1. Mɛ̌ ka na gbɛ̀ mǐ?

JEHOVAH wɛ “nyí Mawu” gbɛɖe ɔ. (Jelemíi 10:10) É wɛ nyí Gbɛɖotɔ́ ɔ, bo na gbɛ̀ mǐ. Biblu ɖɔ: “A blǒ nǔ bǐ; hwi wɛ jló bɔ ye tíìn; hwi wɛ jló bɔ ye ɖò gbɛ̀.” (Nǔɖexlɛ́mɛ 4:11) Nugbǒ ɔ, Jehovah wɛ jló ɖɔ mǐ ni nɔ gbɛ̀. Nùnina xɔ akwɛ ɖé wɛ gbɛ̀ nyí bo gosin gɔ̌n tɔn.​—Xà Ðɛhan 36:10.

2. Nɛ̌ mǐ ka sixu bló gbɔn bɔ gbɛ̀ na nyɔ́ nú mǐ?

² Jehovah na mǐ nǔ e sín hudo mǐ ɖó bo na nɔ gbɛ̀ é, ɖi nùɖuɖu kpo sìn kpo. (Mɛsɛ́dó 17:28) Amɔ̌, ee tlɛ lɛ́ hú mɔ̌ é wɛ nyí ɖɔ é jló ɖɔ mǐ ni ɖu gbɛ̀ sín vivǐ. (Mɛsɛ́dó 14:15-17) Bonu gbɛ̀ na nyɔ́ nú mǐ ɔ, mǐ ɖó na setónú nú sɛ́n Mawu tɔn lɛ.​—Ezayíi 48:17, 18.

3. Etɛ Jehovah ka bló hwenu e Kanyɛ́ɛ hu Abɛli é?

³ Biblu kplɔ́n mǐ ɖɔ gbɛ̀ mǐtɔn kpo mɛ ɖevo lɛ tɔn kpo xɔ akwɛ ɖò Jehovah nukúnmɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, hwenu e Adamu kpo Ɛvu kpo sín vǐ Kanyɛ́ɛ sìn xomɛ syɛnsyɛn dó nɔví tɔn kpɛví Abɛli é ɔ, Jehovah gb’akpá n’i ɖɔ é ɖó na ɖu ɖò xomɛsin tɔn jí. Amɔ̌, Kanyɛ́ɛ setónú ǎ, é sìn xomɛ kaka bo “zɔn nɔví tɔn Abɛli jí bo hu.” (Bǐbɛ̌mɛ 4:3-8) Jehovah dɔn tó nú Kanyɛ́ɛ, ɖó Abɛli e é hu é wu. (Bǐbɛ̌mɛ 4:9-11) Enɛ wu ɔ, awovinú wɛ xomɛsin kpo wangbɛnumɛ kpo nyí, ɖó ye sixu zɔ́n bɔ mǐ huzu alǎnnúwatɔ́ alǒ adakaxotɔ́. Gbɛtɔ́ mɔhun ka sixu mɔ gbɛ̀ mavɔmavɔ ǎ. (Xà 1 Jaan 3:15.) Bo na dó hɛn  xomɛ Jehovah tɔn hun ɔ, mǐ ɖó na kplɔ́n bo yí wǎn nú mɛ bǐ.​—1 Jaan 3:11, 12.

4. Etɛ sɛ́n e Mawu na Izlayɛli-ví lɛ é ɖokpo ka kplɔ́n mǐ dó gbɛ̀ wu?

⁴ Xwè afatɔ́n mɔkpan gudo ɔ, Jehovah xlɛ́ ɖɔ gbɛ̀ xɔ akwɛ ɖò nukún emitɔn mɛ hwenu e é na Sɛ́n Wǒ Lɛ Mɔyizi é. Sɛ́n lɛ ɖokpo wɛ nyí: “Ma hu mɛ ó.” (Sɛ́nflínmɛ 5:17) Enyi mɛɖé tuùn bo hu mɛ ɔ, è na hu é lɔmɔ̌.

