1. En ng’a ma chiwo ngima?

JEHOVA “e Nyasaye mangima.” (Jeremia 10:10) En e Jachuechwa kendo en e momiyowa ngima. Muma wacho niya: “Ne ichueyo gik moko duto, kendo gigo ne obetie kendo ne ochuegi nikech dwachi.” (Fweny 4:11) Omiyo, en dwaro mar Jehova mondo wabed mangima. Ngima en mich makende moa kuome.​—Som Zaburi 36:9.

2. Ang’o ma wanyalo timo mondo ngima odhinwa maber?

² Jehova omiyowa gik ma siro ngimawa. Gigo gin kaka chiemo kod pi. (Tich Joote 17:28) To moloyo, odwaro ni wabed mamor e ngimawa duto. (Tich Joote 14:15-17) Nyaka waluw chike Nyasaye ka wadwaro ni ngima odhinwa maber.​—Isaya 48:17, 18.

3. Jehova ne otimo ang’o ka ne Kain onego Habil?

³ Muma puonjo ni Jehova okawo ngimawa kod ngima jomamoko kaka gimaduong’ e wang’e. Kuom ranyisi, ka ne wuod Adam gi Hawa miluongo ni Kain obedo gi mirima mager gi owadgi miluongo ni Habil, Jehova nokwere ni owe bedo gi mirima. Kata kamano, Kain ne ok owinjo Jehova, kendo mirimbe nomedore ‘mogoyo Habil owadgi mi onege.’ (Chakruok 4:3-8) Jehova nokumo Kain nikech ne onego owadgi. (Chakruok 4:9-11) Mirima kod sigu gin gik ma richo nikech ginyalo miyo wabed joma ger kendo ma kwiny. Ng’at ma nigi kido ma chalo kaka mago ok nyal yudo  ngima ma nyaka chieng’. (Som 1 Johana 3:15.) Mondo wamor Jehova, nyaka wapuonjre hero jowetewa.​—1 Johana 3:11, 12.

4. Achiel kuom chike ma Nyasaye nomiyo Jo-Israel puonjowa ang’o e wi mich mar ngima?

⁴ Higni alufe bang’e, Jehova pod nonyiso ni okawo ngima ka gima duong’ ka nomiyo Musa Chike Apar. Achiel kuom chikego kwerowa niya: “Kik ineki.” (Rapar mar Chik 5:17) Ka ne ng’ato ochano monego nyawadgi, en bende ne nyaka nege.

5. Nyasaye neno nade tim mar golo ich?

⁵ Nyasaye neno nade tim mar golo ich? Ngima nyathi ma pod nie ich duong’ ahinya e wang’ Jehova. E chike ma Jehova ne omiyo Jo-Israel, nonyisogi ni ka ng’ato ohinyo dhako ma nigi ich, monego nyathi dhakono, ng’atno ne nyaka neg. (Som Wuok 21:22, 23; Zaburi 127:3.) Mano puonjowa ni golo ich en richo.​—Som Weche Momedore namba 27.

6, 7. Wanyalo nyiso Jehova nade ni waneno ngima kaka gima duong’?

⁶ Ere kaka wanyalo nyiso Jehova ni wahero ngimawa kod ngima jomamoko? En ka watimo gik ma ok bi hinyo ngimawa kod ngima jomamoko. Mano nyiso ni ok wabi madho ndawa, njaga, kata tiyo gi yedhe mamoko ma mero ji nikech ginyalo hinyowa kendo negowa.

⁷ Nyasaye omiyowa ngima kod del maber. Omiyo onego wati kodgi mana kaka ochikowa. Mano nyiso ni onego warit dendwa. Ka ok watimo kamano, ok wabi bedo maler e wang’ Nyasaye. (Jo-Rumi 6:19; 12:1; 2 Jo-Korintho 7:1) Jehova Nyasaye e momiyowa ngima. Omiyo, ok onyal yie gi lamowa ka ok wamiyo ngima luor. Seche moko nyalo bedo matek weyo gik maricho  ma ketho del. Kata kamano, Jehova biro konyowa ka watemo timo gik ma nyiso ni wamiyo ngima luor.

