1. Kiñe wentru ka kiñe domo petu kurewen-ngenole engu ley dungu mu, ¿trür müleafuy engu?

CHAW JEWBA elkünufi wünen kurewen (afkadiwen). Biblia feypi Jewba dewmafi tati wünen domo, fey “pengelelfi ti wentru”. Kidu rume ayüwi, feymu feypi: ‘¡Fey tüfa ta iñche ñi kuerpu niey ka iñche ñi foro niey!’ (Génesis 2:⁠22, 23). Femngechi, Chaw Ngünechen ñi duam mu, Adan Eva engu kurewen-ngeyngu. Famülke mu, Chaw Jewba petu ayüniey tüfa: petu ñi niewnon kiñe wentru kiñe domo engu, wüne wirintukuafi tañi kurewen-ngen ley dungu mu. Petu kurewen-ngenole ley dungu mu, ngelay ñi trür müleal engu.

2. Taiñ Fütra Chaw, ¿chumngechi ayüniey ñi feleal pu familia?

² Taiñ Fütra Chaw ayüniey ñi ayüwküleal pu kurewen. Welu fentren che turpu ayüwkülelay tañi pu che engün. Fey, ¿chem kelluafeiñmu taiñ ayüwküleal ka küme yeniewal taiñ pu che engün? Biblia mu müley fentren kümeke ngülam taiñ kelluaetew (Luka 11:⁠28). Kafey kimeltueiñmu ñi chumngen Jewba ka Jesus, fey kom iñchiñ inayentufiliyiñ, ayüwünkechi müleaiñ (Efesio 5:⁠1, 2, TNM).

3, 4. 1) Ti füta, ¿chumafi ñi domo? 2) ¿Chumngelu (chemu) duamfali ñi perdonawal ti kurewen?

³ Kom ñi femkeel mu, ti küme füta piwkeyeafi ka yamnieafi tañi domo. Femngechi pengeli Biblia (papeltunge Efesio 5:⁠25, 28, 29). Ti füta pengelelafi tañi domo ñi piwkeyefiel. Kafey ingkañpeafi ka kuydayafi. Weda pilayafi ka wülel-layafi.

⁴ Welulkawle kay ti domo, ¿chumafuy ti füta? Biblia feypifi pu wentru: ‘Piwkeyemün tamün domo’,  fentekünulayaymün tamün piwkeyefiel, “ka wesa dungukelayafimün” (Kolosense 3:⁠19). Eymün, pu füta, longkontukuniemün tüfa: eymün ka welulkakeymün. Ayülmün perdonayaetew Chaw Jewba, duamfali perdonayafiel tamün domo (Matew 6:⁠12, 14, 15). Ti kurewen eluwle ñi wiñoduamtuwal, doy ayüwküleay.

5. Ti wentru, ¿chumngelu falintuafi tañi domo?

⁵ ‘Wentru falintupe tañi domo’ pi Jewba. Fey ti füta ramtuwafuy: ‘¿Chumafun ñi kelluafiel tañi domo?’. Feymu eluafi iyael ka takun. Kafey eluway ñi nütramkayafiel ka duamnieafiel ñi domo. Müna falin-ngey kom tüfa. Ti wentru femngechi kümelkanofile tañi domo, Jewba allkütuñmalayafeyew ñi llellipun (1 Pedro 3:⁠7). Taiñ Wenu Chaw doy falintukelafi ti wentru pu domo mew. Kidu falintukefi itrokom che ñi piwkeyeetew, ineyngepe rume.

6. Tati füta ka ñi domo kiñengetuy müten. Feymu, ¿chumay engu?

⁶ Jesus feypi tati füta ka ñi domo “epu che reke felewetulay engu. Kiñengetuy müten”, pi (Matew 19:⁠6). Feymu, ¿chumay engu? Tati kurewen ñiwaluwlayay (Proverbios 5:⁠15-21; Ebrew 13:⁠4). Kafey epuñpüle eluwayngu chem ñi duamnieel kudumuwün dungu mew. Ti wentru kam ti domo re rakiduamlayay kidu ñi duamnieel müten tüfachi dungu mu (1 Korintio 7:⁠3-5, TNM). Biblia ka feypi: ‘Chumngechi ta kiñe wentru piwkeyeniey kidu ñi kuerpu, ka femngechi feley ñi piwkenieael kidu ñi domo’. Fey ka feypi: ‘Iney no rume üdekelay kidu ñi kuerpu, welu may ta elukefi iyael ka poyekefi’. Feymu duamfali ti wentru ñi piwkeyeafiel ka kuydayafiel tañi domo. Ti domo doy ñi duamnieel fey ta piwkeyeaetew ka poyeaetew tañi füta (Efesio 5:⁠28, 29).

