Skip to content

Skip to table of contents

CHAANDANO 10

Kasimpe Atala Abangelo

Kasimpe Atala Abangelo

1. Nkaamboonzi nitweelede kwiiya atala abangelo?

JEHOVA uyanda kuti tuzibe mpuli yakwe. Bangelo mbaamwi bali mumpuli yaLeza. MuBbayibbele baambwa kuti ‘Mbana ba-Leza.’ (Matalikilo 6:2) Mulimuunzi uuchitwaa bangelo? Bakabagwasya biyeni bantu bachiindi? Nga balatugwasya na lino?—Langa Makani Aakumamanino 8.

2. Bangelo bakazwa kuli? Mbangani bangelo bakalengwa?

2 Tweelede kuziba kuti bangelo bakazwa kuli. Lugwalo lwaBaKolose 1:16 lutubuzya kuti Jehova naakamana kulenga Jesu, ‘zintu zyoonse, zyamajulu azyaansi zyakalengwa.’ Eezi ziswaanizya bangelo. Mbangani bangelo bakalengwa? IBbayibbele lyaamba kuti kuli zyuulu zyazyuulu zyabangelo.Intembauzyo 103:20; Ciyubunuzyo 5:11.

3. Lugwalo lwaJobu 38:4-7 lutubuzyaanzi atala abangelo?

3 AIubo Bbayibbele liyiisya kuti Jehova wakalenga bangelo katanalenga nyika. Bakalimvwa biyeni bangelo nibakabona nyika? Ibbuku lyaJobu litubuzya kuti bakabotelwa. Bakali mpuli iijisini mukubelekela Jehova aantoomwe.Jobu 38:4-7.

BANGELO BAGWASYA BANTU BALEZA

4. Tuzi biyeni kuti bangelo balaachiyandisyo kubantu?

4 Bangelo balaachiyandisyo kubantu alimwi akumakanze aaJehova aali atala anyika kubantu. (Tusimpi 8:30, 31; 1 Petro 1:11, 12) Kweelede kuti bakawusa aawo Adamu aEva nibakapapila. Asunu kweelede kuti baliindilide kuusa aawo nibabona bantu kabatamulemeki Jehova. Pesi chiindi muntu naatondeezya kweempwa balabotelwa. (Luka 15:10) Bangelo balaachiyandisyo loko kuli baabo babelekelela Leza. Jehova ubelesya bangelo kukwabilila akugwasya bantu bakwe bali aanyika. (BaHebrayo 1:7, 14) Kwalino atulange zimwi zikozyano.

“Leza wangu watuma angelo wakwe, wajala milomo yabalavu.”Daniele 6:22

5. Bangelo bakabagwasya biyeni babelesi baLeza chiindi?

5 Jehova wakabelesya bangelo babili kutegwa bagwasye Loti ampuli yakwe kuchija kunyonyoonwa kwamiinzi yaSodoma aGomora. (Matalikilo 19:15, 16) Nikwakayinda myaanda yaminyaka, musinsimi Daniele wakawaalilwa mumulindi wabalavu, taakwe nibakamuluma nikuba kumukwamba, nkaambo ‘Leza wakatuma angelo wakwe, kujala milomo yabalavu.’ (Daniele 6:22) Alubo, chimwi chiindi mwaapostolo Petro naakali muntolongo, Jehova wakatuma mungelo wakwe kuti akamwaangunune. (Incito 12:6-11) Bangelo bakagwasya Jesu naakali aanyika. Muchikozyano, naakazwaa kubbabbatizigwa, “baangelo bakali kumukutaukila.” (Marko 1:13) Kali wabaa fwiifwi kupenzegwa Jesu, mungelo ‘wakamuyumya.’Luka 22:43.

6. (a) Tuzi biyeni kuti bangelo baliikugwasya bantu baLeza mazuba aano? (b) Njiili mibuzyo njitutasandule lino?

6 Mazuba aano, bangelo tabachiboneki kubantu. Pesi Leza uchibabelesya kugwasya bantu bakwe. IBbayibbele lyaamba kuti: “Baangelo ba-Jehova balibazyungulukide bamuyoowa, kuti babavune.” (Intembauzyo 34:7) Nkaamboonzi nituyanda kukwabililwa? Nkaambo kakuti tulaabasinkondoma balaanguzu bayanda kutuchisa. Ani mbaani? Bazwa kuli? Beezya biyeni kutuchisa? Kuti tusandule mibuzyo eeyi, mubufwiifwi atulange chakachitika aawo Adamu aEva nibakalengwa.

