1. ?Hu i givim laef long yumi?

JEHOVA i ‘God ya we i laef.’ (Jeremaea 10:10) Hem i wokem yumi, mo i givim laef long yumi. Baebol i talem se: “Yu yu mekem olgeta samting evriwan. Mo from we yu yu wantem olsem, yu yu mekem olgeta, nao oli stap, mo oli gat laef.” (Revelesen 4:11) Yes, Jehova i wantem se yumi laef. Laef i wan sas presen we hem i givim.—Ridim Ol Sam 36:9.

2. Blong gat wan gudfala laef, ?yumi mas mekem wanem?

² Jehova i givim evri samting we yumi nidim blong stap laef, olsem kakae mo wota. (Ol Wok 17:28) Antap long samting ya, hem i wantem se yumi glad long laef. (Ol Wok 14:15-17) Be blong gat wan gudfala laef, yumi mas obei long ol loa blong hem.—Aesea 48:17, 18.

3. Taem Ken i kilim Ebel i ded, ?Jehova i mekem wanem?

³ Baebol i talem se, long tingting blong Jehova, laef blong yumi mo laef blong ol narafala man i sas we i sas. Traem tingbaot Ken, pikinini blong Adam mo Iv. Hem i kros long smol brata blong hem Ebel, nao Jehova i givim woning long hem se hem i mas blokem kros ya. Be Ken i no lesin. Hem i kam kros moa, nao “hem i girap, i kilim brata ya blong hem i ded.” (Jenesis 4:3-8) Ale, Jehova i panisim Ken. (Jenesis 4:9-11) Yumi kasem save se bigfala trabol i save kamaot taem yumi kros tumas mo yumi agensem narafala. Yumi save kam raf mo kilim man. Ol man we oli gat fasin olsem oli no save kasem laef blong olwe. (Ridim 1 Jon 3:15.) Blong mekem Jehova i glad, yumi mas lavem ol man.—1 Jon 3:11, 12.

4. ?Loa we God i givim long Moses, i soemaot wanem?

 ⁴ Plante taosen yia biaen, Jehova i givim ol Ten Komanmen long Moses. Wan long ol loa ya i soemaot se laef i sas we i sas, i se: “Yufala i no mas kilim man i ded.” (Dutronome 5:17) Sipos wan man i minim nomo blong kilim narafala i ded, man ya tu i mas ded.

5. ?Wanem tingting blong Jehova taem wan mama i kilim pikinini long bel?

⁵ ?Wanem tingting blong Jehova, taem wan mama i kilim pikinini long bel? Nating se pikinini ya i stap yet long bel blong mama, be Jehova i tingbaot laef blong hem olsem wan samting we i sas we i sas. Long Loa we Jehova i givim long ol man Isrel, hem i talem se, sipos wan man i givim kil long woman we i gat bel, nao pikinini i ded, man ya tu i mas ded. Loa ya i talem se: “Sipos sam man oli stap faet mo oli givim kil long woman we i gat bel, . . . be hem mo pikinini i no ded, man ya we i givim kil long hem i mas faen. . . . Be sipos hem no pikinini i ded, yu mas kilim man ya i ded.” (Eksodas 21:22, 23, NW; Ol Sam 127:3.) Loa ya i tijim yumi se i rong blong kilim pikinini long bel.—Yu luk Ol Not 28.

6, 7. ?Olsem wanem yumi soemaot long Jehova se yumi respektem laef?

⁶ ?Olsem wanem yumi soemaot long Jehova se long tingting blong yumi, laef i sas? Yumi sakemaot ol samting we oli save spolem laef blong yumi no narafala. Taswe, yumi no smok, yumi no kakae betelnat, mo yumi no tekem drag. Ol samting ya oli spolem bodi, mo yumi save ded from.

⁷ God i givim laef mo wan gudfala bodi long yumi, mo yumi mas yusum olsem we hem i wantem. Taswe yumi mas lukaot gud long bodi blong yumi. Sipos yumi no mekem olsem, bambae yumi kam doti long fes blong God. (Rom 6:19; 12:1; 2 Korin 7:1) Sipos yumi no tingbaot laef  olsem wan sas samting, yumi no save wosipim Jehova we i Stamba blong laef. Maet yu harem se i had blong sakemaot ol nogud fasin, olsem smok mo tekem drag. Be sipos yu traehad from we yu respektem laef, Jehova bambae i givhan long yu.

8. ?Yumi mekem wanem, blong yumi no putum laef blong yumi mo narafala long denja?