7. ¿Chumngelu duamfali ñi müleal kiñe longkolelu ti familia mew?

⁷ Kom familia mew duamfali ñi müleal kiñe longkolelu. ¿Chumngelu? Ñi adnieafiel kom pu koneltulelu familia mu,  femngechi ñi femal engün tañi elfalkünuletew Chaw Jewba. Feymu Biblia feypiley: ‘Kristo longkoley ta kom wentru mew, fey kiñe wentru kay longkoley kidu ñi domo mew, fey ka femngechi Ngünechen longkoley ta Cristo mew’ (1 Korintio 11:⁠3).

8. Tati domo, ¿chumngechi pengelkey ñi rume yamniefiel tañi füta?

⁸ Biblia feypiley: ‘Ti domo yamniepe tañi füta itrokom dungu mew’ (Efesio 5:⁠33). Kom pu füta welulkakeyngün. Welu kidu dullile ñi chumal, tañi domo kelluntukuafi küme duam mu. Femle tüfa, kom tañi pu che kümelkaleay (1 Pedro 3:⁠1-6). Welu ti füta serfinofile ta Jewba, ¿chumafuy ti domo? Ka rume yamnieafi tañi wentru. Feymu Biblia feypi: “Eymün pu domo, eluwkülemün tamün ngünenieaetew tamün füta, femngechi, inanienofule engün tati werkün dungu, tamün kümeke femken mew rulpayafuymün ñi feyenturpual engün, chem ñi feypingenoel rume, ngüneduamlu am engün tamün lif femken fentren yamün mu” (1 Pedro 3:⁠1, 2, TNM). Feymu ti domo inafile Biblia tañi ngülam, tañi füta ngüneduamay chumngelu tañi domo fente falintukefi ñi feyentun, fey yamüñmayafi tañi feyentun.

9. 1) Ti domo rakiduamnole tañi wentru reke, ¿chumafuy? 2) Tito 2:⁠4, 5, ¿chem küme ngülam pengeli ñi inayafiel pu domo?

 ⁹ Ti domo rakiduamnole tañi wentru reke, ¿chumafuy? Yamün mew feypiafi chem ñi rakiduamken. Tüfa ñi femün Sara, Abraam ñi domo. Abraam ayülafuy Sara ñi feypin, welu Jewba feypieyew: “Femaymi itrokom tami feypietew ta Sara” (Génesis 21:⁠9-12). Ti wentru ñi dulliel kiñewkülele Biblia ñi feypin mu, ti domo müley ñi kelluntukual (Hecho 5:⁠29; Efesio 5:⁠24). Kafey ti küme domo kuydakefi tañi pu che (papeltunge Tito 2:⁠4, 5). Fey tañi füta ka tañi pu püñeñ ngüneduamfile ñi küme femken ti domo, doy piwkeyeafi ka yamnieafi engün (Proverbios 31:⁠10, 28).

10. Biblia ñi feypin mu, ¿püntüwafuy ti kurewen? Ka, ¿wüdawafuy ley dungu mu, fey ñi kurewen-ngewenoal?

¹⁰ Kiñeke kurewen müchay müten eluwkey ñi püntüwal kam wüdawal. ¿Kümey ta tüfa? Biblia feypi kümeafuy ñi püntüwnoal ti kurewen (1 Korintio 7:⁠10, 11, TNM). Welu kiñeke kurewen dulliafuy ñi püntüwal (trür mülewelay ruka mu, welu petu kurewen-ngeyngu ley dungu mu). Tami kimal chem dungu mu püntüwafuy, inaduamnge ti lifru “Rumel mülemün ta Ngünechen ñi piwkeyechen mew”, pagina 251-253. Welu niewlu kiñe domo kiñe wentru engu, ¿wüdawafuy ley dungu mu, fey ñi kurewen-ngewenoal? Biblia feypi ti kurewen femafuy tüfa kiñe dungu mew müten: ti wentru kam ti domo ñiwale (Matew 19:⁠9).

11. Doy may, ¿chem duamniey pu pichikeche?

¹¹ Eymün pu chaw ka ñuke, trür mülemün tamün pichikeche engün kom tiempo tamün nieafel. Kidu engün duamniey tüfa. Welu doy may, pu pichikeche duamniey tamün kimeltuafiel Jewba mew (Deuteronomio 6:⁠4-9).

