1. Owaṋi ngwe tu pa omuinyo?

JEHOVA ‘oNdjambi Omunamuinyo.’ (Jeremia 10:10) Eye Omuute wetu nu we tu pa omuinyo. Ombeibela i tja: “Ove wa uta oviṋa avihe; novyo avihe vya utwa navi pewa omuinyo i ombango yoye.” (Omavandururiro 4:11) Jehova wa vanga kutja tu kare nomuinyo. Omuinyo otjiyandjewa otjihuze okuza ku ye.—Lesa Epsalme 36:9.

2. Matu yenene vi okukara nondoṋeno mehupo retu?

² Jehova u tu pa oviṋa avihe mbi matu hepa kutja tu kare nomuinyo, tjimuna ovikurya nomeva. (Oviungura 17:28) Nu kombanda yanao, eye u vanga kutja tu kare nondjoroka mehupo retu. (Oviungura 14:15-17) Kokutja tu kare nondoṋeno mehupo, eṱe matu sokuṱakamisa omatwako waMukuru.—Jesaja 48:17, 18.

3. Jehova wa tjita vi indu Kain tja zepa Abel?

³ Ombeibela i tu honga kutja omiinyo vyetu oveni na imbi ovyovandu varwe omihuze ku Jehova. Okutara kotjihorera, indu Kain, omuatje omuzandu waAdam na Eva tja pindikira omuangu we Abel tjinene, Jehova wa rakiza Kain kutja nga tjaere omazenge we. Nungwari Kain kena pa puratena, nu wa pindikire tjinene nga tja “sekamena omuangu we Abel ne mu zepa.” (Genesis 4:3-8) Jehova wa vera Kain mena rokutja wa zepa Abel. (Genesis 4:9-11) Okutja, omazenge nonyengo oviṋa ovinaumba orondu vi tjita kutja tu rire ovindandi novehina ombinḓu komutima. Omundu ngu ri nao kamaa munu omuinyo waaruhe. (Lesa 1 Johanes 3:15.) Tji matu  vanga okuyorokisa omutima waJehova, matu sokurihonga okusuvera ovandu avehe.—1 Johanes 3:11, 12.

4. Etwako rimwe mu inga Mukuru nga yandjere kOvaisrael mari tu hongo tjike ohunga notjiyandjewa tjomuinyo?

⁴ Ozombura ozengi kombunda yanao, Jehova wa raisa kutja u vara omuinyo otjotjiṋa otjihuze indu tja yandja Omatwako Omurongo ku Moses. Rimwe romatwako ngo ri tja: “Ko nakuzepa ko.” (Deuteronomium 5:17) Indu omundu tja zepa omukwao owina, eye aa sokuṱa.

5. Mukuru u noumune uṋe ohunga nokuriiparekisira owina?

⁵ Mukuru u noumune uṋe ohunga nokuriiparekisira owina? Nandarire omuinyo wokanatje ku ke hi ya pandukwa omuhuze ku Jehova. MOmatwako Jehova nga yandjere kOvaisrael, eye wa tja omundu tja hihamisa omukazendu otjingundi nga tja pandjara ezumo re, omundu ngo nga zepewe. (Lesa Eksodus 21:22, 23; Epsalme 127:3.) Ihi matji tu hongo kutja okuriiparekisira owina otjiṋa otjivi.—Tara kOmambo wokehi 28.

6, 7. Matu yenene vi okuraisira Jehova kutja tu vara omuinyo otjotjiṋa otjihuze?

⁶ Matu yenene vi okuraisira Jehova kutja tu vara omuinyo wetu oveni na imbwi owavarwe otjotjiṋa otjihuze? Orondu tji tu hina okutjita otjiṋa ngamwa atjihe tji mape ya atji twa omiinyo vyetu oveni na imbi ovyavarwe moumba. Okutja kamaatu pepe omakaya poo okusenina oseni poo okuungurisa ovipurukise, orondu ovyo vi zunḓa orutu nu mape ya avi tu zepa.