5. Etɛ Mawu ka nɔ lin dó xoɖiɖe wu?

⁵ Etɛ Mawu ka nɔ lin dó xoɖiɖe wu? Gbɛ̀ vǐ e è ma ko jì ǎ é tɔn lɔmɔ̌ xɔ akwɛ nú Jehovah. Ðò Sɛ́n e Jehovah na Izlayɛli-ví lɛ é mɛ ɔ, é ɖɔ ɖɔ enyi mɛɖé xò za nú xoxónɔ ɖé bonu adɔgo ɔ gblé ɖó enɛ wu ɔ, è na hu mɛ enɛ. (Xà Tíntɔ́n 21:22, 23; Ðɛhan 127:3.) Nǔ enɛ kplɔ́n mǐ ɖɔ xoɖiɖe nyla ɖesu.​—Kpɔ́n Tinmɛ E Ðò Vivɔnu É 28gɔ́ ɔ.

6, 7. Nɛ̌ mǐ ka nɔ xlɛ́ Jehovah ɖɔ gbɛ̀ xɔ akwɛ ɖò nukún mǐtɔn mɛ gbɔn?

⁶ Nɛ̌ mǐ ka sixu xlɛ́ Jehovah ɖɔ gbɛ̀ mǐɖesunɔ tɔn kpo mɛ ɖevo lɛ tɔn kpo xɔ akwɛ ɖò nukún mǐtɔn mɛ gbɔn? Mǐ sixu bló mɔ̌ gbɔn alɔ nyinyi nú nǔ ɖebǔ e na sɔ́ gbɛ̀ mǐtɔn alǒ mɛ ɖevo lɛ tɔn ɖó axɔ nu é gblamɛ. Enɛ wu ɔ, mǐ ɖó na nu azɔ ǎ, dó azɔ ɖɛ̌ ǎ, fún azɔ̌ ǎ alǒ nu gěe ǎ, ɖó ye nɔ hɛn nǔ gblé dó mǐ wu bo sixu hu mǐ.

⁷ Mawu na mǐ gbɛ̀ mǐtɔn kpo agbaza mǐtɔn kpo, bɔ mǐ ɖó na zán ye lee é jló gbɔn é. Enɛ wu ɔ, mǐ ɖó na kpé nukún dó agbaza mǐtɔn wu. Enyi mǐ ma wà mɔ̌ ǎ ɔ, mǐ na huzu mɛ blíblí ɖò Mawu nukúnmɛ. (Hlɔmanu lɛ 6:19; 12:1; 2 Kɔlɛntinu lɛ 7:1) Enyi gbɛ̀ mǐtɔn ma xɔ akwɛ nú mǐ ǎ ɔ, mǐ sixu sɛ̀n Jehovah e na gbɛ̀ ɔ mǐ é ǎ. Enyi walɔ nyanya lɛ jijodo na bo tlɛ vɛwǔ nú mǐ, bonu mǐ ka ɖò gǎn dó wɛ, ɖó gbɛ̀ xɔ akwɛ ɖò nukún mǐtɔn mɛ wutu ɔ, Jehovah na d’alɔ mǐ.