8. En ang’o ma wanyalo timo mondo kik wahiny ngimawa kod ngima jomamoko?

⁸ Gima wapuonjore kae en ni ngima en mich makende. Jehova ogeno ni wabiro temo mondo kik wahiny ngimawa kod ngima jomamoko. Yo ma wariembogo mtoka, pikipiki, kata ndiga nyalo nyiso ka be wamiyo ngima luor. Ok wabi hero tuke mopong’ gi timbe gero kendo ma ji hinyoree. (Zaburi 11:5) Bende, watemo kar nyalowa mondo wakan maber gik ma nyalo hinyo ng’ato koket marach. Jehova nochiko Jo-Israel kama: “Ka igero ot, nyaka ilos rageng’ molworo wi tado mondo ng’ato kik podh koa e wi tadono mi kel ne joodi buch remo.”​—Rapar mar Chik 22:8.

9. Gin gik mage ma ok onego watim ne le?

⁹ Jehova kawo mapek kata mana gik ma watimo ne le. Oyienwa nego le mondo wayud chiemo gi lewni, kendo oyienwa negogi ka gidwaro hinyowa. (Chakruok 3:21; 9:3; Wuok 21:28) Kata kamano, ok onego wahiny le kata negogi anega ma onge gimomiyo.​—Ngeche 12:10.

10. Wang’eyo nade ni remo ochung’ ne ngima?

¹⁰ Jehova neno remo kaka gima duong’ nikech remo ochung’ ne ngima. Bang’ ka Kain nosenego Habil, Jehova ne owacho ne Kain niya: “Remb owadu ywakna e lowo.” (Chakruok 4:10) Wechego nyiso ni remb Habil nochung’ ne ngimane, to mano e momiyo Jehova nokumo Kain. Bang’ Ataro mar pi ma notimore e kinde Noa, Jehova nochako onwoyo ni remo ochung’ ne ngima. Jehova nomiyo Noa gi joode thuolo mar chamo  ring le. Nowachonegi kama: “Le moro amora mangima nobed chiembu. Mana kaka ne amiyou gik ma twi e lowo, e kaka koro amiyou le duto.” Kata kamano, nitiere gimoro achiel ma nowacho ni kik gicham. Nonyisogi niya: “To ring’o gi ngimane, tiende ni rembe, e ma kik ucham.”​—Chakruok 1:29; 9:3, 4.

11. En chik mane ma Nyasaye nomiyo Jo-Israel e wi wach remo?

¹¹ Higni 800 bang’ ka Jehova nosenyiso Noa ni kik ocham remo, Jehova ne ochako onyiso Jo-Israel kama: “Ka Ja-Israel kata wendo manie kindu odhi dwar momako le kata winyo minyalo cham, nyaka ool rembe piny kendo oyike gi lowo.” Nomedo wachonegi niya: ‘Kik ucham remo.’ (Tim Jo-Lawi 17:13, 14) Jehova pod ne dwaro ni joge one remo kaka gima ler. Ne oyienegi chamo ring’o to ok remo. Ka ne gidwaro yang’o le mondo gicham, ne onego giol rembe e lowo.

12. Jokristo neno nade remo?

¹² Higni moko bang’ tho Yesu, joote kaachiel gi jodongo e kanyakla ma ne ni Jerusalem, noromo mondo ginon Chike ma nomi Jo-Israel ma Jokristo bende nyalo luwo. (Som Tich Joote 15:28, 29; 21:25.) Jehova nokonyogi ma gifwenyo ni pod ne okawo remo kaka gima ler kendo gin bende ne onego ginene kamano. Jokristo mokwongo ne ok nyal chamo kata madho remo. Bende, ne ok oyienegi chamo ring le ma ne ok ochuer rembe maber. Ne gidhi chalo gi joma lamo sanamu kata ma terore ka gichamo remo. Chakre kindeno, Jokristo madier ne ok cham kendo madho remo. To nade e kindewagi? Jehova pod dwaro ni wane remo kaka gima ler.

13. Ang’o momiyo Jokristo ok onego oyie mondo omedgi remo?

¹³ To be Jakristo onego oyie mondo omede remo?  Ooyo, ok onego oyie. Jehova omiyowa chik ni kik wacham kata madho remo. Kuom ranyisi, ka po ni laktar okweri ni kik imadh kong’o, be ibiro yie mondo ochuo kong’o e dendi? Ooyo, ok nyalre! E yo ma kamano, chik ma kwerowa ni kik wacham kata kik wamadh remo nyiso ni ok wabi yie mondo omedwa remo e yo moro amora.​—Som Weche Momedore namba 28.

