Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

MTWE 10

Yisyesyene Yakwe Yakwamba Malayika Soni Misimu Jakusakala

Yisyesyene Yakwe Yakwamba Malayika Soni Misimu Jakusakala

1. Ana ligongo chichi tukusosekwa kulijiganya ya malayika?

YEHOFA akusasaka kuti tumanyilileje yakwamba liŵasa lyakwe lya yakupanganyikwa yausimu. Malayika gali mbali ja liŵasa lyeleli. M’Baibulo, malayikaga akusagakolanga kuti “ŵanache ŵa Mlungu.” (Yobu 38:7) Ana malayikaga gakusatendaga chichi? Ana gakamuchisyaga chatuli ŵandu kalakala? Ana mpaka gatukamuchisye lelojino?—Alole Maloŵe Gakumbesi 8.

2. Ana ŵani ŵaŵagapanganyisye malayika, soni ŵagapanganyisye galingwa?

2 Tukusosekwa kummanyilila juŵagapanganyisye malayikaga. Pa Akolose 1:16 pakusatusalila kuti Yehofa ali ampanganyisye Yesu, kaneko “yindu yine yosope yapanganyidwe, yakwinani soni yapachilambo chapasi.” Yeleyi yikupwatikapo malayika. Ana Mlungu ŵapanganyisye malayika galingwa? Baibulo jikusati pana mamiliyoni gamajinji ga malayika.—Salimo 103:20; Chiwunukuko 5:11.

3. Ana lilemba lya Yobu 38:4-7 likusatusalila yamtuli yakwamba malayika?

3 Baibulo jikusatujiganya kuti Yehofa jwapanganyisye kaje malayika mkanachipanganye chilambo chapasichi. Ana malayika gapikene chatuli pagachiweni chilambo chapasi? Buku ja Yobu jikusatusalila kuti malayika gasangalele mnope. Malayikaga galiji m’liŵasa lyakamulana pakumtumichila Yehofa.—Yobu 38:4-7.

MALAYIKA GAKUSIGAKAMUCHISYAGA ŴANDU ŴA MLUNGU

4. Ana tukumanyilila chamtuli kuti malayika gakwete lung’wanu ni ŵandu?

4 Kutandila kalakala, malayika gaŵele gali mkola lung’wanu ni ŵandu. Gakusatendasoni lung’wanu ni chakulinga cha Yehofa kwa ŵandu soni chilambo chapasi. (Misyungu 8:30, 31; 1 Petulo 1:11, 12) Komboleka kuti yaŵatesile Adamu ni Hawa ali amjimuchile Mlungu yagatumbilikasisye malayika. Soni komboleka kuti malayikaga, gana chanasa mnope masiku agano ligongo lyakuti ŵandu ŵajinji ngakusampikanila Yehofa. Nambo naga mundu jwine apitikwiche mtima ni kuwujila kwa Mlungu, malayikaga gakusasangalala mnope. (Luka 15:10) Malayika gakusasangalalaga ni ŵandu ŵakusamtumichila Mlungu. Yehofa akusakamulichisyaga masengo malayika kuti gakamuchisye soni kwateteya ŵakutumichila ŵakwe ŵali pachilambo chapasi. (Ahebeli 1:7, 14) Kwende tulole yisyasyo pangani jeleji.

“Mlungu jwangu ŵandumichisye lilayika ni lyawugele pakamwa pa masimba.”—Daniele 6:22