⁷ Mukuru we tu pa omuinyo norutu, nu tu sokuviungurisa momuano eye me vanga kutja tu vi ungurise. Okutja matu sokutjevera otutu twetu nawa. Tji tu ha tjitire nao, matu rire ovahakohoke ku Mukuru. (Ovaroma 6:19; 12:1; 2 Ovakorinte 7:1) Kamaatu yenene okurikotamena ku Jehova ngwe tu pa omuinyo, tji tu hina okuvara omuinyo otjotjiṋa otjihuze. Nandarire kutja mape ya a rire ouzeu okupoka kozongaro  ozombi, Jehova me tu vatere tji matu tjiti ozongondjero zomasa mena rokutja tu vara omuinyo otjotjiṋa otjihuze.

8. Matu sokutjita vi kutja atu ha twa omiinyo vyetu oveni poo vyavarwe moumba?

⁸ Twe rihonga kutja omuinyo otjiyandjewa otjihuze. Jehova u nongamburiro kutja eṱe matu kondjo nomasa kutja atu ha roro okutwa omuinyo wetu oveni poo wovandu varwe moumba. Matu yenene okutjita ozongondjero nḓa momuano mu matu hingi otjihauto tjetu, okatopatopa poo ovitoore vyarwe. Katu sokukara norupa momanyando omanaumba. (Epsalme 11:5) Wina matu sokukondja okutjita kutja ozondjuwo zetu ze rire oruveze rwondjeverero. Jehova wa rakizire Ovaisrael na tja: “Tji mo tungu ondjuwo ombe, o zembi okutwa ko otjiriṱiziro komututu, kutja o ha tura ondjo, tji pe nomundu ngwa wire pehi.”—Deuteronomium 22:8.

9. Omomuano uṋe mu matu sokutjinda ovipuka?

⁹ Nandarire omuano mu matu tjindi ovipuka poo ovinamuinyo omunanḓengu ku Jehova. Eye u tu yandjera okuzepa ovipuka tji matu ri poo tji matu ungura po ozombanda nu u tu yandjera okuzepa ovipuka indu tji mavi twa omuinyo wetu moumba. (Genesis 3:21; 9:3; Eksodus 21:28) Nungwari ouposyo okutjinda ovipuka noutwe poo okuvizepa uriri otjomanyando.—Omiano 12:10.

10. Matu tjiwa vi kutja ombinḓu i kuramena po omuinyo?

¹⁰ Ombinḓu otjiṋa otjiyapuke ku Jehova orondu oyo i kuramena po omuinyo. Kain tja za nokuzepa Abel, Jehova wa raera Kain na tja: “Ombinḓu yomuangu woye mai uru ku Ami okuza mehi.” (Genesis 4:10) Ombinḓu yaAbel aai kuramene po omuinyo we, nu Jehova wa vera Kain mena rokutja wa zepa Abel. Kombunda yOmupupo womayuva waNoa, Jehova wa raisa rukwao kutja ombinḓu i kuramena po omuinyo. Jehova wa yandja ousemba ku Noa neṱunḓu re okurya  onyama yovipuka. Eye wa tja: “Avihe, mbi nyinganyinga, na imbi mbi nomuinyo mavi rire oviparure vyeṋu; otja tji mbe mu pa ovihape, opunga ame mu pe avihe mbi wina.” Posi yokutja, pa ri notjiṋa tjimwe Jehova tje ve tjaera okurya: “Otjiṋa tji mu hi nokusokurya onyama, ndji nomuinyo, okutja ndji nombinḓu.”—Genesis 1:29; 9:3, 4.

