1. Дээрниң төлээлериниң дугайында билири чүге чугула?

ИЕГОВА дээрниң төлээлериниң дугайында билип алырывысты күзеп турар, чүге дизе олар — Ооң өг-бүлезиниң кезии. Библияда дээрниң төлээлерин «Бурганның оолдары» деп адаан (Иов 38:7). Дээрниң төлээлери чүнү канчап турарларыл? Кижилерге олар дузалап турар бе? Биске дузалап шыдаар бе? (8 дугаар Капсырылганы көрүңер.)

2. Дээрниң төлээлери канчаар тыптып келген база оларның саны чежел?

² Дээрниң төлээлери канчаар тыптып келген? Колосчуларга 1:16-дан алырга, Иегова Иисусту чаяаганының соонда, «дээрде-даа, черде-даа турар... бүгү чүвени», ооң санында дээрниң төлээлерин, чаяаган. Оларның саны ниитизи-биле чежел? Чүс-чүс миллион дээрниң төлээлерин чаяаган деп Библияда бижээн (Ырлар 102:20; Ажыдыышкын 5:11).

3. Иов 38:4—7-де дээрниң төлээлериниң дугайында чүнү бижээн?

³ Дээрниң төлээлери черни чаяарының бетинде-ле турган. Иегованың черни чаяап турарын көргеш, дээрниң төлээлери аажок өөрүп турган деп Иов номунда бижээн. Ол үеде дээрниң төлээлери шуптузу, чаңгыс аай өг-бүле дег, Иеговага бараалгап турган (Иов 38:4—7).

4. Дээрниң төлээлери кижилерниң амыдырал-чуртталгазын сонуургап турар деп кайыын билир бис?

⁴ Дээрниң төлээлери кижилерниң амыдырал-чуртталгазын  сонуургап база Иегованың черге болгаш кижи төрелгетенге хамаарыштыр күзел-соруун билип алырын кезээде күзеп чорааннар (Чугаалар 8:30, 31; 1 Пётр 1:11, 12). Чугаажок, Адам биле Ева Бурганны дыңнавайн баарга, дээрниң төлээлери аажок хомудаан. Амгы үеде кижилерниң хөй кезии Иеговага дыңнангыр эвес боорга, олар оон-даа артык хомудап турар чадавас. Ынчангаш бир-ле кижи буруузун миннип, Бурганче эглип кээрге, дээрниң төлээлери өөрүүрлер (Лука 15:10). Ийе, Бурганга бараалгап турар улустуң амыдырал-чуртталгазы дээрниң төлээлерин онза дүвүредип чоруур. Бодунуң бараалгакчылары дээш сагыш човап, азы оларны камгалаар дээш, Иегова дээрниң төлээлерин дуза кадары-биле чоргузуп турар (Еврейлерге 1:7, 14). Каш чижектен көрээлиңер.

5. Дээрниң төлээлери бурунгу үеде Бурганның бараалгакчыларынга канчаар дузалап турганыл?

⁵ Иегова Содом биле Гоморраны узуткаарда, Лотка болгаш ооң өг-бүлезинге дезип чоруурунга дузалаар дээш, дээрниң ийи төлээзин чоргускан (Эге дөс 19:15, 16). Арзылаңнарлыг оңгарже Даниил медээчини киир октаптарга, арзылаңнарның аастарын дуй тудар кылдыр, Бурган Бодунуң төлээзин чоруткан. Даниил ынчаар камгалалды алган (Даниил 6:22). Иегова Пётрну кара-бажыңдан хостаар дээш, дээрниң төлээзин чоргускан (Ажыл-чорудулга 12:6—11). Кажан Иисус черге турда аңаа база дээрниң төлээлери дузалажып турган. Чижээ, Иисустуң сугга суктурганының соонда дораан-на «дээрниң төлээлери аңаа бараан болуп турган» деп Библияда бижээн (Марк 1:13). А шаажылаттырарының бичии-ле мурнунда дээрниң төлээлериниң бирээзи ону «быжыктыра берген» (Лука 22:43).

6. а) Дээрниң төлээлери амгы үеде биске дузалап турар деп чүге бүзүреп болур бис? б) Кандыг айтырыгларны ам сайгарар бис?