5. Ana kalakala, malayika gakamuchisye chamtuli ŵakutumichila ŵa Mlungu?

5 Yehofa ŵatumisye malayika gaŵili kuti gakamkulupusye Loti ni liŵasa lyakwe pandaŵi jele misinda ja Sodomu ni Gomola jajonanjikwaga. (Genesesi 19:15, 16) Pali papite yaka mahandiledi, jwakulochesya Daniyele ŵamponyisye m’lisimbo lya masimba, nambo masimbago nganigam’wulaga, ligongo lyakuti ‘Mlungu ŵatumisye lilayika lyakwe ni kuwugala pakamwa pa masimbago.’ (Daniele 6:22) Pali papitesoni yaka yine yejinji, ndumetume Petulo ŵam’ŵisile mnyumba ja ukayidi, nambo Yehofa ŵatumisye lilayika kukumgopola. (Masengo 12:6-11) Malayika gamkamuchisyesoni Yesu paŵaliji pachilambo chapasi. Mwambone, Yesu ali abatiswe, ‘malayika galiji kumtumichila.’ (Maliko 1:13) Nambosoni Yesu mkanawulajidwe, lilayika “lyamlimbikasisye.”—Luka 22:43.

6. (a) Ana tukumanyilila chamtuli kuti malayika gakusakamuchisya ŵandu ŵa Mlungu masiku agano? (b) Ana munganiji chitujanje yiwusyo yapi?

6 Masiku agano malayika gangawonechelasoni kwa ŵandu. Nambope Mlungu akusagakamulichisya masengo pakwalimbikasya ŵakutumichila ŵakwe. Baibulo jikusati, ‘Lilayika lya Yehofa likusilyachinjilichisya ŵele ŵakumjogopa Mlungu soni likusilyakulupusya.’ (Salimo 34:7) Ana ligongo chichi tukusosekwa kutuchinjilichisya? Ligongo tukwete adani ŵamachili ŵakusaka kutuwulasya. Ana jemanjaji ali ŵani, soni ana ŵapali chatuli? Ana akusatenda yatuli pakusaka kutuwulasya? Mkanitujanje yiwusyoyi, kwende tulole kaje yayatendekwe panyuma pakuti Adamu ni Hawa apanganyidwe.

ADANI ŴETU ŴANGAWONEKA

7. Ana unami wa Satana watendekasisye ŵandu kutenda chichi?

7 Mu Mtwe 3 twalijiganyisye kuti lilayika line lyamjimuchile Mlungu soni lyasakaga kuti lyalamulileje ŵane. Baibulo jikusalikolanga lilayikali kuti Satana. (Chiwunukuko 12:9) Satanaju jwasakagasoni kuti ŵane amjimuchile Mlungu. Jwalakwe ŵapakombwele kumlambusya Hawa, soni kutandila pandaŵi jelejo jwalakwe aŵele ali mkwalambusya ŵandu ŵajinji. Nambo ŵandu ŵane, mpela Abele, Enoki, Nowa, ŵapitilisye kuŵa ŵakulupichika kwa Yehofa.—Ahebeli 11:4, 5, 7.

8. (a) Ana malayika gane gaŵele chatuli misimu jakusakala? (b) Ana misimu jakusakala japakombwele chatuli kulupuka pa chikumba cha mesi?

8 Mundaŵi ja Nowa, malayika gane gamjimuchile Mlungu, ni gatyosile kumangwawo kwinani ni kwika pachilambo chapasi ni kutamaga mpela ŵandu. Ana ligongo chichi gatesile yeleyi? Baibulo jikusatusalila kuti malayikaga gasakaga kola achakongwe. (Aŵalanje Genesesi 6:2.) Nambo yaliji yakulemwecheka kwa malayika kutenda yeleyi. (Yuda 6) Ŵandu ŵajinji pandaŵiji, ŵajigalilaga yitendo yakusakala ya malayikaga mpela ungali chilungamo soni ngasa. Kaneko Yehofa ŵajonasile ŵandu ŵakusakalawo mwakuyikasya chigumula cha mesi pachilambo chosope. Nambo Yehofa ŵakulupwisye ŵakutumichila ŵakwe ŵakulupichika. (Genesesi 7:17, 23) Pakusaka kuti gakajonasika, malayika gakusakalago gawujile kwinani. Baibulo jikusagakolanga malayika gakusakalaga kuti misimu jakusakala kapena kuti yiwanda. Misimu jakusakalaji jaŵele kumbali ja Satana pakumjimuchila Mlungu. M’yoyo, Satana jwaŵele jwakulamulila jwawo.—Mateyu 9:34.