11. Erakiza riṋe ohunga nombinḓu Mukuru nda yandja kotjiwaṋa tjaIsrael?

¹¹ Ozombura ape 800 Jehova tja za nokuraera Noa kutja a ri ombinḓu, eye wa rakiza otjiwaṋa tje na tja: “Omuisrael ngamwa auhe poo owozonganda ngu ri mokati kawo ngu ma kambura otjipuka tjokuti poo onḓera mbya pu pokuriwa, nga zizisire ombinḓu yatjo pehi, ne i sire nehi.” Okuzambo wa tja: “Amu ri ko ombinḓu yangamwa onyama.” (Levitikus 17:13, 14) Jehova ngunda aa vanga kutja otjiwaṋa tje tji vare ombinḓu otjotjiṋa otjiyapuke. Owo aave yenene okurya onyama yotjipuka, nungwari kaave sokurya ombinḓu yatjo. Tji va zepa otjipuka okurya, owo aave sokutirahira ombinḓu yatjo mehi.

12. Ovakriste ve vara vi ombinḓu?

¹² Ozombura tjiva kombunda yonḓiro yaJesus, ovaapostele novanene vombongo yOvakriste moJerusalem va woronganena pamwe. Owo aave sokutya kutja otupa tuṋe twOmatwako nga yandjerwe kOvaisrael Ovakriste twaave sokuṱakamisa. (Lesa Oviungura 15:28, 29; 21:25.) Jehova we ve vatera okuzuva nawa kutja ombinḓu ngunda ya ri otjiṋa otjihuze ku ye nokutja owo ngunda aave sokuivara otjotjiṋa otjiyapuke. Ovakriste voruveze orukuru kaave yenene okurya poo okunwa ombinḓu poo okurya onyama indu ombinḓu tji i hi ya zizisirwe nawa. Okutjita nao aaku varwa pondondo imwe nokurikotamena kovisenginina poo okutjita orukatuko. Okuza koruveze ndwo, Ovakriste vatjiri kaave ri poo okunwa ombinḓu. Owo ve tjita vi ndino? Jehova ngamba u vanga kutja tu vare ombinḓu otjotjiṋa otjiyapuke.

13. Ongwaye Ovakriste tji ve ha yakura omapakerero wombinḓu?

 ¹³ Hapo ihi matji hee kutja Ovakriste wina kave sokupakerwa ombinḓu? Ii, kave sokupakerwa ombinḓu. Jehova we tu rakiza kutja atu ri poo okunwa ombinḓu. Onganga tji ye ku raere kutja o nu otjikariha, mape ya o ri ende omuini momisepa vyorutu rwoye? Nokaparukaze! Momuano otjingewo, erakiza ndi tu tjaera okunwa poo okurya ombinḓu ri heya kutja katu sokuyandjera kutja i pakerwe motutu twetu.—Tara kOmambo wokehi 29.

14, 15. Okuraisa ondengero komuinyo nokukara nonḓuviro ku Jehova oviṋa ovinanḓengu pu pe ṱeki pi kOmukriste?

¹⁴ Indu onganga tji ye ku raere kutja mo sokupakerwa ombinḓu poo tjarwe mo koka, ove mo tjiti vi? Omundu auhe ma sokurityera omuini kutja ma ṱakamisa etwako raMukuru ohunga nombinḓu poo indee. Ovakriste ve nondengero tjinene kotjiyandjewa tjaMukuru tjomuinyo. Kunao tu paha omiano vyarwe vyomapangero mbi ha ungurisa ombinḓu kutja tu kare nomuinyo, nungwari katu yakura omapakerero wombinḓu.

