pharani ngudzungudzu gukhodwa mu gu gira gitshangu nya guvhike matshari yatshavbo nya nilo wa Sathane.” (Vaefeso 6:16) Kha nga olu gitshangu gi vhikeyago lisotshwa nyimbitunu, gukhodwa gwathu gu nga hi vhikeya. Ho ba hiri ni gutumba nyo tiye nyo khethu Jehovha a nga hi vhikeya, hi na kodza gu bomba Sathane ni madhemoni yaye. — Matewu 17:20.

16. Hi nga tiyisa kharini gukhodwa gwathu ga Jehovha?

16 Hi nga tiyisa kharini gukhodwa gwathu ga Jehovha? Gu vbwetega gu hi leri Bhibhiliya tshigu ni tshigu hi bwe hi hevbula gu tumba uye gasi gu a hi vhikeya. Ho tumba ngudzu Jehovha, Sathane ni madhemoni kha va na nga kodza gu hi gireya guvivba. — 1 Johane 5:5.

17. Ginani gimbe gi na hi vhikeyago ga madhemoni?

17 Ginani gimbe gi nga ba gi vbwetega gu maKristo ya Efeso ma gira? Ma di gu khala lidhoropani li nga ba li tade khu wudhemoni. Khu kharato, Pawulo va embede khuye: “Lombelelani gikhati gyatshavbo.” (Vaefeso 6:18) Gu di gu vbwetega gu va lomba guvhikedwa khu Jehovha tepo yatshavbo. Ahati ethu ke? Anethu ho vbanya tigoni gu tadego ngudzu khu wudhemoni. Khu kharato anethu gu vbwetega gu hi lomba Jehovha gu a hi vhikeya, hi bwe hi thumisa lina laye tepo hi gombeyago. (Leri Mavingu 18:10.) Ho simama gu lomba Jehovha gasi gu a hi tshula ga Sathane, Jehovha a na hakha milombelo yathu. — Dzindzimo 145:19; Matewu 6:13.

18, 19. a) Hi nga pala kharini gudwana gwathu ni Sathane gumogo ni madhemoni? b) Giwudziso muni gi na phindrudwago omu nya gipimo gi landreyago?

18 Ho dzi hambanisa ni satshavbo si gimbileyanago ni wudhemoni womini gwathu hi bwe hi tumba gu vhikedwa khu Jehovha, hi nga kodza gu bomba Sathane ni madhemoni yaye. Gimwalo gighelo nyo ma thave. (Leri Jakobe 4:7, 8.) Jehovha na ni tshivba nya yikhongolo guvbindra madhemoni. A ma tsayiside matshiguni ya Nowa, nigu a na ma fuvisa matshigu ma tago. (Judha 6) Dundruga gu khuwe hi mwalo honga nyimbini yeyi. Jehovha a ngu thumisa dzingilozi dzaye gasi gu hi vhikeya. (2 Dzipfhumu 6:15-17) Hi nga tumba gu khethu khu gu phaswa khu Jehovha, hi nga pala gudwana gwathu ni Sathane gumogo ni madhemoni yaye. — 1 Pedro 5:6, 7; 2 Pedro 2:9.

19 Ganiolu, olu Sathane ni madhemoni yaye va vangago gutshaniseka nya gukhongolo, khu ginani Nungungulu a si gu va fuvisigo? Giwudziso gyogyo gi na phindrudwa omu nya gipimo gi landreyago.