1. Ko hai ne foaki mai e moui ki a tautolu?

KO IEHOVA “ko e Atua moui.” (Ieremia 10:10) Ko Ia ko e Tufuga ha tautolu, ti foaki mai e ia e moui ki a tautolu. Pehē e Tohi Tapu: “Kua eke e koe e tau mena oti, ha ko e hau a finagalo foki ne ha ha i ai a lautolu; mo e eke ai a lautolu.” (Fakakiteaga 4:11) Ē, manako a Iehova ke moua e tautolu e moui. Ko e moui ko e mena fakaalofa uho mai ia Ia.​—Totou Salamo 36:9.

2. Kautū fēfē e tau momoui ha tautolu?

² Foaki mai e Iehova e tau mena kua lata ke tumau e tau momoui ha tautolu, tuga e tau mena kai mo e vai ke inu. (Gahua 17:28) Ka e mua atu, manako a ia ke fiafia e tau momoui ha tautolu. (Gahua 14:15-17) Ke kautū e moui, lata a tautolu ke omaoma ke he tau fakatufono he Atua.​—Isaia 48:17, 18.

3. Ko e heigoa ne taute e Iehova he magaaho ne kelipopo e Kaino a Apelu?

³ Fakaako mai he Tohi Tapu ko e moui ha tautolu mo e moui he tau tagata kua uho lahi ki a Iehova. Ma e fakatai, magaaho ne ita lahi a Kaino ko e tama taane ha Atamu mo Eva ke he tehina haana ko Apelu, ne hataki e Iehova a Kaino ke taofi e ita haana. Ka e nakai fanogonogo a Kaino, ne ita lahi ai “ti oho atu . . . kia Apelu hana matakainaga, mo e kelipopo a ia.” (Kenese 4:3-8) Ne fakahala e Iehova a Kaino he kelipopo a Apelu. (Kenese 4:9-11) Ti ko e ita mo e vihiatia kua hagahaga kelea lahi ha kua  fakaohooho a tautolu ke mahani vale. Ko e tagata pihia kua nakai moua e moui tukulagi. (Totou 1 Ioane 3:15.) Ke fakafiafia a Iehova, kua lata a tautolu ke fakaako ke feofanaki mo e tau tagata oti.​—1 Ioane 3:11, 12.

4. Ko e heigoa e taha he tau fakatufono ne age he Atua ke he tau Isaraela kua fakaako ki a tautolu hagaao ke he mena fakaalofa ko e moui?

⁴ Loga e afe tau he mole, ne uho agaia e moui ki a Iehova he magaaho ne foaki age e ia e Tau Fakatufono Hogofulu ki a Mose. Taha he tau fakatufono ko e: “Aua neke kelipopo tagata a koe.” (Teutaronome 5:17) Ka kelipopo pauaki he taha tagata e taha, lata a ia ke tamate.

5. Fēfē e logonaaga he Atua ke he fakatōtama?

⁵ Fēfē e logonaaga he Atua ke he fakatōtama, po ke moumou tama? Kua uho foki e moui he tama nakaila fanau ki a Iehova. He Fakatufono ne age e Iehova ke he tau Isaraela, pehē a Iehova ka fakapakia he taha tagata e matua fifine ti mate e tama ha ko e mena nei, to tamate e tagata ia. (Totou Esoto 21:22, 23; Salamo 127:3.) Fakaako he mena nei ki a tautolu kua hepe e fakatōtama.​—Kikite Tala he Matahiku 27.

6, 7. Fakakite fēfē e tautolu ki a Iehova kua onoono a tautolu ke he moui ko e mena uho?

⁶ Fakakite fēfē e tautolu ki a Iehova kua onoono a tautolu ke he tau momoui ha tautolu mo e tau momoui he falu ko e mena uho? He nakai taute ha mena ke fakahagahaga kelea aki e tau momoui ha tautolu po ke tau momoui he falu tagata. To nakai fakaaoga e tautolu e tapaka po ke fakaaoga fakahehē e tau tulaki kona, ha kua fakamamahi ai mo e liga tamate a tautolu.

⁷ Ko e Atua ne foaki mai e moui mo e tau tino ha tautolu, ti lata ke fakaaoga ke he puhala ne manako e Atua ki a tautolu. Lata a tautolu ke leveki fakamitaki e tau tino ha tautolu. Ka nakai pihia, to nakai meā a tautolu ke he fofoga he Atua. (Roma 6:19; 12:1; 2 Korinito 7:1) Nakai  maeke a tautolu ke tapuaki ki a Iehova ne foaki mai ki a tautolu e moui, ka nakai onoono a tautolu ke he moui ko e mena uho. Pete foki ka liga uka lahi ke fakaoti e tau aga kelea, to lagomatai e Iehova a tautolu ka lali ha kua onoono a tautolu ke he moui ko e mena uho.

