1, 2. Jehovah nih chungkhar kha zeitindah umter a duh hna?

JEHOVAH PATHIAN cu chungkhar a dirhtu a si. Pathian nih hmasa bik minu kha a ser i mipa “sinah cun a ratpi” tiah Baibal nih a ti. Mah tikah Adam cu aa nuam tuk i hitin a ti: “Atu hi pei keimah phun taktak a simi cu a si hi, ka ruh i lakmi ruh, ka sa in lakmi sa.” (Genesis 2:22, 23) Jehovah nih chungkhar pawl, i nuam hna seh ti a duh kha mah nih a langhter.

² Ngaihchiat awk ngai a simi cu mi tampi cu a nuammi chungkhar an ngei lo. Asinain chungkhar mi pakhat cio nih a nuammi chungkhar si awkah tuah a herhmi phunglam tampi Baibal ah a um.—Luka 11:28.

3, 4. (a) Vale nih an nupile kha zeitindah an pehtlaih hna awk a si? (b) Nu le va caah pakhat le pakhat i ngaihthiam cu zeicah a biapit?

³ Vaṭha a simi nih cun a nupi kha dawtnak le upatnak in a pehtlaih awk a si tiah Baibal nih a ti. Zaangfahnak in Efesa 5:25-29 hi rel. Vale nih an nupile kha dawtnak in an pehtlaih zungzal hna lai. A nupi kha a huhphenh lai, a zohkhenh lai i a nupi harnak a pe hngami zeithil hmanh a tuah lai lo.

⁴ Asinain a nupi nih palhnak a tuah tikah a vapa nih zeidah a tuah awk a si? Vale kha Baibal nih hitin a ti hna: ‘Nan nupile kha daw zungzal hna u law biahrang in ti  hna hlah u.’ (Kolose 3:19, NW) Vale hna, nannih zong palhnak kan tuah khawh ve ti kha i cinken u. Cucaah Pathian ngaihthiamnak hmuh nan duh ahcun nan nupile kha nan ngaihthiam hna a hau. (Matthai 6:12, 14, 15) Nuva hna nih lungtho tein pakhat le pakhat an i ngaihthaim ahcun mah nih a nuammi chungkhar ngeih awkah a bawmh hna lai.

5. Vale nih an nupile kha zeicah an upat hna awk a si?

⁵ Vale nih an nupile upat ding kha Jehovah nih aa ruahchan. A nupi a herhmi kha a vapa nih ṭha tein a ruah awk a si. Mah cu a biapi tukmi a si. A nupi kha ṭha tein a pehtlaih lo ahcun Jehovah nih a thlacamnak a ngaihpiak lai lo. (1 Piter 3:7) Mi nih Jehovah duhnak an tuahmi cu Jehovah an dawt caah a si. Jehovah nih pa pawl kha nu pawl nakin mithmai ṭha a pe deuh hlei hna lo.

6. “Pumkhat” an si timi cu nu le va caah zei sullam dah a si?

⁶ Jesuh nih nu le va cu “pahnih an si ti lo i pakhat an si cang” tiah a ti. (Matthai 19:6) Cucaah pakhat le pakhat cungah zumhawktlak tein an um awk a si. (Phungthlukbia 5:15-21; Hebru 13:4) Nu le va nih mahzawn ruat loin pakhat le pakhat pumsalei an herhnak kha an i tlinter awk a si. (1 Korin 7:3-5) “Ahohmanh nih mah pum kha an hua bal lo. . . . a pum cu a zoh a khenh i a cawm” ti kha vale nih an i cinken awk a si. Cucaah a nupi kha a dawt awk le a sunsak awk a si. A nupi nih zeidang vialte nakin a vapa nih nemnak le dawtnak in a pehtlaihmi kha a duh deuh.—Efesa 5:29.

7. Chungkhar pakhat ah hruaitu lu zeicah a herh?

⁷ Chungkhar kip nih lungrual tein rian an ṭuanṭi khawh nakhnga hruaitu lu an herh. 1 Korin 11:3 nih hitin  a ti: “Pathian cu Khrih lu a si bantukin pa cu nu lu a si i Khrih cu mi vialte lu a si.”