⁸ Yumi kasem save se laef i wan sas presen. Jehova i trastem yumi, se bambae yumi no putum laef blong yumi mo narafala long denja. Taswe, yumi lukaot gud taem yumi draevem trak, bas, mo moto. Mo yumi no joen long ol spot we oli raf mo oli denja. (Ol Sam 11:5) Mo tu, yumi traehad blong mekem haos blong yumi i sef. Jehova i talem long ol man Isrel se: “Sipos yufala i wokem wan haos we ruf blong hem i flat, blong man i save go spel long hem, be bambae yufala i mas mekem rel i goraon long hem. Nao sipos wan man i foldaon i ded, be bambae i no gat man i save jajem yufala from.”—Dutronome 22:8.

9. ?Yumi mas mekem wanem long ol anamol?

⁹ Long tingting blong Jehova, i impoten tu blong lukaot gud long laef blong anamol. Hem i letem yumi blong yumi kilim anamol i ded blong kasem kakae mo klos, mo taem laef blong yumi i stap long denja. (Jenesis 3:21; 9:3; Eksodas 21:28) Be yumi no mas mekem nogud long ol anamol, mo kilim olgeta i ded blong pleplei nomo.—Ol Proveb 12:10.

10. ?Olsem wanem yumi save se blad i minim laef?

¹⁰ Long tingting blong Jehova, blad i tabu from we blad i minim laef. Afta we Ken i kilim Ebel i ded, Jehova i talem se: “Brata blong yu i ded finis. Blad blong hem i ron i go long graon, mo blad ya i stap krae long mi yet.” (Jenesis 4:10) Blad blong Ebel i minim laef blong hem, mo Jehova  i panisim Ken from we hem i kilim Ebel i ded. Afta we Bigfala Wota i ron, Jehova i soemaot bakegen se blad i minim laef. Hem i letem Noa mo famle blong hem oli kakae mit blong anamol, i se: “Mi givim [ol anamol] tu long yufala, blong oli kam mit blong yufala blong kakae.” Be i gat wan samting we Jehova i putum tabu long hem, se: “Yufala i no save kakae mit we blad blong hem i stap long hem yet.”—Jenesis 1:29; 9:3, 4.

11. ?God i givim wanem loa long ol man Isrel?

¹¹ Samwe long 800 yia afta we Jehova i talem long Noa se i no mas kakae blad, hem i talem bakegen long ol man Isrel se: “Sipos wan long yufala no wan narafala man we i stap wetem yufala i go lukaot mit, nao i holem wan anamol no wan pijin . . . mo i kilim, hem i mas kafsaedem blad blong hem i go long graon mo i mas berem.” Hem i gohed se: “Yufala i no mas kakae mit blong anamol we blad blong hem i stap long hem yet.” (Levitikas 17:13, 14) Jehova i wantem se ol man blong hem oli tingbaot yet se blad i tabu. Oli save kakae mit, be oli no mas kakae mit we blad i stap long hem. Taem oli kilim wan anamol i ded blong kakae, oli mas kafsaedem blad blong hem i go long graon.

12. ?Ol Kristin oli mas gat wanem tingting long blad?

¹² Sam yia afta we Jisas i ded, ol aposol mo ol elda long Kristin kongregesen long Jerusalem oli mekem wan spesel miting. Oli tokbaot Loa we God i givim long Isrel, mo ol haf blong hem we ol Kristin oli mas folem. (Ridim Ol Wok 15:28, 29; 21:25.) Jehova i givhan long olgeta blong oli luksave se, long tingting blong hem, blad i sas yet, mo oli mas tingbaot blad olsem wan samting we i tabu. Ol Kristin ya oli no save kakae no dring blad, mo oli no save kakae mit we blad i stap long hem yet. Sipos oli kakae blad, bambae i nogud tumas, i sem mak olsem we oli wosipim ol aedol no oli mekem rabis fasin blong seks. Stat long  taem ya, ol tru Kristin oli no kakae no dring blad. ?Olsem wanem long yumi tede? Jehova i wantem yet se yumi tingbaot blad olsem wan samting we i tabu.

13. ?From wanem ol Kristin oli no letem dokta i putum blad long olgeta?