8. Etɛ mǐ ka na bló bo na ɖeji ɖɔ mǐ kún sɔ́ gbɛ̀ mǐtɔn alǒ mɛ ɖevo lɛ tɔn ɖó axɔ nu ó?

 ⁸ Mǐ ko kplɔ́n wá yì ɖɔ gbɛ̀ nyí nùnina xɔ akwɛ ɖé. Jehovah ɖeji ɖɔ mǐ na wà nǔ e wu mǐ kpé é bǐ bo kún na sɔ́ gbɛ̀ mǐtɔn alǒ mɛ ɖevo lɛ tɔn ɖó axɔ nu gbeɖé ó. Mǐ nɔ bló mɔ̌ gbɔn lee mǐ nɔ kun mɔ̌to mǐtɔn, zokɛkɛ mǐtɔn, kɛkɛ mǐtɔn, alǒ nǔ e vɛ́ ko nɔ sɔ́ mɛ é ɖebǔ gbɔn é gblamɛ. Mǐ nɔ ɖó wǔ zɔ nú lɔnyiji-lɔnfɔnkan e mɛ awovinú alǒ alǎnnúwiwa ɖè é. (Ðɛhan 11:5) Mǐ nɔ lɛ́ wà nǔ e wu mǐ kpé é bǐ bɔ awovinú ɖě nɔ tíìn ɖò xwé mǐtɔn lɛ gbè ǎ. Jehovah ɖegbe nú Izlayɛli-ví lɛ ɖɔ: “Nú mi bló xɔ yɔyɔ̌ ɔ, mi na sú ta na, bɔ è hɛn ɔ, è na nɔ ɖi zɔnlin gbɔn xɔ ɔ ta, bɔ mi na mɛ̀ nǔ gbɔn tó tɔn lɛ́ dó; é ma nyí mɔ̌ ǎ ɔ, gbɛtɔ́ taa wá j’ayǐ sín xɔ ɔ ta, bɔ kanjɔ na wá kɔn nyì ayǐ ɖò xwé mitɔn gbè.”​—Sɛ́nflínmɛ 22:8.

9. Nɛ̌ mǐ ka ɖó na nɔ wà nǔ xá kanlin lɛ gbɔn?

⁹ Lee mǐ tlɛ nɔ wà nǔ xá kanlin lɛ gbɔn é ɖò taji nú Jehovah. É na gbè mǐ ɖɔ mǐ sixu hu kanlin lɛ bo ɖu alǒ bo dó bló nǔzinzan na, lobo lɛ́vɔ na gbè ɖɔ enyi kanlin ɖé sɔ́ gbɛ̀ mǐtɔn ɖó axɔ nu ɔ, mǐ sixu hu i. (Bǐbɛ̌mɛ 3:21; 9:3; Tíntɔ́n 21:28) Amɔ̌, mǐ ɖó na nɔ xò daka kanlin lɛ wu alǒ hu ye dó d’ayihun na kpowun ǎ.​—Nùnywɛxó 12:10.

10. Nɛ̌ mǐ ka wà gbɔn bo tuùn ɖɔ hun nɔte nú gbɛ̀?

¹⁰ Nǔ mímɛ́ ɖé wɛ hun nyí ɖò Jehovah nukúnmɛ, ɖó hun nɔte nú gbɛ̀. Ee Kanyɛ́ɛ hu Abɛli gudo é ɔ, Jehovah ɖɔ nú Kanyɛ́ɛ ɖɔ: “Nɔví towe sín hun ɖò xó sú sín ayikúngban jí wá gɔ̌n ce wɛ.” (Bǐbɛ̌mɛ 4:10) Hun Abɛli tɔn nɔte nú gbɛ̀ tɔn, bɔ Jehovah dɔn tó nú Kanyɛ́ɛ ɖó é hu Abɛli wutu. Ðò Sìnvɔgbɛ Nɔwée hwenu tɔn gudo ɔ, Jehovah  lɛ́vɔ xlɛ́ ɖɔ hun nɔte nú gbɛ̀. Jehovah na gbè Nɔwée kpo xwédo tɔn kpo ɖɔ ye ni ɖu lan kanlin lɛ tɔn. É ɖɔ: “Nǔ e ko sixu nɔ danwǔ ɖò ayikúngban ɔ jí, bo ɖò gbɛ̀ lɛ bǐ wɛ na nyí nùɖuɖu nú mi. Un na nǔ enɛ lɛ bǐ mi lee un ko na gbehan mi gbɔn é.” É ɖò mɔ̌ có, nǔ ɖokpo tíìn bɔ Jehovah gbɛ́ nú ye ɖɔ ye ni ma ɖu ó: “Mi ɖó na ɖu lan e mɛ hun kpò ɖè ɔ ǎ.”​—Bǐbɛ̌mɛ 1:29; 9:3, 4.