BASINKONDOMA BATABONEKI

7. Niinzi bantu nzibachita akaambo kakweenwaa Saatani?

7 Muchaandano 3 twakiiya kuti kuli mungelo wakapapila Leza alimwi wakayanda kweendelezya bamwi. IBbayibbele limwiita kuti nguSaatani Diabolosi. (Ciyubunuzyo 12:9) Saatani wakali kuyanda kuti bamwi bapapile Leza. Wakakonzya kweena Eva, kuzwa muchiindi eecho wakakonzya kweena abamwi bantu. Pesi, bamwi bali mbuli Abelo, Enoki, aNowa bakakkala kabasyomekede kuli Jehova.BaHebrayo 11:4, 5, 7.

8. (a) Bamwi bangelo bakatalika biyeni kuba madimoni? (b) Madimoni akachita biyeni kuti afutuke kuzambangulwe?

8 Muchiindi chaNowa, bamwi bangelo bakapapila akusiya muunzi wabo wakujulu akuzoopona mbuli bantu aanyika. Nkaamboonzi? IBbayibbele litubuzya kuti bakali kuyanda kukwata banakazi. (Bala Matalikilo 6:2.) Pesi eezi teezyakali kabotu pe kubangelo kuchita oobo. (Juda 6) Mbubonya mbuli bangelo babi, abalabo bantu biingi bakaba basilweeno alimwi bayanda zyankondo. Mpawo Jehova wakasala kunyonyoona bantu babi kabelesya zambangulwe munyika yoonse. Wakafutula babelesi bakwe basyomeka. (Matalikilo 7:17, 23) Kuti bafutuke, bangelo aaba babi bakabweeda kujulu. IBbayibbele liita bangelo aabo kuti madimoni. Bangelo aaba bakasala kutobela kupapila kwaSaatani, alimwi Saatani wakaba mweendelezi wabo.Matayo 9:34.

9. (a) Niinzi chakachitika kumadimoni chiindi naakabweeda kujulu? (b) Tuyooyiyaanzi muminchali iitobela?

9 Akaambo kakuti bakali basikupapila, Jehova taakabazumizya pe kuti babweede lubo mumpuli yakwe yakujulu. (2 Petro 2:4) Kwalino madimoni taachikonzyi pe kulichincha kuba bantu, pesi achiinkilila kunembo ‘kaayena bantu boonse baansi.’ (Ciyubunuzyo 12:9; 1 Johane 5:19) Lino atwiiye nzila madimoni aaya mbaakonzya kweena bantu biingi.Bala 2 BaKorinto 2:11.

MADIMONI MBWAAYENA BANTU

10. Madimoni achita biyeni kuti ayene bantu?

10 Madimoni ayena bantu munzila zisiyene-siyene. Bamwi bantu baambuula aawo madimoni naa kubelesya bamwi bantu bali mbuli bang’anza. Eezi ziitwa kuti nchidimoni naa kuti zyamizimu. IBbayibbele litulayilila kuti tuchije zintu zyoonse zili aachakuchita azyabudimoni. (BaGalatiya 5:19-21) Nkaamboonzi? Mbubonya mbuli muvwimi mbwabelesya kakole kujata banyama, aalawo madimoni abelesya nzila zisiyene-siyene zyakweena akweendelezya bantu.—Langa Makani aakumamanino 26.

11. Kusonda niinzi, alimwi nkaamboonzi nitweelede kukutantamuka?

11 Imwi nzila madimoni njaabelesya nkusonda. Ooku nkubelesya nguzu zyamyuuya mibi yakweezya kuziba zili kunembo aamazuba naa zintu zitazibidwe azitanachitika. Muchikozyano, umwi ulakonzya kuchita eezi kwiinda mukubelesya nyenyeezi, nkakata, kubala myeengo yamumaboko, kankuli, ziboni-boni, nkoli, atuleba. Bantu biingi bayeeya kuti zintu eezi tazikonzyi kutunjizya mumapenzi pesi tazili kabotu pe. Zyeetela mapezi miingi loko. IBbayibbele lyaamba kuti bantu baambilizya ziyoochitika kumazuba aali kunembo babeleka aantomwe amadimoni. Muchikozyano, ibbuku lya Incito 16:16-18 litubuzya atala a “muuya wakusonda” wakagwasya umwi musimbi kuchita “kusonda.” Chiindi mwaapostolo Paulo naakatanda dimoni lyakali mumusimbi ooyu, wakaleka kusonda akwaamba zyakali kunembo aamazuba.