¹⁵ Tu kondja okukutu kutja tu rire ovaveruke nungwari mena rokutja omuinyo otjiṋa otjihuze ku Mukuru, eṱe kamaatu yakura omapakerero wombinḓu. Otjiṋa otjinanḓengu tjinene, okukara nonḓuviro ku Jehova moruveze rwokuteya omatwako we mena rokuvanga okuyama omuinyo wetu. Jesus wa tjere: “Ingwi ngu ma vanga okuhupisa omuinyo we omuini me u pandjarisa; nungwari ngu ma pandjarisire Ami omuinyo we, eye me u hupisa.” (Mateus 16:25) Eṱe tu vanga okukara nonḓuviro ku Jehova orondu twe mu suvera. Eye u tjiwa ihi tji tji ri otjisemba ku eṱe nu eṱe tu vara omuinyo otjotjiṋa otjihuze notjiyapuke tjimuna Jehova tje u vara.—Ovaheberi 11:6.

16. Ongwaye ovakarere vaMukuru tji ve nonḓuviro ku ye?

¹⁶ Ovakarere vaMukuru ovaṱakame ve rimanena okukara  nonḓuviro ketwako re ohunga nombinḓu. Owo kamaave ri poo okunwa ombinḓu nu kamaave pakerwa ombinḓu mena rouveruke. * Nungwari mave yakura omiano vyarwe vyomapangero kutja ve yame omiinyo vyawo. Owo ve nongamburiro okuura kutja Omuute womuinyo nombinḓu ongu tjiwa nawa imbi mbi ri ovisembasemba ku wo. Ove wina u nongamburiro ndjo?

17. MoIsrael, omaungurisiro yeṋe ayeerike wombinḓu Jehova ngaa yakura?

¹⁷ Jehova wa raera Ovaisrael mOmatwako nga yandjere ku Moses na tja: “Omuinyo worutu u ri mombinḓu. Indji ombinḓu Ami mbe i yandja ku eṋe mu tjitire na yo omiinyo vyeṋu ohanganisiro kotjipunguhiro, ombinḓu tjinga ai ungura ohanganisiro mena romuinyo mbu ri mu yo.” (Levitikus 17:11) Indu Ovaisrael tji va katuka, owo aave yenene okuningira ondjesiro ku Jehova mokupunguha otjinamuinyo nokuningira omupristeri okutirira ombinḓu yatjo kotjipunguhiro mondembeli. Imbwi oomuano auyerike Jehova mbwa yandjerere Ovaisrael okuungurisa ombinḓu.

18. Ombunguhiro yaJesus ye tu etera ozondaya zaye?

¹⁸ Indu Jesus tje ya kombanda yehi, eye wa pingenisa etwako ndaari tjama nozombunguhiro zovinamuinyo, indu tja yandja omuinyo poo ombinḓu ye kondjesiro yomauvi wetu. (Mateus 20:28; Ovaheberi 10:1) Omuinyo waJesus wa ri omunanḓengu tjinene orondu Jehova tja za nokumupendura okuyenda keyuru, Jehova wa tjita kutja ovandu avehe ve yenene okuhupa nga aruhe.—Johanes 3:16; Ovaheberi 9:11, 12; 1 Petrus 1:18, 19.

19. Matu sokutjita vi kutja atu ha ‘kara nomerizirira’ poo nondjo nomiinyo vyovandu?

 ¹⁹ Eṱe tu nondangi ku Jehova kotjiyandjewa otjiwa tjomuinyo. Nu ihi matji sokutuhinga okuraera varwe kutja tji ve nongamburiro mu Jesus mave yenene okuhupa nga aruhe. Twa suvera ovandu nu matu tjiti atjihe tji matu yenene okuvehonga omuano wokumuna omuinyo waaruhe. (Esekiel 3:17-21) Okuzambo matu yenene okuhungira otja omuapostele Paulus ngwa tjere: “Ami hi nakukara ko nomerizirira [poo “nondjo nombindu jeṋu,” EEP], tjinga ambi hi na indu mba horekere okumuraera ombango aihe yaNdjambi.” (Oviungura 20:26, 27) Tji twa raere varwe ohunga na Jehova natu ve raisire kutja omuinyo otjiṋa otjihuze pu pe ṱa pi ku ye, tu raisa kutja tu yandja ondengero tjinene komuinyo nombinḓu.