8. Nupile nih vale cungah upatnak zeitindah langhter khawh a si?

⁸ Vale zong nih palhnak an tuah tawn. Asinain nupile nih an vale biakhiahnak kha an cohlan i lungtho tein an ṭuanṭi ahcun chungkhar dihlak nih ṭhatnak an hmu lai. (1 Piter 3:1-6) Baibal nih hitin a ti: ‘Nupile nih nan vale cu nan upat tuk hna lai.’ (Efesa 5:33, NW) A vapa cu a nupi he an zumhnak aa khah lo ah tah zeitin? A va cungah upatnak a langhter ṭhiamṭhiam a hau. Baibal nih hitin a ti: “Nu nih nan vale kha an nawl nan ngaih hna awk a si. Cuti nan tuah ahcun nan vale pawl lak i Pathian bia a zum lomi hna nih khan nan ziaza a ṭhami thawng cun Pathian bia cu an zumh lai. Nan caah bia kaakhat chim zong a herh lai lo, zeicahtiah zeitluk nun thiang in dah nan nun ti le zeitluk in dah nan upat hna kha anmah nih an hmuh ko lai.” (1 Piter 3:1, 2) A nupi i a ṭhami tuahsernak nih a zumhnak hngalhthiampiak awk le upatpiak awkah a vapa kha a bawmh khawh.

9. (a) An vale he an lung aa khah lo tikah nupile nih zeidah an tuah khawh? (b) Nupile kha Titas 2:4, 5 nih zeitindah ruahnak a cheuh hna?

 ⁹ An vale he an lung aa khah lo tikah nupile nih zeidah an tuah khawh? An ruahnak kha upatnak tein an chim awk a si. Tahchunhnak ah, Abraham nih a hna a tlak lomi kong kha Sarah nih a chim tikah Jehovah nih “aan chimhmi paoh tuah ko” tiah a ti. (Genesis 21:9-12) Vale biakhiahnak cu Baibal he aa ralkah lo paoh ahcun nupile nih an cohlan awk a si. (Lamkaltu 5:29; Efesa 5:24) Nupi ṭha nih cun a chungkhar kha ṭha tein a zohkhenh lai. (Titas 2:4, 5 rel.) A chungkhar caah fakpi in rian a ṭuanmi kha a vapa le a fale nih an hmuh tikah an dawt chinchin lai i an upat chinchin lai.—Phungthlukbia 31:10, 28.

10. I ṭhennak le i maknak he aa tlaiin Baibal nih zeidah a chim?

¹⁰ A caan ah nuva hna nih i ṭhen asiloah i mak dingah biakhiahnak an tuah colh. Asinain Baibal nih “nu nih a va kha a kirtak hrimhrim lai lo,” cun “pa nih a nupi kha ma hrimhrim hlah seh” tiah a ti. (1 Korin 7:10, 11) Nuva hna cu thil sining cheukhat ruangah an i ṭhen men lai, asinain mah cu a biapi tukmi biakhiahnak a si. I maknak he aa tlaiin tah zeitin? A nupi asiloah a vapa nih midang he nupa sualnak a tuah lawngah i mak khawh a si tiah Baibal nih a ti.—Matthai 19:9.

11. Fale nih an herh bikmi cu zeidah a si?

¹¹ Nulepa hna, nan fale he a si khawh chungin caan hmangṭi u. Nan fale nih an in herh hna i zeidang vialte nakin Jehovah kong cawnpiak an herh.—Deuteronomi 6:4-9.

12. Nulepa nih an fale kha zeitindah an huhphenh khawh hna?

¹² Satan vawlei cu a chia chin thluahmah i kan fale harnak pek a duhmi, a hleiin nupa sualnak he aa tlaiin  harnak pek a duhmi mi cheukhat an um. Nulepa cheukhat cu mah kong he aa tlaiin fale he i ruahṭi awkah an i harh. Asinain nulepa nih fale kha cu bantuk mi hna kong he aa tlaiin ralrin an pek hna awk a si i zeitindah hrial ding an si ti zong an cawnpiak hna awk a si. Nulepa hna, nan fale kha nan huhphenh hna awk a si. *—1 Piter 5:8.