11. Sɛ́n tɛ Mawu ka na akɔta Izlayɛli tɔn dó hun wu?

¹¹ Jehovah ɖɔ nú Nɔwée ɖɔ é ni ma ɖu hun ó b’ɛ ɖó xwè 800 mɔ̌ gudo é ɔ, é lɛ́vɔ ɖegbe nú togun tɔn bo ɖɔ: “Nú Izlayɛli-ví ɖé, abǐ jonɔ e ɖò mi mɛ lɛ ɖě nya gbě, bo hu kanlin abǐ xɛ e ma vɛ́ mɛ ǎ ɔ ɖě ɔ, é na lúlú hun tɔn kɔn nyì kɔ́mɛ, bo kplɔ́ kɔ́ d’eji.” Enɛ gudo ɔ, é ɖɔ ɖɔ “ye kún ɖó na ɖu nǔɖògbɛ ɖebǔ sín hun ó.” (Levií ví lɛ 17:13, 14) Jehovah lɛ́ kpó ɖò biba wɛ ɖɔ togun emitɔn ni nɔ kpɔ́n hun dó mɔ nǔ mímɛ́ ɖé. Ye hɛn ɔ, ye na ɖu lan, amɔ̌, ye ɖó na ɖu hun ǎ. Enyi ye hu kanlin ɖé bo na ɖu ɔ, ye ɖó na lúlú hun tɔn kɔn nyì kɔ́mɛ.

12. Linlin tɛ Klisanwun lɛ ka nɔ ɖó dó hun wu?

¹² Xwè yɔywɛ ɖé lɛ ɖò kú Jezu tɔn gudo ɔ, mɛsɛ́dó lɛ kpo mɛxo e ɖò agun Klisanwun tɔn mɛ ɖò Jeluzalɛmu lɛ é kpo sɛ̀ ta kplé, bo na dó ɖɔ akpáxwé ɖěɖee kàn Klisanwun lɛ ɖò Sɛ́n e Mawu na Izlayɛli-ví lɛ é mɛ é. (Xà Mɛsɛ́dó 15:28, 29; 21:25.) Jehovah d’alɔ ye bɔ ye mɔ nukúnnú jɛ wu ɖɔ hun kpò ɖò akwɛ xɔ wɛ ɖò nukún emitɔn mɛ, bɔ ye ɖó na kpó ɖò hun kpɔ́n dó mɔ nǔ mímɛ́ ɖé wɛ. Klisanwun nukɔntɔn lɛ sixu ɖu hun alǒ nu ǎ, abǐ ɖu lan e è ma gbogbe ganji ǎ é ǎ. Mɔ̌ wiwa nyla bo cí vodunsinsɛn alǒ agalilɛ ɖɔhun. Bɛ́sín hwenɛnu ɔ, Klisanwun nugbǒ lɛ gbɛ́ bo nɔ ɖu hun alǒ nu ǎ. Égbé ɔ  ka ló? Jehovah lɛ́ kpó ɖò biba wɛ ɖɔ mǐ ni nɔ kpɔ́n hun dó mɔ nǔ mímɛ́ ɖé na.