14, 15. Ang’o momiyo dwarore ni wami ngima luor kendo waluw chike Jehova?

¹⁴ To nade ka laktar owacho ni ibiro tho ka ok omedi remo? Ng’ato ka ng’ato nigi ting’ mar yiero ka be obiro luwo chike Nyasaye e wi wach remo. Wan Jokristo wachiwo luor maduong’ ne mich mar ngima ma Nyasaye omiyowa, kendo mano miyo wamanyo yore moko mag thieth makare ma ok tiye gi remo. Watimo kamano mondo wadhi nyime bedo mangima. Kata kamano, ok wabi yie mondo omedwa remo.

¹⁵ Kata obedo ni watemo matek mondo warit ngimawa kendo ok dwaher ni watho, ok wabi yie mondo omedwa remo nikech Nyasaye okawe ka gima duong’. Ber ka waluwo chik Jehova moloyo temo tiyo gi yore ma ok more mana ni mondo wamed dak matin. Yesu nowacho niya: “Ng’at ma dwaro reso ngimane nolal ngimane, to ng’at molalo ngimane nikech an, obiro nwang’o ngimane.” (Mathayo 16:25) Waluwo chike Jehova nikech wahere. En e ma ong’eyo gima ber ma nyalo konyowa. Omiyo, wakawo ngima kaka gima duong’ mana kaka Jehova kawe.​—Jo-Hibrania 11:6.

16. Ang’o momiyo jotich Nyasaye luwo chikene?

¹⁶ Jotich Nyasaye duto osesingore ni gibiro luwo chike Jehova motudore gi remo. Ok gibi chamo kata madho  remo, kendo ok gibi yie mondo omedgi remo sama ithiedhogi. * Kata kamano, giyiero kit thieth mamoko ma ok tiye gi remo nikech gihero ngima. Gin gi yie motegno ni Jachuech mar ngima gi remo ong’eyo maber gima nyalo konyogi. Be iyie gi mano?

17. En yo mane makende ma Jehova ne onyiso Jo-Israel ni ginyalo tiyoe gi remo?

¹⁷ E Chike ma ne Jehova omiyo Musa, nowacho ne Jo-Israel niya: “Ngima mar gimoro nie rembe, kendo asechiwo remo mondo otimgo misango e kendo mar misango mondo upwodhrugo, [kata, ukwago ng’wono] nimar remo e ma ipwodhogo richo.” (Tim Jo-Lawi 17:11) Ka ne Jo-Israel otimo richo moro, ne ginyalo kwayo Jehova ng’wono ka gichiwo misango mar le kendo kwayo jadolo mondo ool moko kuom remb leno e kendo mar misango ma ne ni e hekalu. Mano e yo kende ma Jehova ne onyiso Jo-Israel ni ginyalo tiyoe gi remo.

18. Misango mar Yesu miyowa thuolo mane?

¹⁸ Ka ne Yesu obiro e piny ka, nochiwo ngimane, kata rembe, mondo owenwa richowa. Kuom timo kamano, ne orucho chik mar chiwo misengni mag le. (Mathayo 20:28; Jo-Hibrania 10:1) Bang’ Jehova chiero Yesu, koro nonyalo miyo ji thuolo mar dak nyaka chieng’ nikech ngima ma Yesu nochiwono ne nigi nengo ma malo ahinya.​—Johana 3:16; Jo-Hibrania 9:11, 12; 1 Petro 1:18, 19.

19. Ang’o monego watim mondo wasik ka ‘waler kuom remb ji duto’?

 ¹⁹ Wagoyo ne Jehova erokamano ahinya kuom miyowa ngima nono. Kendo wadwaro wacho ne jomoko ni ka giketo yie kuom Yesu, to ginyalo dak nyaka chieng’. Wahero dhano wetewa, omiyo, wabiro timo gimoro amora mondo wapuonjgi kaka ginyalo yudo ngima ma nyaka chieng’. (Ezekiel 3:17-21) Bang’ timo kamano, wan bende wanyalo wacho kaka jaote Paulo niya: “Aler kuom remb ji duto, nikech pok aweyo ma ok ahulonu dwaro mar Nyasaye.” (Tich Joote 20:26, 27) Kuom mano, sama wawuoyo gi ji e wi Jehova kendo nyisogi kaka okawo ngima kaka gima duong’, wanyiso ni waneno ngima gi remo kaka gik madongo.