9. (a) Ana chichi chachatendekwe misimu jakusakala jili jiwujile kwinani? (b) Ana chitulijiganye yatuli?

9 Ligongo lyakuti malayikaga gamjimuchile Mlungu, jwalakwe nganagakunda kuti gawujilesoni m’liŵasa lyakwe. (2 Petulo 2:4) Misimu jakusakalaji nganijiŵa jikombwelesoni kuŵa ŵandu, nambo jikupitilisyape ‘kwasokonasya ŵandu pachilambo chosope.’ (Chiwunukuko 12:9; 1 Yohane 5:19) Kwende tulole yajikusatendaga misimuji pakusaka kwalambusya, kapena kwasokonasya ŵandu ŵajinji.—Aŵalanje 2 Akolinto 2:11.

YAJIKUSATENDAGA MISIMU JAKUSAKALA PAKWASOKONASYA ŴANDU

10. Ana misimu jakusakala jikusatendaga chichi pakusaka kwasokonasya ŵandu?

10 Misimu jakusakala jana matala gamajinji gakwasokonachisya ŵandu. Ŵandu akusakamulanaga ni misimuji mwakuŵechetana najo jika kapena kupitila mwa mundu jwamisimu. Kamulana kulikose ni misimu jakusakala kuli kulupilila misimu. Baibulo jikusatusalila kuti tuŵambale chilichose chakamulana ni misimu jakusakala. (Agalatiya 5:19-21) Ana ligongo chichi? Mpela mwakusatendelaga jwakusakula yinyama pakamulichisya masengo chitega kuti akamule yinyama, nombenajo misimu jakusakala jana matala gaukalamusi gakwatanjisya ŵandu kuti aŵe pasi pa ulamusi wawo.—Alole Maloŵe Gakumbesi 25.

11. Ana chisango chili chichi, soni ligongo chichi tukusosekwa kuŵambala yiliyose yakwayana ni chisango?

11 Limo mwa litala lyajikusakalimuchisya masengo misimuji, lili kutenda chisango. Chisango chili kamulichisya masengo machili ga misimu jakusakala pakusaka kumanyilila yakusogolo kapena yindu yakuti mundu ngaŵa mkuyimanyilila. Ŵandu akusajawula ku chisango naga jwakunonyelwa jwawo awile, kapena akulwala, soni naga mundu jwine ŵajiŵile yindu yawo, kapena akwalambuchisya usaŵi. Ŵandu ŵajinji akusayiwonaga kuti pangali chakusawusya chilichose kutenda yeleyi, nambo welewu uli unami. Kutenda yeleyi kuli kwakogoya. Mwambone Baibulo jikusalosyaga kuti misimu jakusakala jikusakamulaga masengo yalumo ni ŵandu ŵachisango. Pa lilemba lya Masengo 16:16-18, tukusaŵalanga yakwamba “msimu wakulochesya yamsogolo” wawaliji kumkamuchisya mwali jwine kuti asaleje yakusogolo. Ndumetume Paulo paŵawukopwesye msimuwo mwa mwalijo, jwalakwe nganapakombolasoni kusala yakusogolo.

12. (a) Ana ligongo chichi yili yakogoya kulinga kuŵechetana ni ŵawe? (b) Ligongo chichi ŵakutumichila ŵa Mlungu ŵangalingaga ata panandi kutenda chilichose chakwayana ni yamisimu?