13. Etɛwu Klisanwun lɛ ma ka nɔ yí gbè bo nɔ dó hun ǎ?

¹³ Xixlɛ́ wɛ enɛ ɖè ɖɔ Klisanwun lɛ kún ɖó na dó hun ó à? Ɛɛn, mɔ̌ wɛ. Jehovah dó sɛ́n nú mǐ ɖɔ mǐ ni ma ɖu hun alǒ nu ó. Enyi dotóo ɖé ɖɔ nú we ɖɔ hwi ni ma nu ahan syɛnsyɛn ó ɔ, a na dó dó lanmɛ wɛ à? É ɖò gaàn ɖɔ a kún na bló mɔ̌ ó. Mɔ̌ ɖokpo ɔ, sɛ́n e ɖɔ ɖɔ è ni ma ɖu hun alǒ nu ó é ɖò ɖiɖɔ wɛ ɖɔ mǐ kún na yí gbè bo dó hun ó.​—Kpɔ́n Tinmɛ E Ðò Vivɔnu É 29gɔ́ ɔ.

14, 15. Nɛ̌ é ka ɖò taji nú Klisanwun ɖé ɖɔ é ni ɖó sísí nú gbɛ̀ bo setónú nú Jehovah gbɔn?

¹⁴ Enyi dotóo ɖé ɖɔ nú mǐ ɖɔ nú mǐ ma dó hun ǎ ɔ, mǐ na kú ɔ ka ló? Mɛ ɖokpo ɖokpo wɛ na wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ emi na setónú nú sɛ́n e Mawu dó dó hun wu é alǒ gbɔ. Klisanwun lɛ nɔ ɖó sísí ɖaxó nú nùnina Mawu tɔn e nyí gbɛ̀ é, bɔ mǐ na ba wlɛnwín ɖevo lɛ bo na dó sixu kpó ɖò gbɛ̀; amɔ̌, mǐ na yí gbè bo dó hun gbeɖé ǎ.

¹⁵ Mǐ nɔ dó gǎn syɛnsyɛn bo na dó sixu ɖò hunsin ɖagbe mɛ, loɔ, ɖó gbɛ̀ xɔ akwɛ ɖò Mawu nukúnmɛ wutu ɔ, mǐ na yí gbè bo dó hun ǎ. Tónúsíse nú Jehovah nyɔ́ hú tónúmase n’i bo na dó dɛn ga nú gbɛ̀ mǐtɔn. Jezu ɖɔ: “Mɛ e jló na hwlɛn gbɛ̀ éɖée tɔn gán ɔ, gbɛ̀ tɔn na bú dó è; mɛ e ka na hɛn gbɛ̀ tɔn bú ɖó nyɛ wutu ɔ, na hwlɛn gbɛ̀ tɔn gán.” (Matie 16:25) Mǐ jló bo na setónú nú Jehovah, ɖó mǐ yí wǎn n’i. É tuùn nǔ e nyɔ́ nú mǐ hugǎn é, bɔ mǐ nɔ kpɔ́n gbɛ̀ dó mɔ nǔ xɔ akwɛ kpo nǔ mímɛ́ ɖé kpo Jehovah ɖɔhun.​—Eblée lɛ 11:6.

16. Aniwu Mawu sɛntɔ́ lɛ ka nɔ setónú n’i?

¹⁶ Mawu sɛntɔ́ gbejinɔtɔ́ lɛ kudeji bo na setónú nú sɛ́n e é dó dó hun wu é. Ye na ɖu hun alǒ nu ǎ, ye ka na  lɛ́ yí gbè bo dó hun ǎ. * É ɖò mɔ̌ có, ye na yí gbè nú wlɛnwín nukúnkpédómɛwu tɔn ɖevo lɛ bo na mɔ tɛn dó hwlɛn gbɛ̀ yetɔn. Ye ɖeji ɖɔ Mɛ e ɖó gbɛ̀ kpo hun kpo é tuùn nǔ e nyɔ́ nú ye hugǎn é. A ka ɖi nǔ ɖɔ é tuùn nǔ e nyɔ́ nú we hugǎn é à?

17. Ðò Izlayɛli ɔ, ali ɖokpo tɛ nu Jehovah ka na gbè ɖɔ è ni zán hun ɖè?