 ⁶ Амгы үеде дээрниң төлээлерин көрүп шыдавас бис. Ынчалза-даа Бурган оларны таварыштыр кижилерге дузалажып турар. «Дээрги-Чаяакчының төлээзи Бургандан коргар улустуң чанынга турлагжып туруп алгаш, оларны камгалаар» деп Библияда бижээн (Ырлар 33:8). Дээрниң төлээлериниң камгалалы биске чүге  херегил? Чүге дизе биске удур күштүг болгаш каржы дайзыннар бар. Кымнарыл ол? Олар кайыын келген база кандыг арга-биле биске хора чедирерин кызып турар? Бо айтырыгларга харыылаар дээш, Бурганның Адам биле Еваны чаяаганының соонда чүү болганын сактып кээлиңер.

7. Эрлик кижилерни чүүже ыдалааныл?

⁷ Эрге чагырга күзээн дээрниң бир төлээзиниң Бурганга удур тура халаанын 3-кү эгеден билип алдывыс. Библияда ону Эрлик база Удурланыкчы деп адаан (Ажыдыышкын 12:9). Кижилерни база Бурганга удур тура халыырын Эрлик күзээн. Ол баштай Еваны, а ооң соонда кижилерниң хөй кезиин мегелээн. Ындыг-даа болза, чамдык кижилер дөмей-ле Иеговага шынчы арткан, чижээ, Авел, Энох болгаш Ной (Еврейлерге 11:4, 5, 7).

8. а) Дээрниң чамдык төлээлери канчап буктар апарганыл? б) Суг халавындан камгаланыр дээш, буктар канчанганыл?

⁸ Нойнуң үезинде дээрниң чамдык төлээлери база Бурганга удур тура халаан. Олар боттарының дээрде оран-савазын каггаш, черже бадып келгеш, кижи овур-хевирин хүлээп алган. Чүге? Олар кижилерниң кыстарын кадайланып алырын күзей берген деп Библияда бижээн. (Номчуптуңар: Эге дөс 6:2.) Дээрниң төлээлери ону кылбас ужурлуг турган (Иуда 6). Дээрниң каржы төлээлериниң салдарынга алыскаш, кижилер база каржы апарып, самыырап бужартааннар. Ынчангаш Иегова шынчы улусту камгалаар дээш, каржы кижилерни узуткаары-биле черже суг халавын чорудар деп шиитпирлеп алган (Эге дөс 7:17, 23). Дириг артар дээш, дээрниң ол төлээлери дээрже катап эглир  ужурга таварышкан. Библияда оларны буктар деп адаан. Буктар Эрликтиң үймээнинге катчыпкаш, Удурланыкчыны боттарының чагырыкчызы кылдыр шилип алган (Матфей 9:34).

9. а) Бурган өг-бүлезинче буктарны дедир хүлээп алган бе? б) Улаштыр чүнүң дугайында билип алыр бис?

⁹ Иегова ол үймээнчилерни өг-бүлезинче дедир хүлээп албаан (2 Пётр 2:4). Амгы үеде буктар кижи мага-боттуг апарып шыдавас-даа болза, олар «бүгү делегейни дуурайлавышаан» хевээр (Ажыдыышкын 12:9; 1 Иоанн 5:19). Оларның ынча хөй кижилерни канчаар чедиишкинниг дуурайлап азы мегелеп турарын сайгарып көрээлиңер. (Номчуптуңар: 2 Коринфичилерге 2:11.)

10. Буктар кижилерни «тудуп алыр», азы мегелээр дээш чүнү канчап турар?

¹⁰ Кижилер буктар-биле бир-ле болза боттары, бир-ле болза хамнар азы караң көрнүр улус таварыштыр харылзажыр. Буктар-биле харылзажырын караң көрнүр чорук дээр. Библия бисти буктар-биле харылзаалыг чүүлдерже бичии-даа чагдавас кылдыр оваарындырып турар (Галатчыларга 5:19—21). Чүге? Чүге дизе ол буктарның какпа-дузаа-дыр. Аңчы кижиниң янзы-бүрү какпа-дузакты ажыглап тургаш, аң-меңни тудуп алыры дег, буктар база аңгы-аңгы дузактарны ажыглап, кижилерни «тудуп ап турар». (26 дугаар Капсырылганы көрүңер.)

11. Төлге салыры дээрге чүл ол база ону чүге кылбас ужурлуг бис?