12 Misimu jakusakala jikusakamulichisyasoni litala line pakusaka kwatega ŵandu. Jikusatutendekasya kulupilila kuti yili yakomboleka kuŵecheta ni ŵawe, soni kuti ŵawe akusaŵa chijumi ku malo gane gakwe kwampaka tuŵechetaneje nawo, nambosoni mpaka atuwulasye. Mwambone, ŵandu ŵane naga mjawo kapena jwachinasi jwawo ajasiche, akusakulupilila kuti pana ŵandu ŵane ŵakusaŵecheta ni ŵawe. Jemanjaji komboleka kwawula kwa mundu jwa misimu jwakusasala kuti akusaŵechetaga ni ŵawe. Jwamisimujo mpaka ŵasalile yindu yakusangalasya yakwamba jwam’wejo soni mpaka asyasye maloŵe ga malemujo. (1 Samuele 28:3-19) Miyambo jejinji ja malilo jikusatyochela pachikulupi chakuti ŵawe ali chijumi kwine kwakwe. Yeleyi mpaka yipwatichepo kutenda yindimba pakumbuchila ŵawe, soni kupeleka mbopesi kwa ŵawe. Naga Mklistu ngakutenda nawo yeleyi, ŵamwiŵasa mwakwe kapena ŵandu ŵa m’musimo mpaka amnyosyeje, kapena mpaka atande kumleka ngatenda najo yindu yine. Nambo Aklistu akusamanyilila kuti ŵawe nganaŵa chijumi kumalo gane gakwe. M’yoyo yili yangakomboleka kuŵecheta nawo, soni jemanjajo ngaŵa mkutuwulasya. (Salimo 115:17) M’yoyo tukusosekwa kuŵa ŵakusamala mnope ni yeleyi. Tukalinga ata panandi kuŵecheta ni ŵawe, kapena misimu jakusakala, tuŵambaleje chilichose chakwayana ni yamisimu.—Aŵalanje Detulonomo 18:10, 11; Yesaya 8:19.

13. Ana ŵandu ŵajinji ŵaŵajogopaga misimu jakusakala ŵapakombwele kutenda chichi?

13 Ngaŵa kuti misimu jakusakala jikusagamba kwalambusya ŵandupe, nambo jikusajogoyasoni ŵandu. Masiku agano, Satana ni misimu jakusakala akumanyilila kuti ‘jasigalile ndaŵi jamnono.’ (Chiwunukuko 12:12, 17) Nambope, ŵandu ŵajinji ŵaŵajogopaga misimu jakusakala, ŵangajijogopasoni. Ana ŵatesile yamtuli kuti akajijogopagasoni misimuji?

TUJIKANEJE SONI KUJIŴAMBALA MISIMU JAKUSAKALA

14. Ana mpaka twasyasye chamtuli Aklistu ŵa mu yaka 100 yandanda pakuleka kamulana ni misimu jakusakala?

14 Baibulo jikusatusalila mwampaka tukanile soni tuŵambalile misimu jakusakala. Mwambone, ŵandu ŵane mumsinda wa Efeso ŵakamulanaga ni misimu jakusakala mkanalijiganye usyesyene. Ana ŵapakombwele chamtuli kuleka kamulana ni misimuji? Baibulo jikusati, “Ŵajinji mwa ŵandu ŵaŵaliji mkutenda yamasenga, ŵasongangenye mabuku gawo ni kugajocha moto pameso pa ŵandu wosope.” (Masengo 19:19) Jemanjaji ŵatesile yeleyi ligongo lyakuti ŵasachililaga kuŵa Aklistu. Chelechi chili chisyasyo chambone kwa m’weji masiku agano. Mundu jwalijose jwakusaka kumtumichila Yehofa akusosekwa kutyosya chindu chilichose chakwayana ni yamisimu. Yeleyi mpaka yiŵe mabuku, mafidiyo, mang’asi, nyimbo, atamosesoni yikwangwani yayikusalosya kuti yamisimu yili yindu yambone, soni yakusangalasya. Yeleyi yikupwatikaposoni yindu yakusawalaga ŵandu pakusaka kulichenjela ku yindu yakusakala.—1 Akolinto 10:21.