13. Nulepa nih fale kha zeitindah cawnpiak awk a si?

¹³ Nulepa nih fale kha ziazalei he aa tlaiin cawnpiak awkah rian an ngei. Na fale kha zeitindah na cawnpiak khawh hna? Na fale nih cawnpiaknak an herh, asinain  puarhrangpi in asiloah awhrangpi in zeitikhmanh ah na cawnpiak hna awk a si lo. (Jeremiah 30:11) Cucaah na thin a hun lioah chimhrin hna hlah. ‘Nam chunh bangin mi a chunmi’ bia hmangin an lung fahter kha na duh lai lo. (Phungthlukbia 12:18) Zeicah nawl kan ngaih awk a si ti hngalhthiam awkah na fale kha cawnpiak hna.—Efesa 6:4; Hebru 12:9-11; A Donghnak I Fianternak 30 ah zoh.

14, 15. Zeicah fale nih nulepa nawl an ngaih awk a si?

¹⁴ Jesuh nih a Pa nawl a ngaih zungzal, a harmi thil sining hmanhah a rak ngaih. (Luka 22:42; Johan 8:28, 29) Fale nih nulepa nawlngaih awk zongah Jehovah nih aa ruahchan.—Efesa 6:1-3.

¹⁵ Fale hna, nan nu le nan pa nawlngaih nan i harh tik hmanhah an nawl nan ngaih hna ahcun Jehovah le nan nu le nan pa an i lawm lai ti kha i cinken u. *—Phungthlukbia 1:8; 6:20; 23:22-25.

16. (a) Thilṭhalo tuah awkah Satan nih mino pawl kha zeitindah a lem hna? (b) Jehovah a dawmi hawikom i thim cu zeicah a biapit?

¹⁶ Khuachia nih thil ṭhalo tuah awkah na hawile le a dang mino pawl kha hmangin aan lem khawh. Mah lemnak cu doh awkah a har tuk ti kha Satan nih a hngalh. Tahchunhnak ah, Jakob fanu Dinah nih Jehovah a daw lomi hna kha a komh hna. Mah ruangah amah le a chungkhar cu harnak tampi an tong. (Genesis 34:1, 2) Jehovah a daw lomi hawikom na ngeih ahcun Jehovah huatmi thil hna tuah awkah an in lem men lai. Mah nih nangmah, na chungkhar le Pathian cungah lungfahnak tampi a chuahter khawh. (Phungthlukbia 17:21, 25)  Cucaah Jehovah a dawmi hna he i komh cu a biapi tuk.—1 Korin 15:33.

17. Chungkhar mi pakhat cio nih zei rian dah kan ngeih?

¹⁷ Chungkhar mi pakhat cio nih Pathian lamhruainak an zulh tikah ṭhatlonak le buaibainak tampi an hrial khawh. Cucaah nupi a ngeimi na si ahcun na nupi kha daw law dawtnak in pehtlaih. Va a ngeimi na si ahcun na vapa kha upat law toidornak langhter. Cun Phungthlukbia 31:10-31 ah langhtermi nupi ṭha sining kha i zohchunh. Fa a ngeimi na si ahcun na fale kha Pathian dawt awkah cawnpiak hna. (Phungthlukbia 22:6) Chungkhar lu na si ahcun na chungkhar kha ‘ṭha tein zohkhenh’ hna. (1 Timote 3:4, 5; 5:8) Fale hna, nan nu le nan pa bia ngai hna u. (Kolose 3:20) Chungkhar mi pakhat kip cio nih palhnak kan tuah khawh ti kha i cinken u law toidornak in pakhat le pakhat ngaihthiam i hal u. Baibal ah chungkhar mi pakhat cio he aa tlaimi Jehovah lamhruainak a um.