¹³ ?Olsem wanem? ?Ol Kristin oli save letem dokta i putum blad blong narafala man long bodi blong olgeta? Nogat. Jehova i talem se yumi no mas kakae no dring blad. Sipos dokta i talem long yu se yu no mas dring waen no bia, ?yu ting se i oraet blong oli hangem botel long yu we i gat waen no bia long hem? !Nogat! Long sem fasin, loa ya se yumi no mas kakae no dring blad, i min se yumi no save tekem blad blong narafala man i kam long bodi blong yumi.—Yu luk Ol Not 29.

14, 15. ?From wanem wan Kristin i no save brekem loa blong Jehova blong sevem laef blong hem?

¹⁴ Be maet dokta i talem se sipos yu no tekem blad, bambae yu ded. ?Bambae yu mekem wanem? Yumi wanwan i mas jusum se bambae yumi obei long loa blong God, no nogat. Ol Kristin oli respektem gudfala presen ya blong laef we God i givim, taswe oli traem faenem sam narafala tritmen blong stap laef. Be oli no tekem blad.

¹⁵ Yumi traehad blong lukaot gud long bodi blong yumi, be yumi no save tekem blad, from we long tingting blong God, laef i sas mo blad i tabu. Yumi mas obei long Jehova. Yumi no mas brekem loa blong hem blong traem sevem laef blong yumi. Jisas i talem se: “Man we i wantem sevem laef blong hem, hem bambae i lusum laef blong hem, be man we i lusum laef blong hem from mi, hem bambae i kasem laef blong hem.” (Matiu 16:25) Yumi lavem Jehova, taswe yumi wantem obei long hem. Hem i save samting we i gud long yumi. Mo yumi gat sem tingting olsem hem, hemia se laef i sas mo i tabu.—Hibrus 11:6.

16. ?From wanem ol man blong God oli obei long hem?

 ¹⁶ Ol man blong God oli gat strong tingting blong obei long loa blong hem long blad. Oli no kakae no dring blad, mo oli no letem dokta i putum blad blong narafala man long bodi blong olgeta. * Be oli glad blong folem sam narafala tritmen blong traem sevem laef blong olgeta. Oli bilif se Jehova nao i mekem yumi mo i mekem blad, taswe hem i save samting we i gud moa long yumi. ?Olsem wanem? ?Yu tu yu bilif olsem?

17. ?Jehova i letem ol man Isrel oli yusum blad long wanem rod?

¹⁷ Long Loa we Jehova i givim long Moses, hem i talem se: “Olgeta samting we i gat laef, be laef blong olgeta i stap long blad blong olgeta. Taswe . . . yufala i save kilim anamol, mo pris i save kafsaedem blad blong hem i go long Olta ya blong mi, blong tekemaot ol sin blong yufala. Blad . . . nao i save tekemaot ol sin.” (Levitikas 17:11) Taem ol man Isrel oli wantem se Jehova i fogivim sin blong olgeta, oli tekem wan anamol i go long haos blong God blong mekem sakrefaes. Nao pris i tekem sam blad blong anamol ya, mo i kafsaedem long olta. Jehova i letem olgeta oli yusum blad long rod ya nomo.

18. ?Sakrefaes blong Jisas i givim wanem janis long ol man?

¹⁸ Taem Jisas i kam long wol, hem i givim laef mo blad blong hem blong tekemaot sin blong ol man. Taswe, ol man oli no moa folem loa ya blong kilim anamol olsem sakrefaes. (Matiu 20:28; Hibrus 10:1) Laef blong Jisas i sas we i sas tumas. From samting ya, taem Jisas i gobak long heven, Jehova i yusum sakrefaes blong hem blong givim janis long ol man blong oli kasem laef olwe.—Jon 3: 16; Hibrus 9:11, 12; 1 Pita 1:18, 19.

19. ?Yumi mas mekem wanem blong yumi “no gat poen from blad blong eni man”?

 ¹⁹ !Yumi talem tangkiu long Jehova from nambawan presen ya, laef! Mo yumi talem long ol man se sipos oli bilif long Jisas, oli save kasem laef blong olwe. Yumi lavem ol man, taswe yumi mekem bes blong yumi blong tijim olgeta olsem wanem blong kasem laef. (Esikel 3:17-21) Sipos yumi mekem olsem, bambae yumi save talem sem tok we aposol Pol i talem, se: “Mi mi no gat poen from blad blong eni man, from we mi mi no haedem wan samting, mi talemaot olgeta samting we God i wantem.” (Ol Wok 20:26, 27) Yes, yumi mas tokbaot Jehova long ol man, mo yumi mas talemaot tingting blong hem se laef i sas we i sas. Taem yumi mekem olsem, yumi soemaot se yumi respektem laef mo blad.