12. (a) Nkaamboonzi nikuli kulibikka mumapenzi kweezya kwaambuula aabakafwa? (b) Nkaamboonzi babelesi baLeza nibateelede kujatikizigwa muziyanza zyabudimoni?

12 Madimoni abelesya imwi nzila kuti ayene bantu. Aleezya kutupa kuti tusyome kuti chilakonzeka kwaambuula aabantu bakafwa. Akuti aabo bakafwa balapona kuli bumwi busena, alubo balakonzya kwaambuula andiswe nikuba kutuchisa. Muchikozyano, umwi muntu wakafwidwa wachibbululu naa kuti mweenzinyina ulakonzya kuya kumusondi, ooyo uulyaamba kuti ulakonzya kwaambuula aabafwide. Musondi ulakonzya kubuzya umwi muntu chimwi chintu chibotu chili atala amweenzinyina wakafwa naa chibbululu chakwe nikuba kwaambuula katobelezya ijwi lyamufu. (1 Samuele 28:3-19) Ziyanza zyamalilwe ziingi ziyeeme aakusyoma kuti bafwide bachipona kuli bumwi busena. Eezi ziswaanizya mapobwe aamalilwe, mapobwe aakuyeeya bakafwa minyaka yoonse, akupiila mizimu. Chiindi maKristu nibakaka kuzitobelezya ziyanza eezi, bamumpuli naa bamuchilawo chabo balakonzya kubasaandila, kubatukila, nikuba kubakakila kubachitila zimwi zintu nzibayanda kugwasigwa. Pesi maKristu balizi kuti bafwide taakwe kumbi pe nkubapona. Tachikonzeki pe kwaambuulaabo, alimwi tabakonzyi pe kutuchisa. (Intembauzyo 115:17) Weleede kuchenjela kapati. Uteezyi abuniini kwaambuula abafwide alimwi tweelede kujatikizigwa pe muziyanza zyabudimoni.Bala Deuteronomo 18:10, 11; Isaya 8:19.

13. Niinzi nchibakachita bantu biingi bakali kuyoowa madimoni?

13 Madimoni taagoleli akweena bantu biyo pe, pesi alabakonga. Mazuba aano Saatani amadimoni aakwe balizi kuti basyaalilwa ‘achiindi chiinini buyo’ kutegwa Leza abagwisye munyika, akaambo kaako bakaba basinkondo balaalunya alimwi banyemede loko kwiinda chiindi. (Ciyubunuzyo 12:12, 17) Aboobo, zyuulu zyabantu bakali kuyoowa madimoni tabachaayoowi pe lino. Bakachita biyeni kuti baleke kwaayoowa madimoni?

TANTAMUKA AKULEKA KUCHITA ZYABUDIMONI

14. Mbuli maKristu amumwaanda wakusaanguna, nga tulazintantamuka biyeni zyabudimoni?

14 IBbayibbele litubuzya nzila njitukonzya kutantamuka akuleka kuchita zyabudimoni. Muchikozyano, bamwi mumunzi wakuEfesu bakali kwaambuula amadimoni chiindi kabatana yiiya kasimpe. Bakachita biyeni kuti baleke chiyanza eechi? IBbayibbele litubuzya kuti: “Banjibanji bakali basonzi bakabungika mabbuku aabo, bakaatenta kumbele lyabo boonse.” (Incito 19:19) Akaambo kakuti bakali kuyanda kuba maKristu, bakatenta mabbuku aabo azyamasalamusi. Eechi chiito nchibakachita chilayandikana mazuba aano. Muntu woonse uuyanda kubelekela Jehova weelede kuchija zintu zilaachakuchita abudimoni. Eezi ziswaanizya mabbuku, mamagazini, mavidiyo, nyiimbo, zisobano, zikwankwani zichita masalamusi, madimoni, naa masalamusi aakondelezya aabonekaanga taakonzyi kutuchisa. Alubo ziswaanizya zintu bantu nzibazwaata kukulikwabilila kumyuuya mibi.1 BaKorinto 10:21.