8. Ko e heigoa ha tautolu ka taute ke nakai fakahagahaga kelea e tau momoui ha tautolu po ke tau momoui he falu?

⁸ Fakaako e tautolu ko e moui ko e mena fakaalofa uho. Falanaki a Iehova to eketaha a tautolu ke nakai fakahagahaga kelea e tau momoui ha tautolu po ke tau momoui he falu. Taute e tautolu e mena nei he puhala ne fakaholo e motokā, pasikala afi, po ke falu peleōafi. Kalo kehe mai a tautolu he tau sipote hagahaga kelea po ke favale. (Salamo 11:5) Eketaha foki a tautolu ke haohao mitaki e tau kaina. Ne poaki a Iehova ke he tau Isaraela: “Ka ta ai e koe e fale fou, ti eke e koe e pa ke puipui aki takai hau a tua fale ki luga, neke fakamaligi ai e toto ha ko e fale hau, ka to hifo ai taha.”​—Teutaronome 22:8.

9. Lata a tautolu ke taute fēfē e tau manu?

⁹ Kua uho foki ki a Iehova e puhala ne taute atu e tautolu ke he tau manu. Fakaatā e ia a tautolu ke tamate e tau manu ke kai mo e tapulu, ti fakaatā e ia a tautolu ke tamate e manu ka fakapakia a tautolu. (Kenese 3:21; 9:3; Esoto 21:28) Ka e nakai maeke a tautolu ke mahani vale ke he tau manu po ke tamate noa ni ha ko e tau sipote.​—Tau Fakatai 12:10.

10. Iloa fēfē e tautolu ko e toto kua hukui e moui?

¹⁰ Kua tapu e toto ki a Iehova ha kua hukui he toto e moui. Mole e kelipopo e Kaino a Apelu, ne tala age a Iehova ki a Kaino: “Ko e leo he toto he matakainaga hau, kua tagi mai ia kia au mai he kelekele.” (Kenese 4:10) Ko e toto ha Apelu kua hukui e moui haana, ti fakahala e Iehova  a Kaino he kelipopo a Apelu. Mole e Fakapuke he vahā ha Noa, liu a Iehova fakakite ko e toto kua hukui e moui. Fakaatā e Iehova a Noa mo e magafaoa haana ke kai e kakano he tau manu. Pehē a ia: “Ko e tau mena momoui oti kua o fano, to eke ia mo mena kai ma mutolu; kua foaki atu e au ma mutolu e tau mena oti kana, tuga ne tau akau ikiiki lau mukamuka.” Ka e taha e mena ne poaki a Iehova ki a lautolu ke aua neke kai: “Ka ko e kakano manu ha i ai hana moui, ko e hana toto haia, aua neke kai ai e mutolu.”​—Kenese 1:29; 9:3, 4.

11. Ko e heigoa e poakiaga hagaao ke he toto ne age he Atua ke he motu ko Isaraela?

¹¹ Kavi ke he 800 e tau he mole e tala age e Iehova ki a Noa ke aua neke kai e toto, ne liu a ia poaki ke he tau tagata haana: “Ko e tagata foki he fanau a Isaraela po ke tagata kehe kua nofo ia mutolu, ka moua e ia e manu he vao he tutuli, po ke manu lele kua kai; kia liligi ai e ia hana toto, mo e ufiufi ai ke he kelekele.” Ti pehē foki a ia: “Aua neke kai e mutolu e toto.” (Levitika 17:13, 14) Manako agaia a Iehova ke he tau tagata haana ke onoono ke he toto ko e mena tapu. Maeke a lautolu ke kai e kakano he manu ka e nakai ko e toto. Ka tamate e lautolu e manu ke kai, lata a lautolu ke liligi ai e toto ke he kelekele.

12. Fēfē e onoonoaga he tau Kerisiano ke he toto?

¹² Fai tau he mole e mate ha Iesu, ko e tau aposetolo mo e tau patu he fakapotopotoaga Kerisiano i Ierusalema ne fakalataha ke fifili ko e tau vala fe he Fakatufono ne age ke he tau Isaraela kua aoga agaia ke he tau Kerisiano. (Totou Gahua 15:28, 29; 21:25.) Lagomatai e Iehova a lautolu ke maama kua uho agaia e toto ki a ia ti lata foki a lautolu ke onoono ki ai ko e mena tapu. Nakai maeke e tau Kerisiano fakamua ke kai po ke inu e toto po ke kai e tau vala manu ne nakai fakatafe fakamitaki e toto. Ka kai po ke inu e lautolu e toto, kua tatai ni e kelea mo e tapuaki  ke he tau tupua tā po ke mahani feuaki. Tali mai he magaaho ia kua nakai talia he tau Kerisiano ke kai po ke inu e toto. Ka e kua he vahā nei? Manako agaia a Iehova ki a tautolu ke onoono ke he toto ko e mena tapu.

13. Ko e ha ne nakai talia he tau Kerisiano e fagai toto?

¹³ Kakano kia e mena nei kua lata foki e tau Kerisiano ke nakai talia e tau fagai toto? Ē. Poaki mai e Iehova ke aua neke kai po ke inu e toto. Ka tala atu e ekekafo ki a koe ke ua inu e kava, to huki kia e koe ke he tino haau? Nakai pihia! He puhala taha ia, ko e poaki ke aua neke kai po ke inu e toto kua kakano ke nakai talia e tautolu e fagai toto.​—Kikite Tala he Matahiku 28.