12. Eymün pu chaw ka pu ñuke, ¿chumafuymün ñi ingkañpeafiel tamün pu pichikeche?

¹² Weküfü ngüneniey tüfachi Mapu, feymu doyelküley  ti wedake dungu. Kiñeke che küpa wedalkakefingün taiñ pichikeche. Kiñeke küpa nüntukakefingün, malütukefingün, kam femkefingün kake podngechi dungu. Feymu pu chaw, ngülamtufimün tamün pu pichikeche ñi kuñiwtukuwal, ka kimeltufimün ñi ingkañpewal. Kiñeke chaw ka ñuke küdawtukeyngün ñi nütramkayal tüfa. Welu yafüluwmün, ingkañpefimün tamün pichikeche (1 Pedro 5:⁠8). *

13. Pu chaw ka ñuke, ¿chumngechi kimeltuafuy tañi pichikeche?

¹³ Kafey duamfali pu chaw ka ñuke ñi kimeltuafiel tañi pichikeche ñi küme femal. Eymi kay, ¿chumngechi  kimeltuafuymi? Tami pu pichikeche duamniey ñi norümngeal, welu femülmi tüfa kutrankakelayafimi (Jeremías 30:⁠11). Illkulelmi, tami feypin mu allfülafuymi tami pichikeche ñi piwke, kiñe fütra kuchillu mu reke. Eymi küpa femkelaymi tüfa. Feymu doy kümeafuy ñi rupayal tami illkun, fey tami norümafiel (Proverbios 12:⁠18). Kafey kimeltuafimi chumngelu duamfali ñi feyentual engün (Efesio 6:⁠4; Ebrew 12:⁠9-11; inaduamnge ti kimelün dungu 28).

14, 15. Pu pichikeche ka wechekeche, ¿chumngelu müley ñi feyentuafiel tañi fütakeche?

¹⁴ Küdawngefulu rume, Jesus rumel feyentukefuy tañi Wenu Chaw (Luka 22:⁠42; Juan 8:⁠28, 29). Ka femngechi, Chaw Jewba ayükey pu pichikeche ka wechekeche ñi feyentuafiel tañi chaw ka ñuke (Efesio 6:⁠1-3).

¹⁵ Kiñeke mu küdawngeafuy feyentuafiel tami fütakeche. Welu longkontukunge tüfa: feyentufilmi engu, Jewba, tami chaw ka tami ñuke ayüwküleay (Proverbios 1:⁠8; 6:⁠20; 23:⁠22-25). *

16. 1) Weküfü, ¿chem dungu mu küpa welulkakeeymu? 2) ¿Chumngelu fente falin-ngey tami weniyeafiel pu poyekefilu ta Jewba?

¹⁶ Tami pu weni kam kakelu wechekeche ngüchaltukuafeymu tami weda femal. Fey küdawtuafuymi tami femnoal. Weküfü kimniey tüfa, feymu küpa welulkakeeymu tüfachi dungu mu. Femngechi rupay Dina, Jakob tañi ñawe. Tañi pu weni poyekelafingün ta Jewba. Feymu Dina ka tañi pu che fentren wedake dungu mu rupayngün (Génesis 34:⁠1, 2). Kafey tami pu weni poyenofile ta Jewba, ngüchaltukuafeymu engün tami femal Jewba ñi  ayükenoel. Femngechi femülmi, rume kutrantupiwkeaymi. Kafey Jewba ka tami pu che weñangküay (Proverbios 17:⁠21, 25). Feymu fente falin-ngey tami weniyeafiel pu poyekefilu ta Jewba (1 Korintio 15:⁠33).

17. Familia mu, ¿chumaiñ kiduke iñchiñ?

¹⁷ Familia mu, kom iñchiñ inafiliyiñ Chaw Ngünechen ñi ngülam, fey kümelkaleaiñ. Feymu, eymün pu füta, piwkeyefimün tamün domo, ka kom tamün femken mu pengelmün tamün poyefiel. Eymün pu domo, yamniefimün tamün füta, kelluntukufimün ñi dulliel, ka inafimün ñi femken tati domo wirikonkülelu Proverbios 31:⁠10-31. Eymün pu chaw ka pu ñuke, kimeltuafimün tamün pichikeche ñi piwkeyeafiel ta Chaw Dios (Proverbios 22:⁠6). Eymün pu ngen familia, kim adniefimün tamün pu che (1 Timotew 3:⁠4, 5; 5:⁠8). Ka eymün pu pichikeche ka wechekeche, allkütuafimün tamün fütakeche (Kolosense 3:⁠20). Kafey longkontukuaiñ tüfa: kom iñchiñ welulkakeiñ. Feymu ñom piwkengeaiñ ka ‘wiñoduamtuen’ piwaiñ welukentu. Feley llemay, Biblia mu Jewba ngülamtukeeiñmu kiduke iñchiñ.