¹¹ Буктарның дузактарының бирээзи — төлге салыры. А ол дээрге чүл? Келир үени азы бир-ле билдинмес чүүлдү билип алыр сорулга-биле хуулгаазын күштерни  ажыглаары-дыр. Кижилер канчаар төлгелеп турар? Чамдыктары сылдыстарны көрүп төлгелээр, өскелери онзагай демдектерге бүзүрээр, үшкүлери көзер салыр, а бир кижи илби-шидиге ажыглаар херексел дузазы-биле азы адыштың сыгыгларын көрүп тургаш, келир үени баш бурунгаар чугаалап турар. Хөй улус бо бүгүнү хора чок деп санаар, а шынында ол ындыг эвес. Бо бүгү дыка айыылдыг. Келир үени өттүр көөр улус буктар-биле дорт харылзаалыг деп, Библиядан чижектер көргүзүп турар. Ажыл-чорудулга 16:16—18-те «өттүр билириниң бугунга алыскан» бир кыстың дугайында бижээн. Келир үени өттүр көрүп билир күштү аңаа бук берип турган. Кажан Павел элчин ол букту кыстан үндүр ойладыптарга, ооң өттүр билир күжү чиде берген.

12. а) Өлген улус-биле харылзажырын оралдажыры чүге айыылдыг? б) Бурганның бараалгакчылары чамдык орнукшудулга ёзулалдарынга чүге кажан-даа киришпезил?

¹² Буктарның база бир ажыглап турар дузаа — өлүглер-биле харылзажыры. Өлген улус бир-ле черде улаштыр чурттап чоруур база олар бистиң-биле харылзажып азы биске хора чедирип болур деп бүзүрей бээривисти буктар күзеп турар. Чамдык улус чоок төрелин азы өңнүүн чидиргеш, өлген улус-биле харылзажып шыдаар бис дээр хам-ламаларже барып турар. Олар чок апарган кижиниң дугайында бир-ле чүүлдү чугаалап азы ооң үнү-биле чугааланып болур чадавас (1 Хааннар 28:3—19). Оон аңгыда өлген улус улаштыр бир-ле черде чурттап чоруур деп чүүлге хөй санныг орнукшудулга ёзулалдары үндезилеттинген. Чижээ, сактыышкын дою, өлген улуска белектер эккээри азы өлген кижи-биле байырлажыр ёзулалдар. Бо  ёзулалдарның артында буктар турар. Христианнар ол ёзулалдарга киржиринден ойталаарга, төрелдери болгаш кожалары оларны шүгүмчүлеп, бак сөглеп, безин олар-биле чугаалашпайн баар. Ынчалза-даа христианнар өлген улус улаштыр кайда-даа чурттавайн турар, оларның-биле харылзажыры болдунмас база олар биске хора чедирип шыдавас деп билир (Ырлар 113:25). Ынчангаш оваарымчалыг болуңар. Өлген улус-биле азы буктар-биле харылзажырын оралдашпаңар база ындыг ёзу-чаңчылдарга киришпеңер. (Номчуптуңар: Ыдыктыг хоойлуну катаптааны 18:10, 11; Исайя 8:19.)

13. Ооң мурнунда буктардан коргар чораан улус чүнү кылып шыдаан?

¹³ Буктар кижилерни мегелээринден аңгыда, коргуштуң аспаанда база тудуп турар. Бурганның оларны черден узуткап кааптарынга чедир эвээш үе артканын билгеш, Эрлик болгаш буктарның каржы-дерзиизи дам барган (Ажыдыышкын 12:12, 17). Ынчалза-даа ооң мурнунда буктардан коргар чораан улус ам олардан кортпас апарган. Буктарның салдарындан олар канчаар хосталып алганыл?

14. Буктарның салдарындан, Эфесте христианнар ышкаш, канчаар адырлып ап болурул?