14, 15. Aoga lahi fēfē ma e Kerisiano ke fakalilifu e moui mo e omaoma ki a Iehova?

¹⁴ Ka e kua ka tala mai e ekekafo ki a tautolu to mamate a tautolu ka nakai fagai toto? Igatia ni e tagata mo e fifili ke omaoma ke he fakatufono he Atua hagaao ke he toto. Kua fakalilifu lahi mahaki he tau Kerisiano e mena fakaalofa he Atua ko e moui, mo e to kumi e tautolu e falu tuluiaga ke tumau e moui; ka e to nakai talia e tautolu e fagai toto.

¹⁵ Lali fakalahi a tautolu ke tumau e tino malolō, ka e ha kua uho e moui ke he Atua, to nakai talia e tautolu e fagai toto. Kua mua atu e omaoma ki a Iehova he lali ke fakaloa e moui ha tautolu mo e nakai omaoma ki a ia. Pehē a Iesu: “Ko ia ne fia kuku hana moui, to moumou ai kia ia; ka ko ia ke moumou hana moui ha ko au, to moua ai e ia.” (Mataio 16:25) Manako a tautolu ke omaoma ki a Iehova ha kua fakaalofa a tautolu ki a ia. Iloa e ia e mena kua mua e mitaki ma tautolu, ti onoono a tautolu ke he moui ko e mena uho mo e tapu, tuga ni he onoonoaga ha Iehova.​—Heperu 11:6.

16. Ko e ha kua omaoma e tau fekafekau he Atua ki a Ia?

¹⁶ Ko e tau fekafekau fakamooli he Atua kua eketaha ke  omaoma ke he fakatufono haana hagaao ke he toto. To nakai kai po ke inu e lautolu e toto, mo e to nakai talia e lautolu e toto ma e tau kakano fakaekekafo. * Ka e to talia e lautolu e falu tuluiaga ke tumau ke momoui. Mauokafua a lautolu kua iloa he Tufuga he moui mo e toto e mena kua mua e mitaki ma lautolu. Talitonu nakai a koe kua iloa e ia e mena kua mua e mitaki ma haau?

17. I Isaraela, ko e heigoa ni e fakaaogaaga he toto ne fakaatā e Iehova?

¹⁷ He Fakatufono ne age he Atua ki a Mose, tala age a Iehova ke he tau Isaraela: “Ko e toto ko e moui he tino haia, kua tuku atu foki e au ia ke eke mo lukutoto [po ke, ole ma e fakamagalo] ma mutolu ki luga he fatapoa; ha ko e toto ni ke eke mo lukutoto ma e tagata.” (Levitika 17:11) Magaaho ne agahala e tau Isaraela, maeke a lautolu ke ole ki a Iehova ma e fakamagaloaga he poa e manu mo e ole ke he ekepoa ke liligi taha vala he toto he manu ke he fatapoa he faituga. Ko e puhala ni anei ne fakaatā e Iehova e tau Isaraela ke fakaaoga e toto.

18. Ko e heigoa ne moua e tautolu ha ko e poa ha Iesu?

¹⁸ Magaaho ne hau a Iesu ke he lalolagi, hukui e ia e fakatufono he tau poa manu he foaki e moui, po ke toto haana ke fakamagalo aki e tau agahala ha tautolu. (Mataio 20:28; Heperu 10:1) Uho lahi mahaki e moui ha Iesu ti ko e magaaho ne fakaliu tu hake e Iehova a Iesu ke he lagi, kua maeke a Iehova ke foaki ke he tau tagata oti kana e magaaho ke momoui tukulagi.​—Ioane 3:16; Heperu 9:11, 12; 1 Peteru 1:18, 19.

19. Ko e heigoa ha tautolu ka taute ke ‘mea he toto he tau tagata oti’?

 ¹⁹ Loto fakaaue a tautolu ki a Iehova ma e mena fakaalofa homo ue atu haana he moui! Ti manako a tautolu ke tala age ke he tau tagata ka tua a lautolu ki a Iesu, maeke a lautolu ke momoui tukulagi. Fakaalofa a tautolu ke he tau tagata, ti to eketaha a tautolu ke fakaako a lautolu ke iloa e puhala ke moua e moui. (Esekielu 3:17-21) Tuga e aposetolo ko Paulo, to maeke a tautolu ke pehē: “Kua mea na au he toto he tau tagata oti. Ha ko e mena kua nakai toka e au taha kupu, neke nakai fakailoa atu kia mutolu e finagalo oti he Atua.” (Gahua 20:26, 27) Ē, fakakite e tautolu e fakalilifu lahi mahaki ke he moui mo e toto ka tala age e tautolu ke he falu hagaao ki a Iehova mo e uho lahi he moui ki a Ia.