15. Niinzi chimbi nchitweelede kuchita kutegwa tutantamuke Saatani amadimoni?

15 Kakuli kwayinda minyaka maKristu aaku Efesu bakatenta mabbuku aabo akalaa zyakuchita amasalamusi, mwaapostolo Paulo wakalemba kuti bakachileelede “kulwana” ‘amyuuya mibi.’ (BaEfeso 6:12) Nisimpe, nikuba kuti bakali baatenta mabbuku aabo, madimoni akachili kweezya kubachisa. Aboobo niinzi nzibakeelede kuchita? Paulo wakababuzya kuti: “Amubweze intobo yalusyomo, njiyoonya njimukonzya kuzimya mimvwi yoonse iipya iifuswa kumubi.” (BaEfeso 6:16) Mbubonya mbuli ntobo mbiikwabilila silumamba munkondo, alulalo lusyomo lwesu lulatukwabilila. Ikuti katulaa choonzyo chakuti Jehova ulatukwabilila, tuyookonzya kutantamuka Saatani amadimoni aakwe.Matayo 17:20.

16. Ngatulachita biyeni kuti lusyomo lwesu lusime?

16 Nga tulachita biyeni kuti lusyomo lwesu lusime muli Jehova? Tweelede kubala Bbayibbele buzuba abuzuba alimwi akwiiya kuyaama kuli nguwe kuti atukwabilile. Ikuti twasima zyachoonzyo muli Jehova, Saatani amadimoni tabakoyookonzya pe kutuchisa.1 Johane 5:5.

17. Niinzi chimbi chiyootukwabilila kumadimoni?

17 Niinzi chimbi maKristu aaku Efeso nchibakeelede kuchita? Bakakkede mumuunzi wakazwide zyabudimoni. Kuboobo, Paulo wakababuzya kuti: “Amukombe lyoonse ankumbizyo zyoonse.” (BaEfeso 6:18) Kwakali kuyandika kuti bakumbile lukwabililo kuli Jehova choonse chiindi. Kutegwani andiswe? Tuliikupona munyika iizwide zyabudimoni. Aboobo andiswe tweelede kukumbila lukwabililo lwaJehova, alimwi tweelede kubelesya zina lyakwe chiindi nitukomba. (Bala Tusimpi 18:10.) Ikuti tweendelela kunembo katukumbila kuli Jehova kuti atuvune kuli Saatani, Jehova uyoosandula nkombyo zyesu.Intembauzyo 145:19; Matayo 6:13.

18, 19. (a) Ngatulayizunda biyeni inkondo njituliikulwanaa Saatani amadimoni? (b) Mubuzyoonzi uyoosandulwa muchaandano chitobela?

18 Ikuti twaleka kuchita naa kuliswaanizya muzintu zyoonse zilaachakuchita azyabudimoni mubuumi bwesu akuyaama kuli Jehova kutegwa atukwabilile, tulakonzya kutantamuka Saatani amadimoni. Tatweelede kwaayoowa pe. (Bala Jakobo 4:7, 8.) Jehova ulaamanguzu loko kwiinda madimoni. Wakaasubula muchiindi chaNowa alimwi mumazuba aali kunembo uyoowanyonyoona. (Juda 6) Katuyeeya kuti, tatuli aatulikke pe mukulwana kwesu nkaambo Jehova uliikubelesya bangelo bakwe kuti batukwabilile. (2 Bami 6:15-17) Tulakonzya kubaa choonzyo kuti kwiinda mulugwasyo lwaJehova, tuyookonzya kuzunda nkondo njitulwanaa Saatani amadimoni.1 Petro 5:6, 7; 2 Petro 2:9.

19 Pesi ikuti Saatani amadimoni mbibaliikupa kuti kube mapenzi, nkaamboonzi Leza natabanyonyooni chakufwambaana? Mubuzyo ooyu uyoosandulwa muchaandano chitobela.