¹⁴ Буктарның салдарындан канчаар хосталып алырын Библия биске өөредип турар. Чижээ, ында Бурганның дугайында алыс шынны билип алырының мурнунда, буктар-биле харылзажып чораан Эфес хоорайның чурттакчыларының дугайында бижээн. Олар буктарның салдарындан канчап хосталып алганнарыл? Ажыл-чорудулга 19:19-та мынча дээн: «А хөй караң көрнүр кижилер боттарының дүрүг номнарын  чыггаш, хамык улус көрүп турда, өрттедипкен». Олар христианнар болур дээш, илби-шидиге ажыглаар номнарын узуткап каапкан. Амгы үеде бир-ле кижи Иеговага бараалгаар күзелдиг болза, ол база буктар-биле харылзаалыг бүгү чүүлден адырлып алыр ужурлуг. Ол дээрге номнар, журналдар, гороскоптар, фильмнер, хөгжүмнер, оюннар азы чуруктар бооп болур. Ында илби-шидини, буктар-биле харылзажырын, хуулгаазын көстүүшкүннерни онза солун азы хора чок ышкаш көргүскен боор. Оларның санынга багай чүүлдерден камгалаар эдилелдерни база хамаарыштырып болур (1 Коринфичилерге 10:21).

15. Эрликке болгаш буктарга удурланыр дээш оон ыңай чүнү кылыр ужурлуг бис?

¹⁵ Эфестен христианнар илби-шидиге ажыглаар номнарындан адырлып алганының соонда, чылдар эрткенде безин оларны «кара күштерге удур» улаштыр-ла демисежиринче Павел элчин кыйгырган (Эфесчилерге 6:12). Чүге? Чүге дизе буктар оларга биеэги хевээр хора чедирерин оралдажып турган. Оон ыңай ол христианнар чүнү кылыр ужурлуг турган? Павел элчин: «А ол бүгүден аңгыда, бүзүрелдиң дозуг-камгалалын тудуп алыңар — ооң-биле бузуттуг эрликтиң хамык оттуг согуннарын дозуп шыдаар силер» деп бижээн (Эфесчилерге 6:16). Дайынчыны дозуг-камгалалының камгалаары дег, бисти база бүзүреливис камгалаар. Иегова бисти камгалаар деп быжыг бүзүрээр болзувусса, Эрликке болгаш буктарга удурланып шыдаптар бис (Матфей 17:20).

16. Бүзүреливисти быжыглаарынга биске чүү дузалаар?

¹⁶ Иеговага бүзүреливисти быжыглаарынга биске чүү дузалаар? Хүннүң-не Библияны номчуп, Иеговага  ынанып өөренир ужурлуг бис. Ынчан Эрлик болгаш буктар биске хора чедирип шыдавас (1 Иоанн 5:5).

17. Буктарга удур оон ыңай канчаар камгаланып болур бис?

¹⁷ Эфес деп хоорай караң көрнүр чорук-биле долган турган. Ынчангаш Павел элчин ында чурттап турар христианнарга «кандыг-даа үеде» мөргүүрүн сүмелээн (Эфесчилерге 6:18). Олар камгалал дугайында доктаамал мөргүүр ужурлуг турганнар. А бис? Бис база караң көрнүр чорук-биле долган делегейде чурттап чоруур бис. Ынчангаш бис база Иеговадан камгалалды дилеп, Ооң адын адап мөргүүр ужурлуг бис. (Номчуптуңар: Чугаалар 18:11.) Эрликтиң күткүлгезинге алыспас дээш, Иеговадан дузаны мөргүп дилээр болзувусса, Ол биске харыылаар (Ырлар 144:19; Матфей 6:13).

18, 19. а) Эрликти болгаш буктарны канчаар тиилеп ап болур бис? б) Дараазында эгеден чүнү билип алыр бис?

¹⁸ Караң көрнүр чорук-биле харылзаалыг шупту чүүлдерден адырлып алгаш, Иегова бисти камгалаар деп чигзинмес болзувусса, Эрликке болгаш буктарга удурланып шыдаптар бис. Олардан корткан ажыы чок. (Номчуптуңар: Иаков 4:7, 8.) Иегова буктардан оранчок күчүлүг. Ол оларны Нойнуң үезинде-ле кезеткен. А келир үеде Бурган оларны долузу-биле узуткаар (Иуда 6). Чүгле боттарывыс демисешпейн турар бис, Иегова бисти дээрниң төлээлерин таварыштыр камгалап турар деп утпаалыңар (4 Хааннар 6:15—17). Иегованың дузазы-биле Эрликти болгаш буктарны тиилеп ап болурунга бүзүреңер (1 Пётр 5:6, 7; 2 Пётр 2:9).

¹⁹ Бир эвес Эрлик болгаш буктар ынча хөй хилинчекти кижилерге чедирип турар болза, Бурган оларны амдыгаа чедир чүге узуткавааныл? Ооң дугайында дараазында эгеден билип алыр бис.