15. Ana mpaka tutendesoni chichi kuti tumkane Satana ni misimu jakusakala?

15 Pali pamasile yaka yakuŵalanjika ŵandu ŵa ku Efeso chijochele mabuku ga yamisimu, ndumetume Paulo jwalembilesoni kuti jemanjaji ŵapitilisye “kulimbana ni makuga ga misimu jakusakala.” (Aefeso 6:12) Atamose kuti jemanjaji ŵajochile mabuku gawo, nambope misimu jakusakala japitilisye kwalagasya. Sambano ana jemanjaji ŵasosekwagasoni kutenda chichi? Paulo jwasalile kuti, “Ajigale chakulichinjilichisya chekulungwa cha chikulupi, chele tachipakombola kusimisya nacho [kapena kuti kulekasya] mipamba jakolela moto ja jwakusakalajo.” (Aefeso 6:16) Mpela mwayikusaŵelaga kuti msilikali akusakolaga chakumchinjila pali kungondo, nombe chikulupi chetu mpaka chituchinjilichisye. Naga tukulupilila mnope kuti Yehofa chachituchenjela, nikuti tuchipakombola kumkana Satana soni misimu jakusakala.—Mateyu 17:20.

16. Ana mpaka tutende chichi kuti tumkulupilileje mnope Yehofa?

16 Ana mpaka tutende chichi kuti tumkulupilileje mnope Yehofa? Tukusosekwa tuŵalanjeje Baibulo lisiku lililyose soni tulijiganyeje kumdalila Yehofa kuti atuchenjeleje. Naga tukumkulupilila mnope Yehofa, Satana ni misimu jakusakala ngasapakombola kutulagasya.—1 Yohane 5:5.

17. Ana chichisoni champaka chituchenjele ku misimu jakusakala?

17 Ana Aklistu ŵa ku Efeso ŵasosekwaga kutendasoni chichi? Jemanjaji ŵatamaga mumsinda wegumbale ni yamisimu. M’yoyo, Paulo ŵasalile kuti, “Ajendelechele kupopela pa chakutendekwa chilichose.” (Aefeso 6:18) Jemanjaji ŵasosekwaga kum’ŵenda Yehofa kuti ŵachenjeleje ndaŵi syosope. Nambi wuli m’weji? M’weji tukutamasoni m’chilambo chegumbale ni yamisimu. M’yoyo tukusosekwasoni kum’ŵendaga Yehofa kuti atuchenjeleje, soni tukamulichisyeje masengo lina lyakwe patukupopela. (Aŵalanje Misyungu 18:10.) Naga tukwendelechela kum’ŵenda Yehofa kuti atukulupusye kwa Satana, jwalakwe chachitujanga mapopelo getugo.—Salimo 145:19; Mateyu 6:13.

18, 19. Ana mpaka tupunde chatuli ngondo jakulimbana ni Satana soni misimu jakusakala? (b) Ana mtwe wakuyichisya uchijanga chiwusyo chapi?

18 Naga paumi wetu tukutyosya chilichose chachikusakamulana ni misimu jakusakala ni kumjegamilaga Yehofa kuti atuchenjeleje, nikuti tuchipakombola kukana Satana ni misimu jakusakala. Ngatukusosekwa kwajogopa jemanjaji. (Aŵalanje Yakobo 4:7, 8.) Yehofa jwana machili mnope kupunda misimu jakusakala. Jwalakwe ŵajipele misimuji chilango mundaŵi ja Nowa, soni msogolomu chachijijonanga. (Yuda 6) Tukumbuchileje kuti nganituŵa jika pangondoji. Yehofa akukamulichisya masengo malayika gakwe kuti gatuchenjele. (2 Ayimwene 6:15-17) Tukakayichila kuti Yehofa chachitukamuchisya kuti tupunde pangondo jakulimbana ni Satana ni misimu jakusakala.—1 Petulo 5:6, 7; 2 Petulo 2:9.

19 Nambo naga Satana ni misimu jakusakala ni ŵakusatendekasya yakusawusya yejinji, ligongo chichi Mlungu nganiŵajonanga mpaka lelo? Mtwe wakuyichisya tuchijanga chiwusyo chelechi.

Akamulichisyeje masengo lina lya Yehofa.