¹⁷ Ðò Sɛ́n e Mawu na Mɔyizi é mɛ ɔ, Jehovah ɖɔ nú Izlayɛli-ví lɛ ɖɔ: “Hun mɛ wɛ gbɛ̀ ɖè. Nyɛ Mawu Mavɔmavɔ ɔ, un na mi bɔ mi na zán ɖò vɔsakpe jí, bɔ é na súnsún hwɛ sín kɔ nú mi, bɔ mi na nɔ gbɛ̀. Nugbǒ ɔ, hun wɛ è nɔ dó súnsún hwɛ sín kɔ nú mɛ.” (Levíi ví lɛ 17:11) Enyi Izlayɛli-ví lɛ hu hwɛ ɔ, ye sixu byɔ hwɛsɔkɛ Jehovah gbɔn kanlin ɖé sísɔ́ dó savɔ̌ bo byɔ vɔsanúxwlémawutɔ́ ɔ ɖɔ é ni kɔn hun tɔn kpɛɖé dó vɔsakpe ɔ jí ɖò tɛmpli mɛ gblamɛ. Ali ɖokpo e nu Jehovah na gbè Izlayɛli-ví lɛ ɖɔ ye ni zán hun ɖè é nɛ.

18. Ali tɛ vɔsisa Jezu tɔn ka hun nú mǐ?

¹⁸ Hwenu e Jezu wá ayikúngban jí é ɔ, é sɔ́ gbɛ̀ tɔn alǒ hun tɔn jó bonu è na sɔ́ hwɛ kɛ mǐ, bo dó ɖyɔ sɛ́n e kúnkplá kanlin lɛ sísɔ́ dó savɔ̌ é. (Matie 20:28; Eblée lɛ 10:1) Gbɛ̀ Jezu tɔn xɔ akwɛ sɔmɔ̌ bɔ ee Jehovah fɔ́n Jezu sín kú dó jixwé gudo é ɔ, Jehovah hɛn ɔ é na hun ali nú gbɛtɔ́ lɛ bǐ bɔ ye na nɔ gbɛ̀ kaka sɔyi.​—Jaan 3:16; Eblée lɛ 9:11, 12; 1 Piyɛ́ɛ 1:18, 19.

19. Etɛ mǐ ka ɖó na bló bo na “mɛ́ sín hun gbɛtɔ́ lɛ bǐ tɔn mɛ”?

¹⁹ Mǐ dokú nú Jehovah nú gbɛ̀ e nyí nùnina jiwǔ ɖé  b’ɛ na mǐ é! Mǐ jló na jla mɛ lɛ bǐ ɖɔ enyi ye ɖi nǔ nú Jezu ɔ, ye hɛn ɔ ye na nɔ gbɛ̀ kaka sɔyi. Mǐ yí wǎn nú gbɛtɔ́ lɛ, bɔ mǐ na wà nǔ e wu mǐ kpé é bǐ bo na dó sixu kplɔ́n lee ye na mɔ gbɛ̀ gbɔn é ye. (Ezekiyɛli 3:17-21) Enɛ gudo ɔ, mǐ na kpéwú bo na ɖɔ mɛsɛ́dó Pɔlu ɖɔhun ɖɔ: ‘Enyi mɛɖé dɔn ɖò mi mɛ ɔ, é sɔ́ kàn mì ǎ [alǒ “un mɛ́ sín hun gbɛtɔ́ lɛ bǐ tɔn mɛ,” NWT]. Ðó un jla tito Mawu tɔn ɔ bǐ mi; un hwla ɖebǔ dó mi ǎ.’ (Mɛsɛ́dó 20:26, 27) Nugbǒ ɔ, enyi mǐ ɖɔ xó Jehovah tɔn kpo lee gbɛ̀ xɔ akwɛ n’i sɔ́ é kpo nú mɛ ɖevo lɛ ɔ, mǐ nɔ ɖexlɛ́ ɖɔ mǐ ɖó sísí ɖaxó nú gbɛ̀ kpo hun kpo.